İçeriğe atla

Romanya'daki Kırım Tatarları

2002 yılı nüfus sayımına göre Kırım Tatarlarının Romanya'daki bölgesel dağılımı.

Romanya'daki Kırım Tatarları, Romanya'da yaşayan Kırım Tatarı azınlığıdır. Yapılan nüfus sayımına göre 2011 yılında ülkede 20.282 Tatar yaşamaktadır ve bunların büyük çoğunluğu Kırım Tatarı'dır.

20. yüzyıl başında Kuzey Dobruca nüfusunun etnik dağılımı. (Tatarlar sarı ile işaretlenmiştir.)

1768-1774 Osmanlı-Rus Savaşı ile Kırım'ın Rusya'nın eline geçmesi sonrasında Kırım Tatarlarının göçleri başladı. Bu göçlerden Romanya da payını aldı. Romanya'da yerleşik Kırım Tatarlarının çoğu, 1860'lı yıllarda Rusya'dan ülkeye gelmişlerdir.[1] Osmanlı Devleti bu dönemde Kırım Tatarlarını özellikle Dobruca bölgesine yerleştirmişti. 19. yüzyılın son çeyreğinde, Dobruca'da ilk Kırım Tatar etnik kimliği ortaya çıkmaya başladı.[2] Ancak, 1877-1878 yıllarında Romanya'nın bağımsızlığından sonra 80.000 ile 100.000 arasında Kırım Tatarı geniş bir zaman içinde devam eden bir göçle Anadolu'ya taşındı.

Bu süreç sonrasında, Kuzey Dobruca'daki Tatar oranı 1880'de %21 iken, 1912'de %5.6'ya düştü. 2002'de ise nüfusun ancak %2.4'ünü oluşturuyorlardı.[3][4]

Çoğunluk tarafından Kırım Tatar milliyetçiliğinin babası olarak kabul edilen İsmail Gaspıralı, 1895'te Köstence'yi ziyaret ettiği zaman, Tercüman gazetesini çoktan yayımlamaya başlamıştı. Ancak, Dobruca Tatarları arasında milliyetçi fikirlerin yayılmasıyla en çok tanınan şair Mehmet Niyazi idi. Kırım Tatarı hükûmetinin yıkılışının ardından, Dobruca bölgesi, Kırım'dan gelen Tatarlar için önemli bir sığınak yeri oldu. Bu mültecilerin birçoğu, Sovyet milletlerinin bağımsızlığını amaçlayan Avrupa'daki Prometeus hareketi'ne katılmaya karar verdi.

Romanya'daki Kırım Tatarları'nın en çok yaşadığı bölge Dobruca ve kentler Ciocârlia, Valu lui Traian, Techirghiol ve Independența'dır.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ "Kırım'dan Türkiye'ye Kırım Tatar Göçleri". vatankirim.net. 30 Nisan 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Haziran 2010. 
  2. ^ "Romanian Tatars' Site" (Rumence). 14 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Nisan 2018. 
  3. ^ 10. Türk Tarih Kongresi, Cilt 5. Türk Tarih Kurumu. 1994. s. 1494. ISBN 975-16-0260-2. 
  4. ^ Aydıngün, Ayşegül ve İsmail (2004). Kırım Tatarlarının vatana dönüşü: kimlik ve kültürel canlanma. Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı. ISBN 975-16-1727-8. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">93 Harbi</span> Osmanlı İmparatorluğu ile Rus İmparatorluğu arasında 1877-1878 yılları arasında yapılmış savaş

93 Harbi ya da 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı, Osmanlı padişahı II. Abdülhamit ve Rus çarı II. Aleksandr döneminde yapılmış olan bir Osmanlı-Rus Savaşı'dır. Rumi takvime göre 1293 yılına denk geldiğinden Osmanlı tarihinde 93 Harbi olarak bilinir. Hem Osmanlı Devleti'nin batı sınırındaki Tuna (Balkan) Cephesi'nde, hem de doğu sınırındaki Kafkas Cephesi'nde savaşılmıştır. Savaşa hazırlıksız yakalanan Osmanlı Devleti, çok ağır bir yenilgi almıştır. Savaşın başlıca sebepleri; Osmanlı Devleti'nde yaşanan azınlık isyanları, Rusya ve Batı Avrupa ülkelerinde, Osmanlı Devleti'nde yaşayan Hristiyanların insan haklarının çiğnendiği konusunda oluşan tek taraflı kamuoyu, Rusya'nın Balkanlardaki genişleme siyaseti, Romanya ve Bulgaristan'ın bağımsızlık istekleri ve Panslavizm akımıdır. Avrupa'nın büyük güçleri savaşı önlemek için İstanbul'da Tersane Konferansı'nı toplamışlar, ancak Osmanlı Devleti'ne yaptıkları taleplerin reddedilmesi üzerine savaş patlak vermiştir.

<span class="mw-page-title-main">Kırım Tatarları</span> Türklerin kıpçak kolundaki topluluk

Kırım Tatarları ya da Kırımlılar, anayurtları Karadeniz'in kuzeyindeki Kırım yarımadası olan Türkî halktır. 1783'te Kırım Hanlığı'nın Rusya tarafından ilhak edilmesiyle birlikte Osmanlı Devleti'ne zorunlu göçe tabi tutulmuşlar ve kendi vatanlarında azınlığa düşmüşlerdir. SSCB döneminde Stalin'in emriyle 18 Mayıs 1944'te sürgüne uğrayarak nüfuslarının yarısını yitirmişlerdir. SSCB'nin yıkılmasıyla sürüldükleri topraklardan Kırım'a geri dönmeye başlayan halk, Ukrayna'nın ana Müslüman unsurunu oluşturur.

<span class="mw-page-title-main">Küçük Kaynarca Antlaşması</span> 21 Temmuz 1774‘te Osmanlı Devleti ile Rus İmparatorluğu arasında imzalanan ve 1768-1774 Osmanlı-Rus Savaşına son veren antlaşma

Küçük Kaynarca Antlaşması, Osmanlı İmparatorluğu ile Rusya arasındaki 1768-1774 Osmanlı-Rus Savaşı'nı sona erdiren ve Osmanlı Devleti'nde önemli toprak kayıplarına yol açan antlaşmadır. Güney Dobruca'daki Küçük Kaynarca kasabasında imzalandığından bu adı almıştır.

Bulgaristan'daki Kırım Tatarları, Bulgaristan'da yaşayan Kırım Tatarı azınlığıdır. Yapılan nüfus sayımına göre 2001 yılında ülkede 1803 Kırım Tatarı yaşamaktaydı. Bu kişilerin çoğu, 1860'lı yıllarda ülkeye gelmiştir. Bazı kaynaklara göre 1860'larda Bulgaristan'a gelen Kırım Tatarı sayısı 110,000 idi. Daha sonra bu kişilerin bir kısmı Bulgaristan'dan göç etmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Balkan Savaşları</span> 1912-1913 yıllarında Balkan Yarımadasında yaşanan iki savaş

Balkan Savaşları, Osmanlı İmparatorluğu'nun Balkanlardaki 8 Ekim 1912 - 10 Ağustos 1913 arasında dört devlete karşı yaptığı savaşlardır. Çatışmaların temel nedeni Bulgaristan Krallığı ile Sırbistan Krallığı'nın Balkanlarda hızlanan yayılma faaliyetleridir.

<span class="mw-page-title-main">Nogaylar</span> Türkî etnik grup

Nogaylar, Kuzey Kafkasya bölgesinde yaşayan bir Türk etnik grubudur. Çoğu Kuzey Dağıstan ve Stavropol Krayı'nın yanı sıra Karaçay-Çerkesya ve Astrahan Oblastı'nda bulunur; bazıları Çeçenistan'da da yaşamaktadır. Nogayca konuşurlar ve Nogay Ordası'nı oluşturan çeşitli Moğol ve Türk kabilelerinin torunlarıdır. Yedi ana Nogay boyu vardır: Ak Nogay, Karagaş, Kuban-Nogay, Kundraw-Nogai, Kara-Nogay, Utarlar, Yurt-Nogay

<span class="mw-page-title-main">Kırım Tatarcası</span> Türk dillerinin Kıpçak koluna ait bir dil

Kırım Tatarcası ya da Kırımca, Türk dillerinin Kıpçak koluna ait bir dildir. Ancak bazı Oğuz grubuna ait özelliklere de sahiptir. Romanya'nın Dobruca yöresinde konuşulan şekline Dobruca Tatarcası adı verilir.

<span class="mw-page-title-main">1768-1774 Osmanlı-Rus Savaşı</span> Osmanlı İmparatorluğu ile Rus Çarlığı arasında 1768-1774 yılları arasında yapılmış savaş

1768-1774 Osmanlı-Rus Savaşı, Osmanlıların Ruslara yenik düşmesiyle sonuçlanmış bir savaştır. Bu savaşın sonucunda Ukrayna'nın güneyi, Kuzey Kafkaslar ve Kırım, Rusya'nın eline geçmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Tatarlar</span> Doğu Asyadan köken alan etnik grup

Tatarlar veya Tatar Türkleri, "Tatar" ismini taşıyan farklı Türki etnik gruplar için kullanılan bir şemsiye terimdir.

<span class="mw-page-title-main">Muhacir</span>

Muhacir, Osmanlı Devleti tarafından kendi vatanlarındaki etnik temizlik veya savaş gibi sebeplerden dolayı Osmanlı İmparatorluğu'na göç eden Müslümanlara verilen genel isimdir. Türkçeye "Mekke'den Medine'ye göç eden" anlamındaki Arapça sözcükten geçmiştir.

Erdoğdu, Konya'nın Tuzlukçu ilçesine bağlı köy.

Romanya tarihi bugünkü Romanya Devleti topraklarının tarih öncesi dönemlerden günümüze kadar uzanan tarihini kapsar.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye'deki Kırım Tatarları</span>

Türkiye'deki Kırım Tatarları Kırım, Dobruca, Bulgaristan ve Bucak bölgelerinden Türkiye'ye göç etmiş olan Kırım Tatarları ve Romanya Tatarları'dır.

<span class="mw-page-title-main">Kırımçaklar</span>

Kırımçaklar, Türk dili konuşan ve Kırım'da yaşayan Rabbânî Yahudilerdir. Kırım Karayları ile birlikte yaşamışlardır.

<span class="mw-page-title-main">Romanya Krallığı</span>

Romanya Krallığı, 1881 ile 1947 yılları arası varlığını sürdürmüş eski bir parlamenter monarşik Rumen devletidir. Devlet 26 Mart 1881 tarihinde ilan edilmiştir. I. Carol da Romanya'nın ilk kralı olarak Sinaia Peleş Sarayında taç giymiştir. I. Carol ise Alman Hohenzollern Hanedanı'ndan gelmektedir ve önceki adı Prens Karl Eitel Friedrich Zephyrinus Ludwig 'dir. Romanya Krallığı, 1913 yılında Bulgaristan'a karşı diğer Balkan ülkeleriyle birleşerek II. Balkan Savaşı'na katılmıştır. Sonuç olarak Güney Dobruca'yı Bulgaristan'dan almıştır. Ancak I. Dünya Savaşı'nda Almanya'ya yenilmiş, Romanya toprakları işgal edilmiş ve Almanya ile barış imzalamak zorunda kalmıştır. Ancak savaşın sonunda Almanya, İtilaf Devletleri'ne yenilince Romanya'nın şansı tekrar değişmiş, Versailles Barış Antlaşması'nda Bukovina ve Transilvanya'yı elde etmiştir. II. Dünya Savaşı'nda Romanya, Ion Antonescu önderliğinde Mihverler'in yanında savaşa girdi. Bu seferki sonuç çok farklı oldu, Romanya savaşı kaybetti. Ion Antonescu'nun diktatörlüğü yıkıldı. 1947 yılında Sovyet güçlerinin de etkisiyle ve desteğiyle komünist yönetim başa geçti ve Romanya Halk Cumhuriyeti kuruldu.

<span class="mw-page-title-main">Romanya Tatarları</span>

Romanya Tatarları, Romanya'da ve Bulgaristan'da Dobruca bölgesinde yaşayan Kıpçak ve Oğuz grubundan Kırım Tatarlarının bir kolu olan Sünni Müslüman Türk halkı. Halk arasında Nevruz geleneği vardır. Romanya Tatar Türkleri Müslüman Demokrat Birliği (UDTTMR) Tatarları siyasi olarak Romanya'da temsil etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Saim Osman Karahan</span>

Saim Osman Karahan, Kırım Tatar dil bilgini ve yazar.

Mehmet Niyazi Cemali, Rumen ve Kırım Tatarı şair, gazeteci, öğretmen, akademisyen ve etnik Tatar davasının aktivistiydi. Rus İmparatorluğu ve Kırım'da geçirdiği yaşamının bir parçası olan eserlerinin çoğunu Kırım Tatarcasında ve Osmanlı Türkçesinde yazmıştır. Niyazi, Kırım Tatar Diasporası ile Kırım arasındaki bağlantıyı sürdürmede önemli bir rol oynamış olmasından dolayı itibarlı bir konuma sahiptir.

Edirne Antlaşması, 24 Haziran 1713'te Osmanlı İmparatorluğu ile Rusya Çarlığı arasında Edirne'de imzalanmış olan barış antlaşmasıdır ve Prut Savaşı'nı (1710-1711) sona erdiren 1711 Prut Antlaşması'nı teyit etmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Romanya'da İslam</span>

Romanya'da İslamiyet, Romanya toplam nüfusunun % 0,3 ünün inandığı bir dindir. Romanya'da İslam toplumunun oluşması, bölgenin bir kısmının Osmanlı Devletinin idaresine girmesinden sonra başladı. Günümüzde Romanya'daki Müslümanların çoğunluğu Tatar ve Türk etnik kimliğine mensuptur.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.