Rudolf Nureyev
Rudolf Hamit oğlu Nuriyev (Tatarca: Rudolf Xämät ulı Nuriev, Rusça: Рудольф Хаметович Нуриев, 17 Mart 1938 - 6 Ocak 1993), SSCB'li balet (1961'de iltica etti ve 1982'de Avusturya vatandaşı oldu).
Uzun sıçramaları ve hızlı dönüşleri Vaclav Nijinski'nin efsaneleşmiş gösterilerine benzetilmiş, SSCB'den ayrılmasından sonra Margot Fonteyn'in gözde partneri ve büyüklü küçüklü birçok bale topluluğunun konuk sanatçısı olarak ünlenmiştir. Tatar asıllıdır.
Bale çalışmalarına 11 yaşında başladı. 17 yaşında girdiği Leningrad Koreografi Okulunda çok başarılı bir öğrenci oldu. Komsomola (Genç Komünistler Birliği) girmeyi reddetti. 1958'deki mezuniyetinden sonra Leningrad Kirov Balesi'nde solist oldu ve bu balenin gezici topluluğunda başrollere çıktı. Haziran 1961'de Kirov Balesi ile birlikte Paris'e gittiğinde Fransa'dan sığınma hakkı istedi. SSCB'yi terk ettikten sonra, ilk kez ABD'de seyirci karşısına çıktı. Aynı yıl sürekli konuk sanatçı olarak Londra'da İngiliz Kraliyet Balesi'ne katıldı.
Nureyev Giselle 'deki Albrecht, Marguerite and Armand 'daki Armand ve Kuğu Gölü ndeki Prens Siegfried gibi rollerle Margot Fonteyn'e eşlik etti. Koreograf olarak erkek dansçıyı öne çıkaran bir Kuğu Gölü düzenlemesi yaptı. 1977'de Londra Festival Balesinin sahnelediği Prokofiev'in Romeo ve Juliette 'inin ve 1978'de Paris Opera Balesinin sahnelediği Manfred in koreografisini yaptı. 1980'de Berlin Balesi için Fındıkkıran ı sahneye koydu. Ertesi yıl La Scala'da sahnelediği Kuğu Gölü düzenlemesinde Lady Capulet rolünü Dame Margot Fonteyn üstlendi.
Yeteneklerini modern repertuvarlarda da gösteren Nureyev, Martha Grahamın, Murray Louisin ve Paul Taylorın yapıtlarında dans etti. 1975'te Martha Graham'ın onun için yarattığı Lucifer (iblis) rolünde, 1978'de de Murray Louis'in onun için yaptığı koreografiyle ABD'de ilk kez sahnelenen Canarsie Venus ve Vivace 'de sahneye çıktı.
Nureyev 1973'te Robert Helpmannla birlikte Don Quijoteden (Don Kişot) uyarlanan bir bale filmini yönetti. 1977'de Valentino filmiyle sinemada ilk oyunculuk denemesini yaptı.
1982'de Avusturya uyruğuna geçen Nureyev, 1983-89 arasında Paris Opera Balesi'nin dans yönetmenliğini yaptı. Kasım 1989'da, Batı'ya sığındığından beri ilk kez SSCB'de, Kirov Balesi'yle dans etti. Nureyev yıllarca mücadele ettiği AIDS hastalığının yol açtığı kalp yetmezliği sonucu Paris'te öldü. Ölümünden birkaç ay önce kendisine Legion d'honneur nişanı verildi.
