İçeriğe atla

Rozet Bulutsusu

Koordinat:Sky map 06sa 33d 45s; +04º 59' 54″
Rozet Bulutsusu
Bulutsu
Rozet Bulutsusu (H-Alfa)
Gözlem verisi (Dönem J2000)
TakımyıldızTekboynuz
Sağ açıklık (α)06sa 33d 45s[1]
Dik açıklık (δ)+04° 59′ 54″[1]
Görünür büyüklük (V)9,0
Görünür boyutlar (V)80,0' × 60,0'
İyonize kaynağı
AdıNGC 2244
Sınıfı
Özellikler
Uzaklık5.200 Iy (1.600[2] pc)
Yarıçap (r)65 Iy
Dikkate değer özelliklerÇok parçalı bulutsu
Katalog belirtmeleri
NGC 4565, SH 2-275,[1] CTB 21[1]
  Wikimedia Commons'ta ilgili ortam
Ayrıca bakınız: Bulutsu listeleri

Rozet Bulutsusu Samanyolu bölgesinde Tekboynuz takımyıldızı içindeki dev moleküler bulutun bir ucunun kenarında yer alan, büyük ve yuvarlak bir H II bölgesi. Açık yıldız kümesi NGC 2244, bulutsu ile yakından ilgilidir, kümenin yıldızları bulutsunun maddesinden oluşmuştur.

Küme ve bulutsu, Dünya'dan yaklaşık olarak 5.200 ışık yılı uzaklıktadır ve çapı yaklaşık 130 ışık yılıdır. Genç yıldızlardan yayılan radyasyon, bulutsudaki atomları uyarır ve gördüğümüz salma bulutsunun radyasyon yaymasına neden olur. Bulutsunun kütlesi yaklaşık olarak 10,000 Güneş kütlesi olarak hesaplanır.

Bulutsunun parçaları

Rozet bulutsusu

Bulutsunun tam olarak neresini temsil ettiğini belirlemek çok zor olsa da, NGC Kataloğu'nda Rozet Bulutsusu civarında dört bulutsu listelenmiştir. Bu bulutsuların hepsi, astronomların burada yalnızca tek bir bulutsu olduğunu fark etmesinden önce, 18. ve 19. yüzyıllarda, görsel olarak keşfedilmiştir. Örneğin NGC 2239, 12 Tekboynuz yıldızı ile ilgili gibi gözükmektedir.

NGC 2237

Genellikle bütün bulutsuyu göstermek için kullanılır. Lewis A. Swift tarafından keşfedilmiştir. Çok güzel ve çok büyüktür.

NGC 2238

Bulutsunun bir parçasıdır ve Albert Marth tarafından keşfedilmiştir.

NGC 2239

John Herschel tarafından keşfedilmiştir.

NGC 2246

Lewis A. Swift tarafından keşfedilmiştir. Çok soluk, düzensiz halkalı ve çok zor bir parçadır.

Rozet Bulutsusu ile bağlantılı yıldız kümeleri

Rozet Bulutsusu ile ilgili olduğu kesin olan tek yıldız kümesi, bulutsunun merkezindeki NGC 2244'tür. NGC 2186 da bu listede yar almaktadır, çünkü Rozet Bulutsusu'ndan 5 derece (ve 400 ışıkyılı) uzak olmasına rağmen, bizden de aynı uzaklıktadır. Bulutsunun kuzeybatısında yer alan NGC 2252, uzaklığı bilinmemesine rağmen bulutsunun bir parçası olabilir.

NGC 2186

Bulutsu ile bağlantılı yıldız kümesi

NGC 2244

Bulutsu ile bağlantılı açık yıldız kümesi (keşif John Flamsteed 1690)

NGC 2252

Bulutsu ile bağlantılı yıldız kümesi[3]

Rozet Bulutsusu gözlemi

Bulutsuyu görsel olarak seçmek ufak teleskoplar ve dürbünle zor olsa da, yıldız kümesi kolayca gözlenebilir. Görmek için karanlık bir yer gereklidir. Rozet Bulutsusu'nu fotoğrafla kaydetmek daha kolaydır ve görsel olarak görünmeyen kırmızı rengi kaydetmenin tek yoludur.

Sıcak gaz

Rozet bulutsusu yakından görünüm

Chandra X-ışını teleskopuyla Rozet Bulutsusu'nu inceleyen astronomlar, büyük kütleli yıldızların rüzgarlarının çarpışmasıyla ısınan, şimdiye kadar sanıldığından binlerce kez daha enerjik bir gaz ortamının varlığını belirlediler. X-ışınları yayan, birkaç milyon derece sıcaklığındaki bu gazın Samanyolu'nun yıldızlararası ortamındaki enerji ve elementlerin kaynağı sorununa ışık tutması bekleniyor. Chandra, son derece hassas gelişkin CCD Görüntüleme Spektrometresi (ACIS) adlı aygıtını Rozet Moleküler Bulutu adlı yıldız "doğumevine" çevirmiş. Yaklaşık 100 ışık yılı çaplı bu bulutta X-ışını yayan yüzlerce genç yıldız bulunuyor. Rozet bulutsusu, bu moleküler bulutun H II bölgesi diye adlandırılan bir köşesinde yer alıyor. H II bölgesi denmesinin nedeni, bu bölgedeki hidrojen gazı içindeki atomların yakındaki yıldızlardan gelen şiddetli morötesi ışınımın etkisiyle elektronlarını yitirmiş olmaları.[4] Chandra, ilk kez olarak Rozet Bulutsusu'nun merkezinde 6 milyon derece sıcaklıkta gaz saptamış bulunuyor. Bu gazı ısıtan, bulutsunun merkezinde bulunan O ve B sınıfından dev kütleli genç mavi yıldızlar. Bunlar görece daha küçük kütleli 300 kadar yıldızdan oluşan bir "OB Topluluğunun" kralları. Bunlardan çıkan şiddetli rüzgarlar (uzaya savrulan elektrik yüklü parçacıklar) daha soğuk gaza çarpınca şok dalgaları oluşturarak gazı olağanüstü sıcaklıklara kadar ısıtıyor.

Sıcak gazı saptama yöntemi

Chandra'nın seyrelmiş sıcak gazı saptarken kullandığı yöntem şudur. teleskop, gerek Rozet Bulutsusu içinde, gerekse de moleküler bulut içinde bulunan yüzlerce X-ışın kaynağı yıldızı görüntülemiş. Daha sonra bu nokta Kaynakça bilgisayar aracılığıyla fondan silinince, geriye ışıma yapan seyrelmiş gaz kalmış. Araştırmacılara göre bu gaz süpernova patlamalarıyla ısıtılmış da olamaz. Çünkü bulutsunun yaşı büyük kütleli yıldızların bile ömürlerini tamamlayacağı yaştan çok daha genç. Bu durumda bölgeyi ve Samanyolu'nda ışıma yapan başka bölgeleri aydınlatan gizemli enerji kaynağı olarak geriye yalnızca O ve B yıldızlarının güçlü rüzgarlarıyla yarattığı şok kalıyor.[5] --- Sıcaklıkları 1 ila 10 milyon K arasında değişen süper sıcak bir plazmaya atfedilen kabarcık içindeki yıldızlar arasında dağınık bir X-ışını parıltısı da görülüyor.[6]

Bu, HII bölgeleri'nde görülen 10,000 K plazmadan önemli ölçüde daha sıcaktır ve büyük olasılıkla O-tipi yıldızlardan gelen şokla ısıtılan rüzgarlara atfedilebilir.

16 Nisan 2019'da Oklahoma Yasama Meclisi HB1292'yi geçerek Rozet Bulutsusu'nu resmi devlet astronomik nesnesi haline getirdi. Oklahoma Valisi Kevin Stitt, 22 Nisan 2019'da yasayı imzaladı.[7]

ESO'nun Çok Büyük Teleskop üzerindeki FORS 2 cihazıyla elde edilen Rozet Bulutsusu görüntüsü.[8]
Rozet Bulutsusu'nun optik ve X-ışını (kırmızı) görünümü
Sii, Ha & Oiii (SHO) Dar Bant Rozet Bulutsusu
Rosette Nebula, İsrail çölünden (Negev) karadan amatör bir teleskopla resmi çekildi

Kaynakça

  1. ^ a b c d "SIMBAD Astronomical Database". NGC 2237 için sonuçlar. 1 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ekim 2006. 
  2. ^ Phelps, Randy L.; Ybarra, Jason E. (2005). "A Parsec-Scale Outflow in the Rosette Molecular Cloud?". The Astrophysical Journal. 627 (2). ss. 845-849. doi:10.1086/430431. 
  3. ^ Dias W, Alessi B, Moitinho A, Lépine J (2002). "New catalogue of optically visible open clusters and candidates". Astron and Astrophys. ss. 389-871. 
  4. ^ Tübitak Bilim ve Teknik dergisi, 2001, s.10
  5. ^ NASA Basın Bülteni, 5 Eylül 2001
  6. ^ Townsley, L. K. (2003). "10 MK Gas in M17 and the Rosette Nebula: X-Ray Flows in Galactic H II Regions". Astrophysical Journal. 593 (2): 874-905. arXiv:astro-ph/0305133 $2. Bibcode:2003ApJ...593..874T. doi:10.1086/376692. 
  7. ^ "Bill Information". www.oklegislature.gov. 17 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2019. 
  8. ^ "A rosette for the VLT". www.eso.org. 19 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Kasım 2018. 

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta Rozet Bulutsusu ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

Liste

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Bulutsu</span> Yıldızlararası bulut cisimleri

Bulutsu, iyonize, nötr veya moleküler hidrojen ve kozmik tozdan oluşabilen, yıldızlararası ortamın belirgin bir şekilde ışıldayan kısmıdır. Bulutsular genellikle Kartal Bulutsusu'ndaki "Yaratılış Sütunları" gibi yıldız oluşum bölgeleridir. Bu bölgelerde gaz, toz ve diğer malzemelerin oluşumları bir araya gelerek daha yoğun bölgeler oluşturur ve bu yoğun bölgeler daha fazla madde çekerek sonunda yıldızları oluşturacak kadar yoğun hale gelirler. Geri kalan malzemenin ise gezegenler ve diğer gezegen sistemi nesnelerini oluşturduğu düşünülmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Carina (takımyıldız)</span>

Carina ya da Karina takımyıldızı, modern 88 takımyıldızdan biridir. Güney gökkürededir. Carina adı Latince'de gemi omurgası anlamına gelir. Bu isim, daha önceki takımyıldız adlandırmalarında bir gemi olarak tasavvur edilen Argo Navis takımyıldızının omurgasını oluşturan parçası olmasından ötürü verilmiştir. Argo Navis takımyıldızındaki yıldızlar günümüzde Karina, Yelken ve Pupa takımyıldızlarına dağılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Monoceros (takımyıldız)</span>

Tekboynuz takımyıldızı, gök ekvatoru üzerinde yer alan soluk bir takımyıldızdır. Tanımlanması 17. yüzyıl haritacısı Petrus Plancius'a atfedilir. Batısında Avcı, kuzeyinde İkizler, güneyinde Büyük Köpek ve doğusunda Suyılanı takımyıldızlarıyla çevrilidir. Sınır komşusu olan diğer takımyıldızlar arasında Küçük Köpek, Tavşan ve Pupa yer alır.

<span class="mw-page-title-main">NGC 1068</span> galaksi

Messier 77, Balina takımyıldızı yönünde bulunan bir çubuklu sarmal gökada. Dünya'dan uzaklığı yaklaşık olarak 47 milyon ışık yılı olup, 1780 yılında Pierre Méchain tarafından keşfedilmiştir. Messier kataloğunun en büyük gökadalarından biridir.

<span class="mw-page-title-main">Yengeç Bulutsusu</span>

Yengeç Bulutsusu Boğa takımyıldızı bölgesinde yer alan bir süpernova kalıntısı ve atarca rüzgarı bulutsusudur.

<span class="mw-page-title-main">Kedi Gözü bulutsusu</span> Ejderha takımyıldızı yönünde bulunan gezegenimsi bulutsu

Kedi Gözü bulutsusu, Ejderha takımyıldızı yönünde bulunan bir gezegenimsi bulutsu. Yapısal açıdan, bilinen en karmaşık bulutsulardandır; Hubble Uzay teleskobu ile düğümler, püskürtmeler ve yaysal yapılar gözlemlenmiştir. Merkezinde, 1000 yıl önce dış zarfını kaybederek bulutsuyu üretmiş olan parlak ve sıcak bir yıldız vardır.

<span class="mw-page-title-main">NGC 2244</span>

NGC 2244 Tekboynuz takımyıldızı yönünde Rozet Bulutsusu içinde bulunan açık yıldız kümesi. 1690 yılında John Flamsteed tarafından keşfedilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Koni Bulutsusu</span>

Koni Bulutsusu Tekboynuz takımyıldızında bulunan H II bölgesi. 1785 yılında William Herschel tarafından keşfedilmiştir. Dünya'dan yaklaşık olarak 2.700 ışık yılı uzaklıktadır.

<span class="mw-page-title-main">Tilki Kürkü Bulutsusu</span>

Tilki Kürkü Bulutsusu, Tekboynuz takımyıldızında Orion'un sağ kolunun yakınında bulunan ve NGC 2264 bölgesi'nin bir parçası olan bulutsudur. Sharpless kataloğunda 273 numaralı nesnedir.

<span class="mw-page-title-main">NGC 1435</span>

Merope Bulutsusu Ülker yıldız kümesi içinde, Merope yıldızını çevreleyen süpernova kalıntısı olduğu düşünülen dağılmış yansıma bulutsusu. 19 Ekim 1859 yılında Alman gök bilimci Wilhelm Tempel tarafından keşfedilmiştir. John Herschel, Gökbilim Kataloğunda, dolunay büyüklüğünde çok zayıf bir bulutsu olarak nitelendirdi.

<span class="mw-page-title-main">Küçük Halter Bulutsusu</span>

Küçük Halter Bulutsusu, Kahraman takımyıldızında tahminen 1.700 ila 15.000 ışık yılı uzaklıkta bulunan bir gezegenimsi bulutsudur. Pierre Méchain tarafından 5 Eylül 1780 tarihinde keşfedildi. Messier Kataloğu'ndaki yalnızca dört gezegenimsi bulutsudan biri olan Messier 76, en soluk Messier cisimlerinden birisidir.

<span class="mw-page-title-main">IC 5146</span> Kuğu Takımyıldızında bulutsu

IC 5146, Kuğu takımyıldızı'nda bulunan ve Caldwell Kataloğu'nda yer alan bir Yansıma/Salma bulutsusu. Görünen parlaklığı +10,0/+9,3/+7,2. gökyüzü koordinatları S.A. 21sa 53,5d , D.A.+47° 16′. Çıplak gözle de görülebilen Pi Cygni, Kertenkele takımyıldızı içerisindeki açık yıldız kümesi NGC 7209 ve parlak açık yıldız kümesi M39 yakınlarında bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Tarantula Bulutsusu</span>

Tarantula Bulutsusu, Büyük Macellan Bulutu içerisindeki bir H II bölgesidir. İlk başta bir yıldız olarak kayıtlara geçmiş olan 30 Doradus, 1751 yılında Nicolas Louis de Lacaille tarafından bulutsu olarak tanımlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">NGC 2261</span>

NGC 2261, Tekboynuz takımyıldızı yönünde bulunan bir değişen bulutsu. William Herschel tarafından 1783 yılında keşfedilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Karina Bulutsusu</span>

Karina Bulutsusu, çevresindeki açık yıldız kümesiyle birlikte büyük ve parlak bir bulutsu. Eta Carinae ve HD 93129A, Samanyolu içindeki en büyük kütleli ve parlak yıldızlardır. Bulutsu, Karina takımyıldızı yönünde Dünya'dan yaklaşık olarak 6.500 ilâ 10.000 ışık yılı uzaklıkta bulunmaktadır ve çoklu O-tipi yıldızlar içerir.

<span class="mw-page-title-main">NGC 6357</span>

NGC 6357 Akrep takımyıldızı yönünde NGC 6334'ün yakınında bulunan bir salma bulutsusu. 8 Haziran 1837 tarihinde John Herschel tarafından keşfedilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">RCW 108</span>

RCW 108, Sunak takımyıldızı yönünde yaklaşık olarak 4.000 ışık yılı uzaklıkta bulunan bir salma bulutsusu ve H II bölgesidir.

<span class="mw-page-title-main">Açık yıldız kümesi</span>

Açık yıldız kümeleri, birkaç bin yıldızdan oluşan bir yıldız grubudur. Açık yıldız kümesini oluşturan yıldızlar aynı dev moleküler buluttan oluşmuşlardır ve yaklaşık olarak aynı yaştadırlar. Açık yıldız kümesi galaktik küme olarak da bilinir. Samanyolu Galaksisi'nde 1100'den fazla açık yıldız kümesi keşfedilmiştir ve daha fazla olduğu düşünülmektedir. Açık yıldız kümeleri karşılıklı yerçekimi etkisiyle birbirlerine gevşek bir biçimde bağlıdırlar. Açık yıldız kümeleri diğer kümelerle ve gaz bulutlarıyla yakın temaslarda bulunarak bozulmuş hale gelirler. Bu bozulmalar hem galaksinin ana bölümüne doğru yer değiştirmelere hem de küme elemanlarının yakın temasların içine doğru kaybıyla sonuçlanır.

<span class="mw-page-title-main">Karanlık bulutsu</span>

Karanlık Bulutsu, soğurma bulutsuları olarak da anılan bu yıldızlararası bulutlar, koyu renkli gaz ve toz topluluklarıdır ve sıklıkla içlerinde oluşmakta olan yıldızları barındırmaktadırlar. Karanlık bulutsular, parlak bir bulutsunun bir kısmını örttüklerinde veya arka plandaki yıldızları örttüklerinde görülebilirler.

<span class="mw-page-title-main">Orion Bulutsusu</span> Avcı takımyıldızı bölgesinde, Avcı Kuşağının güneyinde yer alan dağınık bir bulutsu

Orion Bulutsusu, Samanyolu içerisinde Avcı takımyıldızı bölgesinde, Avcı Kuşağı'nın güneyinde yer alan dağınık bir bulutsudur. En parlak bulutsulardan olan Orion yaklaşık 24 ışık yılı çapındadır ve gece çıplak gözle görülebilir. Dünya'ya en yakın yıldız oluşum bölgesidir ve yaklaşık olarak 1.270 ışık yılı uzaklıktadır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.