İçeriğe atla

Rum (eyalet)

Kontrol Edilmiş
Eyâlet-i Rûmiyye-i Suğra / Eyâlet-i Sivas
Osmanlı İmparatorluğu Eyaleti

1398–1864
Rûm Eyaleti / Sivas Eyaleti harita üzerinde
Rûm Eyaleti / Sivas Eyaleti harita üzerinde
Rûm Eyaleti (1609)
MerkezTokat, Amasya, Sivas[1]
Tarih
 - Kuruluş 1398
 - Kaldırılış 1864

Rum Eyaleti veya Rum Beylerbeyliği (Rumiyye-i Sugra) 1398'de kurulan Osmanlı Devleti eyaleti.

Tarihi

Rum Eyaleti'nin merkezi ilk önce Tokat sonra Amasya 1526'dan itibaren ise Sivas olmuştur. 1461'de Trabzon, 15. yüzyılın 2. yarısında Akkoyunlular'dan alınan Karahisar-ı Şarki (Şebinkârahisar), 1515'te Safevilerden alınan Kemah ve Bayburt, 1516'da Memlüklere bağlı Dulkadiroğlu Beyliğinden alınan Malatya sancak olarak buraya bağlandı. En geniş döneminde Sivas, Amasya, Tokat, Canik, Çorum, Bozok, Trabzon, Karahisar-ı Şarki, Kemah, Bayburt ve Malatya sancaklarını kapsıyordu. Yönetim zorlukları baş gösterince Karahisar-ı Şarki, Kemah, Bayburt ve Trabzon sancakları Erzurum Eyaleti'ne, Malatya sancağı Dulkadir (Kahramanmaraş) Eyaleti'ne bağlandı. 16. yüzyılın sonlarından Trabzon Sancağı Erzurum Eyaleti'nden ayrılarak ayrı bir eyalet oldu. 17. yüzyılda kapladığı alan 82.500 km²'dir. Bugünkü Türkiye Cumhuriyeti idari haritasına göre dokuz ili (Sivas, Amasya, Çorum, Samsun, Sinop, Yozgat, Tokat, Kayseri'nin doğusunu ve Ordu'nun batısını) kapsar ve 10 sancaktan oluşurdu. Bunlar; Sivas, Amasya, Bozok (Yozgat), Divriği, Canik (Samsun'un doğusu ve Ordu'nun batısı), Arabgir (Arapkir), Çorum, Tokat, Zile ve Keskin'dir. 1864 yılında kabul edilen Teşkil-i Vilâyet Nizamnâmesi ile Rum Eyaleti kaldırılmış yerine Sivas Vilayeti kurulmuştur.

İdari yapı

Eyaletin 18. yy'daki sancakları:[2]

  1. Sivas Sancağı (Paşa Sancağı)
  2. Amasya Sancağı
  3. Canik Sancağı
  4. Divriği Sancağı
  5. Arapgir Sancağı
  6. Çorum Sancağı
  7. Bozok Sancağı
  8. Tokat Sancağı
  9. Zile Sancağı

Kaynakça

  1. ^ Google Kitaplar'da Commercial statistics: A digest of the productive resources, commercial... By John Macgregor, s. 12,
  2. ^ Orhan Kılıç, XVII. Yüzyılın İlk Yarısında Osmanlı Devleti'nin Eyalet ve Sancak Teşkilatlanması, Osmanlı, Cilt 6: Teşkilât, Yeni Türkiye Yayınları, Ankara, 1999, 975-6782-09-9, p. 93. (Türkçe)

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Halil Rifat Paşa</span> 206. Osmanlı sadrazamı

Halil Rifat Paşa II. Abdülhamid saltanatında, 7 Kasım 1895-9 Kasım 1901 tarihleri arasında sadrazamlık yapmış, bunun öncesinde de Sivas ve İzmir valilikleri hizmetlerinde bulunmuş bir Osmanlı devlet adamıdır.

Eski idari taksimata göre Erzurum Kongresi'ne katılan delegeler.

<span class="mw-page-title-main">Vilayet</span> Osmanlı Devletinin son dönemlerindeki birinci derece mülki yönetim birimi

Vilâyet, 1864 yılında Teşkil-i Vilayet Nizamnamesi ile tanımlanan birinci dereceden bir yönetim birimidir. 19 ve 20. yüzyıllarda önce Osmanlı Devleti, ardından 1960'a kadar Türkiye Cumhuriyeti'nde, bir valinin yönetimi altındaki birimdir. Bugün Türkiye'de vilayet, il anlamında kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Karaman (eyalet)</span>

Karaman Eyaleti veya Karaman Beylerbeyliği, 1397-1402 ve 1470'te Konya merkez olmak üzere kurulan Osmanlı Devleti eyaleti. Eyaletin merkezi 1522-1562 arası Kayseri olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Dersim aşiretleri</span> Yerel insan grupları

Dersim aşiretleri, Doğu ve İç Anadolu Bölgesi'nde Tunceli, Sivas, Tokat, Erzincan, Bingöl, Muş, Kahramanmaraş, Kayseri, Amasya, Gümüşhane, Elazığ, Adana, Adıyaman, Malatya, Ardahan, Erzurum çevresine yayılmışlardır. Aşiretlerin çıkış noktası "İç Dersim" olup aşiretlerin Dersim ile birlikte en yoğun olduğu diğer yöre, zamanla çeşitli nedenlerle verdiği göçlerle, Dersimlilerin yoğun ve hakim olduğu iki bölgeden biri haline gelen Koçgiri yöresidir.

Anadolu ağızları, Türkiye Türkçesi ağız bölgesinin Anadolu kolunda yer alan ağızlardır. Eski Osmanlı İmparatorluğu coğrafyasında konuşulan Türkiye Türkçesi Anadolu'da çeşitli ağızlarla konuşulmaktadır. Ağızların sebebi, göçler, iklim, coğrafya ve dilin kendisine ait özelliklerdir. İletişim ve medya teknolojileri ile bütün yurtta İstanbul ağzı genelleşmekte, yöresel ağızlar giderek azalmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Canik beylikleri</span> Türk beyliği

Canik beylikleri, bugünkü Orta Karadeniz ve Doğu Karadeniz'in bir kısmına 14. ve 15. yüzyıllarda hakim olan ikinci dönem Anadolu beyliklerine verilen ad.

<span class="mw-page-title-main">Süleyman Necmi Selmen</span>

Süleyman Necmi Selmen, Türk siyasetçidir.

<span class="mw-page-title-main">Trabzon Vilayeti</span> Osmanlıda bir vilayet

Trabzon Vilayeti, Osmanlı Devleti'nde, 19. yüzyılın ikinci yarısında girişilen idari reformlar sonucunda kurulan vilayetlerden biridir. 1867 yılında Trabzon Eyaleti'nin kaldırılmasıyla kurulmuştur. İdari merkezi Trabzon olan vilayet, Alaçam'dan Çürüksu'ya kadar Karadeniz kıyı şeridi boyunca uzanıyordu. Dört sancaktan oluşuyordu ve Gümüşhane sancağı dışındaki üç sancağın Karadeniz'e kıyısı bulunuyordu.

<span class="mw-page-title-main">Sivas Vilayeti</span>

Sivas Vilayeti, 1867-1922 yılları arası varlığını sürdürmüş olan Osmanlı Devleti vilayetidir.

Türkiye florasında, Achillea cinsine bağlı toplam 53 takson bulunmaktadır. Bunlar 38 türe, 12 alt türe ve 2 varyeteye ayrılmaktadır. Endemik takson sayısı 28 kadardır.

<span class="mw-page-title-main">Trabzon (eyalet)</span>

Trabzon Eyaleti ya da Trabzon Beylerbeyliği 1598 yılında kurulan Osmanlı eyaleti. 1461'de Rum Eyaleti'ne bağlı Trabzon sancağı olarak kuruldu. 1520'de Erzurum Eyaleti'ne bağlanan sancak 1598'de ayrı bir eyalet oldu. Sınırları bir ara Anapa'ya kadar uzanan eyaletin 19. yüzyılda sınırları yaklaşık 27.210 km2 idi. 1864 yılında yeni vilayet sistemine geçilmesiyle Trabzon Vilayeti adını almıştır.

Türkiye biteyinde, Iris cinsine bağlı toplam 45 takson bulunmaktadır. Bunlar 29 türe, 7 alt türe, 6 varyeteye ve 3 forma ayrılmaktadır. Endemik takson sayısı 18'dir. Türkçede Iris cinsi üyelerine süsen adı verilmektedir. Bu liste son halidir.

Türkiye biteyinde, Viola cinsine bağlı toplam 34 takson bulunmaktadır. Bunlar 29 tür ve 4 alt türe ayrılmaktadır. Endemik takson sayısı 11'dir. Türkçede Viola cinsi üyelerine Menekşe adı verilmektedir. Bu liste son halidir.

Türkiye biteyinde, Myosotis cinsine bağlı toplam 26 takson bulunmaktadır. Bunlar 23 tür ve 11 alt türe ayrılmaktadır. Endemik takson sayısı 2'dir. Türkçede Myosotis cinsi üyelerine Unutmabeni adı verilmektedir. Bu liste son halidir.

Türkiye biteyinde, Cota cinsine bağlı toplam 22 takson bulunmaktadır. Bunlar 14 tür, 2 alt tür ve 6 varyeteye ayrılır. Endemik takson sayısı 8'dir. Bu liste son halidir.

<span class="mw-page-title-main">Hacıemiroğulları Beyliği</span>

Hacıemiroğulları Beyliği veya Bayramlu Beyliği, daha önce Türk toprakları olan Tokat'ın kuzeyi ve Mesudiye ile birlikte kendilerinin Türk topraklarına kattığı Ordu, Giresun, Samsun doğusu ve Trabzon batısında hüküm sürmüş, Doğu Karadeniz Bölgesi'nin büyük bir bölümünü Türk vatanı yapmış ikinci dönem Türk beyliğidir. Merkezi Mesudiye'dir. Daha sonra beyliğin merkezi Ordu sınırlarında bulunan Eskipazar'a taşınmıştır. Kurucusu Hacıemir İbrahim Bey'dir. Bu beylik, Türkmenleri ağırlıklı olarak Selçuklu Hanedanının bölgeyi fetih için sınır boyuna yerleştirdiği Oğuzların Çepni boyuna mensuptur.

Trabzon Sancağı, 1461 yılında gerçekleşen Trabzon’un fethi sonucunda Osmanlılarca kurulan bir idari yapıdır. 1514 yılına kadar hiçbir eyalete bağlanmadan bağımsız bir sancak olarak idare edildi ve 23 Ekim 1514’te Erzincan-Bayburt Eyaleti’ne, 1520’den sonra da Erzurum ve Rum eyaletlerine bağlandı. 16’ncı yüzyılın sonlarında ise eyalet halini alarak Trabzon Eyaleti oluşturuldu. 1867'de Trabzon Eyaleti kaldırılarak Trabzon Vilayeti kuruldu ve Trabzon Sancağı bu vilayete dahil edildi. 1920'de Trabzon Sancağı'na bağlı Giresun, Ordu, Tirebolu ve Görele kazaları birleşerek Giresun Sancağı'na dönüştü. 1921'de Giresun Sancağı'na bağlı Ordu Kazası, Trabzon Vilayeti'nin Canik Sancağı'na bağlı Fatsa ve Ünye kazalarıyla birleşerek Ordu Sancağı'nı oluşturdu. Cumhuriyetin ilanından sonra Nisan 1924'te yayınlanan Teşkilat-ı Esasiye'nin 60. maddesi gereği sancaklar kaldırıldı. O zamana kadar da sancak olarak idare edilen şehir günümüzde de aynı adla valiliği olan bir yerleşim yeridir.