İçeriğe atla

Rumeyce

Rumeyce
Румейку глосса
Ana dili olanlarUkrayna Ukrayna (Azakönü)
Dil ailesi
Yunanca
  • Rumeyce
Yazı sistemiYunan alfabesi, Kiril alfabesi
Dil kodları
ISO 639-3

Rumeyce (kendilerince Румейку глосса Rumeyku glossa), Ukrayna'da Azakönünde (Preazovya) yaşayan Rumeyler tarafından konuşulan Yunanca grubundan dil. Türkçe grubundan olan Urumca ile karıştırmamak gerekir. Rumey lehçesinin, Antik Yunanca, Helenistik ve erken Orta Çağ Yunancasıyla bazı yapısal benzerlikler taşımaktadır.[1] Pontus Rumcası Romeika ile karıştırmamak gerekir.

Lehçeleri

Spiridonov'un sınıflandırması

Spiridonov ile Sokolov'a göre Azakönü'ndeki (Preazovya) Rumeylerin dili beş gruba ayrılır:[2][3]

Lehçe Rumey köyleri
1 Ялта, Урзуф (Приморське)
2 Стила, Велика Новосілка, Константинополь (Фуна), Анадоль
3 Велика Каракуба (Роздольне), Нова Каракуба (Червона поляна), Бугас
4 Сартана (Приморськ), Чермалик (Заможне)
5 Чердакли (Кременівка), Мала Янісоль (Куйбишеве), Нова Янісоль

Garkavets'in sınıflandırması

Олександр Гаркавець'e göre lehçeleri:[4]

Lehçe Rumey köyleri
Azakönü köyleri Krım köyleri
Урзуф-ялтинський Урзуф (Гурзуф, Маджар) Гурзуф
Кизил-Таш
Ялта Біюк-Ламбат
Кучук-Ламбат
Магарач
Марсанда (Масандра)
Нижня Аутка
Верхня Аутка
Никита
Ялта
Великоянисольський Велика Новосілка (Великий Янисоль, Велика Єні-Сала) Салгирбаши Єні-Сала
Стила Стиля
Константинополь (Демерджі, Фуна) Алушта
Демерджі (Фуна)
Куру-Узень
Кучук-Узень
Улу-Узень
Каракубський Роздольне (Велика Каракуба, Каракуба) i висілок
Красна Поляна (Нова Каракуба) Аргин-Каракоба
Каракоба
Сартанський Сартана Сартана
Заможне (Чермалик) i висілок
Македонівка Айланма (Аслама?)
Капсіхор
Чермалик
Шелен
Малоянисольський Кременівка (Чердакли) Байсу
Чердакли
Куйбишеве (Малоянисоль, Мала Єнісала) i висілок
Новий Янисоль Джемрек
Єні-Кой (Малий Яникуль, Бурульча, Єні-Кой)
Єні-Сала (Янкуль, Карасубаши, Єні-Сала, Мала Єні-Сала)
Уйшунь (Усунь)

Kaynakça

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kırım Tatarları</span> Türklerin kıpçak kolundaki topluluk

Kırım Tatarları ya da Kırımlılar, anayurtları Karadeniz'in kuzeyindeki Kırım yarımadası olan Türkî halktır. 1783'te Kırım Hanlığı'nın Rusya tarafından ilhak edilmesiyle birlikte Osmanlı Devleti'ne zorunlu göçe tabi tutulmuşlar ve kendi vatanlarında azınlığa düşmüşlerdir. SSCB döneminde Stalin'in emriyle 18 Mayıs 1944'te sürgüne uğrayarak nüfuslarının yarısını yitirmişlerdir. SSCB'nin yıkılmasıyla sürüldükleri topraklardan Kırım'a geri dönmeye başlayan halk, Ukrayna'nın ana Müslüman unsurunu oluşturur.

<span class="mw-page-title-main">Yunanca</span> Hint-Avrupa dili

Yunanca (Yunanca: Ελληνικά Elliniká veya Eλληνική γλώσσα Ellinikí Glóssa

<span class="mw-page-title-main">Pontus Rumcası</span> Helencenin bir lehçesi

Pontus Rumcası, 1923 Türkiye-Yunanistan nüfus mübâdelesine değin Kandıra ile Batum arasında yaşayan Rumlar tarafından konuşulmuş, günümüzde Anadolu'da sadece Trabzon'a ve Rize'nin İkizdere ilçesine bağlı bazı köylerin yanı sıra, Yunanistan'a gönderilen Ortodoks Hristiyan mübâdillerin yaşadığı kentlerde konuşulmaya devam edilen Rumcanın bir lehçesidir. Pontus Rumcası, Pontiaka ve Karadeniz Rumcası adlarıyla da bilinmektedir. Osmanlı dönemi ve sonrasında Karadenizli Rumların göç ettiği Gürcistan, Kırım ve Stalin döneminde sürüldükleri Rusya ile Kazakistan'da Hristiyan Pontuslular tarafından hâlen konuşulmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Rusça</span> Doğu Slav dili

Rusça, Hint-Avrupa dil ailesinin Slav dilleri koluna bağlı bir dil. Rusça, Belarus ve Ukrayna dilleri ile yaşayan üç Doğu Slav dilinden biridir. Yaklaşık 260 milyon konuşanı olan Rusça dünyanın en çok konuşulan dillerinden biri olup Rusya, Belarus, Kazakistan, Kırgızistan, Moldova (Gagavuzya) ile kısmî olarak tanınan Abhazya, Güney Osetya, Transdinyester'de resmî dil statüsündedir. Aynı zamanda Birleşmiş Milletler'in altı resmî dilinden biri ve Uluslararası Uzay İstasyonu'nun İngilizce ile birlikte kullanılan iki dilinden biridir. Orta Asya, Kafkasya, Ukrayna ve kısmen Baltık devletlerinde lingua franca olarak kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Amfitiyatro</span>

Amfitiyatro, Roma uygarlığında gösteriler, gladyatör ve vahşi hayvan oyunları için kullanılan, daire ya da elips biçimli, yükselen tribünlerden oluşan bir kamu yapısıdır. Modern anlamdaki en eski örnekleri Etruria ve Campania'da MÖ 1.yüzyıl başlarında inşa edilmiştir. Arena, kanlı gösterilerin sergilendiği alanlardır. Vahşi hayvanlar birbirlerini parçalar, insanlar birbirleriyle ya da vahşi hayvanlarla dövüşürlerdi. Genellikle ölümle sonuçlanan bu acımasız dövüşlerin büyük bir izleyici kitlesi vardı. Arena ayrıca suyla doldurularak çeşitli gösteriler yapılırdı.

Şorca veya Şor Türkçesi, Şorlar tarafından konuşulan Türk dillerinin Sibirya grubuna bağlı Türk dillerinden biridir. Tuvacaya büyük benzerlik gösterir. Rusya'nın Kemerovo bölgesinde 2010 yılı itibarıyla 2.840 kişi tarafından konuşulmaktadır. Günümüzde Şorca Kemerovo Üniversitesi'nde öğretilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Sivastopol</span> Kırım yarımadasında Karadeniz kıyısında bulunan bir liman kenti

Sivastopol, Osmanlı döneminde Akyar, Ukrayna'da Kırım yarımadasında Karadeniz kıyısında bulunan bir liman kentidir. Nüfusu 328.600'dür (2004).

<span class="mw-page-title-main">Fokida</span>

Fokida, Orta Yunanistan'da antik bir yerleşim bölgesi ve modern Yunanistan'ın illerinden biridir.

<span class="mw-page-title-main">İskit dilleri</span>

İskitçe, doğuda Saka, batıda İskit adlarıyla tanınan ve antik dönemde Avrasya'da geniş bir alana yayılmış kurgan kültürünü temsil eden atlı toplulukların ortak bir iletişim diline sahip oldukları varsayımı ile varlığı ileri sürülen bir dil grubudur. Günümüzde sadece Osetçe konuşulmaktadır. Avrupa merkezli akademisyenler; bazı dolaylı kanıtlar üzerinden bu varsayımsal dil öbeğini, kendi Hint-Avrupa dil teorilerinin bir parçası olarak Doğu İran dili grubu içinde sınıflandırırlar.

<span class="mw-page-title-main">Kuzey Deniz Saha Komutanlığı</span>

Kuzey Deniz Saha Komutanlığı, Türk Deniz Kuvvetleri'ne bağlı 4 ana komutanlıktan biridir. Boğazlar, Marmara Denizi ve Karadeniz'den sorumludur. Görevi, savaş gemilerine lojistik ve sahil desteği sağlamaktır.

Urumca ya da Urum Türkçesi Urumlar tarafından konuşulan Türk dillerinin Oğuz dilleri grubundan dildir. Urumca Türkçeye çok benzeyen bir dildir. Bir Yunan dili olan Rumeyce ile karıştırmamak gerekir.

<span class="mw-page-title-main">Berberice</span>

Berberice, Cezayir'in üçüncü resmi dilidir. Berber ve Latin abecesiyle yazılır.

<span class="mw-page-title-main">Ukrayna'daki Türkler</span>

Ukrayna'daki Türkler, Ukrayna'da yaşayan bir Türk azınlıktır. Bu, kökenleri Türkiye, Kıbrıs veya Türklerin yaşadığı başka bir yere dayanan kişileri kapsayabilir.

<span class="mw-page-title-main">Krice</span>

Krice ya da Kri dili veya Kri dilleri, daha çok Kanada'da Kuzeybatı Toprakları ve Alberta'dan Labrador'a kadar uzanan bölgede, biraz da Amerika Birleşik Devletlerinde Montana eyaletinin kuzey orta sınır bölgesinde Kriler tarafından konuşulan Algonkin dilleri ailesinin Merkezî Algonkin dilleri grubundan bir Kızılderili dilidir. 2006 sayımına göre konuşanı 117.400 kişidir ve Kanada'daki konuşanı en fazla olan Amerika yerli dilleri içinde birinci sıradadır.

Urumlar, daha çok Ukrayna'da Mariupol'da, daha az olarak da Gürcistan'da Parmaksız (Tsalka), Rusya, Kazakistan ve Yunanistan'da yaşayan Kıpçak öbeğine bağlı bir dil olan Urumcayı konuşan Rum Ortodoks halktır. “Kırım’ın 1779-80 yıllarında, Rus Çarlığı’nın Hristiyan Osmanlı tebaası politikaları gereği, II. Yekaterina’nın iradesi ile Kırım’dan tehcir edilmişlerdir. Ukrayna hükûmeti hem Urumların hem de Rumeylerin azınlık haklarını tanımış ve güvence altına almıştır. Adları olan Urum kelimesi ses türemesi yoluyla Rum kelimesinden türetilmiştir. Bu ön türeme Urum < Rum örneğine benzer biçimde Urus < Rus örneği verilebilir. Kuzey Kafkasya'da Çerkesçe konuşan Urımlar ile karıştırmamak gerekir.

Rumeyler, Ukrayna'da Azakönü'nde (Preazovya) yaşayan Yunan kökenli Rum Ortodoks Hristiyan halk. Ukrayna hükûmeti hem Rumeylerin hem de Urumların azınlık haklarını tanımış ve güvence altına almıştır.

Türk dili tarihi, çivi yazılı Sümerce tabletlerdeki alıntı kelimeler şeklinde bilinen ilk örneklerine rastlanan, coğrafya olarak Moğolistan ve Çin içlerinden Avrupa’nın ortalarına, Sibirya’dan Hindistan ve Kuzey Afrika sahasına kadar yayılmış olan Türk dilinin tarihidir. Günümüzde Asya ve Avrupa kıtalarında konuşulan ve yazılan Türk yazı dilleri ve bunların ağızlarının tarihî süreçlerini kapsar.

<span class="mw-page-title-main">Ukrayna</span> Doğu Avrupada yer alan bir ülke

Ukrayna, Doğu Avrupa'da bir ülkedir. 603.549 km² yüzölçümüyle tamamı Avrupa'da olan en büyük ülkedir. Doğuda ve kuzeydoğuda Rusya, kuzeyde Belarus, batıda Polonya ve Slovakya güneybatıda Macaristan, Romanya ve Moldova'nın komşusudur. Ayrıca güneyde Karadeniz ve Azak Denizi'ne kıyısı bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Helenik diller</span>

Helenik diller, Hint-Avrupa dil ailesine bağlı dillerdir. Çoğu sınıflandırmada yalnızca Yunancayı kapsamaktadır ancak bazı dilbilimciler Helenik terimini Yunanca ile ayrı bir dil olacak yeterlilikte farklılıkları olduğu düşünülen ya antik komşu diller ile, ya da modern lehçeleri arasında gruplandırma amacıyla kullanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Sovyetler Birliği'nde Yunanlar</span> Rumlar, Osmanlı hâkimiyetinden ayrılarak Güney Rusya ve Güney Kafkasyada Karadeniz kıyılarına yerleşmişlerdir

Sovyetler Birliği'nde Yunanlar, Sovyetler Birliği sınırları içerisinde içinde yaşayan Yunan kişi veya grupları betimler. Yunanlılar, MÖ 6. yüzyıldan itibaren bugünkü Güney Rusya'da mevcuttu. bu yerleşimciler yerli nüfusa asimile oldu. Modern Rusya'daki Yunan azınlıkların büyük çoğunluğu, Bizans İmparatorluğu, Doğu Trakya ve Trabzon İmparatorluğu'ndan Pontus Rumlarından gelen Orta Çağ Yunan mültecilerinin, tüccarlarının ve göçmenlerinin torunlarıdır. 15. yüzyıl ile 1828-29 İkinci Rus-Türk Savaşı arasında çeşitli dalgalar halinde ağırlıklı olarak Güney Rusya ve Güney Kafkasya'ya yerleşen Doğu Anadolulular. Pontus Rumlarının Soykırımı sırasında olduğu gibi, hayatta kalanlar Yukarı Pontus'a (SSCB'de) kaçtı.