İçeriğe atla

Rua

Kontrol Edilmiş

Rua (Ρουας), Rona (Ρουας) ya da Ruga (Ρούγας), Hun İmparatorluğu'nun hükümdarı. Bleda ve Attila'nın amcasıdır.

425 yılından 434'teki ölümüne kadar kardeşi Oktar'la birlikte Hun İmparatorluğu'nu yönetmiştir.[1] 430 yılında Oktar'ın bir Cermen kavmiyle olan savaş esnasında hayatını kaybetmesi sonucu tahtın tek hakimi olmuştur. 452 yılına ait Chronica Gallica'da Rua'nın 434 yılındaki ölümünden sonra tahtı Bleda'nın aldığı yazıyordu. Akitanya'lı Aziz Prosper'in 432 yılına ait notlarında kendisinden şöyle bahsediliyordu:

"Aëtius kaybettiği görevinden sonra yaşamına kendine ait bölgesinde devam ediyordu. Fakat düşmanlarından bazılarının beklenmedik saldırılarla onu esir alma teşebbüslerinin ardından önce Roma'ya, ardından da Dalmaçya'ya kaçtı. Pannonia yolu üzerinde Hunlara ulaştı. Hun hükümdarıyla arasındaki dostluk ve oradan aldığı yardımlar sayesinde Roma'lı yöneticilerle anlaşma sağladı ve eski görevine geri döndü. [...] Rua, Hunların hükümdarıydı."[2]

Aëtius bu yardıma karşılık olarak Hunlara Pannonia bölgesini vermiştir.

Rua döneminde Batı Roma İmparatorluğu ile iyi ilişkiler kurulmuştur. Diğer taraftan Doğu Roma İmparatorluğu (Bizans) üzerine fazlaca baskı uygulanmıştır. Hatta Bizans ağır bir vergi karşılığında barışa zorlanmıştır. Bizans'ı ilk kez yıllık vergiye bağlayan Hun hükümdarı Rua olmuştur. Bu dönemde Hunlar Bizans'a karşı siyasal üstünlük sağlamıştır. Rua'dan sonra devletin başına Attila geçmiştir.

Rua'nın diğer kardeşleri Muncuk, Aybars ve Oktar idi. Attila'nın babası olan Muncuk öldüğünde merkezde Rua, diğer iki kardeş ise devletin Doğu ve Batı kanatlarının başında hüküm sürmüştür.

Günümüz Macarcasında geniş alan, toprak, tarla gibi anlamlara gelen bu sözcük Macaristan'da sıkça rastlanan bir aile isimdir ancak Macarca isimlerde soyadının aile tarafından verilen isimden önce yazılması kuralı nedeniyle genellikle ön isim olarak karşılaşılmaktadır. Tarihi kaynaklarda Ρούγας (Rougas), Ρουας (Rouas) ve ΄Ρωίλας (Roilas)[3] gibi şekillerde karşımıza çıkan bu karakterin ismi, 1935 yılında Murat Uraz tarafından yazılmş olan "Türk Adları" adlı kitapta[4] "Rona" halinde "Hun başbuğu" olarak geçmektedir.

Kaynakça

  1. ^ Maenchen-Helfen, Otto J. (1973). The World of the Huns: Studies in Their History and Culture 3 Temmuz 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. University of California Press. ISBN 9780520015968 Sayfa 91
  2. ^ Maenchen-Helfen, Otto J. (1973). The World of the Huns: Studies in Their History and Culture 3 Temmuz 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. University of California Press. ISBN 9780520015968 Sayfa 86-87
  3. ^ Pritsak, Omeljan (1982). The Hunnic Language of the Attila Clan 13 Aralık 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (PDF). IV. Cambridge, Massachusetts: Harvard Ukrainian Research Institute. ISSN 0363-5570 Sayfa 441
  4. ^ 1935, Murat Uraz, "Türk Adları", http://www.worldcat.org/title/turk-adlar/oclc/231360749

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Hunlar</span> MS 4-6. yüzyıllar arasında Avrasyada yaşamış göçebe halk

Hunlar, MS 4-6. yüzyıllar arasında Orta Asya, Kafkaslar ve Doğu Avrupa'da yaşayan göçebe bir halktır. İlk olarak Volga'nın doğusunda, o zamanlar İskitya'nın bir parçası olan bir bölgede yaşadıkları tahmin edilmektedir. MS 370 yılına gelindiğinde Hunlar Volga bölgesine varmış ve 430 yılına gelindiğinde ise Avrupa'da kısa ömürlü de olsa geniş bir hakimiyet kurmuşlardır. Gotları ve Roma sınırları dışında yaşayan diğer birçok Cermen halkını fethetmiş ve diğerlerinin Roma topraklarına kaçmasına neden olmuştu. Hunlar, özellikle Attila döneminde Doğu Roma İmparatorluğu'na sık ve yıkıcı baskınlar yaptılar. 451'de Hunlar, Batı Roma eyaleti Galya'yı işgal ettiler ve burada Katalonya Tarlaları Savaşı'nda Romalılar ve Vizigotlardan oluşan birleşik bir orduyla savaştılar ve 452'de İtalya'yı işgal ettiler. 453'te Attila'nın ölümünden sonra Hunlar Roma için büyük bir tehdit olmaktan çıkmış ve Nedao Savaşı'ndan sonra imparatorluklarının çoğunu kaybetmişlerdir (454?). Hun isminin varyantları Kafkasya'da 8. yüzyılın başlarına kadar kaydedilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Attila</span> Hun Türkü hükümdar

Attila, Hun topluluklarının hükümdarı olduğu 434 tarihinden, 453'teki ölümüne kadar Hun İmparatorluğu hükümdarıdır. Hükümdarlığı sırasında İmparatorluğunu dönemin Avrupasının büyük bölümünü kaplayacak şekilde genişletti. Öldüğü zaman idaresi altındaki topraklar batıda Cermanya, doğuda Ural Nehri, kuzeyde Baltık Denizi ve güneyde Karadeniz'e kadar uzanıyordu. Attila, imparatorluğun başında olduğu zaman diliminde Hunların yanı sıra, birçok Cermen ve İranlı kabileye, Ostrogotlara, Bulgarlara ve Alanlara da önderlik etti.

Oktar veya Ouptaros bir Hun hükümdarıydı ve imparatorluğu kardeşi Rua ile birlikte yönetmişti. Bu ikili yönetim biçiminde muhtemelen Rua Doğu Hun topraklarını yöntirken Oktar, batı topraklarını yönetiyordu. Rua, Muncuk ve Aybars ile kardeştir

Hunca, Avrupa Hun İmparatorluğu'ndaki Hunlar tarafından M.S. 4. ve 5. yüzyıllarda konuşulmuş ölü bir dil veya dil dönemidir. 5. yüzyılda yaşamış Romalı tarihçi ve diplomat Priskos'un çalışmaları Avrupa Hun İmparatorluğu'nun çok uluslu olduğunu ve Huncanın Gotlar gibi devleti oluşturan diğer kavimlerin dilleri ile beraber konuşulmuş olduğunu ortaya koymaktadır. Protodili Asya Huncasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Hun İmparatorluğu</span> Orta Çağda kurulmuş, çeşitli etnik gruplardan oluşmuş bir konfederasyon

Batı Hun İmparatorluğu ya da Avrupa Hun İmparatorluğu, 376 yılında başlayan çeşitli akınlarla Avrupa'daki Hun etkisinin artmasının kuruluşuna zemin hazırladığı, 434 ile 469 yılları arasında hüküm süren Hun kavimlerinin birleşmesi ile oluşmuş bir bozkır konfederasyonu.

<span class="mw-page-title-main">Uldız</span>

Uldız veya Uldin, Hun İmparatorluğunun Balamir'in yerine geçen hükümdarı.

Muncuk Han veya Boncuk Han, Hun İmparatorluğu'nda bir soylu. Hükümdarlar Rua ve Oktar'ın kardeşi, Atilla ile Bleda'nın babasıdır. Hakkında pek bir şey bilinmemektedir.

<span class="mw-page-title-main">İlek</span> Hun hükümdarı

İlek Hun İmparatorluğu'nda Attila'nın en büyük oğlu ve ardılı. Hükümdarlığı 453 yılından 454 yılına kadar 2 yıl sürmüştür. Nedao Muharebesinde öldürülmüştür. Yerine Dengizik geçmiştir.

Dengizik, Avrupa Hun Hakanı ve Attila'nın oğlu. Attila'nın 453'te ölümünden sonra tahtı diğer kardeşleri İlek ve İrnek ile birlikte ayrı ayrı yönetmişlerdir. Çöken imparatorluğun parçalarında üç kardeş farklı bölgelerde hüküm sürdü. 460 senesinin ilk yarısından itibaren Dengizik ve İrnek durumlarını toparlamaya gayret ettiler. Konstantinopolis’e bir elçi gönderdiler. Bir barış anlaşması yapmayı, dostluk tesis etmeyi istediler. Tuna’nın bir bölgesinde Hunların ve Romalıların serbest ticaret yapacakları bir Pazar kurulmasını talep ettiler fakat I.Leo bu istekleri reddetti. Bu karardan sonra iki kardeş ayrıldı. Dengizik bunu hakaret olarak görüp savaşmak istedi, İrnek ise yeni bir cephe açılmasına karşıydı. Dengizik Histria bölgesine ordusuyla girdi. Onu karşılayan Bizanslı komutan Anagast ile uzlaşmayı reddetti ve doğrudan imparatora elçi gönderdi. Toprak ve vergi isteğinde bulundu eğer gerçekleşmezse Trakya üzerine yürüyeceğini belirtti. Onun kararlı tutumundan endişelenen I.Leo verdiği cevapta: "Kendisine itaat etmesi durumunda her şeyi yapacağını, düşmanlıkları dostluk ve müttefikliğe dönüştürmenin kendisi için çok hoş olacağını" söyledi. Fakat görüşmelerin akim kalması üzerine Dengizik ile Anagastes arasında 469 yılında gerçekleşen savaşta Hunlar mağlup oldu Dengizik savaşta öldürüldü ve kesik başı Bizans başkenti Konstantinopolis'te halk arasında dolaştırıldı. Chronicon Paschale olayı şöyle aktarır: "Attila'nın oğlu Dinzirichus, Trakya'daki general Anagastes tarafından öldürüldü. Başını Konstantinopolis'e getirdi, Orta Cadde'den geçirildi ve Ahşap Sirkte bir direğe sabitlendi. Bütün şehir ona baktı.

İrnek, Hunların bilinen son hükümdarı ve Attila'nın üçüncü oğluydu. Attila'nın ölümünden sonra imparatorluk parçalandı ve Attila'nın üç oğlu geri kalan toprakları yönetti. İrnek büyük ağabeyi İlek'ten sonra geldi ve büyük ihtimalle kardeşi Dengizik ile toprakları birlikte yönetti.

Karaton, Hunların ilk krallarından biriydi.

Bu liste, Hun İmparatorluğu'nun tarihi boyunca hükümdarlık yapmış kişileri içermektedir.

Zolban veya Zolbon, Bizans İmparatorluğu için savaşan bir Hun general. MS 493 yılında diğer bir Hun komutan Sigizan ile birlikte Isaurialılara karşı savaştı.

<span class="mw-page-title-main">Onegesius</span>

Onegesius, kudretli bir Hun logades (bakan) idi. Kesin olmayan bir iddiaya göre Attila’nın ardından iktidarda söz sahibi olan ikinci kişiydi. Priscus'a göre "kralın sağındaki bir sandalyede oturuyordu".

Tuldila (458), Majorian’ın ordusunda yer alan Hun lideriydi.

<span class="mw-page-title-main">Avrupa Hunlarının listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Bu sayfa, tarihi kaynaklarda geçen Avrupa Hunlarının, bir listesidir:

<span class="mw-page-title-main">Laudaricus</span>

Laudaricus, önde gelen bir Hun reisi ve 5. yüzyılın ilk yarısında aktif olan bir generaldi.

Sigizan, Bizans ordusunda görev yapan bir Hun generaliydi.

Tyranx Sasani İmparatorluğu adına savaşan bir Hun generali veya kabile reisiydi.

Sanoeces, Batı Roma İmparatorluğu'nda general olarak görev yapan bir Hun askeri lideriydi.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.