İçeriğe atla

Rusya iklimi

Rusya iklimi birkaç belirleyici faktörlerin etkisi altında oluşmuştur. Karasal iklimin hakimiyeti ülkenin muazzam büyüklüğü ve deniz etkisinden çok uzaklarda olması sonucu tundra bölgeleri ve en uç güneydoğusu hariç Avrupa ve Asya Rusya'sında yaygındır. Hint Okyanusu'ndan gelen sıcak hava kütlelerinin akışını engelleyen güneyindeki dağlar, batısındaki ve kuzeyindeki düzlükler Arktik ve Atlantik etkilere açık bir ülke yapar.[1][2]

Rusya haritasında Köppen iklim sınıflandırması

Dinamikler

Atlas veya Büyük Okyanus'un ılımlı etkisine sahip olması nedeniyle, Avrupa Rusya'sındaki çoğu alanda, Batı Sibirya'nın güneyinde ve Uzak Doğu Rusyası'nın güneyinde, Moskova ve Sankt Peterburg şehirleri de dahil olmak üzere nemli bir karasal iklim etkilidir (Köppen'in Dfb, Dfa, Dwb, Dwa tipleri).  İskandinav Yarımadası ve Pasifik Okyanusu arasındaki Kuzey Avrupa Rusyası'nın çoğu ve Sibirya yarı arktik bir iklime sahiptir, Kuzeydoğu Sibirya'nın iç bölgelerindeki son derece şiddetli kışların (çoğunlukla Yakutistan, Kuzey Soğuk Kutbu'ndaki en düşük sıcaklık −68 °C ya da −90.4 °F) bulundukları yere göre daha ılımlıdır.

Arktik Okyanusu kıyısındaki arazi şeridi, hem de Arktik adalar kutup iklimine sahiptir (adaların  bazılarında aşırı kutup iklimi (EF) ve bazı yerlerde tundra iklimi (ET)). Karadeniz kıyısındaki küçük bir kısım, en önemlisi Sochi, alışılmadık olarak kışları nemli bir nemli subtropikal iklime sahiptir (Köppen'in Cfa tipi). Doğu Sibirya ve Uzak Doğu'nun birçok bölgesinde kış yaza kıyasla kuru iken (Dwa, Dwb, Dwc, Dwd tipleri) ülkenin diğer bölgelerinde ise mevsimler boyunca daha eşit yağış yaşanmaktadır. Ülkenin birçok yerinde kış yağışları genellikle kar olarak düşer. Aşağı Volga boyunca ve Hazar Denizi kıyısındaki bölge hem de Sibirya'nın en güneydeki bazı alanlar yarı kurak iklime sahiptir (BSk).

Rus topraklarının yaklaşık %65'i permafrost olarak vurgulanır.

Sıcaklık rekorları

Şehirlere göre ortalamalar ve rekorlar

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ "Russia::Climate and vegetation". Encyclopædia Britannica. 10 Nisan 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Temmuz 2007. 
  2. ^ "Climate". Library Of Congress. 9 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2007. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Asya</span> kıta

Asya veya Asya Kıtası, Avrupa'nın doğusunda, Büyük Okyanus'un batısında, Okyanusya'nın kuzeyinde ve Arktik Okyanus'un güneyinde bulunan kıta, yüz ölçümü olarak Dünya'nın en büyük kıtası, aynı zamanda nüfus açısından en kalabalık kıtasıdır. Sınırları değişkenlik gösterse de Avrupa ve Afrika kıtaları ile kara sınırı vardır. Avrupa ile birlikle Avrasya'yı, Avrupa ve Afrika kıtalarıyla birlikte Eski Dünya'yı oluşturur. İnsanlığın Afrika'dan çıktıktan sonra ayak bastığı ilk kıta olan Asya, aynı zamanda Dünya üzerindeki birçok dinin çıkış bölgesidir. Ortadoğu kökenli İslam, Hristiyanlık gibi İbrani dinler ile Hint Yarımadası kökenli Budizm ve Hinduizm gibi Dharmatik dinler buna örnektir. Kuzey Kutup Dairesi'nden Ekvator'a kadar uzanan Asya Kıtası, yeryüzünün en alçak noktası olan Lut Gölü ve en yüksek noktası olan Everest gibi çok farklı yeryüzü şekillerini içinde barındırır.

<span class="mw-page-title-main">Sibirya</span> Rusyanın, Ural Dağlarından Büyük Okyanusa kadar uzanan toprakları

Sibirya, Rusya'nın, Ural Dağları'ndan Büyük Okyanus'a kadar uzanan topraklarına verilen ad. Sibirya, Kazakistan ve Orta Asya'yı meydana getiren diğer cumhuriyetleri de ihtiva eder. Yaklaşık olarak 13 milyon km²'lik bir yüzölçümüne sahiptir. Sibirya bölgesinde 30 milyon civarında insan yaşar. Kuzeyinde Arktik Okyanusu, doğusunda Pasifik Okyanusu, güneyinde Kazakistan, Moğolistan ve Mançurya ülkeleri bulunur. Batısında ise Ural Dağları bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye'de Karadeniz iklimi</span> Türkiyenin Karadeniz kıyılarında görünen nemli subtropikal/ılıman okyanus iklimi türü

Karadeniz iklimi, Karadeniz Bölgesi, Marmara Bölgesi'nin Karadeniz kıyıları ve Kuzey Anadolu Dağları'nın Karadeniz’e bakan yamaçlarında görülen bir iklim türüdür. Köppen iklim sınıflandırmasına göre Türkiye'nin Karadeniz Bölgesi'nde görülen iklim okyanusal iklim (Cfb) ve yağışlı dönencealtı iklimi (Cfa) altında sınıflandırılır ve bu iklimler Batı Avrupa, Yeni Zelanda ile Çin ve ABD'nin güneydoğu kıyılarında da yaygındır.

<span class="mw-page-title-main">Ilıman kuşak iklimleri</span> Iklim türü

Ilıman kuşak iklimi, tropikal bölgeler ile tundralar arasında kalan bölümde görülen iklim çeşididir. İklim özelliklerinin çeşitliği ve aşırı sıcak veya soğuk olmayışı en önemli özelliğidir. Dünya'nın yüzde 15'ini oluşturan bu kuşakta toplam nüfusun %48'i yaşar. Ekonomik ve teknolojik açıdan en güçlü ülkeler bu kuşak üzerinde yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Soğuk iklimler</span>

Asya'nın kuzeyinde yer alan Sibirya, 12.800.000 km²'lik yüzölçümüyle Rusya'nın yüzde 60'tan fazlasını kaplar. Batıda Ural Dağları'ndan doğuda Büyük Okyanus'a kadar uzanır. Kuzeyinde Arktik Okyanusu vardır. Sibirya'nın güneyinde, batıdan doğuya doğru, Kazakistan, Moğolistan ve Çin yer alır. Sibirya'nın nüfusu yaklaşık 40 milyondur.

<span class="mw-page-title-main">İklim</span> Belirli bir bölgedeki hava koşullarının uzun dönemler boyunca istatistikleri

İklim, bir yerde uzun bir süre boyunca gözlemlenen sıcaklık, nem, hava basıncı, rüzgâr, yağış, yağış şekli gibi meteorolojik olayların ortalamasına verilen addır. Hava durumundan farklı olarak iklim, bir yerin meteorolojik olaylarını uzun süreler içinde gözlemler. Bir yerin iklimi o yerin enlemine, yükseltisine, yer şekillerine, kalıcı kar durumuna ve denizlere olan uzaklığına bağlıdır. İklimi inceleyen bilim dalına klimatoloji adı verilir. İklim türleri, sıcaklık ve yağış rejimi gibi durumlara bakılarak sınıflandırılabilir. Ancak günümüzde en çok kullanılan sınıflandırma sistemi, aslen Wladimir Köppen tarafından geliştirilmiş olan Köppen iklim sınıflandırmasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Biyom</span> Bir çevre ile ilişkili organizmalar topluluğu

Biyom, bulundukları fiziksel çevreye ve ortak bir bölgesel iklime tepki olarak oluşmuş biyolojik bir topluluktan oluşan biyocoğrafik bir birimdir. Bir diğer tanıma göre, biyosferin aynı iklim koşullarında ve aynı bitki örtüsünün egemen olduğu çok geniş bölümlerini belirten çevrebilim terimidir. Yeryüzündeki birbirine bitişik, benzer yayılmış yaşam alanları olarak da tanımlanabilir. Biyomlar birden fazla kıtaya yayılabilir. Biyom, habitattan daha geniş bir terimdir ve çeşitli habitatları içerebilir.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye iklimi</span>

Türkiye, iklim kuşaklarından ılıman kuşak ile subtropikal kuşak arasında yer alır. Türkiye'nin coğrafî konumu ve yer şekilleri sonucunda iklimi, farklı özellikte iklim tiplerinin oluşmasına yol açmıştır. Kıyı bölgelerinde denizlerin etkisiyle daha ılıman iklim özellikleri görülür. Dağların yüksekliği ve uzanışı deniz etkilerinin iç kesimlere ulaşmasını engeller. Bu nedenle iç kesimlerinde karasal iklim özellikleri görülür.

<span class="mw-page-title-main">Avrupa coğrafyası</span> Avrupanın fiziksel kara kütlesinin tanımı

Avrupa geleneksel olarak Dünya'daki 7 kıtadan biri olarak düşünülmektedir. Oysa Avrupa ve Asya coğrafi açıdan birbirleriyle bağlantılı kıtalardır ve bazen Avrasya adı altında anılırlar. Avrupa'nın geleneksel tanımına göre Ural Dağları Avrupa'nın doğudaki sınırını oluştururlar. Güneydoğu'daki sınırını Ural Nehri oluşturur. Sınır Hazar denizi, Kafkas Dağlarının zirveleri boyunca devam eder, Karadeniz, İstanbul Boğazı, Marmara Denizi ve Çanakkale Boğazı'yla belirlenir. Akdeniz Avrupa'nın güney sınırını, Atlas Okyanusu ise batı sınırını belirler. İzlanda Avrupa'dan çok Kuzey Amerika'ya yakın olmakla birlikte Avrupa'nın bir parçası olarak sayılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Yarı kurak iklim</span>

Yarı kurak iklim veya step iklimi genellikle yıllık olarak düşük yağmur miktarı alan (250–400 mm) bölgelerin iklimini ifade eder. Daha kesin bir iklim tanımı Köppen iklim sınıflandırmasında ekolojik özellikler ve tarımsal birikim açısından çöl iklimi ve nemli iklimler arasında kalan step iklimleri olarak verilmiştir. Köppen iklim sınıflandırması sıcaklık ve yıllık yağış miktarının, özellikle ormanlık bölgeleri dışarıda bırakarak düzenlenmesine izin vermektedir.

<span class="mw-page-title-main">Köppen iklim sınıflandırması</span> iklim sınıflandırma sistemi

Köppen iklim sınıflandırması, tüm dünyada en sık kullanılan iklim sınıflandırma yöntemlerinden biridir. Bu yöntem 1900'lü yıllarda Alman klimatolog Wladimir Köppen tarafından ortaya atılmış ve 1918 ile 1936 yılları arasında yine Köppen tarafından büyük ölçüde geliştirilmiştir. Köppen'ın sınıflandırma yönetimine göre bir çevrenin doğal bitki örtüsü, o yörenin iklimini açıklamak için en iyi değerlendirme aracıdır. Bu nedenle Köppen iklim bölgelerini ayırırken bitki örtüsünün dağılışını göz önüne almıştır. Köppen sınıflandırması bir bölgenin yıllık ve aylık sıcaklık ortalaması ile yağış miktarını hesaplayarak iklim bölgelerinin sınırlarını çizer. Köppen iklim sınıflandırması, en yaygın kullanılan iklim sınıflandırma sistemlerinden birisidir. İlk olarak Alman - Rus bilimci Wladimir Köppen 1884' te Köppen tarafından, özellikle 1918 - 1936' da yapılan birkaç değişiklikle yayınlandı. Daha sonra, iklim bilimci Rudolf Geiger sınıflandırma sisteminde bazı değişiklikler yaptı ve bu nedenle bazen Köppen - Geiger iklim sınıflandırma sistemi olarak adlandırıldı.

<span class="mw-page-title-main">Hava kütlesi</span>

Hava kütlesi, sıcaklık ve nem bakımından benzer olan büyük atmosfer parçalarına verilen isimdir. Hava kütlelerinin çevresindeki diğer hava parselleriyle belirli ve açık bir sınırı vardır.

<span class="mw-page-title-main">Kolıma</span> Bölge

Kolıma, Rus Uzak Doğusu'nda bulunan bir coğrafi ve tarihi bölgedir. Bölge, kuzeyde Doğu Sibirya Denizi ve Arktik Okyanusu ile güneyde Ohotsk Denizi ile çevrili olup adını Kolıma Nehri ve dağlarından almaktadır. Günümüzde bölge Çukotka Özerk Okrugu ile Magadan Oblastı'ndan oluşmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Ural dağ tundra ve taygası</span>

Ural dağ tundra ve tayga ekolojik bölgesi, Ural Dağları'nın ana sırtını kapsar - 2.000 km'ye (kuzey-güney) 300 km (batı-doğu). Bölge, Avrupa ve Asya ekolojik bölgeleri ile tundra ve tayga buluşma noktası arasındadır. Palearktik biyocoğrafik bölgesi ve çoğunlukla nemli karasal iklim, serin yaz iklimi ile Boreal ormanları/tayga ekolojik bölgesinde yer alır. 174,565 km2 (67,400 sq mi) alan kaplamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Kuzeybatı Rusya-Novaya Zemlya tundrası</span>

Kuzeybatı Rusya-Novaya Zemlya tundra ekolojik bölgesi, Avrupa Rusyası'nın kuzey kıyısında yer alan bir ekolojik bölgedir. Beyazdeniz'in güney kıyılarını, Yamal Yarımadası'nın doğusundaki Barents Denizi kıyılarını, Novaya Zemlya'nın güney yarısını ve çok sayıda ada ve adacığı kapsar. Alçak tundra sulak alanları su kuşları için önemli üreme alanlarıdır. Ekolojik bölge Palearktik biyocoğrafik bölgesi ve Tundra biyomundadır. 284,122 km² alan kaplamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Ussuri geniş yapraklı ve karma ormanları</span>

Ussuri geniş yapraklı ve karma ormanları ekolojik bölgesi, Rus Uzak Doğusu'ndaki Primorsky Krayı'nda, Ussuri Nehri ve Amur Nehri üzerindeki dağlık alanları kaplamaktadır. Ekolojik bölge, nemli kıtasal bir iklime sahip Palearktik biyocoğrafik bölgesinde yer almaktadır. 187.357 km2 (72.339 sq mi) alan kaplamaktaadır.

<span class="mw-page-title-main">Bogdo-Baskunçak Tabiatı Koruma Alanı</span>

Bogdinsko-Baskunçakski Tabiatı Koruma Alanı, yarı kurak bir bölgede Rusya'nın en büyük drenajsız tuz gölü olan Baskunçak Gölü ve Hazar Depresyonu'nun en yüksek noktası ve "şarkı söyleyen kayalara" ev sahipliği yapan Big Bogdo Dağı'na ev sahipliği yapan bir Rus 'zapovednik'idir. Volgograd ve Astrahan'ın yaklaşık ortasında, Volga'nın kuzeybatıdan Hazar Denizi'ne aktığı Volga Nehri Deltası'nın yaklaşık 200 km kuzeyinde yer almaktadır. Hazar Denizi'nin yaklaşık 20 km doğusunda Kazakistan sınırı bulunmaktadır. Baskunçak yüzyıllardır Rusya'nın tuz ihtiyacının giderildiği bir nokta olmuştur. Koruma alanı, kuzey Sibirya ile kışlama bölgeleri arasındaki kuş göç yolu üzerinde önemli bir alandır. Koruma alanı Astrahan Oblastı'nın Ahtubinski Bölgesi'nde yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Amur çayır bozkırı</span>

Amur çayır bozkır ekolojik bölgesi, Rus Uzak Doğusu'ndaki orta Amur Nehri vadisinin iki bölümüne yayılmış bir ekolojik bölgedir. Arazi, alüvyonlu topraklardaki düz taşkın yataklarından biridir. Yüksek su tablası ve sık sık gerçekleşen sel nedeniyle, bölge nispeten ormansız kalmıştır ve geniş bataklık ve sulak otlak alanlarıyla karakterizedir. Bölge, Pleistosen buzullaması sırasında buzlanmaya maruz kalmadı ve birçok bitki ve hayvan türü için bir sığınak oluşturdu. Ekolojik bölge 123.283 kilometrekare (47.600 sq mi) alan kaplamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Katon-Karagay Millî Parkı</span>

Katon-Karagay Ulusal Parkı, ülkenin doğu kenarında, Güney Altay Dağları'nda yer alır ve Kazakistan'ın en büyük milli parkıdır. Park, Kazakistan, Rusya, Çin ve Moğolistan sınırlarının buluştuğu “X” in batı tarafında yer almaktadır. Sibirya'nın en yüksek zirvesi, Katun Sıradağları'nın Rusya sınırında yer almaktadır. Park, Doğu Kazakistan Eyaleti'ninKatonkaragay İlçesi'nde yer almaktadır, Başkent Astana'nın 1.000 kilometre (620 mi) güneydoğusunda yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Altay dağ çayırları ve tundrası</span>

Altay dağ çayırları ve tundra ekolojik bölgesi, Rusya, Kazakistan, Çin ve Moğolistan'ı ayıran sınırların oluşturduğu sınırların oluşturduğu "X" in merkezinde, Altay Dağları'nın daha yüksek kotunu kapsayan karasal bir ekolojik bölgedir Dağ zirveleri, Orta Asya'nın en uzak kuzeyini oluşturmaktadır ve Sibirya ovalarını kuzeye doğru güneydeki sıcak, kuru çöllerden ayırır. 2.400 metrenin üzerindeki rakımlar, tundra özelliklerini, alpin çayırlarının parçalarını ve ağaç seviyesinin hemen altındaki ağaçlık tundrayı temsil etmektedir. Ekolojik bölge, Nemli Kıta iklimine sahip Dağ otlakları ve çalılıklar biyomunda ve Palearktik biyocoğrafik bölgesinde yer almaktadır. 90.132 kilometrekare (34.800 sq mi) alan kaplamaktadır.