Rupen Manas

Rupen Manas, Osmanlı Ermenisi ressam, diplomat, Manas ailesi mensubu.

Zenop Manas’ın en büyük oğlu Rupen Manas’ın doğum ve ölüm tarihleri bilinmemektedir. Kevork Pamukciyan’ın tahminlerine göre 1810-1815 yılları arasında doğmuş; ölümü ise 1875 yılından sonra gerçekleşmiştir. Rupen Manas’ın Sultan II. Mahmud’un devlet dairelerine asılan portrelerini yaptığından ve resim eğitimi için padişah tarafından Avrupa’ya gönderildiğinden -kaynak gösterilmeden- bahsedilir. Söz konusu yıllarda, eğitim için Avrupa’ya gönderilen öğrenciler askeri okullardan seçilmiştir. Dolayısıyla Tanzimat’a kadar mühendislik, tıp, sanat gibi çeşitli konularda eğitim görmek üzere Müslüman olmayanlar Avrupa merkezlerine gönderilememiştir. Bu nedenle Rupen Manas’ın Avrupa’da resim eğitimi alması, Sultan II. Mahmud tarafından Paris elçiliğinde görevlendirilmesiyle sağlanmıştır.

Rupen Manas, Sultan II. Mahmud döneminde, 1834 yılından sonra Paris Osmanlı Elçiliği’nde Süleyman Paşa’nın tercümanı olarak çalışmıştır. 1846 tarihli bir belgeye göre de Paris elçiliğinden istifa eden bir kişinin yerine önerilmiştir. Rupen’in yabancı dil bildiği için söz konusu görev için en doğru kişi olduğu ve daha önce Paris’te uzun yıllar kaldığı, resim konusunda eğitim gördüğü belirtilmiştir. Ayrıca eğer atanırsa resim tahsiline de Paris’te devam edebileceği öngörülmüştür. Bu bilgilere göre Rupen Manas, Paris’te Sultan II. Mahmud döneminde de kalmış ve resim eğitimi almıştır. Ayrıca söz konusu öneriye olumlu cevap verilmesi, Sultan II. Mahmud’un sanat eğitimine verdiği desteği göstermektedir. Padişahın desteği, 1848 tarihli belgeden anlaşılmaktadır: Rupen Manas kendi yazısıyla tercümanlık görevinin sona erdiğini belirtmiş ve yağlıboya resim konusunda aldığı eğitimi tamamlamak için bir yıl daha kalma isteğini belirtmiştir. Nurten Küçükhasköylü'ye göre muhtemelen bu isteğe de olumlu yanıt verilmiştir, zira Başbakanlık Osmanlı Arşivi’nde konuyla ilgili 1849 tarihli belge İstanbul’a geri dönüşü için harcırah verilmesine dairdir. 1850 tarihli bir belgede de Tercüme Odası’nda memur olduğundan bahsedilir. Kaynakların çıkarımına göre 1849 yılında Paris’ten dönmüş ve 1850 yılında tercüme odasında çalışmaya başlamıştır. 1869 yılında Milano’daki Osmanlı Konsolosluğu’na başkonsolos atanmıştır. 1 Temmuz 1875’te Darülfünun’da Şeker Ahmed Paşa tarafından düzenlenen resim sergisine katılmıştır. Görev yaptığı sırada saraydan gelen siparişler doğrultusunda gerek büyük boyutlu tuvaller gerekse küçük madalyon portreler/tasvir-i hümâyûn nişanları yapan Rupen Manas, Avrupai tarzda padişah portreleri yapan öncü ressamlar arasında yerini almıştır.

• Nurten, Küçükhasköylü (Haziran 2011). "Osmanlı Sarayında Ermeni Ressamlar: Manas Ailesi". Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi. 28 (1). ss. 165-182. ^[] Metin genel olarak kaynaktan alınmış olup, kaynak CC-BY 4.0 lisansıyla lisanslanmıştır9 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..