İçeriğe atla

Romana Manastırı

Balkanlar ve Orta Doğu'daki Orta Çağ Gürcü manastırları.

Romana Manastırı veya Romana Gürcü Manastırı (Gürcüce: რომანის ქართველთა მონასტერი), Bizans imparatoru I. Basileios (868-886) tarafından Gürcü din adamı İlarion Kartveli'nin anısına Konstantinopolis'te inşa edilen Gürcü manastırıdır. Manastır, Bizans İmparatorluğu'ndaki Gürcü kültür ve dini merkezlerinden biriydi.

Tarihçe

Romana Manastırı, 9. yüzyılda yaşamış ünlü Gürcü din adamı İlarion Kartveli'nin anısına bugünkü Boğaziçi'nde, Sostenion (bugün İstinye) yakınında Romana vadisinde inşa edilmiştir.[1] Aziz İlarion olarak da bilinen İlarion Kartveli, Kahetili soylu (aznauri) bir ailenden geliyordu ve Gürcistan dışındaki dinsel çalışmalarıyla tanınıyordu. İlarion 864 civarında, Bizans sınırları içinde, bugün Uludağ olarak bilinen Olimpos Dağı'nda bir Gürcü manastırı kurmuştu. Olimpos Dağı'ndan önce Konstantinopolis'e, ardından Selanik'e giden İlarion, 882 yılında burada ölmüştü. İlarion Kartveli'nin Bizans İmparatorluğu'nda da itibarı büyüktü ve İmparator I. Basileios, azizin anısına bir manastır ve kilise inşa etmeye karar verdi. Ayrıca imparator, İlarion'un naşının Selanik'ten Romana Manastırı'na nakledilmesi için bir tören düzenledi. Bu törene imparatorun oğulları Leon ve Aleksandros'un yanı sıra pek çok hayranı da katıldı.[2][3]

Romana Gürcü Manastırı olarak da bilinen Romana Manastırı, Aziz İlarion'un birçok öğrencisine ev sahipliği yaptı. İmparator, iki oğlunu da bizzat getirip, Gürcü edebiyatını öğrenmek amacıyla Gürcü keşişlere yetiştirmeleri için teslim etti.[4] Manastırda hazırlanmış iki Gürcüce el yazması vardır: 1066'da Svimon Dvali tarafından yeniden yazılan Ekvtime Mtatzmindeli'nin çevirilerinden oluşan bir koleksiyon (A-134) ve 12. yüzyılın sonu veya 13. yüzyılın başında İoane adında biri tarafından yeniden yazılan Vani İncili'dir.

Kaynakça

  1. ^ M. Kaplan, "L'hinterland religieux de Constantinople: moines et saints de banlieue d'après l'hagiographie", Constantinople and Its Hinterland (Edited by Cyril Mango - Gilbert Dagron), Variorum, 1995, s.193. ISBN 0860784878,9780860784876
  2. ^ Eugène Dallegio d'Alessio "ქართველები კონსტანტინოპოლში" (İstanbul Gürcüleri), İstanbul, 1921, s. 22-23.
  3. ^ Eugène Dallegio d'Alessio, İstanbul Gürcüleri (Çeviri: Fahrettin Çiloğlu), İstanbul, 2003, s. 39. 7 Ekim 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 975-8260-15-4
  4. ^ Salia 1983, s. 81-82.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">İmrahor Camii</span>

İmrahor İlyas Bey Camii veya Studios Manastırı, Hagios İoannes Prodromos Kilisesi, günümüze ulaşabilen en eski Bizans Dönemi dini yapısıdır. İstanbul'un Fatih ilçesi, Yedikule semtinde, İmam Aşir Sokak'ta bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Zeyrek Camii</span> Bizans İmparatorluğu dönemine ait dinî yapı

Zeyrek Camii veya Pantokrator Manastırı, İstanbul'un Fatih ilçesine bağlı Fazilet Sokağı'nda Haliç'e bakan büyük bir camidir. İki eski Bizans kilisesi ve birleştirilmiş bir şapelden oluşur ve Konstantinopolis'teki Orta Bizans mimarisinin en iyi örneğini temsil eder. Ayasofya'dan sonra İstanbul'da ayakta kalan en büyük Bizans dinî yapısıdır.

<span class="mw-page-title-main">Kanlı Kilise</span> İstanbul, Türkiyede kilise

Kanlı Kilise ya da Moğolların Azize Meryem Kilisesi ; İstanbul'da bulunan bir Ortodoks kilisesidir. İstanbul'da Osmanlı döneminde camiye çevrilmeyerek Rumların ibadetine bırakılmış Bizans döneminden kalma tek kilisedir.

<span class="mw-page-title-main">Bomonti Gürcü Katolik Kilisesi</span>

Bomonti Gürcü Katolik Kilisesi ve Manastırı ya da tam adıyla Notre Dame de Lourdes Gürcü Katolik Kilisesi eski yazılı kaynaklarda adı yaygın olarak Feriköy Gürcü Katolik Kilisesi olarak geçer, İstanbul'un Şişli ilçesinde yer alan bir Gürcü Katolik kilisesidir. Bomonti semtinde bulunan kilise, dünyada az sayıdaki Gürcü Katolik kilisesinden biridir.

III. Aleksios Megas Komninos veya Aleksios III, Aralık 1349 tarihinden ölümüne kadar kadar Trabzon İmparatorluğu'nun imparatoru. İmparator Basileios ile ikinci eşi Trabzonlu İrini'nin küçük oğludur. Doğum adı İoannis olmasına rağmen 12 yaşında ölen ağabeyinin ya da Büyük büyük dedesi II. Aleksios hatırasına Aleksios ismi ile tahta geçmiştir.

Nea Ekklisia, Bizans İmparatoru I. Basileios tarafından 876 ile 880 yılları arasında Konstantinopolis'te inşa ettirilmiş bir kilisedir. Bizans başkentinde 6. yüzyılda inşa edilen Aya Sofya'dan sonra inşa edilmiş ilk anıtsal kilisedir. Bizans mimarisinin Orta Çağ'ının başlangıcını işaret eden bu kilise Paleologos Hanedanı dönemine kadar kullanılmıştır. Osmanlılar tarafından barut deposu olarak kullanılan bu yapı, 1490 yılında yıldırım düşmesinden sonra tahrip olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Theofano (VI. Leon'un eşi)</span> Bizans İmparatoriçesi

Theofano Martiniake Bizans İmparatoru VI. Leon'nin ilk karısı.

<span class="mw-page-title-main">Theodoros (aziz)</span> Bizanslı Hristiyan aziz

Theodoros, Bizans Rumu Hristiyan aziz, kilise babası, keşiş ve teolog. Studios Manastırı igumenosu olarak görev yaptığı sırada yazdığı manastır kuralları kölelik karşıtı ilk yazılı kayıt olarak kabul edilmektedir. Bizans manastırcılığının ve Bizans'ta klasik edebi türlerin canlanmasında büyük rol oynamış, ikonoklazma karşı sert görüşleri nedeniyle imparator I. Nikiforos ve V. Leon ile ve dönemin patrikleriyle karşı karşıya gelmiştir.

Eugène Dallegio d'Alessio, Evgenios Dalezios olarak da tanınır, Venedik kökenli İtalyan araştırmacı. Türkiye'nin Marmara bölgesinde yaşayan Gürcüler üzerine Fransızca yazdığı araştırması İstanbul'da önce Gürcüce, sonra Türkçe yayımlandı.

<span class="mw-page-title-main">Petre Harisçiraşvili</span> Peder Petra olarak da tanınan Katolik Gürcü din adamı.

Petre Harisçiraşvili, Peder Petra olarak da tanınan Katolik Gürcü din adamı. İstanbul'daki Katolik Gürcü kilisesinin kurucusudur.

<span class="mw-page-title-main">Zarzma Manastırı</span> manastır

Zarzma Başkalaşım Manastırı, zarzmis p'erists'valebis monasteri) güneybatı Gürcistan'ın Samtshe-Cavaheti bölgesinde yer alan Zarzma köyündeki bir Orta Çağ Ortodoks Gürcü manastırıdır.

<span class="mw-page-title-main">Daba Manastırı</span> Artvin, Çimenli köyünde bulunan 9. yüzyıl yapımı  Gürcü manastırı

Daba Manastırı, eski Klarceti bölgesindeki Cmerki köyünde, günümüzde ise Artvin ilinin merkez ilçesine bağlı Çimenli köyünde bulunan 9. yüzyıla ait Gürcü manastırıdır. Manastır yapı topluğundan sadece ana kilise ile küçük kilisenin varlığı bilinmektedir. Köyün adından dolayı manastır Cmerki Manastırı olarak da bilinir. Ancak Cmerki'de Meryem Ana'ya adanmış olan Cmerki Manastırı ile Aziz Giorgi'ye adanmış Daba Manastırı'nı birbirine karıştırmamak gerekir.

<span class="mw-page-title-main">Tskarostavi Manastırı</span>

Tskarostavi Manastırı, tarihsel Klarceti bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin merkez ilçesine bağlı Alabalık köyünde Orta Çağ'da inşa edilmiş Gürcü manastırıdır.

<span class="mw-page-title-main">Atskuri</span>

Atskuri, Gürcistan’da Ahaltsihe Belediyesi sınırları içinde bir köydür. Deniz seviyesinden 900 metre yükseklikte, Kura Nehri’nin hemen kıyısında yer alır. Ahaltsihe kentine 22 km uzaklıktadır.

Ayaspaşa Mezarlığı veya Taksim Mezarlığı, İstanbul'da, Taksim’den başlayarak bir yönden Ayaspaşa-Gümüşsuyu üzerinden Dolmabahçe ve Fındıklı’ya, bir yönden de Harbiye'ye kadar uzanan geniş arazi kapsayan, Müslüman ve gayrimüslimlerin defnedildiği ve 20. yüzyılın başlarına kadar varlığını korumuş eski mezarlıktır. Başta Katolik Gürcülerin gömüldüğü Taksim Gürcü mezarlığı, Taksim Mezarlığı'nın bugün Elmadağı Parkı olarak anılan kısmında bulunuyordu.

<span class="mw-page-title-main">İviron Manastırı</span>

İviron Manastırı, Yunanistan'ın kuzeyinde Aynaroz'da bulunan bir tarihi Gürcü, Doğu Ortodoks manastırıdır.

<span class="mw-page-title-main">Peribleptos Manastırı (İstanbul)</span>

Peribleptos Manastırı ya da Theotokos Peribleptos Manastırı, Konstantinopolis'in en önemli Rum Ortodoks manastırlarından biridir. İstanbul’un Fatih ilçesi, Samatya semtinde, Kocamustafapaşa Mahallesi, Marmara Caddesi ve Cambaziye Mektebi Sokak arasında, Surp Kevork Ermeni Kilisesi’nin bulunduğu alanda konumlanmıştır. Meryem Ana’ya adanan yapı, Orta Bizans döneminde, 11. yüzyılda inşa edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">İlarion Kartveli</span>

İlarion Kartveli, Gürcü din adamı ve Gürcü Ortodoks Kilisesi'nin azizlerinden biridir. Bugün Uludağ olarak anılan Olimpos'ta manastır inşa etmiş, ölümünden sonra da anısına Konstantinopolis'te Romana Manastırı inşa edilmiştir.

Taksim Gürcü mezarlığı, İstabul'da, tarihi Taksim Mezarlığının bir parçası olan Gürcü mezarlığıdır. Günümüzde tamamen ortadan kalkmış olan bu mezarlığın yerinde Elmadağı semtinde Divan Oteli gibi yapılar ve Elmadağı Parkı bulunmaktadır.

İvane Gvaramadze, Gürcü Katolik din adamı, yazar, etnograf ve toplum adamıdır. İstanbul'da Feriköy Katolik Gürcü Manastırı'nda yetişmiş önde gelen kişilerden biridir. Taksim Gürcü mezarlığında kalmış olan az sayıdaki mezar taşının yazılarını derlediği listeyle de tanınır.