İçeriğe atla

Rus Yörünge Segmenti

UM Prichal modülünün yerleştirilmesinden sonra ISS Rus yörünge segmenti
Nikolai Budarin (bir kozmonot) Zvezda servis modülündeki mürettebat karargahlarından birinde çalışıyor

Rus Yörünge Segmenti (ROS), Rusya'da inşa edilen ve Rus Roscosmos tarafından işletilen Uluslararası Uzay İstasyonu (ISS) bileşenlerine verilen addır. ROS, tüm İstasyon için Rehberlik, Navigasyon ve Kontrolü yönetir.[1]

Mevcut kompozisyon

Kasım 2021'de ROS'un sırt tarafı

Segment şu anda altı modülden oluşuyor ve bunlar birlikte esasen iptal edilen Rus uzay istasyonunun 'Mir-2 temel yapılandırmayı oluşturur.[2] Segment, doğrudan Roskosmos'un Moskova'daki Görev Kontrol Merkezi'nden kontrol ediliyor. Altı modül (başlatma sırasına göre):

  • Zarya (dawn) (Türkçe:şafak)
  • Zvezda (star)(Türkçe:yıldız)
  • Poisk (search)(Türkçe:arama)
  • Rassvet (sunrise, dawn)(Türkçe:gün doğumu)
  • Nauka (science)(Türkçe:bilim)
  • Prichal (berth)(Türkçe:rıhtım)

Fonksiyonel Kargo Bloğu veya FGB olarak da bilinen ilk modül, "Zarya", ISS'nin fırlatılan ilk bileşeniydi ve ilk istasyon yapısına elektrik gücü, depolama, tahrik ve navigasyon rehberliği sağladı. Kısa bir süre sonra Rus servis modülü Zvezda yanaştı ve kontrolü devretti. Zvezda ESA yerleşik DMS-R Veri Yönetim Sistemini içerir.[3] Artık öncelikle depolama için kullanılan Zarya, Soyuz uzay aracı, Progress (uzay aracı) ve Avrupa ATV'si için bağlantı noktaları sağlar.

İstasyonun yörüngesini artıran gemiler kıç limana (istasyonun normal yönüne ve seyahat yönüne göre arka liman) yanaşıyor. FGB, Rus Salyut programı için tasarlanmış TKS uzay aracının soyundan geliyor. 5.4 ton itici yakıt depolanabilir ve yanaşmış gemilere otomatik olarak aktarılabilir. Zarya başlangıçta Rus Mir uzay istasyonu için bir modül olarak tasarlanmıştı ancak Mir-1 programının sonunda uçmamıştı. Rusya ve eski Sovyetler Birliği tarafından geliştirilen Zarya'nın inşası ABD ve NASA tarafından finanse edildi,[4] ve Zarya ABD'ye ait bir modül olmaya devam ediyor.[5]

İkinci modül olan "Zvezda", istasyonun Servis Modülüdür - mürettebat için bir yaşam ortamı sağlar, ISS'nin ana motor sistemini içerir ve Soyuz, Progress ve Otomatik Transfer Aracı uzay aracı için bir yerleştirme portu sağlar.[6]

Üçüncü modül olan Pirs, ROS'un hava kilidi olarak işlev gördü, EVA uzay giysilerini depoladı ve kozmonotların uzay istasyonundan çıkması için gerekli ekipmanı sağladı. Aynı zamanda Soyuz ve Progress uzay aracı için bir yerleştirme bölmesi olarak hizmet etti. 26 Temmuz 2021'de Progress MS-16 tarafından hizmet dışı bırakıldı ve görevden alındı ve yaklaşmakta olan Nauka modülüne yer açmak için atmosferde havaya uçtu.[7]

Dördüncü modül olan Poisk, Pirs'e benzer. Hava kilitlerindeki fazlalık, bir hava kilidinin dahili ve harici olarak onarılmasına izin verirken, mürettebat istasyondan çıkmak ve istasyona yeniden girmek için diğer hava kilidini kullanır.

Beşinci modül olan “Rassvet”, öncelikle kargo depolama ve uzay aracını ziyaret etmek için bir yerleştirme limanı olarak kullanılır.

Gelecek modüller

Oka-T-MKS

Oka-T-MKS, ISS için planlanmış bir yardımcı modüldü. 2012/12 itibarıyla yapım aşamasında olduğu bildirildi, geliştirmesi önemli ölçüde ertelendi. Modül, çoğu zaman deneylerin yürütülmesi için otonom bir yörünge uzay laboratuvarı olarak serbest yüzer ve yaklaşık her 180 günde bir deney bakımı için ISS ile bağlantı kurardı. Oka-T-MKS uzay laboratuvarı, 2012 yılında Roscosmos tarafından Energia ile sözleşme imzaladı. Başlangıçta 2015 lansman tarihi için öngörülen bu tarih, süresiz olarak ertelendi ve bazı kanıtlar, önemli geliştirme ortaklıkları bulamadığından, geliştirilmesinin terk edildiğini gösteriyor.[8][9]

Önerilen modüller

17 Haziran 2009'da, Rusya Federal Uzay Ajansı (Roskosmos), NASA'ya ve diğer ISS ortaklarına, 2016 ve hatta 2020'den sonra yaşayabilirliğini sağlamak için Rus segmentine ek modüller ekleme önerisini sundu. Bu amaçla, "Nauka"'nın (MLM) nadir yerleştirme bağlantı noktasına eklenecek olan bir Nodal Modül, (MLM) 2016'dan sonra ISS'nin ABD segmentini yörüngeden çıkarmak için mevcut planların ileriye taşınması durumunda, Rus segmentine bağımsız bir güç kaynağı sağlayabilecek iki ek, daha büyük modülün eklenmesini kolaylaştıracaktır.

Önerildiği gibi, Düğüm Modülü 2013 yılında bir Soyuz fırlatıcısı tarafından Pirs ve Poisk MRM-2 modüllerine benzer şekilde fırlatılacaktı. Nominal olarak Bilimsel ve Güç Üretim Modülleri 1 ve 2 olarak adlandırılan daha büyük iki modül, sırasıyla 2014 ve 2015'te Proton fırlatıcıları aracılığıyla yörüngeye kaldırılacaktı. Bu iki modül, Düğüm Modülünün iskele ve sancak taraflarına bağlanacak ve kıç yanaşma portunu gelecekteki olası genişletilebilirlik için erişilebilir ve nadir portunu Soyuz veya Progress uzay aracı tarafından kenetlenme için erişilebilir bırakacaktır.

Düğüm Modülünün, Soyuz ve Progress uzay aracının kenetlenmesini kolaylaştırmak için Zarya FGB'nin nadir yerleştirme bağlantı noktasındaki MRM-1'in planlanan bağlantı noktasına yakınlığı nedeniyle, modülün ileriye dönük bağlantı noktası kullanılamaz. Ocak 2010 itibarıyla, ne Roskosmos ne de NASA, bu modüller hakkında daha fazla ayrıntı sağlamadı veya bunların resmi olarak Rus hükûmeti tarafından finanse edildiğini veya ISS'nin fırlatma manifestosu programına eklendiğini doğrulamadı.[10][11][12]

Ayrıca bakınız

  • Yörünge Pilotlu Montaj ve Deney Kompleksi - önerilen ROS parçalarının ayrı bir uzay istasyonuna ayrılması
  • ISS ile ilgili bilimsel araştırma

Dış bağlantılar

Kaynakça

  1. ^ "DMS-R: ESA's Data Management System for the Russian Segment of the ISS". Esa.int. 4 Ağustos 2002 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2016. 
  2. ^ "Mir-2". Encyclopaedia Astronautica. 31 Temmuz 2008. 19 Kasım 2002 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ocak 2009. 
  3. ^ "Exercising Control 49 months of DMS-R Operations" (PDF). Esa.int. 23 Nisan 2005 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2016. 
  4. ^ "Zarya | NASA". Nasa.gov. 20 Kasım 1998. 14 Eylül 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2016. 
  5. ^ "S.P. Korolev RSC Energia - ISS - ISS Russian Segment". Energia.ru. 27 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2016. 
  6. ^ "Zvezda Service Module". NASA. 14 Ekim 2006. 7 Eylül 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ocak 2009. 
  7. ^ "Pirs Docking Compartment". NASA. 10 Mayıs 2006. 25 Ekim 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ocak 2009. 
  8. ^ "Russia to build autonomous space lab". SpaceDaily. 21 Aralık 2012. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2012. 
  9. ^ "Arşivlenmiş kopya". 1 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Aralık 2021. 
  10. ^ "Novosti Kosmonavtiki article, "Программа развития российского сегмента МКС" (ISS segment development program) [English summary of Russian technical article]". Kosmonavtka. 5 Ocak 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  11. ^ "Russia Needs Billions More To Complete It's [sic] ISS Segment". Space-Travel.com. 14 Nisan 2008. 20 Nisan 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ocak 2009. 
  12. ^ Sergei Shamsutdinov (July 2008). "Program for Development of the Russian ISS Segment" (Rusça). Novosti Kosmonavtiki. 6 Haziran 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2009. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">NASA</span> ABDde uzay programı çalışmalarından sorumlu kurum

NASA, Amerika Birleşik Devletleri'nin uzay programı çalışmalarından sorumlu olan kurum. 29 Temmuz 1958 tarihinde ABD Başkanı Dwight Eisenhower tarafından kurulmuştur. Daire, 1 Ekim 1958 tarihinden itibaren askerî amaçlardan ziyade sivil alanda barışçıl bir şekilde faaliyet göstermeye başlamıştır.

<i>Mir</i> sovyetler birliği tarafından alçak yörüngeye yerleştirilen uzay istasyonu

Mir, 1986 yılından 2001 yılına kadar alçak Dünya yörüngesinde kalan, Sovyetler Birliği ve ardından Rusya tarafından yönetilen uzay istasyonudur. İlk modülü 19 Şubat 1986'da uzaya gönderildi. İnsanlığın uzayda uzun süre düzenli olarak içinde yaşadığı ilk uzay araştırma istasyonudur. Yapılan uluslararası iş birliği sayesinde, çeşitli milletlerden uzay adamlarının kullanımına açıldı. Yörüngede 1986 ile 1996 yılları arasında gönderilen pek çok modül ile başarılı bir şekilde kenetlendi. 23 Mart 2001 tarihinde görevi sona erdi ve atmosfere girerek yanması sağlandı.

<span class="mw-page-title-main">Uluslararası Uzay İstasyonu</span> Düşük Dünya yörüngesinde yaşanabilir yapay uydu

Uluslararası Uzay İstasyonu, alçak Dünya yörüngesine yerleştirilmiş bir uzay üssü, başka bir tabirle üzerinde yaşanabilen yapay bir uydudur. Bir araya getirilen modüllerin birleştirilmesiyle inşa edilmiş olan istasyonun ilk kısmı 1998 yılında fırlatılmıştır. İstasyonun yapısı temel olarak basınçlı modüller, destekleyici dış iskelet ve güneş panellerinden meydana gelmektedir. Dünya yörüngesinde bulunan en büyük yapay uydudur. Uygun saatlerde yeryüzünden bakıldığında çıplak gözle görülebilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Uzay aracı</span> araştırma yapmak üzere uzaya gönderilen insanlı veya insansız araçların ortak adı

Uzay aracı ya da uzay gemisi, Dünya'nın atmosferi dışında, özellikle dış uzayda çalışmak üzere tasarlanmış araç ya da makinedir. Uzay araçları insanlı ya da insansız olabilir. Bir uzay aracı telekomünikasyon, Dünya'nın gözlemlenmesi, meteoroloji, yolbul, uzay kolonizasyonu, gezegen keşfi, uzay turizmi, uzay savaşımı, uzay ortamında insan ve kargo taşınması gibi görevler için yapılmış olabilir. Bu tanım aynı zamanda yapay uyduları da kapsamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Soyuz programı</span>

Soyuz programı 1960'lı yılların başında Sovyetlerin Ay projesi kapsamında başlatılan insanlı uzay uçuşu projesi. Bu proje kapsamında Soyuz uzay aracı ve Soyuz roketi geliştirildi.

<span class="mw-page-title-main">Soyuz (uzay aracı)</span> Rus yapımı uzay aracı serisi

Soyuz bugün hala hizmette olan 1960'larda Korolyov Tasarım Bürosu tarafından Sovyet uzay programı için tasarlanmış bir uzay aracı serisidir. Soyuz, Voskhod uzay aracının başarılı bir ardılı olarak aslında Sovyet İnsanlı Ay programının bir parçası olarak inşa edilmiştir. Soyuz uzay aracı bugüne kadar dünyada bir Soyuz roketi üzerinde en çok kullanılan ve en güvenilir fırlatma aracı olmuştur. Soyuz roketi tasarımı sırayla 8K74 ya da R-7A Semyorka gibi bir Sovyet kıtalararası balistik füzesi olan Vostok fırlatıcısına dayanmaktadır. Tüm Soyuz uzay araçları Kazakistan'daki Baykonur Uzay Üssünden fırlatılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Soyuz TMA-5</span>

Soyuz TMA-5,, Uluslararası Uzay İstasyonu (ISS)'na gidiş-dönüş yolculuğu için gerçekleştirilen bir Soyuz uzay göreviydi. Uzay aracı, 14 Ekim 2004 saat 03:06 (GMT)'da Soyuz FG roketi ile fırlatıldı ve 24 Nisan 2005 saat 22:08 (GMT)'de indi.

<span class="mw-page-title-main">Yastreb uzay giysisi</span>

Yastreb,, Soyuz uzay görevi ve araç dışı etkinlik için özel geliştirilen bir Rus uzay giysisi modelidir. Yastreb, kozmonota Soyuz Yörünge Modülü'ne uzay yürüyüşü için tasarlandı. Elbisenin tasarımı ve geliştirmesi 1966 yılında Aleksey Leonov'la birlikte Zvezda şirketi tarafından gerçekleştirilmiştir. Berkut giysisi gibi Leonov'la Vostok 2 uzay yürüyüşü içinde kullanılmıştı.

<span class="mw-page-title-main">İnsansız uzay gemisi</span> otomatik olarak uzayda uçabilen ve insansız uzay uçuşları için kullanılan uzay gemileri

İnsansız uzay gemisi ya da insansız uzay aracı, otomatik olarak uzayda uçabilen ve insansız uzay uçuşları için kullanılan uzay gemilerine verilen genel addır. Ne derece insanlardan bağımsız, yani özerk olduğu gemi modelleri arasında farklıdır. Uzaktan kumandalı, uzaktan güdümlü ya da tamamen özerk (robotik) olabilirler. Mesela Salyut 7, Mir ve UUİ'nun modülü Zarya, insansız uzaktan güdümlü şeklide istasyonu işletebilme, her iki yeniden ikmâl aracı ve yeni modüllerle kenetlenme imkânına sâhipti. En yaygın insansız uzay gemileri robotik uzay gemileri, insansız yeniden ikmâl araçları, uzay sondaları ve uzay rasathaneleridir. Her insansız uzay gemisi robotik olmamaktadır. Meselâ uzaya yollanan bir yansıtıcı top, robotik değildir.

<span class="mw-page-title-main">Sergey Krikalyov</span> Sovyet ve Rus kozmonot

Sergey Krikalyov veya doğum adıyla Sergey Konstantinoviç Krikalyov, Rus kozmonot ve makine mühendisi.

<span class="mw-page-title-main">Roskosmos</span> Rusya uzay ajansı

Roskosmos Devlet Uzay Etkinlikleri Kuruluşu, Rusya'nın uzay bilimleri programı ile genel havacılık ve uzay araştırmalarından sorumlu devlet kurumudur.

Uzay yolculuğu, 20. yüzyılda Konstantin Tsiolkovsky ve Robert H. Goddard tarafından geliştirilen teorik ve pratik atılımların ardından insan başarısının bir parçası haline geldi. Sovyetler Birliği, yörüngeye ilk uydu, ilk erkek ve ilk kadını uzaya göndererek savaş sonrası Uzay Yarışında önder oldu. ABD, 1969'da Ay'a ilk insan inişi ile Sovyet rakiplerini yakaladı. Uzay yarışı sona ermesini takiben, uzay uçuşu harika uluslararası işbirliği ile karakterize edilmiştir ve bu Dünya yörüngesine ucuz erişim ve ticari girişimler için bir genişleme oluşturmuştur. Gezegenler arası sondalar Güneş sistemindeki gezegenlerinin hepsiniziyaret etmiş ve insanlar yörüngede Mir ve ISS gibi uzun süre uzay istasyonlarında kalmıştır. Çin, insanlı misyonlar da dahil olmak üzere önemli uzay uçuş yeteneğine sahip üçüncü ülke olarak ile ortaya çıkmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Shenzhou (uzay aracı)</span>

Shenzhou Çin Halk Cumhuriyeti tarafından geliştirilip işletilen ve Çin'in insanlı uzay uçuşu programında kullanılan bir uzay aracıdır. Adı çeşitli şekillerde "İlâhi Gemi", "Tanrı'nın İlâhi Gemisi", "Sihirli Gemi" veya benzer olarak tercüme ile ve aynı zamanda Çin için bir antik adlandırmayla eşsesli olarak "İlâhi Devlet" anlamına gelir. Tasarımı, Rus Soyuz uzay aracına benzer, ancak boyut açısından daha büyüktür ve bu doğrudan Soyuz uzay aracı ailesi ile ilgili değildir. İlk fırlatılışı 19 Kasım 1999 tarihinde yapıldı ve ilk insanlı fırlatma 15 Ekim 2003 tarihinde gerçekleştirildi. 2005 yılının Mart ayında, bir asteroid uzay aracının onuruna "8256 Shenzhou" adıyla adlandırıldı.

<span class="mw-page-title-main">Kurs (kenetlenme konumlandırma sistemi)</span>

Kurs Sovyet ve daha sonra Rus uzay programı tarafından kullanılan bir radyo telemetri sistemidir.

ABD Yörünge Segmenti (USOS), Amerika Birleşik Devletleri Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi (NASA), Avrupa Uzay Ajansı (ESA), Kanada Uzay Ajansı (CSA) ve Japonya Havacılık ve Uzay Araştırma Dairesi (JAXA) tarafından inşa edilen ve işletilen Uluslararası Uzay İstasyonu’ nun (ISS) bileşenlerine verilen isimdir. Segment halen tümü Uzay Mekiği tarafından teslim edilen on bir basınçlı bileşenden ve çeşitli dış elemanlardan oluşur.

<span class="mw-page-title-main">SpaceX Crew-5</span> Mürettebatlı yörünge uçuşu

SpaceX Crew-5, NASA'nın Ticari Mürettebat Programı kapsamında gerçekleştirilen beşinci operasyonel Crew Dragon uzay aracı uçuşu ve toplamda sekizinci insanlı yörünge uçuşuydu. Görev, dört mürettebat üyesini Uluslararası Uzay İstasyonu'na (ISS) taşımak amacıyla 5 Ekim 2022'de başarıyla fırlatıldı. Crew Dragon uzay aracı, 6 Ekim 2022 saat 21:01 UTC'de ISS'ye kenetlendi.

<span class="mw-page-title-main">Valeri Ryumin</span> Sovyet ve Rus kozmonot

Valery Victorovich Ryumin Sovyet kozmonot.

<span class="mw-page-title-main">Mir-2</span>

Mir-2, Şubat 1976'da başlayan bir Sovyet uzay istasyonu projesiydi. Mir-2 için üretilen modüllerin bir kısmı Uluslararası Uzay İstasyonuna (ISS) dahil edilmiştir. Proje birçok değişikliğe uğradı, ancak her zaman Mir istasyonunda kullanılan DOS-7 temel bloğunun yedeği olarak inşa edilen DOS-8 temel blok uzay istasyonu çekirdek modülüne dayanıyordu. DOS-8 temel bloğu sonunda ISS'nin Zvezda modülü olarak kullanıldı. Tasarım geçmişi, orijinal Salyut istasyonlarına kadar uzanır.

<span class="mw-page-title-main">Oleg Artemyev</span>

Oleg Germanoviç Artemyev Rusya Federal Uzay Ajansı'nda görev yapan bir Rus Kozmonottur. 2003 yılında RKKE-15 Kozmonot grubuna seçildi. Uluslararası Uzay İstasyonu Seferi 39 ve 40'ın uçuş mühendisi olarak görev yapmış, 2018 yılında Soyuz MS-08 Komutanı olarak uzaya, 2022 yılında ise Soyuz MS-21 Komutanı olarak uzaya dönmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Expedition 1</span> Uluslararası Uzay İstasyonunda ilk uzun süreli insan konaklaması

Expedition 1, Uluslararası Uzay İstasyonundaki (ISS) ilk uzun süreli konaklamaydı. Üç kişilik mürettebat, Kasım 2000'den Mart 2001'e kadar istasyonda kaldı. Bu, 2024 yılına kadar kesintisiz olarak süren istasyondaki insan varlığının başlangıcıydı. Expedition 1'in hemen ardından üç kişilik bir mürettebatı olan Expedition 2 geldi.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.