İçeriğe atla

Romanya müziği

Romanya müzik alanında, aktif etnik müzik ögeleri de içeren çok kültürlü bir müzik ortamına sahip bir Avrupa ülkesidir. Romanya ayrıca pop müzik, hip hop, heavy metal ve rock and roll alanlarında da gelişen tarzlara sahiptir. 21. yüzyılın ilk on yılında Tom Boxer, Morandi, Akcent, Edward Maya, Alexandra Stan ve Inna gibi bazı Pop ve Europop grupları da sanatçıları da yurtdışında başarı elde edebildi. Geleneksel Rumen halk müziği, ilgi görmeye devam ediyor ve halk müzisyenlerinin bazıları ulusal (ve bazen de uluslararası) ün kazandı.

Genel bakış

Rumen halk müziği, yöresinde büyük bir canlılık ile karakterize edilen, Rumen müzikal yaratımının en eski biçimi olarak bilinir; hem dinsel hem de laik kültürlü müzikal yaratımın tanımlayıcı kaynağı olagelmiştir. Rumen halk müziğinin korunmasına, geniş ve kalıcı bir dinleyici kitlesi ve ayrıca bu türü yaymaya ve daha da geliştirmeye yardımcı olan çok sayıda sanatçı, yardım etti. Bunlardan biri, Gheorghe Zamfir, bugün dünya çapında ün sahibidir ve geleneksel bir Rumen halk enstrümanı olarak kabul gören panpipenin popülerleşmesine de yardımcı olmuştur.

Yerel müziğin tonlamaları esasına göre ayarlanmış Bizans müziğinin etkisi altında beliren dini müzik yaratımı, Rumen manastırlarında ünlü ayin müziği okullarının geliştiği 15. ve 17. yüzyıllar arasında bir 'ihtişam dönemi' gördü. 18. yüzyıldaki Rus ve Batı etkileri, 19. ve 20. yüzyıllarda bir dizi Rumen besteci tarafından geliştirilen bir tür olarak (dini müzikte) çok sesliliğin ve dolayısıyla çokparçalı bir biçimin ortaya çıkmasına neden oldu.

Geleneksel müzik

Romanya'da Geleneksel müzik, Orta Avrupa'nın (özellikle de Macaristan) ve Balkan bölgelerinin geleneksel müziğine benzer seslerin bir karışımını yansıtmakta. Rumen halk müziğinde vurguda, melodi için kemanın sık kullanımı ön planda olmak üzere ve de perküsyon olarak vurmalı çalgılardan ziyade genellikle sadece cimbalom göze çarpar. Melodinin kendisi ve özellikle bu anlamdaki süslemeler, Balkanlar'ın daha güneyindeki müziği ve hatta uzak bir Türk etkisini andırdığı söylenebilir.

Banat

Bu yörede keman, en yaygın halk çalgısı olarak kullanılır ve artık ithal edilen nefesli çalgılarla birlikte çalınmaktadır. Diğer enstrümanlar arasında taragot çeşitleri bulunur. Efta Botoca, Banat'ın en ünlü kemancıları arasındadır.

Bukovina

Bukovina uzak bir bölge niteliğindedir ve gelenekleri, ţilincă ve kobza dahil olmak üzere en eski Rumen enstrümanlarından bazılarını içerir. Kavallar (fluieraş (bir küçük kaval) veya fluier mare (bir büyük kaval)) da genellikle bir kobza eşliğinde kullanılır. Kemanlar ve üflemeliler de modern dönemlerde ithal edilmiştir.

Crişana

Crişana, kemanları genellikle ikili olarak kullanma konusunda antik döneme kadar uzanan, eskiye dayanan bir geleneğe sahiptir. Bu kullanımın mevcut olduğu yerler arasında Transilvanya da vardır, ancak daha eskiye dayanır. Petrică Paşca, son zamanlarda bölgede taragotun yaygınlaşmasında önde gelen bir sanatçı oldu. Ayrıca, Roşia köyünde iyi bilinen iki yerel çalgı vardır: Hidede adıyla bilinen, tınısal bir kutunun yerini alan trompetli bir keman cinsi ve doba adı verilen bir davul cinsi.

Kuzey Dobruca

Klasik müzik

İlgili Araştırma Makaleleri

Müzik, geçmiş ve şimdiki bilinen her kültür ve dinde zaman ve mekânlar arasında büyük çeşitlilik gösterir. En izole edilmiş kabile grupları da dâhil olmak üzere dünyadaki tüm insanlar bir müzik türüne sahip olduklarından, müziğin, insanların dünyaya yayılmasından önce atalardan oluşan topluluklarda mevcut olduğu sonucuna varılabilir. Sonuç olarak, ilk müzik Afrika'da icat edilmiş ve daha sonra çeşitli çalgılar yapmak için çeşitli materyaller kullanarak insan hayatının temel bir bileşeni hâline gelmiş olabilir.

<span class="mw-page-title-main">Klezmer</span> etnik müzik türü

Klezmer sözcüğü, etimolojik olarak müzik enstrümanı anlamına gelen İbranice kle ve zemer sözcüklerinden oluşmuş bir müzik türüdür.

Orkestra, dört ana enstrüman grubundan çeşitli elemanların birlikte müzik yaptığı, büyüklüğü esere göre değişebilen çalgılar topluluğudur. Sözcük, Antik Yunan tiyatrosunda koraya ayrılan yer anlamına gelen Grekçe ὀρχήστρα sözünden türemiştir. Orkestra elemanları 18. ve 19. yüzyıl boyunca yapılan çeşitli eklemelerle hızlı bir büyüme göstermiştir. 20. yüzyılda ise orkestralarda kompozisyon açısından ciddi bir değişiklik yaşanmamıştır. Elli ya da daha az müzisyenden oluşan görece küçük orkestralar oda orkestrası olarak adlandırılabilir. Tam kadro bir orkestra ise yaklaşık 100 kişiden oluşur ve senfoni orkestrası ya da filarmoni orkestrası olarak anılabilir. Bu iki adlandırma arasında orkestranın özelliğini aktaran kesin bir ayrım bulunmamaktadır. Ancak farklı adlandırmalar aynı şehirde yerleşik iki orkestrayı ayırmak için kullanılabilir. Orkestralar, bazı eserlerde bir soliste eşlik ederken, koro ile birlikte de kullanılabilir. Her enstrüman grubunun farklı teknik özellikleri, tınısı ve önemi vardır. Besteci ifade etmek istediği konuyu ya da duyguları bu enstrümanların ses tınılarına veya çalınma tekniklerine göre kendine en yakın şekilde, belirli bir teknik bilgi ve mantık içerisinde kullanır.

Caz, ilk kez ABD'nin güney eyaletlerinde, 1900'lerin başında gelişmeye başlamış bir Afro-Amerikan müzik türüdür. 19. yüzyılın sonlarında ve 20. yüzyılın başlarında New Orleans, Louisiana'daki Afrikalı-Amerikalı topluluklarda ortaya çıktı. Caz müziği, mavi notalar, senkop, swing, çoklu ritim, atışma ve doğaçlama tekniklerini kullanır; Afrikalı-Amerikalı ve Batı müziği tekniklerinin harmanlanmasıdır. Bu müziğin dünya ile tanışması ise 1917 yılında Dixieland Jazz Band'in ilk plaklarının piyasaya çıkmasıyla olmuştur. 1920 ile 1930'larda popülerliğinin artmasıyla başta ABD olmak üzere tüm dünya genelinde Caz Çağı yaşanmıştır. Caz yalnızca geçmişte değil, bugün dahi çok sevilen ve ünü gün geçtikçe artan müzik türlerinden biridir. 1920'lerin Caz Çağı'ndan bu yana, geleneksel müzik ve popüler müzikte önemli bir müzikal ifade biçimi olarak kabul edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Kemençe</span>

Kemençe, rebap, keman türü yaylı çalgılarla akraba olduğu düşünülen, bir yay yardımıyla çalınan üç telli geleneksel halk çalgısının adı olup, klasik kemençe ile karıştırılmasını önlemek amacıyla Karadeniz kemençesi olarak da adlandırılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Keman</span>

Keman, viyola ve viyolonselin de bulunduğu violin ailesinin en yüksek tondan çalan, en küçük üyesidir. Dört teli vardır. Akort sesleri pesten tize sol, re, la ve mi'dir.

Klasik Batı Müziği, kökeni Antik Yunan müzik kültürüne dayandırılan, daha sonra Batı Roma İmparatorluğu'nun çöküşüyle başlayan Orta Çağ ve Gotik dönemde çok sesliliğin gelişimiyle beraber daha da biçimlenmiş, kilise ve saray baskısı altında Rönesans'ın erken yüzyılında vokal polifoni çerçevesi içinde gelişmiş, Yüksek Rönesans ile beraber çalgı müziğinin de yükselişiyle içeriği bugünün klasik müzik olarak adlandırılan biçimleri ve teknikleriyle gelişimini sürdürmüş bir kurumsal müziğin, kilise baskısına direnen halk müziğinin dans ve şarkı biçimleriyle karşılıklı etkileşimi sonucu gelişimini sürdürmüş olan, uluslararası olarak kabul görmüş müzik türüdür. En önemli özelliği, çok sesli ya da çok ezgili (polifonik) ve çok ritmli (poliritmik) olmasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Balkan müziği</span> Balkanlar coğrafyasında bir müzik türü

Balkan müziği, Balkanlar'da bulunan ülkelerin yaptığı müziklerin genel adıdır. Ezgiler, müzik eserleri bakımından Balkan halklarından birçoğu için ortak sayılabilecek bir Balkan müziği, Balkan ezgisi vardır.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan müziği</span>

Azerbaycan müziği, Kafkas, Orta Asya ve İran ağırlıklı etkileri görülür. Tar, kemençe, ut, bağlama, balaban, zurna, kaval, nağara, garmon, tütek, tef ve davul kullanılan başlıca müzik aletleridir.

Laz müziği, Laz halkının geleneksel müziğine verilen addır. Laz müziği, Kolhis'den günümüze değin ulaşan süreç içinde birçok kültürden ve medeniyetten etkilenerek çeşitlilik kazanmıştır. Laz müziği, temelde insan sesine dayanır. Günümüz Laz müziğini coğrafî olarak Gürcistan (Kafkasya) ve Türkiye olarak iki kısımda incelemek mümkündür.

<span class="mw-page-title-main">Stradivarius</span>

Stradivarius, telli çalgılarda ve özellikle kemanda, Antonio Stradivari ve ailesinin bir markasıdır. Stradivarius keman, ses, işçilik gibi nitelikleri nedeniyle en kaliteli keman markalarından biri olarak sınıflandırılır. Sıklıkla Stradivarius kemanların sesinin eşsiz olduğuna inanılmakla birlikte yapılan bilimsel çalışmalar ve uzman incelemeleri Stradivarius kemanlar ile aynı tarzda üretilmiş yeni kemanlar arasında akustik bir farkın var olmadığını ortaya koymaktadır.

Hegit, Türk halk müziğinde kullanılan ve yapımı yörelere göre değişiklik gösteren Orta Asya kökenli yaylı bir çalgının ortak adıdır. Malatya, Gaziantep, Şanlıurfa, Teke Yöresi, Çukurova ve Kastamonu'da çalınsa da çoğu yerlerde neredeyse tamamen unutulmuş ve en fazla kullanıldığı Teke yöresinde dahi kaybolma sürecine girmiştir. Yörük kemençesi, tırnak kemane, egit gibi adlarla da anılır. Su kabağından veya ağaçtan yapılabilir. Su kabağı dikine kesilerek üzerine deri gerilir ve kabağın sapı da çalgının kolunu oluşturur. Ağaçtan yapılan hegit ise Karadeniz Kemençesiyle birlikte Türk halk müziği yaylı çalgılarının tahta kapaklılar sınıfına girer.

<span class="mw-page-title-main">Türk halk müziği</span> Türkçe yöresel etnik müziklerin tümü

Türk halk müziği ya da kısaca Türkü, Türkiye'nin çeşitli yörelerinde farklı ağızlar ve formlarda söylenen Türkçe yöresel etnik müziklerin tümü. Yapısal olarak folklorun bir parçası olan Türk halk müziği, sözlü halk müziği ve sözsüz halk müziği olmak üzere ikiye ayrılır. Sözlü halk müziğine genel olarak türkü adı verilir. Sözsüz halk müziğine ise ezgi adı verilir. Klasik Türk halk müziği, çeşitli yörelerden derlenmiş birçoğu anonim olan türkülerden ve sözsüz halk müziklerinden oluşur, anonim eserlerin sözü ve bestesinin kime ait olduğu bilinmez ve yöreye mâl olmuştur. Modern Türk halk müziği ise, 1970'li yıllardan sonraki dönemde eski yöresel müzik kalıpları örnek alınarak oluşturulmuş, sözü ve bestesi belli olan halk müzikleridir. Türk halk müziği, halk oyunları ve halkbilim ile de yakından ilgilidir. Bunun dışında genel karakteristiğine göre; bektaşi, halay, teke, zeybek gibi türlere ayrılır. Ayrıca il bazında türküler kategorilendirilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Teke Yarımadası</span> Türkiyede bir coğrafi bölge

Teke Yarımadası, Türkiye'nin güney batısında Antalya Körfezi ile Fethiye Körfezi arasında Akdeniz'e doğru uzanan yarımadadır. Göller Bölgesi'yle kuzeyden sınırlanır. Eski çağlarda Likya olarak bilinirdi. İsmi 14. yüzyıl başından 15. yüzyıl ortalarına kadar bölgeye hakim olmuş Tekeoğulları Beyliğinden gelmektedir. Teke Yöresi olarak da bilinmektedir. Bitki örtüsü makidir.

<span class="mw-page-title-main">Kazakistan müziği</span>

Çağdaş Kazakistan devleti, Kazak Devlet Kurmangazi Orkestrası Halk Çalgıları, Kazak Devlet Filarmoni Orkestrası, Kazak Ulusal Operası ve Kazak Devlet Oda Orkestrası'na ev sahipliği yapmaktadır. Halk enstrümanları orkestrası 19. yüzyıldan kalma ünlü bir besteci ve dombra yorumcusu Kurmangazi Sağırbayoğlu adını temsil eder.

Napoliten müzik ,1950'li yıllarda İtalya'nın Napoli, Puglia ve Campania yörelerinde ortaya çıkmış ve İtalyan pop müziğinden ayrı bir müzik türüdür. Napoliten müzik, Napoliten edebiyatın ve kültürün İtalyan halk müziğine uyarlanması sonucunda ortaya çıkmıştır. Bu türdeki şarkılar genellikle Napolice olup çalgı olarak genellikle org, bateri, elektro gitar, klavye, çello ve keman kullanılmaktadır. Pop müzikten çok halk müziğine yakındır.

Bulgar müziği, klasik, halk müziği, popüler müzik ve diğer biçimler dahil olmak üzere Bulgaristan ülkesiyle ilişkili tüm müzik türlerini ifade eder.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan müzik aletleri</span>

Azerbaycan müzik aletleri(Azerice: Azərbaycan musiqi alətləri) Azerbaycan'da, öncelikle halk çalgı aletleri topluluğunda kullanılan müzik aletleridir. Eski müzik aletleri, halkın tarihi, kültürel ve manevi anıtlarıdır. Azerbaycan halk çalgı aletlerinin sınıflandırılması Azerbaycan'da var olan çalgı aletlerinin türleri belirlenirken klasik şiirlerden alınan dizeler de çok değerli kaynaklardır.

Kırgız müziği, göçebe ve kırsaldır. Türkmen ve Kazak halk formlarıyla yakından ilişkilidir.

Tatar halk müziği, Tataristan'ın ulusal folklorunu temsil eden müzik türü.