Rudolf Belling

Rudolf Belling (26 Ağustos 1886 - 9 Haziran 1972), Alman heykeltıraş. Soyut heykel üreten ilk Alman sanatçılardandır. II. Dünya Savaşı yıllarında Türkiye’ye göçmüş ve 40 yıl boyunca Türkiye’de yaşayarak Türk heykeltıraşlarının yetişmesinde emek vermiştir.

26 Ağustos 1886 günü Berlin'de dünyaya geldi. 1906-1907 arasında heykel ve dekoratif sanatlar alanında eğitim gördü. Heykeltıraşlık alanında bir süre kendi kendini yetiştirdikten sonra akademik bir eğitim almak için Berlin Sanat Akademisi’ne başvurdu ve Prof. Peter Breuer'ın sınıfına kabul edildi. Öğrenciyken Deutsches Theater Berlin’de Max Reinhardt’ın sahneye koyduğu tiyatro oyunları için çalışmalar üretti. 1911'de Peter Breuer’ın yanındaki eğitimini “meisterschüler”(ustalık) unvanı alarak tamamladıktan sonra Belçika, İngiltere ve Fransa’ya seyahat etti; Paris’te Picasso ile tanıştı.

1918-1932 yılları arasında "Kasım Grubu" adını taşıyan bir sanat topluluğunun kurucuları arasında yer aldı. Resim, heykel ve mimariyi uyumlu bir bütün olarak algılayan sanatçılardan oluşan grup, 1933 yılında Nazi hükûmetince yasaklanıncaya kadar Berlin’in sanat yaşamında aktif rol almıştı.

1919 yılında Alman dünyasının ilk non-figüratif soyut heykel olan ünlü eseri Dreiklang'ı (Üçlü Uyum) yarattı. Bu yeni ifade biçimini Bruno Taut ve Max Taut Kardeşler, Hans Poelzig gibi mimarla konuşmalarından aldığı ilhamla yaratmıştı. 1931'de Berlin’deki Prusya Sanat Akademisi üyesi oldu ancak 1933'te akademiden istifaya zorlandığı için ülkesinde çalışma imkânı kalmamıştı.

1935 yılındaki kişisel sergisi vesilesiyle New York'a davet edildi 8 ay kaldığı New York’da özel bir sanat okulunda ders verdi. Bu ülke, kalması halinde kendisine çok cazip olanaklar sunmasına rağmen ülkesine geri döndü çünkü Belling’in ilk evliliğinden olma 9 yaşındaki oğlu Thomas'ın hayatı, annesi bir Yahudi olduğu için tehlikedeydi.

Belling, oğlunu kurtarmayı başardıktan sonra 1937'de Türk hükûmetinin davetini kabul ederek Türkiye’ye göç etti. Ülkesinde, Nazi rejimi tarafından eserleri harap edilmekte, eritilmekteydi. İstanbul’a giderek Güzel Sanatlar Akademisi Heykel Bölümü Başkanı oldu. 1939'da oğlunu gizlice Berlin’den İstanbul’a getirdi. 1940 yılında Türkiye'deki tek anıt çalışması olan Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi önündeki anıtını tamamladı.^[1] 1942’de ikinci eşi yarı İtalyan yarı Alman Yolanda Carolina Manzin ile evlendi ve 1943 yılında kızları Elizabeth dünyaya geldi. 1952-1965 yılları arasında İstanbul Teknik Üniversitesi’nde mimarlık fakültesi’nde ders verdi. Türkiye’de bulunduğu yıllarda resme ağırlık verdi, portreler yaptı.

Ülkesine ancak 1956 yılında çağrılan Belling, ileri yaşına rağmen II. Dünya Savaşı sonrası yıllarda çok sayıda anıtsal eser üretti ve sergi açtı; kendisine ülkesinde çeşitli ödül ve nişanlar sunuldu. 1966 yılında, 80 yaşında iken Almanya’ya dönmeye karar verdi. Münih yakınlarında Krailling’e yerleşti ve 1972'de bu şehirde hayatını kaybetti.

Belling’in eserleri New York, Hamburg, Viyana müzelerinde ve özel koleksiyonlarda bulunmaktadır.

• 1933-1945 senelerinde Türkiye'ye sürgün