Rustavi, Aspindza
Rustavi (Gürcüce: რუსთავი; okunuşu: "rustavi"), Gürcistan'ın Samtshe-Cavaheti bölgesinde, Aspindza Belediyesi'nde bir köydür. Kura Nehri'nin sağ yakasında, deniz seviyesinden 1.040 metre yükseklikte yer alır. Aspindza kasabasına 16 km uzaklıktadır. Rustavi, aynı adlı teminin merkezidir.
Ünlü Gürcü şair Şota Rustaveli'nin bu köyde doğduğu kabul edilir ve her yıl burada "Şotaoba" adı altında şenlik düzenlenmektedir.[1]
Tarihçe
Rustavi, "kanal" anlamındaki "ru" (რუ) ile baş anlamındaki "tavi" (თავი) kelimelerinden oluşan Gürcüce bir tamlamadır ve "kanal başı" anlamına gelir. Rustavi, tarihsel Gürcü coğrafyasında yaygın bir yer adıdır.
Tarihsel Gürcistan'ın güneybatı topraklarını oluşturan Mesheti bölgesinde yer alan Rustavi'nin 1595 tarihli Osmanlı mufassal defterinde yer alması, eski bir yerleşme olduğunu göstermektedir. Osmanlılar Rustavi'yi, bu bölgede birleşik Gürcistan Krallığı'nın yerini alan ve bir Gürcü devleti olan Samtshe-Saatabago'dan 1578'de ele geçirdi. Osmanlı idaresinin Rustav (روستاو) olarak kaydettiği köy, söz konusu Osmanlı mufassal deftere göre Ahısha livasının Aspinza nahiyesine bağlıydı. Bu tarihte köyde, Osmanlı idaresinin Hristiyan köylülerden aldığı ispenç vergisi veren 6 hane yaşıyordu. Hane reislerinin adları buranın Hristiyan Gürcü yerleşmesi olduğunu göstermektedir. Köyde buğday, arpa, çavdar, darı tarımı ile arıcılık ve şarapçılık yapılıyor, koyun ve domuz besleniyordu. Rustavi'de bir adet de değirmen bulunuyordu.[2]
Rustavi köyü, uzun süre Osmanlı egemenliğinde kaldıktan sonra, 1828-1829 Osmanlı-Rus Savaşı sonucunda imzalanan Edirne Antlaşması'yla, Gürcistan'ı ilhak etmiş olan Rusya İmparatorluğu'na bırakıldı.
Rustavi köyünün 2,5 km doğusunda, kayalık bir tepeden Orta Çağ'dan kalma bir kule bulunmaktadır. Harç kullanılarak inşa edilmiş olan kule günümüzde yıkık haldedir.[3]
Nüfus
Rustavi'de 2014 yılı verilerine göre 427 kişi yaşıyordu. Nüfusun çoğunluğu Gürcülerden oluşuyordu.[3]
| Yılı | Nüfus |
|---|---|
| 2002 | 438 |
| 2014 | 427 |
Kaynakça
- ^ ""Halk Şenliği - Şotaoba"". 10 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2021.
- ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Osmanlıca ve Gürcüce), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1941-1958, 3 cilt; I. cilt (1947) s. 140, II. cilt (1941), s. 141, III. cilt (1958) s. 196". 22 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2021.
- ^ a b Samshe-Cavaheti (Gürcüce), Yazarlar (Dali Nikolaişvili, Davit Sartania, Avtandil Ucmacuridze, Lamzira Lağidze, Vaja Trapaidze, Tinatin Nanobaşvili), Tiflis, 2016, s. 193 26 Eylül 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-0-8626-7]
