İçeriğe atla

Roma eyaleti

Roma eyaleti, (Latince: provincia, çoğ. provinciae) basit anlamda Antik Romada, Tetrarşiye kadar imparatorluğun İtalya yarımadası dışında kalan topraklarının yönetilmesi için oluşturulmuş en büyük idari birim.

Roma eyaletleri

Eyaletler genellikle senatoryal sınıftan, çoğunlukla eski konsüller ya da eski praetorlar arasından seçilen valiler tarafından yönetilirdi. Bu duruma tek istisna olarak, Kleopatranın ölümün ardından Mısır topraklarını bir eyalet olarak düzenleyerek imparatorluk sınırlarına dahil eden Augustus'un eyaletin yönetimini Equestrian sınıftan bir valiye teslim etmesi gösterilir. Bu durum bir istisnadır ancak Mısır, Augustus'un şahsi toprağı olarak kabul edildiğinden Roma kanunlarına aykırı değildir.

Kaynakça


İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Batı Roma İmparatorluğu</span> Roma İmparatorluğunun bağımsız yönetilmiş batı yarısı

Batı Roma İmparatorluğu, Roma İmparatorluğu'nun 395 yılında İmparator I. Theodosius tarafından ikiye bölünmesiyle ortaya çıkan bir devlettir. Diğer yarısı ise Doğu Roma İmparatorluğu olan devlet, MS 3. ile 5. yüzyıllar arasında var olmuştur. Batı Roma İmparatorluğu, ayrı bir bağımsız İmparatorluk mahkemesi tarafından yönetildikleri herhangi bir zamanda Roma İmparatorluğu'nun batı eyaletlerinden oluşuyordu. Batı Roma İmparatorluğu ve Doğu Roma İmparatorluğu terimleri modern zamanlarda fiilen bağımsız olan siyasi varlıkları tanımlamak için icat edildi; Çağdaş Romalılar İmparatorluğun iki ayrı imparatorluğa bölündüğünü düşünmediler, ancak onu iki ayrı imparatorluk mahkemesi tarafından yönetilen tek bir yönetim olarak idari bir çare olarak gördüler.

<span class="mw-page-title-main">Augustus</span> İlk Roma imparatoru (s. MÖ 27 – MS 14)

Augustus, Roma İmparatorluğu'nun kurucusu ve ilk imparatorudur. MÖ 27 - MS 14 yılları arasında hüküm sürmüş olan Augustus, Gaius Octavius Thurinus olarak doğmuş ve MÖ 44 yılında Jül Sezar tarafından evlatlık edinilmesinin ardından Gaius Julius Caesar Octavianus adını almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Antik Roma</span> İlk Çağın en büyük ve en güçlü medeniyeti

Antik Roma, MÖ 9. yüzyılda İtalya Yarımadası'nda kurulan Roma şehir devletinden doğarak tüm Akdeniz'i çevreleyen bir imparatorluk hâline gelen medeniyetin adıdır. Yaklaşık 2.200 yıl boyunca varlığını sürdürmüş olan Roma uygarlığı bir monarşiden oligarşi ve cumhuriyetin bileşimi bir demokrasiye ve daha sonra da otokratik bir imparatorluğa dönüşmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Roma İmparatorluğu</span> Avrupanın büyük bir bölümü, Batı Asya ve Kuzey Afrikada hüküm sürmüş eski bir imparatorluk (MÖ 27—MS 1453)

Roma İmparatorluğu, Roma Cumhuriyeti döneminde, Augustus'un cumhuriyeti tek başına yönetebilecek yetkiler alması ve cumhuriyet döneminde kimseye verilmemiş haklara sahip olmasıyla oluşan Antik Roma devletidir. Augustus, MÖ 2 yılına kadar cumhuriyeti kendinden sonra da tek bir kişinin yönetebilmesini sağlayacak anayasal reformlar gerçekleştirdi ve Roma İmparatorluğu tam anlamıyla oluşmuş oldu.

<span class="mw-page-title-main">Marcus Antonius</span> Romalı politikacı ve general

Marcus Antonius, Roma Cumhuriyeti'nin sona ermesinde ve Roma İmparatorluğu'nun yükselişinde önemli bir figür olan Romalı bir politikacı ve generaldi. Julius Caesar'ın yakın müttefikiydi ve daha sonra Octavian ve Lepidus ile birlikte Roma Cumhuriyeti'nin triumvirlerinden biri olarak görev yaptı. Antonius en çok Jül Sezar'la kurduğu siyasi ve askeri ittifaklar ve Mısır Ptolemaios Krallığı'nın son hükümdarı Kleopatra ile yaşadığı romantik ilişki ile tanınır.

<span class="mw-page-title-main">Gallia Narbonensis</span>

Gallia Narbonensis, günümüz Fransa'sının güneyindeki Languedoc ve Provence bölgesinde yer alan antik Roma İmparatorluğu eyaleti.

<span class="mw-page-title-main">Germanicus</span> imparator Tiberiusun yeğeni ve evlatlık oğlu, Roma Imparatorluğunun varisi

Germanicus Julius Caesar Claudianus, Roma İmparatorluğu'nun başlangıcında etkin bir hanedan olan Julio-Claudian Hanedanı mensubu Romalı general. Ayrıca Nero Claudius Drusus ya da Tiberius Claudius Nero olarak da bilinir ve genellikle çağrıldığı adı olan agnomen'i (lâkabı)"Germanicus", MÖ 9 yılında babasının Cermanya'da kazandığı zaferlerin onuruna verilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Promagistratus</span>

Promagistra, magistra yetkisine ve sıfatına sahip ancak henüz magistral makama sahip olmayan kamu görevlisi.

<span class="mw-page-title-main">Principatus</span>

Principatus (Principate), Roma İmparatorluğu'nun ilk imparatoru Augustus'un rakiplerini yenerek imparatorluğunu ilan ettiği MÖ 27 yılıyla, İmparator Numerian'ın 284 yılındaki ölümü arasında geçen ve güçlü bir politik liderin hakimiyeti altındaki politik rejimi tanımlamak için kullanılan terim.

<span class="mw-page-title-main">İtalya (eyalet)</span> Antik Roma döneminde İtalya yarımadasının ismix

İtalya (Italia), Roma Cumhuriyeti ve ardından gelen Roma İmparatorluğu döneminde İtalya yarımadasına verilen isim.

Herod Archelaus, Roma İmparatorluğu tarafından Yahudiye Eyaleti'ne atanan Yahudi Kral Hirodes'in oğlu ve bu eyalette Ethnarch unvanı ile bilinen vali.

<span class="mw-page-title-main">Asya (eyalet)</span> Romanın Anadoludaki İlk Provinciası

Roma Eyaleti Asya (Asia), Cumhuriyetin sonlarına doğru oluşturulmuş bir Roma İdari birimi olup bir prokonsül tarafından yönetilen Senatoryal eyalet statüsündeydi. Bu düzenleme Roma İmparatorluğunun idari olarak yeniden düzenleneceği 211 yılına kadar değişmemiştir.

<span class="mw-page-title-main">Thema</span>

Thema, yaklaşık yedi yüz yıllık bir dönem için Bizans İmparatorluğu'nun ana yerel idare birimi idi. Thema sistemi yedinci yüzyılda Bizans topraklarının Müslüman orduları tarafından zaptedilmeye başlanması ile kurulmuş ve daha önceki ana yerel birim olan ve Roma imparatorları Diocletianus ve I. Konstantin tarafından kurulmuş olan Roma diakos sistemi yerine geçirilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Arabia Petraea</span> Roma eyaleti (106-630lar)

Arabia Petraea, zaman zaman Provincia Arabia ya da basitçe Arabia, 106 yılında Roma İmparatoru Trajan tarafından eski Nebati Krallığı topraklarında başkent Petra olacak şekilde kurulan Roma eyaleti.

<span class="mw-page-title-main">Germania Superior</span> Roma eyaleti

,

<span class="mw-page-title-main">Diokletian sonrası Roma eyaletleri listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Diokletian Sonrası Roma Eyaletleri Listesi tablo halinde Roma İmparatorluğunun bölgesel idari yapısının Roma İmparatoru Diokletian'ın MS 395 yılında gerçekleştirdiği idari reformlar sonrasındaki gelişimi hakkında başlıca önemli bilgiler içermektedir. O yılda Roma İmparatorluğu Batı ve Doğu Roma İmparatorluğu olmak üzere ikiye ayrımıştır. Roma İmparatorluğu'nun Diokletian'ın idari reformlarına kadar idari yapıda meydana gelen gelişmeleri Diokletian'a Kadar Roma Eyaletleri Listesi'nde verilmektedir. Verilerin çokluğu ve daha kolay anlaşılabilmesi için bu tür bir ayrım yaparak derlenmeleri gerekliydi.

Hadrianapolis Muharebesi, Doğu Roma İmparatorluğu da Germen kabilelerle sorunlar yaşıyordu. Bir doğu Germen kabilesi olan Teuringi, Hun istilasından kaçmak için topraklarını terk etmişti. Liderleri Alavivus ve Fritigern ile Doğu Roma'ya sığınmışlardı. Valens onları müttefik olarak 376 yılında Tuna'nın güneyine yerleşmelerine izin vermişti. Ancak eyalet kumandanlarıyla sorunlar yaşayan kabile, Romalılara karşı ayaklandı.

<span class="mw-page-title-main">Vali (Roma)</span> Romadaki bir makam

Roma valisi Roma İmparatorluğu'nda Roma hukukunun yöneticisi olarak eyaletlere seçilerek ya da atanarak görevlendirilen kişi. Propraetor ya da proconsul olarak da adlandırılır.

<span class="mw-page-title-main">Kapadokya (eyalet)</span>

Cappadocia (Kapadokya) eyaleti, başkenti Caesarea'da bulunan, Anadolu'da bir Roma İmparatorluğu eyaletiydi.