İçeriğe atla

Rusya'nın özerk okrugları

Rusya'nın özerk okrugları
KategoriFedere devlet
Sayı4
Nüfus41.434 (Nenets Özerk Okrugu) – 1,711,480 (Hantı-Mansi Özerk Okrugu)
Yüzölçüm177.000 km2 (Nenets Özerk Okrugu) - 750.000 km2 (Yamalo-Nenets Özerk Okrugu)
YönetimOkrug idaresi
Alt bölümlerRayon, Selsovyet, Belediye ...

Mevcut otonom okruglar

Rusya'nın özerk okrugları (Rusça: Автономные округа России) Rusya'yı teşkil eden 88[a] federe birimden 4'ünü ifade etmektedir.

Günümüzde, Rusya'daki otonom okrugları şunlardır:

  1. Çukotka Özerk Okrugu
  2. Hantı-Mansi Özerk Okrugu
  3. Nenets Özerk Okrugu
  4. Yamalo-Nenets Özerk Okrugu
    Bayrak Harita İsim Lokal dillerdeki isimleri Yönetim merkezi Nüfus(2021)[1]Alan Kuruluş
    Çukotka bayrağı
    Çukotka Okrugunun haritası
    Çukotka Otonom Okrugu

    RusçaЧукотский Автономный Округ (Chukotskiy Avtonomny Okrug)

    Çukçice: Чукоткакэн Aвтономныкэн Округ (Chukotkaken Avtonomnyken Okrug)
    Anadır

    RusçaАнадырь (Anadyr)

    Çukçice: Кагыргын (Kagyrgyn)
    47.490 721.481 km2 (278.565 sq mi)12 Ekim 1930
    Hantı-Mansi bayrağı
    Hantı-Mansi'nin haritadaki yeri
    Hatnı- Mansi Otonom Okrugu

    RusçaХанты-Мансийский Автономный Округ (Khanty-Mansiyskiy Avtonomny Okrug)

    Hantıca: Хӑнты-Мансийской Aвтономной Округ (Ȟănty-Mansijskoj Avtonomnoj Okrug)

    Mansice: Ханты-Мансийский Автономный Округ (Hanty-Mansijskij Avtonomnyj Okrug)
    Hantı-Mansiysk

    RusçaХанты-Мансийск (Khanty-Mansiysk)

    Hantıca: Ёмвоҷ (Yomvoḉ)

    Mansice: Абга (Abga)
    1,532,243 534.801 km2 (206.488 sq mi)12 Ekim 1930
    150px alt= Nenetsya bayrağı
    150px
    alt= Nenetsya bayrağı
    Nenetsya'nın haritadaki yeri
    Nenets Otonom Okrugu

    RusçaНенецкий Автономный Округ (Nenetskiy Avtonomny Okrug)

    Nenetsçe: Ненёцие Aвтономной Ӈокрук}} (Nenjocije Awtonomnoj Ŋokruk)
    Naryan-Mar

    RusçaНарьян-Мар (Naryan-Mar)

    Nenetsçe: Няръянa Mар (Nyar'yana Marq)
    42,090 176.810 km2 (68.267 sq mi)15 Temmuz 1929
    Yamalo-Nenets bayrağı
    Yamalo-Nenets bölgesinin haritası
    Yamalo-Nenets Otonom Okrugu

    RusçaЯмало-Ненецкий Автономный Округ (Yamalo-Nenetskiy Avtonomny Okrug)

    Nenetsçe: Ямалы-Ненёцие Aвтономной Ӈокрук (Yamaly-Nenyotsiye Avtonomnoj Ŋokruk)
    Salehard

    RusçaСалехард (Salekhard)

    Nenetsçe: Саляʼ Xарад (Salja’ Harad)
    522,904 769.250 km2 (297.009 sq mi)12 Ekim 1930

    Eski otonom okruglar

    Bayrak Harita İsim Lokal dillerdeki isimleri Yönetim merkezi Nüfus Yüzölçümü Varolduğu yıllar
    Flag of Agin-Buryatia
    Map showing Agin-Buryatia in Russia
    Agin Buryat Otonom OkruguŞablon:Dl (Aginskiy Buryatskiy Avtonomny Okrug)

    Buryatça: Агын Буряадай Aвтономито Tойрог}} (Agyn Buryaaday Avtonomito Toyrog)
    Aginskoye

    RusçaАгинское (Aginskoye)

    Buryatça: Ага (Aga)
    76,383 (2008) 19.592 km2 (7.565 sq mi)1937–2008
    Flag of Evenkia
    Map showing Evenkia in Russia
    Evenk Otonom OkruguRusçaЭвенкийский Автономный Округ (Evenkiyskiy Avtonomny Okrug)

    Evenkice: Эведы Автомоды Округ}} (Ēvēde Avtōmōde Okrug)
    Tura

    RusçaТура (Tura)

    Evenkice: Typy}} (Turu)
    16,979 (2007) 763.197 km2 (294.672 sq mi)1930–2007
    Flag of Komi-Permyakia
    Map showing Komi-Permyakia in Russia
    Permyak Otonom Okrugu RusçaКоми-Пермяцкий Автономный Округ (Komi-Permyatskiy Avtonomny Okrug)

    Permyakça: Коми-Пермяцкöй Aвтономнöй Округ (Komi-Permjacköj Avtonomnöj Okrug)
    Kudımkar

    RusçaКудымкар (Kudymkar)

    Permyakça: Кудымкöр (Kudymkör)
    132,824 (2005) 32.770 km2 (12.653 sq mi)1930–2005
    Flag of Koryakia
    Map showing Koryakia in Russia
    Koryak Otonom OkruguRusçaКорякский Автономный Округ (Koryakskiy Avtonomny Okrug)

    Koryakça: Чав’чываокруг (Čav’čyvaokrug)
    Palana

    RusçaПалана (Palana)

    Koryakça: Пылылъын (Pylylʺyn)
    22,580 (2007) 292.600 km2 (112.973 sq mi)1930–2007
    Flag of Taymyria
    Map showing Taymyria in Russia
    Taymır Otonom OkruguRusçaТаймырский Автономный Округ (Taymyrskiy Avtonomny Okrug)Dudinka

    RusçaДудинка (Dudinka)
    38,372 (2007) 879.929 km2 (339.742 sq mi)1930–2007
    Flag of Ust-Orda Buryatia
    Map showing Ust-Orda Buryatia in Russia
    Ust-Orda Buryat Otonom OkruguRusçaУсть-Ордынский Бурятский Автономный Округ (Ust’-Ordynskiy Avtonomny Okrug)

    {Buryatça: Усть-Ордын Буряадай Aвтономито Tойрог (Ust’-Ordyn Buryaaday Avtonomito Toyrog)
    Ust-Ordınski

    RusçaУсть-Ордынский (Ust-Ordynsky)

    Buryatça: Ордын Адаг (Ordyn Adag)
    134,320 (2008) 22.400 km2 (8.649 sq mi)1937–2008

    Yakın Tarih

    1990 yılında Rusya Sosyal Federatif Sosyalist Cumhuriyetinde 10 adet otonom okrug bulunmaktaydı. 2005 ve 2008 yılları arasında itibari milletlerin(eng) nüfusun %30'unu teşkil ettiği 3 otonom okrug feshedildi. Bu tarihten sonraki süreçte 3 tane daha okrug feshedildi. 13 Mayıs 2020 tarihinde de Arhangelsk Oblastı ile Nenets Otonom Okrugu valileri birleşme planlarını ilan etti lakin kamuoyunun tepkisi üzerine süreç 2 Temmuz'da iptal edildi.[2][3][4]

    Otonom on bölgenin 1990 hali ile 2008 yılı arasındaki farkın kıyası:

    1990 yılındaki hali Ağustos 2008 yılındaki hali
    Agin Buryat Otonom OkruguZabaykalskiy Krayı bir parçası oldu
    Magadan Oblastı içinde Çukotka Otonom OkruguMagadan oblastının artık tabi değil
    Krasnoyarsk Krayı içinde Evenk Otonom OkruguKrasnoyarsk Krayı içinde bir olan Evenkiyski Bölgesi(eng) haline geldi
    Tümen Oblastı içinde Hantı-Mansi Otonom Okrugubir değişim yok
    Permyak Otonom Okrugu şimdi Perm Krayındaki Komi-Permyak Okrugu oldu
    Kamçatka Oblastı içinde Koryak Otonom Okruguşimdi Kamçatka Krayındaki Koryak Okrugu oldu
    Arkhangelsk Oblastı içinde Nenets Otonom Okrugubir değişim yok
    Krasnoyarsk Krayı içinde Taymır Otonom Okruguşimdi Krasnoyarsk Krayındaki Taymırski Dolgano-Nenetski Rayonu oldu
    İrkutsk Oblastı içinde Ust-Orda Buryat Otonom Okruguşimdi İrkutsk Oblastındaki Ust-Orda Buryat Okrugu
    Tümen Oblastı içinde Yamalo-Nenets Otonom Okrugubir değişim yok

    Bölgelerin etnik yapısı

    Autonomous Okrug İtibari millet(eng)RuslarDiğer[5]
    year 1979 1989 2002 2010 1979 1989 2002 2010 1979 1989 2002 2010
    Agin Buryat Otonom Okrugu[6]52,2 54,9 62,5 65,1 42 40,8 35,1 32,5
    Permyak Otonom Okrugu[6]61,6 60,2 59 34,9 36,1 38,1
    Koryak Otonom Okrugu (bütün yerliler)[6]16,3 16,45 26,6 30,3 62,9 62 50,5 46,2 24,9 40,5 46,5
    Nenets Otonom Okrugu (Komi) 12,8 11,9 18,6 Sabit18,6 66 65,8 62,4 66,1 11,1 9,5 10,8 9
    Taymır Otonom Okrugu (Dolgan and Nenets)[6]9,6 8,9 13,8 15,7 68,9 67,1 58,6 50,0 5 4,4 7,6 10,1
    Ust-Orda Buryat Otonom Okrugu[6]34,1 36,3 39,6 39,8 58,3 56,5 54,4 54,2
    Hantı-Mansi Otonom Okrugu1,9 0,9 1,2 1,3 74,3 66,3 66 68,1 1,1 0,5 0,7 0,8
    Çukotka Otonom Okrugu (bütün yerliler) 8,1 7,3 23,4 26,7 68,6 66,1 51,8 52,5 9,6 30,8 35,3
    Evenk Otonom Okrugu[6]20 14,1 21,5 22,0 62,5 67,5 61,9 59,4
    Yamalo-Nenets Otonom Okrugu (Nenets) 10,7 4,2 5,2 5,9 59,1 59,2 58,8 61,7 1,5 1,7 1,9

    Notlar

    1. ^ Ukrayna'nın eski topraklarının ilhak edildiği kısımlar haricinde 83 kısım

    Ayrıca bakınız

    Kaynakça

    1. ^ url=https://rosstat.gov.ru/storage/mediabank/tab-5_VPN-2020.xlsx 1 Eylül 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
    2. ^ ""Catastrophic" economic situation prompts merger talks for Nenets AO and Arkhangelsk Oblast". The Independent Barents Observer (İngilizce). 2 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Haziran 2024. 
    3. ^ "Глава НАО заявил об отказе от объединения с Архангельской областью". РБК (Rusça). 2 Temmuz 2020. 17 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Haziran 2024. 
    4. ^ Times, The Moscow (13 Mayıs 2020). "Russian Regions to Become Single Federal Subject in Decade-First". The Moscow Times (İngilizce). 14 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Haziran 2024. 
    5. ^ Are the people who are in parentheses next to the autonomous regions and the second-largest two-part Indigenous autonomous regions.
    6. ^ a b c d e f liquidated Autonomous okrug.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Taymır Özerk Okrugu</span> Rusyada eski bir irade birim

Taymir Özerk Okrugu, Rusya'nın Krasnoyarsk Krayı'na bağlı bir eski özerk okrug. Taymır bölgesinin özerkliği 1 Ocak 2007 yılında kaldırılıp Krasnoyarsk Krayı'na bağlanmıştır. Rusya'nın ve Asya'nın en kuzey noktasıdır.

Rusya'nın federal bölümleri, Rusya Anayasası'na göre Rusya'nın en üst düzey idari bölümleri olan kurucu varlıklardır. Rusya, 85 adet federal bölüme ayrılmakta olup bu bölümler cumhuriyetler, kraylar, oblastlar, federal şehirler, özerk oblastlar ve özerk okruglar olmak üzere altı düzeyde toplanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Nenetsler</span> Sibirya Samoyède halkı daha çok Yamal Yarımadası ve Krasnoyarsk Kraide bulunuyor

Nenetsler ya da Yuraklar, Rusya Federasyonu'nun yaşayan yerli bir halktır. 2002 yılı nüfus sayımına göre Rusya'da 41,302 Nenet yaşamaktadır ve nüfusları Yamalo-Nenets Özerk Okrugu ve Nenets Özerk Okrugu. Nenetslerin dili Nenetsçedir. Bazen İngilizcedeki çoğul takısı olan (s) ile karıştırıldıkları için Nenet şeklinde telaffuz edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Arhangelsk Oblastı</span>

Arhangelsk Oblastı, Rusya'ya bağlı oblasttır. Doğuda Nenets Özerk Okrugu ile Solovetski Adaları, Novaya Zemlya ve Franz Josef Toprakları'nın yanı sıra birçok ada da Arhangelsk yönetim birimine bağlıdır. Rusya'nın Avrupa kesiminin kuzey kısmı boyunca, Onega Körfezinden Yugorski Yarımadasına kadar uzanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Nenets Özerk Okrugu</span>

Nenets Özerk Okrugu ya da Nenetsya, Arhangelsk Oblastı'nda bulunan bir özerk okrug olarak Rusya Federasyonu'na bağlı bir federal bölge. Merkezi Naryan-Mar'dır. Bu okrugda Nenetsçe, Rusçayla birlikte resmî statüye sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Krasnoyarsk Krayı</span> Rusyanın Sibirya bölgesinde idarî birim

Krasnoyarsk Krayı, Rusya'nın Sibirya Federal Bölgesi'nde bulunan kray. Krayın idarî merkezi Krasnoyarsk'tır. Yüzölçümü 2.366.797 km²'dir. Yakutistan ve Batı Avustralya'dan sonra dünyanın en büyük üçüncü idari-bölgesel birimidir.

<span class="mw-page-title-main">Tümen Oblastı</span> Rusyanın idarî bir birimi

Tümen Oblastı veya Tyumen Oblastı, Rusya'nın Urallar Federal Bölgesi'nde bulunan oblast. Oblastın idarî merkezi Tümen şehridir. Yamalo-Nenets ve Hantı-Mansi olmak üzere iki özerk okruga sahiptir.

Rusya, idarî olarak birçok federal yapıya bölünmüştür. 85 federal birimden 21'i cumhuriyet, 9'u kray, 48'i oblast, 2'si federal şehir, 1'i özerk oblast ve 4'ü özerk okrug'dur. Bu federal birimler 9 tane federal bölge ile idare edilir. Rusya aynı zamanda ekonomik ve istatistiksel gereksinmeler için 12 ekonomik bölgeye ayrılır.

<span class="mw-page-title-main">Yamal Yarımadası</span>

Yamal Yarımadası, Rusya, kuzeydoğu Sibirya, Yamalo-Nenets Özerk Okrugu bölgesinde bulunan yarımadadır. Kabaca 700 km genişliğindedir. Batıda Kara Denizi, doğuda Ob Körfezi ile sınırlanmıştır. Kendi yerli sakinleri olan Nenets dilinde, "Yamal" "Dünyanın Sonu" anlamına gelir.

<span class="mw-page-title-main">Salehard</span>

Salehard, Rusya'nın Yamalo-Nenets Özerk Okrugu'nun merkezi olan şehirdir. Şehrin nüfusu 2010 itibarıyla 42.544'tür. Salehard, Kuzey Kutup Dairesi'ne en yakın şehirdir.

<span class="mw-page-title-main">Hantılar</span>

Kantı veya Hantı kendilerince Kantı, Kande, Kantek (Kantı), tarihte Yugra olarak bilinen Rusya'ya bağlı Kantı–Mansı Otonom Okrug içinde yaşayan yerli halk. Mansiler ile birlikte yaşarlar. Hantıca ve Mansice Rusça ile birlikte resmi bir durum elde etmiştir. 2010 yılı Rusya nüfus sayımında, 30,943 kişi kendilerini Hantı(Kantı) olarak belirtmişlerdir. Onların, 26,694 kişi Tümen Oblastında, onun 17,128 kişi kadarı da Hantı–Mansi Özerk Okruğunda bulunmaktadır. 8,760 kişi ise Yamalo-Nenets Özerk Okrugu'nda yaşamaktadır. Tomsk Oblastında 873 kişi, Komi Cumhuriyetinde ise 88 Hantı yaşamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Novi Urengoy</span>

Novi Urengoy, Rusya'nın Yamalo-Nenets Özerk Okrugu'nda bulunan bir şehirdir. Şehrin nüfusu 2010 yılı itibarı ile 104,107 olup okrugun en büyük şehirdir.

<span class="mw-page-title-main">Noyabrsk</span>

Noyabrsk, Rusya'nın Yamalo-Nenets Özerk Okrugu'nda bulunan bir şehirdir. Yüzölçümü 189,05 km² olan şehrin nüfusu 2010 yılı itibarı ile 110,620 olup okrugun en büyük ikinci şehirdir.

<span class="mw-page-title-main">Aleksey Navalni</span> Rus muhalif lider ve siyasi mahkum (1976–2024)

Aleksey Anatolyeviç Navalni, Rus avukat, aktivist ve siyasetçi. 2009 yılından itibaren Rusya'da ve Rus ve uluslararası medyada yolsuzluk ve Devlet Başkanı Vladimir Putin karşıtı olarak ünlenmiştir. Navalni, The Wall Street Journal tarafından "Vladimir Putin'in en çok korktuğu adam" olarak tanımlanmıştır. Putin doğrudan Navalni'dan ismiyle bahsetmekten kaçınmaktadır. Navalni, Rusya Muhalefet Koordinasyon Konseyi üyesi, İlerleme Partisi'nin lideri ve Yolsuzlukla Mücadele Vakfı'nın (FBK) kurucusudur. 2020'de Nobel Barış Ödülü'ne aday gösterildi.

Rusya'daki posta kodları listesidir.

<span class="mw-page-title-main">Dmitri Kogan</span>

Dmitri Pavloviç Kogan ,Ünlü Rus keman sanatçısı. Rusya Federasyonu Onur Sanatçısı unvanına sahipti. Kendisi Moskova'da doğdu. Moskova Konservatuvarı Merkez Müzik Okulu'nda henüz 6 yaşındayken keman çalma yeteneği keşfedilmiş ve keman eğitimi almaya başlamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Kamçatka Oblastı</span>

Kamçatka Oblastı, Rusya'nın oblastlarından biriydi. Yüzölçümü 472,300 km² olan oblastın nüfusu 2002 yılı itibarı ile 466,096'ydı. Oblastın merkezi Petropavlovsk-Kamçatski idi.

Nenetsçe, Rusya'nın kuzeyinde Nenetsler tarafından konuşulan bir Samoyed dilidir. Dilin Orman ve Tundra olmak üzere iki lehçesi bulunmaktadır. Nenets Özerk Okrugu ve Yamalo-Nenets Özerk Okrugu'nda Rusça ile birlikte ikinci resmi dildir.

<span class="mw-page-title-main">Nenets Özerk Okrugu Bayrağı</span>

Nenets Özerk Okrugu Bayrağı'nı kullanan Nenets Özerk Okrugu, Rusya'da bir özerk okrugtur. Beyaz bantı ve yeşil bantı ayıran mavi simge, Tümen tacıdır. Bayrak, 25 Eylül 2003 tarihinde bir yarışmanın kazananı olarak kabul edildi. Oranı 2:3'tür.

<span class="mw-page-title-main">Rusya'da tarım</span>

Rusya'da tarım, Rusya Federasyonu ekonomisinin önemli bir parçasıdır. Tarım sektörü, planlı ekonomiden piyasa odaklı bir ekonomiye geçmek için mücadele ederken 1990'ların başında ciddi bir geçiş dönemi düşüşü yaşadı. Sovyetler Birliği'nin 1991'de dağılmasının ardından, Sovyet tarımının bel kemiği olan büyük kolektif ve devlet çiftlikleri, devlet garantili pazarlama ve tedarik kanallarının ani kaybıyla ve yeniden yapılanma için baskı yaratan değişen yasal ortamla mücadele etmek zorunda kaldı. On yıldan kısa bir süre içinde, besi hayvanı stokları yarı yarıya azaldı, yemlik tahıllara olan talebi aşağı çekti ve tahıl için ekilen alan %25 oranında düştü.