İçeriğe atla

Rurik Hanedanı

Rurik Hanedanı
Рю́риковичи
ÜlkeKiev Knezliği
Litvanya Büyük Dükalığı
Moskova Knezliği
Vladimir-Suzdal Knezliği
Rusya Çarlığı
MilliyetVaregler
Kuruluş862
KurucuRurik
Devriliş1610
Yıkılış1598
Son hükümdarI. Fyodor
I. Dmitri (iddia)
Nihai; IV. Vasili

Rurik Hanedanı (Rusça: Рю́риковичи, Ryurikoviçi, Ukraynaca: Рю́риковичі, Beyaz Rusça: Ру́рыковичи), rivayete göre 862 yılında Novgorod'a yerleşen Vareg prensi Rurik tarafından kurulmuştur.[1][2][3] Rurikler, Kiev knezliği ve daha sonra Moskova knezliğini yöneten hanedan olmuştur.

Ruriklerin Romanoviç kolu, 1253 yılında Papa IV. Innocentius tarafından Rutenya kralı olarak taç giydirilen Büyük Roman ve oğlu Daniel tarafından birleştirilen güneybatı topraklarını idare ediyordu.[4] Galiçya-Volhinya Krallığı zamanla Polonya-Litvanya Birliği tarafından ilhak edildi. Kuzey ve kuzeydoğu bölgeleri ise Moskovalı Daniilovichi tarafından bir araya getirildi; 15. yüzyılda Büyük İvan, Altın Orda Devletinin elinden kurtuldu ve tüm Rusya'nın hükümdarı unvanını aldı.[5][6][7][8] Korkunç İvan tüm Rusya'nın çarı olarak taç giymiştir.[9][10] 1598 yılına kadar Rurik Hanedanı Rusya'yı yönetmiş, ardından Romanov Hanedanı tahta geçmiştir.[11]

Bir yönetici hanedan olarak Rurikler, Rurik'ten (ö. 879) Rusya Kralı I. Fyodor'a (ö. 1598) kadar, 700 yıldan fazla bir süre boyunca, toplam 21 kuşak boyunca hüküm sürdüler.[12][13] Çok sayıda soylu aile soylarının Rurik'e dayandığını öne sürmüştür. Rurikler, Avrupa'nın en eski kraliyet ailelerinden biridir ve çok sayıda soylu kolu bulunmaktadır.

Rurik Hanedanının soyağacı.

Kaynakça

  1. ^ Rurik Dynasty (medieval Russian rulers) 27 Mart 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Britannica Online Encyclopedia
  2. ^ The Oxford illustrated history of the Vikings. Oxford [England]: Oxford University Press. 1997. ss. 138–139. ISBN 9780192854346. 
  3. ^ Perrie, Maureen (2006). The Cambridge History of Russia. Volume 1. From Early Rus' to 1689. Cambridge: Cambridge University Press. ss. 2, 47–48. ISBN 1107639425. 
  4. ^ Maiorov, A.V. "The Imperial Purple of the Galician-Volynian Princes" (PDF) (Rusça). 94 (47). ss. 147–161. doi:10.17223/18572685/36/8 (kapalı 31 January 2024). 26 Haziran 2022 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2022. 
  5. ^ Grey, Ian (1972) [1964]. Ivan III and the Unification of Russia. 2nd. English Universities Press. ASIN B004GV3YAM. 
  6. ^ May, T. "Khanate of the Golden Horde". accd.edu. 7 Haziran 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Aralık 2007. 
  7. ^ Riasanovsky, Nicholas V. (29 Eylül 2005). Russian Identities: A Historical Survey (İngilizce). Oxford University Press. s. 65. ISBN 978-0-19-534814-9. 3 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2023. 
  8. ^ Kort, Michael (2008). A Brief History of Russia. New York: Infobase Publishing. ss. 26–30. ISBN 9781438108292. 3 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2023. 
  9. ^ Payne, Robert (2002). Ivan the Terrible. 1st Cooper Square Press. New York: Cooper Square Press. ss. 24–25. ISBN 9780815412298. 
  10. ^ HALPERIN, CHARLES J. (2014). "Ivan Iv as Autocrat (Samoderzhets)". Cahiers du Monde russe. 55 (3/4). ss. 197–213. doi:10.4000/monderusse.8000. ISSN 1252-6576. JSTOR 24567509. 1 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2023. 
  11. ^ "Rurik Dynasty Lays Claim to Kremlin". The Moscow Times. 16 Haziran 2010. 26 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ekim 2022. 
  12. ^ Christian Raffensperger and Norman W. Ingham, "Rurik and the First Rurikids", The American Genealogist, 82 (2007), 1–13, 111–119.
  13. ^ Library, New York Public (2003). Russia Engages the World, 1453-1825 (İngilizce). Harvard University Press - T. s. 17. ISBN 978-0-674-01193-9. 3 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2023. Thus the dynasty that had ruled Rus' for over 700 years-the Riurikid-ended. Boris Godunov was "elected" tsar, but his legitimacy was challenged 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Rusya</span> Doğu Avrupa ve Kuzey Asyada yer alan bir ülke

Rusya,

<span class="mw-page-title-main">IV. İvan</span> ilk Rusya Çarı

IV. İvan, İvan Vasiliyeviç veya yaygın adıyla Korkunç İvan, son Moskova Knezi ve ilk Rusya Çarı. Düzenlediği seferler ve yaptığı fetihlerle Moskova Knezliği'ni lağvetmiş ve Rus Çarlığı'nı kurmuş olan bir hükümdardır. Rusya'yı, "Tüm Rusya'nın Çarı" sıfatıyla 1547 yılından 1584'teki ölümüne kadar yönetmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Rus hükümdarları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Rus hükümdarları listesi; Kiev Knezliği, Vladimir-Suzdal Knezliği, Moskova Knezliği, Rusya Çarlığı ve Rus İmparatorluğu'nun hükümdarlarını içeren bir liste maddesidir. Bu listedeki hükümdarlar değişik dönemlerde Knez, Veliki Knez, Çar sonra da İmparator unvanıyla anılmışlardır.

<span class="mw-page-title-main">Rusya Çarlığı</span> 1547de Korkunç İvanın Çar unvanı almasıyla başlayan ve 1721 de I. Petronun Rusyayı imparatorluğa çevirmesiyle son bulan Rus devleti

Rusya Çarlığı, 1547 yılında Korkunç İvan'ın Çar unvanı almasıyla başlayan ve 1721'de Çar I. Petro'nun Rus İmparatorluğu'nu kurmasıyla son bulan Rus devletinin resmî adıdır. Çarlıktan önce bu topraklarda Moskova Knezliği egemen olduğu için çarlık Batı Avrupa dillerinde Moskova olarak adlandırılmaktadır. Ayrıca Rusça ve Türkçe kaynaklarda da Moskova Çarlığı olarak bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Boris Godunov</span>

Boris Fyodoroviç Godunov, Rus Rurik Hanedanı'nın sona ermesinin ardından 1598-1605 arasında hüküm süren Rus çarı. Rus topraklarında yıkıcı etkileri olan Karışıklık Dönemi (1598-1613) Godunov'un hükümdarlığı sırasında başlamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Moskova Knezliği</span>

Moskova Knezliği ya da Moskova Dukalığı, Rusya toprakları içerisinde kurulmuş Moskova merkezli devlettir. Başlangıçta Altın Orda Devleti'ne bağlı olan Moskova Prensliği Vladimir-Suzdal Knezliği'nin halefi olup 1340-1547 yılları arasında hüküm sürmüştür. Çar III. İvan'ın reformları ile knezlik gelişmiş ve Rusya Çarlığı adını almıştır. Çar olarak bilinen ilk hükümdar IV. İvan olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Doğu Slavları</span>

Doğu Slavları Eski Doğu Slavca kökenli Doğu Slav dillerini konuşan etnik gruplara verilen addır. 9. yüzyılda Kiev Knezliği’ni oluşturan Doğu Slavları günümüzdeki Ruslar, Ukraynalılar, Beyaz Ruslar ve Rusinlerin ataları olarak kabul edilirler.

<span class="mw-page-title-main">Kiev Knezliği</span> Doğu Avrupada bir dönem faaliyet göstermiş eski bir devlet

Kiev Knezliği veya Kiev Dükalığı, Vareg prensi Rurik tarafından kurulan Rurik Hanedanı'nın hükümdarlığı altında 9. yüzyılın sonlarından 13. yüzyılın ortalarına kadar varlığını sürdüren bugünkü Ukrayna topraklarında kurulan bir federasyondu. Bu devlet Belarus, Rusya ve Ukrayna'nın atası sayılır. Ukraynalılar Kiev Knezliğinin devamıdır ve Slavların ataları olarak bilinmektedir.

<span class="mw-page-title-main">II. Düzmece Dmitri</span>

II. Düzmece Dmitri I. Dmitri'nin öldürülmesinin ardından, Kendini gerçek IV. İvan'ın Ugliç'te öldürülen oğlu Dmitri İvanoviç olduğunu söyleyerek, II. Dmitri adıyla Tuşino'da bir ayaklandırma başlatmıştır.

<i>İlk Vakayiname</i> Edebi çalışma

Geçmiş Yılların Hikâyesi yahut İlk Vakayiname ya da Nestor Kroniği yaklaşık 850 ile 1110 arasında Kiev Knezliği'nin tarihidir, başlangıçta 1113 yılında Kiev'de bir araya getirilmiştir. Çalışma, Doğu Slavları'nın tarihinin yorumlanmasında temel kaynak olarak kabul edilir ve Rus tarihini el alırken başvurulan ilk kaynaktır. Eserin ilk nüshasını derleyen kişinin ismi yıllık metinlerinde Rahip Nestor olarak gösterildiğinden Nestor Kroniği olarak da anılmaktadır. Derleme niteliğini haiz ve eski Rus yıllıklarından bilgileri aktaran yıllık, Moskova'daki Sinodal Kütüphanesi'nde bulunduğundan İngilizce literatüründe Synodal Transcript olarak adlandırılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Romanov Hanedanı</span> 1613-1917 yılları arasında Rusyanın hükümdar kraliyet ailesi

Romanov Hanedanı, 1613-1917 yılları arasında Rusya'nın hükümdar kraliyet ailesiydi. Romanovlar, Moskova'nın Büyük Dükalığı'nın ve daha sonra 1598'de Çar I. Fyodor'un ölümü üzerine soyu tükenmiş olan Rurik hanedanlığı döneminde Rusya Çarlığı'nın asilzadeleri olarak ön plana çıktı. 21 Şubat 1613'te Mihail Romanov, Zemsky Sobor tarafından Rusya Çar'ı seçildi ve Romanovları Rusya'ya hakim olan ikinci hanedan yaptı. Mihail'in torunu I. Petro, 1721'de Rus İmparatorluğu'nu kurdu ardından bir dizi savaş ve reform yoluyla ülkeyi büyük bir güce ulaştırdı. Romanovların doğrudan erkek vârisleri, Elizaveta Petrovna 1762'de öldüğünde sona erdi. 5 Ocak 1762'den itibaren imparatorluk tahtının kadın hattı boyunca Prenses Anna Petrovna'nın ve Holstein-Gottorp Dükü Karl-Friedrich'in, oğulları Holstein-Gottorp Dükü Karl Peter Ulrich, Romanov Hanedanı üyesi olarak tanındı. Böylece, şecere kurallarına göre, Elizaveta Petrovna'nın torunları bazen "Holstein-Gottorp-Romanov" olarak anılmaktadır. Şubat Devrimi'nin ardından İmparator II. Nikolay 15 Mart 1917'de çekilmiş ve böylece 304 yıl süren Romanov yönetimi sona ermiştir. Ardından, 1918'de İmparator II. Nikolay ve ailesi Bolşevikler tarafından kurşuna dizilerek öldürüldü ve Romanov Hanedanı'nın 65 üyesinin hayatta kalan 47'si yurt dışına sürgüne gönderildi.

<span class="mw-page-title-main">I. Fyodor</span>

I. Fyodor (Teodor) İvanoviç veya Fyodor I. İoanoviç ; 31 Mayıs 1557 – 16 veya 17 Ocak 1598), Zangoç Fyodor olarak da anılan, 1584–1598 yılları arasında hüküm sürmüş, Rurik hanedanına mensup son Rus çarıdır.

<span class="mw-page-title-main">V. İvan</span> Rus hükümdar (1666-1696; çar 1682-1696)

V. İvan Alekseyeviç Romanov ; 6 Eylül 1666 Moskova – 8 Şubat 1696 Moskova), 7 Mayıs 1682 ve 8 Şubat 1696 tarihleri arasında hüküm sürmüş, Romanov hanedanına mensup Rus çarıdır. Önemli fiziksel ve zihinsel sorunları vardı.

<span class="mw-page-title-main">I. Dmitri</span> Rus hükümdar (1581-1606; çar 1605-1606)

I. Dmitri İvanoviç, Moskova Knezliği tahtında hak iddia edip, 1605'ten 1606'daki ölümüne kadar yaklaşık bir yıl boyunca I. Dmitri adıyla hüküm sürenRus çarı. Rurik hanedanına mensup olduğu varsayılsa da, aslında Rurik soyundan gelmemektedir. Dmitri'nin gerçek ismi Grigori (Yuri) Bogdanoviç Otrepyev'dir. Bu nedenle muhalifleri ve ölümünün ardından tarihçiler tarafından yaygın olarak Düzmece Dmitri olarak anılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">I. Vasili</span> Moskova Büyük Prensi (1371-1425; hd. 1372-1425)

I. Vasili veya Vasili Dmitriyeviç,, 1389-1425 arasında Moskova Büyük Prensi.

<span class="mw-page-title-main">Ermeni Oblastı</span>

Ermeni Oblastı, Rus İmparatorluğu'nun oblastlarından biriydi. Oblast, günümüz Ermenistan ile Azerbaycan'ın Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti ve Türkiye'nin Iğdır ilini kapsamaktaydı. Oblastın merkezi Erivan idi.

<span class="mw-page-title-main">I. İvan</span> Moskova prensi (12833-1341; hd. 1325-1341) ve Vladimir büyükprensi (hd. 1328-1341)

I. Ivan Daniiloviç Kalita 1325 ile 1340 veya 1341 yılları arasında hüküm sürmüş Moskova Büyük Prensi. Abisi, III. Yuri'nin ölümünden sonra İvan, Moskova Prensliği tahtına çıktı. Ivan, Altın Orda Han'ının onayı ile elde edilebilecek Vladimir Büyük Dükü unvanını alma mücadelesine katıldı. Rakipleri Mikhail, Korkunç Gözlü Dmitry ve Aleksandr Mihayloviç'di. Hepsi Altın Orda'da öldürüldü. 1328'de I. İvan, Özbek Han'ın tüm Rusya topraklarından vergi toplama hakkı ile Vladimir'in Büyük Dükü olma onayını aldı. 31 Mart 1340 veya 1341'de öldüğü sanılıyor.

<span class="mw-page-title-main">Karışıklık Dönemi</span> Rusya Tarihinde bir dönem.

Karışıklık Dönemi veya Dertler Dönemi Rusya tarihinde kaos, kıtlık ve anarşi boşluğunun ülkeyi yönettiği döngüsel dönemdir.

<span class="mw-page-title-main">Uspenski Katedrali (Moskova)</span> Moskovada bir kilise

Uspenski Katedrali, Rusya'nın başkenti Moskova'da bulunan bir Rus Ortodoks katedralidir. Katedral, 1326 yılında inşa edilmiş olup Moskova Kremlini'nin Katedral Meydanı'nın kuzey kısmında yer almaktadır ve Tanrı'nın Annesinin Ölümü'ne adanmıştır. Katedral, Moskova Knezliği'nın ana kilisesi olarak kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Zemskiy Sobor</span> Rusya Çarlığında Parlamento

Zemskiy Sobor, 16. ve 17. yüzyıllarda Rusya Çarlığı'nda faaliyet gösteren parlamentoydu.