Rona Yırcalı

Ahmet Rona Yırcalı^[1] (d. 15 Kasım 1944,^[2] Balıkesir), Türk sanayici.

Babası Sırrı Yırcalı, annesi ise Müşerref Yırcalı (1922-2024). İstanbul'da Şişli Terakki Lisesi'nde ilkokula başladı.^[2] Balıkesir Gazi İlkokulu'nda 4 ve 5. sınıfın ilk yarısını bitirdi.^[2] 1956'da Ankara'da Ayşe Abla İlkokulu'ndan mezun oldu.^[2] 1957 yılında Robert Kolej'de eğitimine başladı.^[2] Sınıf arkadaşları bankacı İbrahim Betil, banka sahibi Hüsnü Özyeğin, Mehmet Emin Karamehmet, Osman Berkmen, Servet Hanlıoğlu, Tansu Çiller ve Ahmet Levendoğlu'dur. Alt ve üst sınıflardan Burhan Karaçam, Özer Çiller, Engin Cezzar, Gülriz Sururi vardır. 1964 yılında Robert Kolej'deki eğitimini tamamladı ve 1965 yılında ABD'ye giderek Miami Üniversitesi'nde yüksek öğrenimine başladı.^[2] 1969'da aynı üniversitede lisansüstü eğitimini tamamladı.^[2] 1972’den itibaren tam mesai ile aile şirketlerinde çalışmaya başlar. 16 Aralık 1973 tarihinde Atalar Mağazası'nın sahibi Ata Atabek'in kızı Nur Atabek ile evlendi.^[2] 10 Ocak 1975'te ilk oğlu Sırrı^[2] ve 13 Ocak 1981'de ikinci oğlu Sinan dünyaya geldi.^[2]

Üç kuşaktır Balıkesirli olan Yırcalı ailesi, Osmanlı’nın bir sancağı olan ve bugün Soma’ya bağlı Yırca köyünden Balıkesir’e yerleşmiştir.^[]Büyükbabası Şükrü, nâmı diğer Yırcalızade Şükrü, İttihatçılar arasında önemli görevler üstlenir. Sonra Balıkesir’de Kuvâ-yi Milliye Hareketinin de öncüleri arasında yer alır. Atatürk Samsun’a yol alırken, o ve 40 arkadaşı, iş insanı Ahmet Aydın Bolak’ın babası Mehmet Vehbi Bolak’ın başkanlığında Balıkesir’de 40 Bayrak Adam diye anılan bir eylem grubu kurar. Yunan’a karşı kurulan İzmir Redd-i İlhak Cemiyeti en büyük toplantılarından birini yine Balıkesir’de bu kişilerin öncülüğünde yapar. Anne tarafından dedesi Muharrem Hasbi Koray da (Balıkesir’in ilk un sanayicisi ve İsveç’in Buhler makinalarını Türkiye’ye ilk getiren kişi) daha sonra kurulacak Demokrat Parti’nin kurucularından birisi olacaktır. Ayrıca 1945’te DP’nin kuruluşunda amcası Sıtkı Yırcalı da yer almıştır. Babası Sırrı Yırcalı 1954 seçimlerinde yine DP’den Meclise girmiştir. Amcası Sıtkı Yırcalı ile babası Sırrı Yırcalı 27 Mayıs Darbesi ile önce Yassıada’ya, oradan da Kayseri cezaevine gönderildi. 1960 Darbesinde de şirketleri yedd-i eminlerin teftişinden geçen, paralarına el konan ve annesi Müşerref Hanım’ın bu hesaplardan ayda ancak iki bin lira çekebilmesine izin verilmiştir.

Sıtkı Yırcalı, Balıkesir’den Sorbonne Üniversitesi’a hukuk doktorası yapmak için giden ilk kişilerden birisidir. Dede Yırcalızade Şükrü, 1930’a kadar ticaretle uğraşır, ama Büyük Buhran krizinde işleri bozulur. Böyle olunca Sıtkı ve Melahat’tan sonra üçüncü çocuğu olan Rona’nın babası Sırrı Yırcalı’yı yurt dışına eğitime gönderemez, yurt içinde okutur. O da okuldan sonra kayınpederi ile birlikte un işine devam eder. Ardından 1951’de madencilik işine girer. Bor, kömür ve demir işi yaparlar. (1979’da Bülent Ecevit başbakan, Deniz Baykal enerji bakanı iken bu madenler devletleştirilince, Yırcalı ailesi bu alandaki faaliyetlerini azaltır.) Sırrı Yırcalı, bor madenini bulan kişilerden birisidir. Bugün Mortaş adıyla bir şirket çatısının altında toplanan yem, gıda, tekstil ve son olarak da rüzgâr enerjisi üretecek birçok şirketi bulunan grubun temelleri işte o zaman atılır. Yırcalızadeler, Best Balıkesir Elektro Mekanik Sanayi, Balyem, Yersa Sentetik Dokuma, Yırcalı Un ile İstanbul’daki The Marmara Oteli’nin işletmecisi İstanbul Otelcilik’te de hissedardır.

Sırrı ve Müşerref (Koray) Yırcalı'nın iki çocuğundan büyüğü olan (diğeri 1950 doğumlu Demet Egeli) Rona Yırcalı daha küçüklüğünden başlayarak, aile şirketlerinde iş hayatına atılmıştır. Amcası Sıtkı Yırcalı, 27 Mayıs davaları sonuçlanıp af ile serbest kaldıktan sonra bu sefer AP’den senatör olmuştur. Sıtkı Yırcalı'yı, 12 Eylül Darbesi bu sefer de Meclis’te yakalamıştır.

Halen; Balıkesir Sanayi Odası üyeliği, Dünya Sanayi Odaları Federasyonu Başkanlığı, Milletlerarası Ticaret Odası Yönetim Kurulu Üyeliği, Milletlerarası Ticaret Odası Türk Millî Komite Başkanlığı, Türk Eğitim Vakfı Yönetim Kurulu Başkanlığı ve TEV Mütevelli Heyeti Üyeliği, Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu İcra Kurulu Başkanlığı ve (DEİK) Yönetim Kurulu Üyeliği, Türkiye İktisadi Kalkınma Vakfı Yönetim Kurulu Üyeliği, Türkiye Erozyonla Mücadele ve Mütevelli Heyeti Üyeliği ve Ağaçlandırma Vakfı (TEMA) Denetçiliği, Türkiye Sanayici İşadamları Derneği Yüksek İstişare Kurulu Başkanlığı, Ege Sanayici İşadamları Derneği Yüksek İstişare Kurulu Üyeliği, Türk-Amerikan İş Konseyi Üyeliği, Türkiye Odalar Birliği Sanayi Konseyi Üyeliği yapmaktadır. Geçmişte Türkiye Odalar Birliği Yönetim Kurulu Başkanlığı, Milletlerarası Ticaret Odası Finans Komite Üyeliği ile Yapı Kredi Bankası Yönetim Kurulu Başkanlığı görevlerinde bulunmuştur.