Rusya Sosyal Demokrat İşçi Partisi 1. Kongresi
Rusya Sosyal Demokrat İşçi Partisi (RSDİP) I. Kongresi Rus İmparatorluğu'nun Minsk şehrinde (bugünkü Belarus) 1-3 Mart 1898 tarihinde, Rumyantsev isimli bir demiryolu işçisinin evinde, büyük bir gizlilik içinde yapıldı.[1] Öncelikle, Kongrenin yapılmasına yol açan tarihsel gelişimelere kısaca göz atmak faydalı olacaktır.
1895 yılında Lenin ve arkadaşlarının başı çektiği bir grup, Sankt-Peterburg'daki tüm Marksist işçi gruplarını ki bunların sayısı yirmi kadardı, İşçi Sınıfının Kurtuluşu İçin Mücadele Birliği adı altında tek çatı altında topladılar. Birlik, işçilerin iktisadi talepler (çalışma koşullarının iyileştirilmesi, iş gününün kısaltılması, ücretlerin yükseltilmesi vs) uğruna mücadelesini, Çarlığa karşı siyasi mücadeleyle birleştirdi.[2] Petersburg'daki "Birlik" diğer şehirlerdeki işçi birliklerinin kuruluşunu hızlandırdı. Moskova ve Kiev'in yanı sıra, ülkenin batı kısımlarında da sosyal demokrat örgütler oluşmaya başlamıştı. Petersburg İşçi Sınıfının Kurtuluşu İçin Mücadele Birliği'nin önemi, Lenin'in sözleriyle, işçi sınıfı hareketine dayanan bir devrimci partinin ilk kayda değer nüvesi olmasıydı.[3]
İşte böyle bir siyasi ortamda "Kongre", Rus İmparatorluğu'nun değişik bölgelerinden gelen, üç büyük sosyal demokrat grubun da katılımıyla toplanmaktaydı.
- Gruplardan biri, yukarıda da ismi geçen İşçi Sınıfının Kurtuluşu İçin Mücadele Birliği idi.[4] Gelecekte RSDİP içindeki iki ana klikten biri olacak Menşevik hareketin önderi Julius Martov ve Bolşevik hareketin Vladimir Lenin de, 1895-1896 yıllarında bu örgütün önde gelenleri arasındaydı.[5] Bu örgüt, İmparatorluk'taki en eski Marksist gruplardan biri olmasına rağmen, Kongre'den önce çok sayıda üyesi tutuklanmış, bu yüzünden zayıflamıştı.[6]
- Diğer iki gruptan biri Genel Yahudi Emek Federasyonuydu. Bu örgüt Rusça cherta osedlosti adı verilen ve Yahudilerin yaşamasına izin verildiği Yahudi iskan bölgelerinde örgütlenmiş Yahudi sosyal demokratları bir araya getiren, 1897 yılında kurulmuş, dönemin en büyük sosyalist örgütlenmesiydi.[7]
- Katılımcı grupların sonuncusu ise Kiev'de yayınlanan Rabochaya Gazeta (İşçilerin Gazetesi) isimli gazete etrafında toplanan, sosyal demokrat bir örgütlenmeydi.[8]
Yukarıdaki üç grubu temsil edenlerin yanı sıra, Moskova ve Dnipro'dan gelen sosyal demokratlarla birlikte toplam dokuz delege Kongre'ye katılmıştı; mücadele birliklerinden dört üye (Stepan Radchenko (St Petersburg Birliği), Alexander Vannovsky (Moskova Birliği), Paul Tuchapsky (Kiev Birliği) ve Kazimir Petrusevich (Ekaterynoslavsky Birliği), Genel Yahudi Emek Federasyonunu temsilen üç üye (Shmuel Katz, Aron Cramer ve Abram Mutnik) ve Kiev İşçilerin Gazetesi'nden 2 kişi (Boris Eidelman ve Nathan Vigdorchik)[9] Kharkov sosyalistleri, parti kurma çalışmalarına başlamak için çok erken olduğunu söyleyerek, Kongreye katılmayı kabul etmediler.[10]
Arka arkaya, toplam altı oturum yapıldı. Sadece toplantı kararları kayıt altına alındı. Tüm sosyal demokrat grupları tek bir çatı altında, yani bir partide toplamak ve bu partinin isminin ne olacağı, tartışılan en önemli konulardı. Ayrıca Radchenko'nun teklifiyle, aralarından üç kişiyi Merkez Komitesi'ne seçtiler. Sankt-Peterburg İşçi Sınıfının Kurtuluşu İçin Mücadele Birliği lideri Stepan Radchenko, İşçilerin Gazetesi'nden Boris Eidelman ve Genel Yahudi Emek Federasyonu lideri Alexander Kremer.[11] Yeni kurulan partinin Manifestosu ise Pyotr Struve tarafından kaleme aldı.[12]
"Manifesto" ve Kongre kararları, Merkez Komitesi tarafından bastırılarak yayınlandı. Kongre kararlarında ve "Manifesto"da, Rusya Sosyal-Demokrat İşçi Partisi'nin kuruluşunu ilan ediyordu. Kararların yayınlanmasını takip eden bir aylık süre zarfında, dokuz delegeden beş tanesi Okhrana tarafından tutuklandı.[10] Polis müdürü Zubatov, tutuklamadığı delegeleri takip ederek, diğer üyeleri ele geçirmeyi ummaktaydı.[13]
Rusya Sosyal Demokrat İşçi Partisi kurulmuş olmasına rağmen, Kongre'de amaçlanan Marksist Sosyal-Demokrat Parti gerçekte henüz yaratılmamıştı. Kongre, tek tek Marksist, sosyal demokrat çevre ve örgütleri birleştirmeyi ve örgütsel olarak birbirine bağlamayı başaramamıştı. Yerel örgütlerin çalışmalarında henüz monolitik bir çizgi yoktu, bir Parti Programı, bir Parti Tüzüğü yoktu, bir merkezden yönetim yoktu. Sonraki birkaç yıl boyunca fikir ayrılıkları ve hizipleşmeler ortaya çıktı. Parti programı, ancak 1903'te yapılan 2. RSDİP Kongresi'nde kabul edilecekti.
Kaynakça
- ^ http://www.marxist.com/bolshevism-old/part1-5.html 3 Eylül 2012 tarihinde Archive.is sitesinde arşivlendi erişim 23 Nisan 2014
- ^ http://www.st-cyprus.co.uk/stalin/sbkp-b-bolum1.html 1 Aralık 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. erişim 23 Nisan 2014
- ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 11 Nisan 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2014.
- ^ See Leopold H. Haimson. The Making of Three Russian Revolutionaries, Cambridge University Press, 1987, ISBN 0-521-26325-5, p.461
- ^ See Israel Getzler. Martov: A Political Biography of a Russian Social Democrat, Cambridge University Press, 1967, pp.18-20
- ^ See Leopold H. Haimson. Op.cit. p.468
- ^ For example, RSDLP membership in ethnically Russian areas in early 1905 was estimated at 8.400. Bund membership in mid-1904 was estimated at 23.000. Data from Bol'shaya Sovetskaya Entsiklopediya, vol. III, col. 98; ibidem, vol. XI, col. 531, quoted in Leonard Schapiro. "The Role of the Jews in the Russian Revolutionary Movement", in Slavonic and East European Review, 40 (1961-1962): 167, reprinted in Essential Papers on Jews and the Left, ed. Ezra Mendelsohn, New York University Press, 1997, ISBN 0-8147-5571-2, p.321
- ^ See Israel Getzler. Op.cit., p.30
- ^ See A Documentary History of Communism in Russia: From Lenin to Gorbachev, ed. Robert V. Daniels, Hanover, NH, University of Vermont, Published by University Press of New England, 1993, ISBN 0-87451-616-1, p.4
- ^ a b "Arşivlenmiş kopya". 3 Eylül 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2014.
- ^ Alexander Kremer was also known as "Arkady Kremer". See Jonathan Frankel. Prophecy and Politics: Socialism, Nationalism, and the Russian Jews, 1862-1917, ISBN 0-521-26919-9, Cambridge University Press, 1981, p.669
- ^ See A Documentary History of Communism in Russia: From Lenin to Gorbachev, op. cit., p.4
- ^ THE CAMBRIDGE HISTORY OF RUSSIA, Volume II - Imperial Russia, 1689-1917 page 645
