İçeriğe atla

Rus firkateyni Oryol

Oryol'u onurlandıran 1971 Sovyet posta pulu

Oryol (Rusça: Орёл), Rus Donanmasında görev yapan bir fırkateyndi. Çar I. Aleksey tarafından Hazar Denizi'ndeki Rus ticaret gemilerini korumak için görevlendirildi ve Rus yapımı ilk Batı Avrupa tipi savaş gemisi oldu. Gemi, Oka Nehri üzerindeki Dedinovo'daki gelişmekte olan tersane tarafından 1667 ve 1669 yılları arasında inşa edildi.[1] Oryol 1670 yılında düşmanlarca yakılsa da, Rus deniz gücünün doğuşunun sembolü olarak kalıcı bir önem kazanmıştır.

Friedrich, 1636'da Nijni Novgorod'da Rus emeği ve malzemeleri kullanılarak inşa edilmiş olmasına rağmen, Batı Avrupa tipi ilk Rus yelkenli gemisi olarak kabul edilmez. Çünkü Holstein fonları ve uzmanlığı kullanılarak inşa edilen Friedrich, Holstein-Gottorp'un hizmetinde görev aldı.

İnşaatı

Kulenin tepesinden yelkenli gemi amblemi.
Astrahan'a demirleyen Oryol.

17. yüzyıl boyunca, Rusya ve İran, başta kumaş ve ipek olmak üzere diğer mallarda ticaretlerini geliştirdiler. Deniz taşımacılığı, Astrahan merkezli ve Hazar Denizi ve Volga Nehri boyunca gerçekleştirildi. Bu yol İran'ın sadece Rusya ile değil, tüm Avrupa ile ticarete açılmasına hizmet etti. Özellikle Hollandalı ve İngiliz tüccarlar aktifti.[2]

Bu büyüyen ticareti korumak için, Çar I. Aleksey bir gemi inşa programının oluşturulması için emir yayınladı. Tersane, Moskova'nın güney doğusunda, günümüz Moskova Oblastı'ndaki Oka Nehri üzerindeki bir kasaba olan Dedinovo'da inşa edildi. Proje, boyar Afanasi Ordin-Naşçokin tarafından denetlenen Veliki Novgorod'nin altına yerleştirildi. Amsterdam'dan deneyimli denizciler tutuldu ve Moskova'da yaşayan bir Hollandalı olan Karnelius van Bockhoiven, gemi inşa uzmanlığı için işe alındı. Oryol, iki küçük gemiyle birlikte üretildi. Gemi, 24,5 m (80 ft 5 inç) uzunluğunda, 6,5 m (21 ft 4 inç) genişliğinde, 250 metrik ton (250 uzun ton; 280 kısa ton) ağırlığında ve üç direkli bir yelkenli gemiydi. 23 denizci ve 35 askerden oluşan bir mürettebatı vardı ve 22 silahla silahlandırıldı.

Oryol 1668'de denize indirildiyse de henüz tamamlanmamış ve bu nedenle kışı Dedinovo'daki rıhtımda geçirmişti. Sonunda, 7 Mayıs 1669'da Hollandalı kaptan David Butler'ın (Davidt Jansz Butlaer) komutası altında tersaneden ayrıldı. Savaş gemisi Volga'dan Hazar Denizi'ndeki gemileri koruyacağı Astrahan'daki üssüne doğru yola çıktı.[3]

Geminin yok olması

Rüzgar gülü; Saint Petersburg'daki Amirallik kulesi.

Oryol, Ağustos 1669'da Astrahan'a geldi, ancak misyonunu hiçbir zaman yerine getirmedi ve muhtemelen Hazar Denizi'nde yelken açmadı. Stenka Razin'in isyancı güçleri Rus kasabalarına baskın düzenlediği sırada gemiye demirdeyken Astrahan'ı savunmaları emredildi. Geminin silahlarından bazıları kaleye kaldırıldı ve Kazaklar 1670 Haziran'ında şehre saldırdığında, Oryol demirdeydi ve savunmasızdı. İsyancılar gemiyi alarak yaktılar. Kaptan Butler'ın Astrahan'ın işgali ve Oryol'un yıkımına ilişkin kendi anlatımı, Hollandalı gezgin Jan Struys'un seferleriyle sayesinde 1683'te yayınlandı.

Sembolik önemi

Sankt-Peterburg'daki Amirallik Binası tepesindeki yelkenli gemi görüntüsü, büyük ihtimalle Oryol'dan etkilenerek tasarlandı. Hollandalı usta Harmen van Bol'es'in eseri olan orijinal altın rüzgar gülü, 1886'da Amirallik'in deniz müzesine taşınıp yerine tam bir kopyasıyla değiştirilene kadar yerinde kaldı. Üç direkli gemi, Saint Petersburg şehrinin bir amblemi haline geldi.[4]

Rus beyaz, mavi ve kırmızı üç renginin en eski kaydı Oryol'da dalgalanan bayraktan geliyor.[5] Bu bayrak daha sonra I. Petro tarafından tüm Rus gemileri için standart hale getirildi. Renk seçimi için birkaç geleneksel açıklama vardır. Bir versiyona göre, tasarım, gemi yapımcıları ve mürettebatının onuruna Hollanda bayrağına dayanıyordu. Alternatif olarak, üç renk Moskova Knezliği'nin ambleminden alınmış olabilir.[6]

Kaynakça

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 28 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Temmuz 2021. 
  2. ^ books.google.com/books?id=EF_4AQeOltUC
  3. ^ books.google.com/books?id=AwK3pQaf5EYC
  4. ^ "Arşivlenmiş kopya". 29 Ekim 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Temmuz 2021. 
  5. ^ en.rian.ru/symbols/20070607/66606494.html
  6. ^ web.archive.org/web/20071019100101/http://mnweekly.ru/news/20070913/55275732-print.html 24 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Karavel</span>

Karavel ya da Karavela, 15. yüzyılda ortaya çıkan iki ya da üç Latin yelkenine sahip olan yelkenli bir gemi türüdür. Sonraki dönemlerde Latin ve kare yelkenlerin birleşimi ile hareket edenleri de üretilmiştir. Sığ sularda seyredebilme yetenekleri ve görece üstün manevra yetenekleri ile Orta Çağ denizciliğinde en önemli gemi türlerinden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Gemi</span> Ulaşım aracı

Gemi dünya denizlerini, okyanuslarını, nehir, göl ve diğer yeterince derin su yollarını dolaşan, mal ve yolcu taşıyan veya savunma, araştırma ve balıkçılık gibi özel görevleri yapan büyük bir deniz taşıtı’dır. Gemiler genellikle boyut, şekil, yük kapasitesi ve amaca göre teknelerden ayrılır. Yelken çağı'nda "gemi", en az üç Kabasorta arma‘lı direkleri ve tam cıvadra yelken planıyla yelkenli gemi olarak tanımlanır.

<span class="mw-page-title-main">Kalyon</span> 16. Yüzyılda kullanılmaya başlanan, üç direkli bir savaş gemisi

Kalyon, İngilizler tarafından 16. yüzyılda geliştirilen rüzgarla giden, üç direkli, yelkenli, büyük savaş gemisi.

<span class="mw-page-title-main">Kadırga</span> savaş gemisi

Kadırga, daha çok Akdeniz'de kullanılan çektiri (çektirme) tipi bir savaş gemisi. İlk olarak 8. yüzyılda Akdeniz'de deniz savaşlarında kullanılmaya başlandı. 17. yüzyıla kadar gelişme göstermiştir. Antik çağlardan beri kullanılırdı. Asıl hareket mekanizması kürektir ve yelken buna yardımcı olması için tasarlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Rusya Çarlığı</span> 1547de Korkunç İvanın Çar unvanı almasıyla başlayan ve 1721 de I. Petronun Rusyayı imparatorluğa çevirmesiyle son bulan Rus devleti

Rusya Çarlığı, 1547 yılında Korkunç İvan'ın Çar unvanı almasıyla başlayan ve 1721'de Çar I. Petro'nun Rus İmparatorluğu'nu kurmasıyla son bulan Rus devletinin resmî adıdır. Çarlıktan önce bu topraklarda Moskova Knezliği egemen olduğu için çarlık Batı Avrupa dillerinde Moskova olarak adlandırılmaktadır. Ayrıca Rusça ve Türkçe kaynaklarda da Moskova Çarlığı olarak bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Astrahan Hanlığı</span> Eski bir Türk hanlığı.

Astrahan Hanlığı, Altın Orda'nın yıkılmasından sonra başkenti Astrahan olmak üzere Cengiz Han'ın oğlu Cuci'nin ulusuna bağlı Toka Temür sülalesinden Kasım Han tarafından kurulmuş ve 1466-1554 yılları arasında hüküm sürmüş bir Türk hanlığıdır. Zaman zaman Kırım Hanlığı vasıtasıyla Osmanlı Devleti'nin nüfuz alanına girmiştir. Astrahan Hanlığı'nın arazisi batıda Kuban ve Don nehrine, doğuda Nogay Orda'sı ile sınırdı. Güneyde Terek Nehri'ne, kuzeyde ise Volga ile Don nehrinin arasında uzanmaktaydı.

<span class="mw-page-title-main">Volga</span> Rusyadaki bir nehir ve Avrupanın en uzun nehri

Volga ya da İdil Avrupa'nın en uzun ırmağıdır. Rusça Volga adı Ana Slavca Vlga'dan (nem) gelir. Baltık-Fin dilleri kökenli valkea (beyaz) ve "Valgõ" sözcüklerinden de adının geldiği iddia edilmektedir. Uzunluğu yaklaşık 3531 km olan Volga, Moskova ile Sankt-Peterburg arasındaki Valday Tepeleri'nden doğar. Deniz seviyesinden 28 metre aşağıda olan Hazar Denizi'ne dökülür. Valday tepelerinde bulunan birçok göl ve bataklıktan gelen kaynak kollarının birleşmesiyle meydana gelen Volga, Rjev'den itibaren ulaşıma elverişli bir hâlde akar. Moskova Kanalı'yla birleştiği yerden sonra genişliği 230 metreyi bulur. Bundan sonra nehirde düzenli bir ulaşım sağlanır. Volga'nın yatağı üzerinde beş adet baraj bulunur. Bu barajlardan Volgograd Baraj Gölü'ndeki santral, dünyanın belli başlı hidroelektrik tesislerinden biridir.

<span class="mw-page-title-main">İki Direkli Mercury</span>

İki direkli Mercury, İvan Ayvazovski (1817-1900) nin 1892 yılında yaptığı bir yağlı boya tablosudur. Ayvazovski 600'ün üzerinde eser vermiştir, yarısından fazlası deniz manzarasıdır. Bu tablo dalgalı kaba deniz veya Okyanus'ta, yakın savaş halinde üç gemiyi gösterir. İsmi ima ederek, savaş iki Türk savaş gemisi arasında olur ve diğer gemi tablonun başlığına Brig Mercury olarak başlık olur. Ayvazovski, deniz manzaraları ile ilgili yağlı boya tablosu yaptığında sık sık gemilerin ve botların çeşitli tanımlarını içine alır, kuşatır. Gösterilen gemiler hasara veya kazaya uğratılmışlardır. Çalışmalarının pek azında gemiler yakın savaş durumundadırlar.

<span class="mw-page-title-main">Fırkateyn</span>

Fırkateyn veya Firkate, büyük gemileri destekleyen, nispeten küçük; çeşitli tonajlarda olmakla birlikte genelde 2000 - 4000 tonluk modern savaş gemisidir. Günümüz Batı donanmalarındaki destroyere tekabül eder. Hafif yapılı, hızlı, orta derecede silahlı ve tek başına uzun menzillerde devriye, akın ve irtibat görevlerini yerine getirmek üzere tasarlanmıştır. Nispeten küçük ve hızlı olması sebebiyle, savaşlarda büyük gemilere destek verme veya kısa süreli savaşlara katılma hizmetinde bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Nijni Novgorod</span>

Nijni Novgorod (Rusça: Ни́жний Но́вгород;

Astrahan Seferi, Osmanlı Devleti ve Osmanlı Devleti'ne bağlı olan Kırım Hanlığı'nın 1556 yılında Rusya'nın eline geçen Astrahan Hanlığı'nı geri almak için Astrahan ve Azak bölgeleri üzerine düzenledikleri seferdir.

Birinci Çanakkale Deniz Muharebesi, Kaptan-ı Derya Kara Dev Murat Paşa komutasındaki Osmanlı Donanması'nın 16 Mayıs 1654'te bir Venedik Cumhuriyeti Donanması ile Çanakkale Boğazı önlerinde yaptığı deniz muharebesi. 1645–1669 döneminde Girit'in Fethi sırasında Osmanlı-Venedik Savaşları'nın bir evresidir.

<span class="mw-page-title-main">Moskova Kanalı</span>

Moskova Kanalı ya da 1947 yılına kadar olan ismiyle Moskova-Volga Kanalı, Moskova Nehri'ni Volga Nehri'ne bağlanayan bir kanaldır. Moskova Oblastı'nın Moskova şehrinde yer alır. Kanal, Tushino'daki Moskova Nehrini Dubna şehrindeki Volga Nehri'nin kuzey kesimine bağlar. Ivankovo rezervuarının hemen kuzeyinde yer alır. Kanalın uzunluğu 128 kmdir.

<i>Mukaddeme-i Hayr</i>

Mukaddeme-i Hayr, Osmanlı donanması için 1860'larda inşa edilen Feth-i Bülend sınıfı demir zırhlı korvetlerin ikincisidir. Gemi, İstanbul'daki Tersane-i Amire'den sipariş edildi. Omurgası 1870'te kızağa konan gemi, 1872'de denize indirildi ve 1874'te de hizmete girdi. Ana silah olarak dört adet 229 mm çapında topu vardı. Tek pervaneyi çeviren bileşik buhar motoru ile 12 deniz mili (22 km/sa) hıza ulaşabiliyordu. Gemi, 1877-1878 Rus-Türk Savaşı sırasında görev aldı, ardından 1878'den 1897'ye kadar Haliç'te yattı. 1897'de Osmanlı-Yunan Savaşı'nın başlangıcında, Osmanlı donanması Mukaddeme-i Hayr'ı ve geri kalan zırhlı filoyu seferber etti ancak neredeyse tüm gemilerin kullanılamaz durumda olduğunu gördü. Mukaddeme-i Hayr ertesi yıl silahsızlandırıldı ve 1911'de sabit bir eğitim gemisine dönüştürüldü. 1914'te I. Dünya Savaşı'nın patlak vermesinden sonra kışla gemisi haline getirildi ve 1923'te sökülmesine kadar bu sıfatla hizmet etti.

<span class="mw-page-title-main">Thames Ironworks and Shipbuilding Company</span>

Thames Ironworks and Shipbuilding Company, Limited, Thames Nehri'nin ağzında yer alan bir tersane ve demir-çelik işletmesiydi. Ana faaliyeti gemi inşasıydı, ama aynı zamanda inşaat mühendisliği, deniz motorları, vinçler, elektrik mühendisliği ve otomobiller gibi çeşitli alanlarda çalışmaktaydı.

<span class="mw-page-title-main">Vareglerden Yunanlara uzanan ticaret yolu</span>

Vareglerden Yunanlara uzanan ticaret yolu İskandinavya, Kiev Knezliği ve Bizans İmparatorluğu'nu birbirine bağlayan bir Orta Çağ ticaret yoluydu. Yol, tüccarların İmparatorluk ile doğrudan müreffeh bir ticaret kurmasına izin verdi ve bazılarını günümüz Belarus, Rusya ve Ukrayna bölgelerine yerleşmeye teşvik etti. Yolun çoğunluğu, Baltık Denizi, ona akan birkaç nehir ve Dinyeper nehir ve drenaj sistemi ile teknelerin karadan taşınması da içeren uzun mesafeli bir su yolundan oluşuyordu. Alternatif yol Dinyester boyunca Karadeniz'in batı kıyısında bitmekteydi. Bu daha özel alt yollara bazen sırasıyla Dinyeper ticaret yolu ve Dinyester ticaret yolu denirdi.

<i>Orhaniye</i> (zırhlı fırkateyn)

Orhaniye, Osmaniye sınıfı zırhlı fırkateyn sınıfının üçüncüsü gemisidir. 1860'larda Robert Napier and Sons tarafından Osmanlı donanması için Birleşik Krallık'ta inşa edilen bir zırhlı savaş gemisidir. Omurgası 1863 yılında serilen gemi, Haziran 1865'te denize indirildi. Orhaniye, ilk tasarlandığı haliyle burunda tek bir 229 mm Armstrong top ile bordalara dizili on dört 203 mm ve on 36 librelik top Armstrong top taşımaktaydı. Osmaniye sınıfı gemiler, 1877-1878 yıllarında gerçekleşen 93 Harbi sırasında gemiyi Akdeniz'de güvenli bir şekilde tutuldu Gemi, 1880'leri Haliç'te geçirdi. 1890'ların başında kapsamlı şekilde yeniden inşa edilerek daha modern bir barbetli gemiye dönüştürüldü. Buna rağmen 1897'de Osmanlı-Yunan Savaşı başladığında bakımsızlık ve mürettebatın eğitim eksikliği nedeniyle Yunan gemileriyle çatışmaya girmeye uygun durumda değildi. Sonuç olarak hiçbir çatışmada yer almadı ve savaştan sonra silahları söküldü. 1909'da aktif hizmetten çıkarıldıktan sonra kışla gemisi olarak kullanıldı. 1913'te hurda olarak satıldı ve parçalandı.

<span class="mw-page-title-main">Gemi direği</span>

Bir yelkenli geminin direği, gemiye omurga hattı boyunca dikey olarak yerleştirilmiş çubuklardan oluşur. Direğin yelkenleri, çubukları, bumbaları taşımak ve seyir fenerleri, gözetleme mevkisi, kumanda konumu, radyo anteni, işaret feneri için gerekli yüksekliği sağlamak gibi görevleri vardır. Büyük gemilerin boyutu ve biçimi geminin tarzına göre değişen birden çok direği bulunur. Neredeyse bütün yelkenli direkleri halatlarla sabitlenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Burlak</span>

Burlak, Rus İmparatorluğu'nda 17.yüzyıldan 20. yüzyıla kadar mavnaları ve diğer gemileri yukarı doğru çeken bir kişidir.

<span class="mw-page-title-main">Cutty Sark</span>

Cutty Sark Birleşik Krallık yelkenlisidir. 1869 yılında İskoçya'nın Dumbarton kentinde Jock Willi Shipping Line firması için yapılmıştır. Buharlı gemiler ortaya çıkıncaya kadar uzun mesafe ticaret gemisi olarak görev yapan yelkenlilerin en gelişmişi ve en hızlısıydı.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.