İçeriğe atla

Romanya Macarları

Romanya Macarlarının Oranı'nı Gösteren Bir Harita.
Romanya Macarları

Romanya'daki Transilvanya ve Banat adı tarihi iki büyük bölge içinde Macarlar da diğer halklarla birlikte yerel halk olarak yaşamaktadır. Romanya'da yaşayan 22 milyon insanın yaklaşık 2,5 milyonu Macarlardan oluşmaktadır. Romanyalı Macarların %96'sı Transilvanya ve Banat'ta yaşamaktadır. Macarların, Romanya'da her türlü kültürel hakları mevcuttur; anadillerinde eğitim, Macarca radyo programları, Macarca televizyon programları, Macarca gazete, Macar partileri, kültürel gruplar, istedikleri zaman anadillerinde avukat tutma gibi çok çeşitli pozitif haklara sahiptirler.

İlköğretim okulundan lisenin bitimine kadar Macarca eğitim gören Macarlar, bu süreçte Rumenceyi iyice öğrenmek için seçmeli ders statüsünde okumaktadırlar. Târgu Mureș, Kaloşvar ve Temeşvar şehirlerinde Macarca eğitim veren üç üniversite bulunmaktadır.[1]

Kaynakça

  1. ^ http://www.kolkhoba.org/turha87.htm 18 Eylül 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Romanyalı Macarlar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Temeşvar</span> Romanyada belediye ve şehir

Temeşvar, Romanya'nın batı kesiminde, Temeş ilinin merkezi şehir. 2011 yılı itibarıyla Romanya'nın üçüncü büyük şehri olan Temeşvar, sosyal, ekonomik ve kültürel olarak Batı Romanya'nın ana merkezidir. Belgrad'ın yaklaşık 130 km kuzeydoğusunda, akışı kanallarla düzenlenmiş Bega Nehri'nin kıyısında yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Banat</span>

Banat, günümüzde Macaristan, Romanya ve Sırbistan sınırları içinde kalan bir bölgedir.

<span class="mw-page-title-main">Voyvodina</span>

Voyvodina, resmi olarak Voyvodina Özerk Bölgesi, Sırbistan devleti sınırları içinde kalan ve denize çıkışı olmayan ve Macaristan, Hırvatistan ve Romanya'yla komşu olan, özerk bir bölgedir.

<span class="mw-page-title-main">Trianon Antlaşması</span>

Triyanon Antlaşması ya da Trianon Antlaşması, 4 Haziran 1920 tarihinde, I. Dünya Savaşı'nın galip İtilaf Devletleri ile Macaristan arasında, Fransa'nın Versay kentindeki Trianon Sarayı'nda imzalanan ve savaşı resmen sona erdiren antlaşmadır.

<span class="mw-page-title-main">Erdel</span> Romanyanın batısında bir bölge

Erdel veya Transilvanya bugünkü Romanya'nın batı ve orta bölgelerine eskiden verilen isimdi. Asıl ismi Macarca Erdély, Rumence Ardeal, Sırp, Bulgar ve Yunan dillerinde ise Erdel olarak kullanılmış ancak diğer Avrupa ülkeleri aynı bölgeye genellikle Transilvanya ismini vermişlerdir. Erdel 1526 yılındaki Mohaç Muharebesi'nden sonra Osmanlılara bağımlı hale geldi ve 1683'e kadar Erdel Prensliği adıyla iç işlerinde serbest dış işlerinde Osmanlı İmparatorluğu'na bağlı bir özerk devlet olarak yaşadı. 1683 yılındaki II. Viyana Kuşatması'nın bozgunla sonuçlanmasından sonra bölge 1691'de Macaristan ile birlikte fiilen Avusturya Arşidüklüğü'nün eline geçti. Bölge 20. yüzyılın başlarında Macaristan ve Romanya arasında birkaç kere el değiştirdi. II. Dünya Savaşı sonrasında Romanya'nın elinde kaldı.

<span class="mw-page-title-main">Kaloş</span> Romanyada bir şehir

Cluj veya Kaloş, Romanya'nın kuzey batısında yer alan bir ildir.

<span class="mw-page-title-main">Braşov</span> Romanyada kent

Braşov, Romanya'nın bir şehri ve Braşov ilinin başkentidir. Şehrin nüfusu 2011 sayımına göre 253.200'dür. Romanya'nın 7. en kalabalık şehridir ve metropol alanı ile beraber 369.896 kişiye ev sahipliği yapmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Rumenler</span>

Rumenler veya Romanyalılar, nüfusunun çoğunluğu Doğu Avrupa'da ve Balkanlar'da yaşayan bir etnik gruptur. Rumenler Romanya nüfusunun çoğunluğunu oluştururlar. Rumenlerin komşu bir ülke olan Moldova'da yaşayan bir etnik grup olan Moldovalılarla dil ve kan bağları mevcuttur.

<span class="mw-page-title-main">Macaristan Sovyet Cumhuriyeti</span>

Macaristan Sovyet Cumhuriyeti Macaristan'da Béla Kun'un liderliğinde kurulan komünist bir rejimdir. Rusya'daki Bolşeviklerin yaptığı Ekim Devriminin ardından Avrupa'da kurulan Marksist-Leninist politikaların uygulandığı ilk komünist hükûmettir. Ömrü sadece dört ay sürmüştür. Romanya'nın Budapeşte'yi işgaliyle düşmüştür. Bu devletin varisi Macaristan Krallığı'dır. Krallık (1920-1944) arasında hüküm sürmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Romanya'daki azınlıklar</span>

Eski bir Doğu Bloku ülkesi olan ve Çavuşesku'nun idam edilmesiyle Romanya Devrimi ile 1989'da demokrasiye geçen Romanya azınlıklarına tanıdığı hak ve kolaylıklar açısından dünyanın en şeffaf ülkeleri arasında yer almaktadır. 2002 nüfus sayımına göre 21,680,974 kişilik ülke nüfusunun %89.5'ini (19,409,400) Rumenler oluşturmaktadır. Geriye kalan %10.5 oranlık nüfusun en büyük oranını %6.6 (1,431,837) Macarlar oluşturmaktadır. Ardından %2.46 (535,140) oranı ile Çingeneler gelmektedir. Bu iki büyük azınlığı sırasıyla: Ukraynalılar, Almanlar, Türkler, Tatarlar, Ermeniler, Rus ve Rusynler, Rumlar, Bulgarlar, Sırplar, Slovaklar, Hırvatlar, Yahudiler, Arnavutlar, Makedonlar, Çekler, İtalyanlar ve göçmen kökenli Çinliler oluşturmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Romanya Krallığı</span>

Romanya Krallığı, 1881 ile 1947 yılları arası varlığını sürdürmüş eski bir parlamenter monarşik Rumen devletidir. Devlet 26 Mart 1881 tarihinde ilan edilmiştir. I. Carol da Romanya'nın ilk kralı olarak Sinaia Peleş Sarayında taç giymiştir. I. Carol ise Alman Hohenzollern Hanedanı'ndan gelmektedir ve önceki adı Prens Karl Eitel Friedrich Zephyrinus Ludwig 'dir. Romanya Krallığı, 1913 yılında Bulgaristan'a karşı diğer Balkan ülkeleriyle birleşerek II. Balkan Savaşı'na katılmıştır. Sonuç olarak Güney Dobruca'yı Bulgaristan'dan almıştır. Ancak I. Dünya Savaşı'nda Almanya'ya yenilmiş, Romanya toprakları işgal edilmiş ve Almanya ile barış imzalamak zorunda kalmıştır. Ancak savaşın sonunda Almanya, İtilaf Devletleri'ne yenilince Romanya'nın şansı tekrar değişmiş, Versailles Barış Antlaşması'nda Bukovina ve Transilvanya'yı elde etmiştir. II. Dünya Savaşı'nda Romanya, Ion Antonescu önderliğinde Mihverler'in yanında savaşa girdi. Bu seferki sonuç çok farklı oldu, Romanya savaşı kaybetti. Ion Antonescu'nun diktatörlüğü yıkıldı. 1947 yılında Sovyet güçlerinin de etkisiyle ve desteğiyle komünist yönetim başa geçti ve Romanya Halk Cumhuriyeti kuruldu.

"Pe-o margine de lume", Romanyalı ikili Nico & Vlad tarafından seslendirilen şarkı. Şarkı, 2008 Eurovision Şarkı Yarışması için Romanya'nın temsilcisi ve şarkısını belirleyecek olan Selecţia Naţională'de yarışmaya hak kazanmıştır. 2008 yılının Mayıs ayında şarkı, Sırbistan'ın başkenti Belgrad şehrinde gerçekleştirilmiş olan 2008 Eurovision Şarkı Yarışması'nda Romanya'yı temsil etmiştir ve yarışmada yarı finalde 94 puanla Yedinci olarak finale yükselmiş finalde de 45 puanla Yirminci olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">1848 Macar Devrimi</span>

1848 Macar Devrimi, Macaristan'da 1848-1849 Macar Devrimi ve Bağımsızlık Savaşı olarak da bilinir. 1848'deki birçok Avrupa Devriminden birisi ve 1848'de Habsburg bölgelerindeki diğer devrimler ile yakından bağlantılıdır. Devrim başarısız olmasına rağmen, Macaristan'ın modern tarihindeki en önemli olaylardan biridir ve modern Macar ulusal kimliğinin temel taşını oluşturur. Devrimin patlak vermesinin yıldönümü olan 15 Mart, Macaristan'ın üç ulusal bayramından biridir.

<span class="mw-page-title-main">Petru Groza</span>

Petru Groza, Romanya'daki komünist rejimin ilk aşamalarında, Sovyet işgali altında kurulan ilk Komünist Parti hükûmetlerinin Başbakanı olarak bilinen bir Rumen politikacıydı.

<span class="mw-page-title-main">Romanya Sosyalist Cumhuriyeti</span> 1965-1989 arasında Romanyada hüküm sürmüş devlet

Romanya Sosyalist Cumhuriyeti 1947-1989 yılları arasında, Romanya'daki Marksist-Leninist tek parti rejimini tanımlar. Bu devlet, 1947'den 1965 yılına kadar Romanya Halk Cumhuriyeti olarak adlandırılmıştır. Ülke, anayasasında da belirtildiği üzere, Romanya Komünist Partisi yönetimi altında, Varşova Paktı üyesi, bir Doğu Bloku ülkesiydi.

<span class="mw-page-title-main">Banat, Baçka ve Baranya</span>

Banat, Bačka ve Baranya veya halk arasındaki adıyla Voyvodina, Kasım 1918 ile 1922 arasında Sırbistan Krallığı ve Sırp-Hırvat-Sloven Krallığı'nın de facto bir iliydi. Banat, Bačka ve Baranya bölgelerini içeren ilin yönetim merkezi Novi Sad'dı.

<span class="mw-page-title-main">Caransebeș</span> Romanyada kent

Caransebeș Türkçe telafuzu ile Karansebeş Romanya'nın güney batısındaki Banat bölgesinin bir parçası olan Caraș-Severin ilinde bir şehirdir. Timiş Nehri ile Țarcu Dağları'ndan gelen Sebeş Nehri'nin birleştiği yerde bulunur. Batıda ise Banat Tepeleri ile doğrudan temas halindedir. Şehir Reșița'ya yaklaşık 40 km, Oțelu Roşu'ya l21 km Hațeg'e 70 km ve Țarcu Dağları'ndaki Muntele Mic kayak merkezine 25 km uzaklıkta lokasyonda bulunan önemli bir demiryolu düğüm noktasındadır.Tarihte ünlü Şebeş Muharebesinin olduğu yerdir.

<span class="mw-page-title-main">Romanya arması</span>

Romanya arması, Romanya'nın resmî devlet armasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Macar irredantizmi</span>

Macar İrredantizmi veya Büyük Macaristan, tarihi Macaristan Krallığı topraklarının kurtarılmasına ilişkin irredantist siyasi fikirlerdir. Bu fikrin en düşük hedefi Macaristan'ın komşu ülkelerindeki Macar nüfuslu bölgelerin kontrolünü yeniden kazanmayı hedefliyordu. Macar tarihçiliği, Macar irredantizmini aynı zamanda "Tarihi Macaristan" olarak adlandırmaktadır. "Bütün Macaristan" da bu ideolojinin destekçileri tarafından yaygın olarak kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Transilvanya Saksonları</span>

Transilvanya Saksonları, Transilvanya'ya yerleşen, çoğunlukla Alman etnik kökenine sahip bir halktır. 12. yüzyılın ortalarından sonlarına ve 19. yüzyılın ortalarına kadar çeşitli dalgalar halinde yerleşmişlerdir.