İçeriğe atla

Rostom Gurieli

Rostom Gurieli (Gürcüce: როსტომ გურიელი; ö. 1564), 1534'ten ölümüne kadar Guria'nın prensliğini yapmış Gurieli hanedanı üyesidir. Saltanatı boyunca İmereti Kralı III. Bagrat'a sadık olan Rostom, genişleyen Osmanlı İmparatorluğu'na karşı savaşmış ve topraklarının bir kısmını kaybetmiştir. Rostom'un Bagrat ile olan ilişkisi, Rostom'un Megrelya Prensi ve Bagrat'ın rakibi I. Levan Dadiani'ye destek vermesiyle kötüleşmiştir.

Tahta çıkışı

Rostom, I. Mamia ve eşi Ketevan'ın oğlu olarak dünyaya geldi. Mamia, Çerkeslerle savaşmak için çıktığı seferde küçük oğlu Giorgi'yi kaybetmiş, kendisi de esir alınmıştı. Babasını 1533'te fidye karşılığı serbest bıraktıran Rostom, babasının bir yıl sonra ölmesiyle Guria prensi olmuştur. Saltanatı Osmanlı işgalleriyle geçen Rostom, İmereti Kralı III. Bagrat'ın destekçisi olmuştur.[1]

Osmanlı savaşları

1535'te Rostom, Osmanlı yanlısı Samstshe Atabeyi III. Kvarkvare Cakeli tarafından yönetilen Samtshe Prensliği'nin Guria'yı istilasında İmereti Kralı Bagrat ile güçlerini birleştirmiştir. Murcaheti Savaşı'nda Samstshe Atabeyliği yenilmiş ve Kvarkvare, Gurieli'nin sakisi Isak Artumeladze tarafından yakalanarak Bagrat'a teslim edilmiştir. Kvarkvare hapishanede ölmüş, Rostom da ödül olarak Samtshe, Acara ve Çaneti'nin bir kısmını almıştır. Osmanlılar büyük bir işgalle misilleme yapmıştır: Bagrat ve Rostom, 1543'te Karagak'ta galip gelmiş, ancak 1545'te Rostom'un oğlu Kaihosro'nun öldürüldüğü Sohoista Muharebesi kesin Osmanlı zaferiyle sonuçlanmıştır.[1][2]

1547'de Osmanlı ordusu, Guria kıyı şeridini abluka altına almış ve Gonio ve Batum'un deniz yerleşimlerini işgal etmiştir. Rostom, İmeretili Bagrat ve Megrelya Prensi I. Levan Dadiani'den yardım çağrısında bulunmuştur. Bununla beraber, Rostom'a Megrelya'ya karşı birlikte sefer düzenlemeyi reddetmesinden dolayı öfke duyan İmereti kralı, Dadiani ve Gurieli'nin arasını bozmuş, Dadiani'nin birliklerinin Megrelya'ya geri dönmesine neden olmuştur. Sadece kendi ordusuyla Osmanlı kuvvetlerine saldıran Rostom, Osmanlı kuvvetlerini Çoruh'un ötesine gönderip Batum'u boşaltmaya zorlamıştır. Rostom, bu çabalarına rağmen Acara ve Çaneti'nin Osmanlı tarafından fethedilmesini engelleyememiştir. İşgalin tamamlanmasıyla beraber, Gonio Kalesi Gürcistan'ın güneybatısındaki önemli bir Osmanlı karakolu olmuştur.[2]

Rostom 1564'te öldü ve Şemokmedi Manastırı'na gömüldü. Yerine oğlu II. Giorgi Gurieli geçti.[3]

Ailesi

Rostom Gurieli'nin ilk eşi İmeret kraliyet ailesinden Prenses Tinatin (fl. 1534), ikinci eşi ise Prenses Tamar (fl. 1562) idi. Üç oğlu ve iki kızı oldu:[3]

  • Prens Kaihosro (ö. 1545), Sohoista Muharebesi'nde Osmanlı tarafından öldürülmüştür;
  • Prens II. Giorgi (ö. 1600),1566-1583 ve 1587-1600 yılları arasında Guria prensliği yapmıştır;
  • Prenses Rodam, Megrelya Prensi III. Giorgi Dadiani'nin ilk eşi (1564'te boşandılar);
  • IV Mamia Dadiani'nin eşi olan bir prenses (adı bilinmiyor);
  • Prens Vahtang I (ö. 1587), muhtemelen 1583-1587 tarihleri arasında Guria prensliği yaptı.

Kaynakça

  1. ^ a b Edge of Empires: A History of Georgia. Londra: Reaktion Books. 2012. ss. 168-170. ISBN 1780230303. 
  2. ^ a b ИСТОРИЯ ЦАРСТВА ГРУЗИНСКОГО [History of the Kingdom of Georgia] (PDF) (Rusça). Tiflis: Metsniereba. 1976. ss. 133-135. 22 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 12 Temmuz 2020. 
  3. ^ a b Noble families of the Russian Empire. Vol. 4: Princes of the Kingdom of Georgia (Rusça). Vesti. 1993. ss. 36-37.  Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: "DRRI" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: )
Rostom Gurieli
Gurieli Hanedanı
Resmî unvanlar
Önce gelen
I. Mamia		Guria Prensi
1534-1564 		Sonra gelen
II. Giorgi

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Guria Prensliği</span> Devlet

Guria Prensliği, Gürcistan'da tarihi bir devlettir. Guria kelimesi Megrelce ve Lazca kökenli bir kelime olup kalp ya da merkez anlamına gelmektedir. Gürcistan'ın güneybatı bölgesi Guria'da - Karadeniz ve Küçük Kafkas sıradağları arasında - yer alır. 1463 yılından 1829 yılına kadar Gurieli hanedanı'nın 22 prensi tarafından yönetilmiştir. Gürcistan Krallığı'nın dağılmasından sonra ortaya çıkmış, sınırları Osmanlı İmparatorluğu ile çıkan sürekli çatışmalar sebebiyle değişken olmuş, 1829 yılında Çarlık Rusyası tarafından ilhak edilene kadar farklı derecelerle özerk olarak hüküm sürmüştür.

I. Mamia Gurieli 1512'den öldüğü tarihe kadar Guria'nın prensliğini yapmış Gurieli hanedanı üyesidir. Babası I. Giorgi'nin ölümüyle tahta geçen Mamia, Doğu Gürcistan'daki Kartli ve Kaheti krallıklarının çatışmalarında yer almıştır; silah zoruyla, Kartlili X. Davit'i damadı Kahetili Levan ile barıştırmıştır. 1533'te Megrelya prensi olan adaşıyla beraber Çerkes korsanlarının ana üssüne karşı düzenlediği sefer fiyaskoyla sonuçlanmıştır. Rehin alınan Mamia Gurieli, fidye karşılığında serbest bırakılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">I. Levan Dadiani</span>

I. Levan Dadiani, Batı Gürcistan'daki Megrelya'nın ilk prensidir. 1533'te, Megrelya eristaviliği ("Dük") ve İmereti Krallığı'nın mandaturt-ukhutsesi nı yapan babası III. Mamia Dadiani'nin yerine geçmiştir. Düklüğü süresince İmereti kralı ile arası bozuk olan Dadiani'nin 1546'da düklüğü düşürülmüş ve hapis cezası almıştır. Hapisten kaçmayı başaran Levan, Osmanlı'nın desteğiyle Megralya'nın İmereti'den ayrılıp bağımsızlığını ilan etmesini sağlamıştır.

<span class="mw-page-title-main">I. Manuçar Dadiani</span>

I. Manuçar Dadiani 1590'dan ölümüne kadar Megrelya'ya hükmetmiş prenstir. I. Levan Dadiani'nin küçük oğlu olan Manuçar, ağabeyi IV. Mamia Dadiani'nin ölümüyle tahta çıkmıştır

III. Levan Dadiani veya doğum adıyla Şamadavle (შამადავლე) 1661'den öldüğü tarihe kadar Megrelya'nın prensliğini yağmış Dadiani hanedanı üyesidir. Saltanatı iç savaşlarla geçen III. Levan, Imereti Kralı V. Bagrat'la yaptığı savaşta hem savaşı, hem de karısını kaybetmiştir.

III. Giorgi Dadiani 1572'den 1573'e ve 1578'den ölümüne kadar Megrelya'nın prensliğini yapmış Dadiani hanedanı üyesidir. Giorgi, I. Levan'ın oğlu ve vârisiydi.

IV. Mamia Dadiani 1573'ten 1578'e ve 1582'den ölümüne kadar Megrelya'nın prensliğini yapmış Dadiani hanedanı üyesidir. Mamia, I. Levan'ın küçük oğluydu.

Osmanlı'nın Guria'yı işgali, Osmanlı İmparatorluğu'nun Guria Prensliği'nin bir bölümünü ele geçirmesiyle sonuçlanan işgaldir. İşgalin sonucunda Çaneti, Acara, Gonio ve Batum'un sahil şeridi Osmanlı topraklarına katılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">III. Mamia Gurieli</span>

III. Mamia Gurieli veya yaygın olarak bilinen adlarıyla Büyük Mamia Gurieli veya Kara Gurieli (შავი გურიელი, Şavi Gurieli) 1689'dan öldüğü tarihe kadar Guria'nın prensliğini yapmış Gurieli hanedanı üyesidir. Batı Gürcistan'daki savaşlarda çatışan Gurieli, 1701, 1711-1712 ve 1713-1714 tarihlerinde üç kez İmereti kralı olmuştur. Krallık yaptığı ilk dönemde, kayınpederi Giorgi Abaşidze'nin baskısıyla tahttan çekilmiştir. İmereti kralı olduğu sonraki dönemlerde, Imeretili VII. Giorgi ile kan davası içinde olmuştur. Gurieli öldüğünde yerine taht için rekabet ettiği VII. Giorgi geçmiştir.

III. Giorgi Gurieli 1669'dan 1684'e kadar Guria'nın prensliğini yapmış Gurieli hanedanı üyesidir. Ayrıca 1681-1683 yılları arasında İmereti'nin krallığını yapmıştır. Etkisi altına almaya çalıştığı Batı Gürcistan'daki iç savaşlara dahil olmuştur. Kaybettiği İmereti tahtını geri almaya çalıştığı savaşta öldürülmüştür.

IV. Mamia Gurieli, 1726-1756, 1758-1765 ve 1771-1776 yılları arasında Guria'nın prensliğini yapmış Gurieli hanedanı üyesidir. Saltanatı döneminde küçük kardeşi V. Giorgi Gurieli ile rekabet halinde olan Mamia, bölgedeki Osmanlı saldırıları ve İmereti krallarının Batı Gürcistan'ın tamamını kendilerine bağlama çabalarından dolayı aralıklı saltanat sürmüştür.

IV. Giorgi Gurieli, 1714'ten 1726'ya kadar Guria'nın prensliğini yapmış Gurieli hanedanı üyesidir. 1714'te babası III. Mamia Gurieli, Giorgi'yi prens naibi olarak atamıştır. 1716'da kısa süreliğine İmereti kralı olmuş, ancak aynı yıl tahttan çekilmek zorunda kalmıştır. İmereti'den Guria'ya döndüğünde, annesi Elene ve kardeşi III. Kaihosro'nun de dahil olduğu yerel bir soylu grup Giorgi'ye darbe düzenlemiştir. Giorgi, Megrelya Prensi Bejan Dadiani ile barıştıktan sonra konumunu korumayı başarmıştır.

I. Kaihosro Gurieli, 1626'dan 1658'e kadar Guria'nın prensliğini yapmış Gurieli hanedanı üyesidir. Görevden alınan selefisi I. Simon Gurieli'nin yerine Megrelya Prensi II. Levan II Dadiani tarafından prens ilan edildi. Kaihosro, İmereti Kralı III. Alexander tarafından devrildi ve sınır dışı edildi. Osmanlı desteğiyle Guria'ya dönüşü, Gurialı bir soylu tarafından öldürülmesiyle son buldu.

I. Vahtang Gurieli, 1583'ten öldüğü tarihe kadar Guria'nın prensliğini yapmış Gurieli hanedanı üyesidir. Selefisi II. Giorgi Gurieli'yi görevden alan Megrelya prensi IV. Mamia Dadiani'nin vasalıydı. Vahtang, Guria'nın ana katedrali Şemokmedi Manastırı'na bir kilise inşa ettirdi.

V. Giorgi Gurieli 1756-1758, 1765-1771 ve 1776-1788 yılları arasında Guria'nın prensliğini yapmış Gurieli hanedanı üyesidir.

<span class="mw-page-title-main">III. Aleksandre</span> Gürcü kralı

III. Aleksandre, Bagrationi Hanedanı'ndan (1639-1660) döneminde İmereti kralı.

II. Mamia Gurieli, 1600 yılından oğlu tarafından öldürüldüğü tarihe kadar Guria'nın prensliğini yapmış Gurieli hanedanı üyesidir. Mamia'nın saltanatı Osmanlı saldırılarına karşı savunma yapmakla geçti. 1614'te toprak kaybını ve Guria'nın Osmanlı'ya düzenli haraç ödemesini kabul etmek zorunda kaldı.

II. Giorgi Gurieli, 1564-1583 ve 1587-1600 yılları arasında Guria'nın prensliğini yapmış Gurieli hanedanı üyesidir. Babası Rostom Gurieli'nin ölümüyle tahta geçen Giorgi'nin saltanatı, komşu ülke Megrelya'daki Dadianiler ve bölge üzerindeki hak iddialarını arttıran Osmanlılar ile çatışma içinde geçti. Saltanatı 1583-1587 yılları arasında Megrellerin bölgeyi istilası ile kesintiye uğradı, ancak Osmanlı'nın desteğiyle yeniden tahta çıktı.

<span class="mw-page-title-main">III. Bagrat (İmereti kralı)</span>

III. Bagrat (1495-1565) II. Aleksandre'nin oğlu 1510'dan 1565 tarihine kadar İmereti kralıdır.

<span class="mw-page-title-main">Rostom</span>

Rostom (1571–1605) Prens Konstantine'nin oğlu, 1588–1589 ve 1590–1604 arası İmereti kralıdır. Megrelya prensi IV. Mamia Dadiani ve İmereti soylularının bir kısmının desteği ile tahta çıktı. Aynı yıl II. Giorgi Gurieli tarafından Osmanlı desteğiyle tahttan devrildi ve yerine Prens Teimuraz'ın oğlu IV. Bagrat tahta çıktı. Rostom, I. Manuçar Dadiani'nin yönettiği Megrelya Prensliği'ne kaçtı. Yakın bir zaman sonra Dadiani'nin yardımı ile tahtı yeniden kazandı. İmereti'yi kendi topraklarıyla birleştirmekte azimli olan Kartli kralı I. Simon krallığın işlerine karıştı. Opşkiti Muharebesi'nde (1590) kazandığı zaferle Rostom sonunda tahtını güçlendirdi ve Simon'u uzlaştırdı.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.