İçeriğe atla

Roma Hayırseverliği

Peter Paul Rubens - Cimon ve Pero (c. 1625)

Roma Hayırseverliği (Latince: Caritas romana; İngilizce: Roman Charity) aç bırakılarak ölüm cezasına çarptırılan babası Kimon'u, gizlice emziren Pero adlı kadının destansı hikâyesidir.[1]

Tarih

Caritas Romana, Gaspar de Crayer (c. 1625)

Destan, ilk olarak antik Roma tarihçisi Valerius Maximus tarafından Factorum ac dictorum memorabilium'da kaydedilmiştir.[2] Hadise tarihçi Maximus tarafından büyük bir onur olarak ele alınmaktadır. İlaveten destan görsel olarak da ele alınmıştır. Tarihi kayıtlar yanında sanatsal eserlerde, arkeolojik kanıtlarda da kendisini göstermektedir. Örneğin Pietas Tapınağı'ndaki bir resim destanı tasvir etmektedir.[3] Ek olarak, Pompeii'de yapılan arkeolojik kazılarda, MS. 1. yy'dan kalma duvar resimleri ve pişmiş toprak heykeller, Pero ve Cimon'un görsel temsillerinin yaygın olduğunu gösterir. Ancak bunların Maximus'un anekdotuna yanıt olarak mı yoksa tarihi kayıtlardan bağımsız olarak mı üretildiği bilinmemektedir.[4] Romalıların bu hali ile ele aldıkları destan, bir Etrüsk efsanesi olanJuno'nun yetişkin Herkül'ü emzirmesi anektoduyla da benzerlik göstermektedir.[5]

Pompeii'den fresk

Ek olarak, Maximus'un Pero ve Cimon anekdotu, şu ekfrastik meydan okumayı ortaya koyar:

“Erkeklerin gözleri, bu resmi gördüklerinde şaşkınlıkla perçinleniyor ve uzun zaman önce yaşanmış olan bu olayın özelliklerini şimdi önlerindeki görsel karşısında şaşkınlıkla yeniliyorlar. (Erkekler, resimde) uzuvların ana hatlarını, yaşayan ve emziren bedenleri görüyorlar. Etki ise olayın zihinde oluşmasıyla mümkün oluyor. Uzun zamandan beri geçmiş şeyleri resim yaparak yakın geçmişmiş gibi hatırlamak ida edebiyattan çok resim ile daha mümkün oluyor" [6]

Bu etkiler bir yana bu öykü edebiyat ve tarih anlatımında da adından söz ettirmeye devam etmiştir. Örneğin Maximus'tan yıllar sonra Yaşlı Pliny (MS 23-79) tarafından yeniden anlatılan bir öyküyle de hemen hemen aynı içeriğe sahiptir. Öyküde bir kadın yetişkin bir kızını emzirmektedir.[7] Öyküye göre; bazı tartışmalar yaşanır. İşin içine adli makamlar girer. Sonunda meselenin bir lezbiyenlik konusu değil, bir ebeveyn ile çocukları arasında yaşanabilecek bir doğal sevgi olduğu sonucuna varılır.[8]

Modern Kültürel Etki

Eserin uzun süren etkisi aşağıda görülebileceği üzere çokça resme konu olmasından anlaşılılabilir. Bu etki 20. yüzyılda da devam etmiştir. Buna göre John Steinbeck'in The Grapes of Wrath (1939) adlı kitabında Roma Hayırseverliğinin kurgusal bir anlatımı bulunur.[9] Romanın sonunda Rosasharn (Şaron Gülü) bir ahırın köşesinde hasta ve aç bir adamı emzirecektir. Mai Dantsig'in 1969 tarihli Partisan Ballad adlı tablosu da Roman Charity'yi yansıtır.[10]

1973 sürrealist filmi O Lucky Man! Ayrıca, kahramanın açlık çekerken ve bir papazın karısının bir adak için toplanan yiyecekleri izin almaksızın yemesini engelleyerek onu emzirdiği bir Roma Hayırseverliği sahnesi içerir.

Sanatçı tasvirleri

Notlar ve referanslar

  1. ^ "Iconographical sources of nursing and nursing gestures in Christian cultures," Darkfiber.com 23 Ekim 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., last visited 29 March 2006
  2. ^ Book V, 5.4.7
  3. ^ Mary Beagon, The Elder Pliny on the Human Animal: Natural History Book 7 (Oxford University Press, 2005), p. 314 online. 22 Eylül 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  4. ^ Jutta Sperling, Roman Charity: Queer Lactations in Early Modern Visual Culture 25 Kasım 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Bielefeld: transcript Verlag, 2016), p. 13.
  5. ^ Nancy Thomson de Grummond, Etruscan Myth, Sacred History, and Legend (University of Pennsylvania Museum of Archaeology and Anthropology, 2006), pp. 83–84.
  6. ^ Valerius Maximus, Memorable Doings and Sayings, ed. and transl. by D.R. Shackleton Bailey (Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press, 2000), vol. 1, 501–03.
  7. ^ Yalom (10 Nisan 2013). "Roman Charity". New York Times Book Review. 18 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mart 2018. 
  8. ^ Jutta Sperling, “Same-Sex Lactations in European Art and Literature (ca. 1300-1800): Allegory, Melancholy, Loss,” 12 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. in: Breastfeeding and Culture: Discourses and Representation, eds. Ann Marie A. Short, Abigail L. Palko, and Dionne.
  9. ^ Steinbeck, John. The Grapes Of Wrath. New York: Viking Press, 1939.
  10. ^ "Partisan ballade 1969". Art Russe. 22 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Aralık 2015. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Yunan mitolojisi</span> Antik Yunanların oluşturduğu mitlerden oluşan mitoloji

Yunan mitolojisi, Antik Yunanistan'da dünyanın yaratılışı, tanrı, tanrıça ve kahramanların hayatı hakkındaki söylence ve öğretileri içermekle kalmayıp aynı zamanda Eski Yunan dininin gövdesini oluşturmaktadır. Günümüzde, bu mitoloji hakkındaki bilgilerimizi bu sözlü edebiyatın yazılı hâllerinden alıyoruz. Tarihçiler, mitoloji hakkında daha ayrıntılı bilgi almak için o dönemin sanatındaki ipuçlarını bile toplar.

<span class="mw-page-title-main">Sanat</span> duygusal veya estetik çekicilik yoluyla dışsal değerler yaratma sürecine denir

Sanat, en genel anlamıyla yaratıcılığın ve hayal gücünün ifadesi olarak anlaşılır. Tarih boyunca neyin sanat olarak adlandırılacağına dair fikirler sürekli değişmiş, bu geniş anlama zaman içinde değişik kısıtlamalar getirilip yeni tanımlar yaratılmıştır. Bu tanımlardan en yaygın kabul göreni sanatın edebiyat, resim, müzik, tiyatro, sinema, mimari ve heykel alt türlerinden oluştuğu görüşüdür. Bugün sanat terimi birçok kişi tarafından çok basit ve net gözüken bir kavram gibi kullanılabildiği gibi akademik çevrelerde sanatın ne şekilde tanımlanabileceği, hatta tanımlanabilir olup olmadığı bile hararetli bir tartışma konusudur.

<span class="mw-page-title-main">J. R. R. Tolkien</span> İngiliz yazar ve filolog (1892-1973)

John Ronald Reuel Tolkien, İngiliz yazar, şair, filolog ve akademisyen. Hobbit ve Yüzüklerin Efendisi gibi fantastik kurgu eserleriyle tanınır.

<span class="mw-page-title-main">Bizans İmparatorluğu</span> Geç Antik Çağ ve Orta Çağ boyunca Roma İmparatorluğunun devamı şeklinde var olmuş devlet (395–1453)

Doğu Roma İmparatorluğu veya Bizans İmparatorluğu ya da kısaca Bizans, Geç Antik Çağ ve Orta Çağ boyunca Roma İmparatorluğu'nun devamı şeklinde var olan ve başkenti Konstantinopolis olan ülke. 5. yüzyılda Batı Roma İmparatorluğu'nun dağılışı ve çöküşü sürecinden sonra ayakta kalan imparatorluk, 1453'te Osmanlı'ya yenik düşünceye kadar yaklaşık bin yıl boyunca var olmaya devam etmiştir. Var olduğu sürenin başı ve ortalarını kapsayan çoğunda, Avrupa'da ekonomik, kültürel ve askerî bakımdan en güçlü ülkeydi. "Bizans İmparatorluğu" ve "Doğu Roma İmparatorluğu" terimleri ülkenin yıkılışından sonraki tarihçiler tarafından yaratılmış olup imparatorluk vatandaşları kendi ülkelerine Roma İmparatorluğu, veya Romania ; kendilerineyse "Romalılar" demekteydi.

<span class="mw-page-title-main">John Steinbeck</span> Amerikalı yazar (1902 – 1968)

John Steinbeck, Amerikalı gerçekçi yazardır. İrlanda asıllıdır. Eserlerinde genellikle işçi yaşamını ve toplumsal sorunları dile getirdi. Gençliğinde bir zamanlar çalıştığı Salinas Vadisi, onun eserleri için vazgeçilmez bir mekândır. Yazdığı eserlerin her biri kült olmuş, çoğu sinemaya aktarılmıştır. Bir ailenin Oklahoma'dan Kaliforniya'ya göçünü anlattığı Gazap Üzümleri eseri ile Pulitzer ve Ulusal Kitap Ödülü'nü kazandı. Ayrıca edebiyat alanında verdiği katkılardan dolayı 1962'de Nobel Edebiyat Ödülü'ne layık görüldü. Ün kazandığı diğer eserleri arasında Al Midilli, İnci, Fareler ve İnsanlar gibi kitapları yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Jül Sezar</span> Romalı asker ve Roma Cumhuriyetinin son diktatörü olan politik lider (MÖ 100–44)

Jül Sezar, Romalı asker ve Roma Cumhuriyeti'nin son diktatörü olan politik liderdir. Aynı zamanda iyi bir hatip ve güçlü bir yazar olan Sezar, dünya tarihinin en etkili insanlarından birisi olarak kabul edilir. Eylemleriyle Roma Cumhuriyeti'nin Roma İmparatorluğu'na dönüşmesinde ve evlatlığı Augustus'un ilk Roma imparatoru olmasını sağlayacak olayların başlamasında kritik bir rol oynamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Augustus</span> İlk Roma imparatoru (s. MÖ 27 – MS 14)

Augustus, Roma İmparatorluğu'nun kurucusu ve ilk imparatorudur. MÖ 27 - MS 14 yılları arasında hüküm sürmüş olan Augustus, Gaius Octavius Thurinus olarak doğmuş ve MÖ 44 yılında Jül Sezar tarafından evlatlık edinilmesinin ardından Gaius Julius Caesar Octavianus adını almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Fil</span> hortumlu bir memeli hayvan

Fil, hortumlular takımının filgiller (Elephantidae) familyasını oluşturan memeli bir hayvandır. Geleneksel olarak Asya fili ve Afrika fili olmak üzere iki türü tanınır; ancak bazı kanıtlara dayanarak Afrika savan fili ile Afrika orman filinin de iki ayrı tür olduğu öne sürülür. Filler, Sahra altı Afrika ile Güney ve Güneydoğu Asya'da bulunur. İçinde mamutlar ve mastodonlar gibi soyu tükenmiş türleri de barındıran hortumlular takımından günümüzde soyunu sürdüren bir tek filler kalmıştır. Karada yaşayan en büyük hayvan olan Afrika filinin erkeği 4 m boya ve 7.000 kg ağırlığa ulaşabilir. Fillerin dikkat çekici ve ayırt edici özellikleri arasında, nesneleri yakalamak gibi çeşitli amaçlar için kullanılan uzun hortumları başta gelir. Uzun ve sivri olan kesici dişlerini nesneleri taşımak, yeri kazmak için kullanırlar. Fildişinin kaynağı olan bu kesici dişler aynı zamanda dövüşürken silah olarak da kullanılır. Filin büyük ve geniş kulakları vücut ısısını kontrol etmeye yarar. Afrika fillerinin kulakları daha büyük olur ve sırtları içbükeydir. Asya fillerinin ise kulakları daha küçük olur ve sırtları dışbükey ya da düzdür.

Fransız edebiyatı, Fransızca kullanılarak ortaya çıkan edebiyat ürünlerini kapsar. Dünyanın en zengin ve en etkileyici edebiyatlarından biridir. Fransız yazarlar başta epik şiir, lirik şiir, drama ve kurgu olmak üzere edebi yazınların tümüne katkıda bulunmuşlardır.

<span class="mw-page-title-main">Antik Roma</span> İlk Çağın en büyük ve en güçlü medeniyeti

Antik Roma, MÖ 9. yüzyılda İtalya Yarımadası'nda kurulan Roma şehir devletinden doğarak tüm Akdeniz'i çevreleyen bir imparatorluk hâline gelen medeniyetin adıdır. Yaklaşık 2.200 yıl boyunca varlığını sürdürmüş olan Roma uygarlığı bir monarşiden oligarşi ve cumhuriyetin bileşimi bir demokrasiye ve daha sonra da otokratik bir imparatorluğa dönüşmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Roma İmparatorluğu</span> Avrupanın büyük bir bölümü, Batı Asya ve Kuzey Afrikada hüküm sürmüş eski bir imparatorluk (MÖ 27—MS 1453)

Roma İmparatorluğu, Roma Cumhuriyeti döneminde, Augustus'un cumhuriyeti tek başına yönetebilecek yetkiler alması ve cumhuriyet döneminde kimseye verilmemiş haklara sahip olmasıyla oluşan Antik Roma devletidir. Augustus, MÖ 2 yılına kadar cumhuriyeti kendinden sonra da tek bir kişinin yönetebilmesini sağlayacak anayasal reformlar gerçekleştirdi ve Roma İmparatorluğu tam anlamıyla oluşmuş oldu.

<span class="mw-page-title-main">Roma Cumhuriyeti</span> Antik Romanın cumhuriyetle yönetildiği dönem

Roma Cumhuriyeti, Antik Roma uygarlığında hükûmetin cumhuriyet şeklinde işlediği dönem. Geleneksel olarak MÖ 509 yılında krallığın devrilmesiyle başlayan dönemdir. Bu dönemde ilk iki yüzyıl boyunca, Cumhuriyet toprakları İç İtalya'dan bütün Akdeniz dünyasına kadar genişledi. Sonraki yüzyılda Roma; Kuzey Afrika, İber Yarımadası, Yunanistan ve şu anki Güney Fransa'da egemenlik kurarak daha da büyüdü. Roma Cumhuriyeti, son iki yüzyılı sırasında, hem Fransa'nın kalanına hem de Makedonya ile Anadolu'nun büyük kısmına egemen oldu.

<span class="mw-page-title-main">Tiberius</span> İkinci Roma imparatoru

Tiberius Caesar Augustus, doğumda; Tiberius Claudius Nero, Augustus'un 14 yılında ölümünün ardından Roma İmparatorluğu tahtına çıkan ikinci Roma imparatoru. Tiberius Claudius Nero ve Livia Drusilla'nın oğlu olan Tiberius doğuştan Claudius ailesinin mensubuydu. Annesi, babasından boşanarak MÖ 39 yılında Augustus ile yeniden evlenmiştir. Tiberius, sonradan Augustus'un kızı ve üvey kız kardeşi Yaşlı Julia ile evlenmiş ve ardından Augustus tarafından evlat edinilerek Julius ailesi mensubu olmuştur. Tiberius'un ardından gelen imparatorlar bu iki aile arasındaki karışımı gelecek 40 yıl boyunca devam ettirmişler, tarihçiler de bu hanedanı Julio-Claudian hanedanı olarak adlandırmışlardır.

<span class="mw-page-title-main">Ankara (isim)</span> Ankara şehrinin adının etimolojik tarihçesi

Ankara, tarih boyunca pek çok değişik isimle anılmıştır. Şehir, Frigler, Galatlar ve Romalılar tarafından gemi çapası anlamına gelen Ἄγκυρα olarak adlandırıldı; bu ad Latin harfleri ile Batılı kaynaklarda Ankyra ve Ancyra olarak yazılmıştır. Ankara, Arapça kaynaklarda "Beldei-el Selasil", "Mamuriye" ve "Ma'muriye-i Selâse" olarak geçer. Klasik Yunanca "Anküra" şeklinde telaffuz edilen şehrin adı, Araplar tarafından korunmuştu. Türkler'in Anadolu'ya gelmesinden sonra bu ad "Ankara" ve "Engürü" olarak değişime uğradı, batı dillerine de "Angora" olarak geçti. "Engürü" adı, Arapça ekiyle Engüriye olmuştur. Ankara'yı egemenliğinde tutan devletler tarafından basılan sikkelerde kullanılan resmî ad, Selçuklular'da "Ankara", İlhanlılar döneminde "Engürü" ve "Engüriye", Osmanlı Devleti'nde "Engürü" ve "Ankara" olmuştur. Osmanlılar'da 16. yüzyıldan itibaren şehrin adı resmen Ankara (آنقره) olmasına rağmen, halk arasında "Engürü", Batılılar arasında ise "Angora" şeklinde kullanılmaya devam etmiştir. Türkiye'nin kuruluşundan sonra diğer adların kullanımı son bulmuş ve Ankara adı evrenselleşmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Roma konsülleri listesi</span> Wikimedia liste maddesi

Bu liste, Roma Cumhuriyeti'nin başlangıcından, unvanın İmparatorluk dönemindeki en son kullanımına kadar, konsüllerin yerine atanan Cumhuriyet magistrates ile birlikte görev yaptığı ya da sınırlı bir süre için konsolosluk yetkisini devretti bilinen konsüllerin bir listesidir.

<i>Doğa Tarihi</i> Yaşlı Plinius tarafından MS 77-79 yılları arasında yayımlanan ansiklopedi

Naturalis Historia, Büyük Plinius'un eserlerinden biridir. Roma İmparatorluğu'ndan günümüze ulaşan en büyük eserlerden olan Naturalis Historia'nın döneminin tüm bilgilerini kapsadığı iddia edilmektedir. Her ne kadar kitabın ismi doğa bilimi anlamına gelse de, içerik doğa tarihi ile sınırlı değildir; Plinius, kitabın kapsamını "doğal dünya veya yaşam" olarak tanımlamıştır. Kitabın içeriği ansiklopediktir, ancak yapısı günümüz ansiklopedilerine benzemez. Plinius'un yayınladığı son eser olan Naturalis Historia, Plinus'un günümüze ulaşan tek eseridir. İlk 10 kitabı MS 77'de yayınlamış, ancak MS 79'daki Vezüv volkan patlamasında öldüğü için eserin son halini yayınlayamamıştır. Kitabın son hali, Plinius'un yeğeni Gaius Plinius Caecilius Secundus tarafından yayınlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Johann Joachim Winckelmann</span> Alman bir sanat tarihçisi ve arkeolog

Johann Joachim Winckelmann, Alman sanat tarihçisi ve arkeologtur. Yunan, Greko-Romen ve Roma sanatı arasındaki farkı ilk kez dile getiren öncü bir Helenistti. "Modern arkeolojinin peygamberi ve kurucu kahramanı" olarak anılan Winckelmann, bilimsel arkeolojinin kurucularından biriydi ve tarz kategorilerini ilk olarak sanat tarihine geniş, sistematik bir temelde uygulayan kişidir. Birçoğu onu sanat tarihi disiplininin babası olarak görür. Yunan Sanatını dönemlere ve zaman sınıflandırmalarına göre ilk ayıranlardan biridir. 18. yüzyılın sonlarında Neoklasik hareketin yükselişinde en belirleyici etkilerden birini Winckelmann yapacaktır. Yazıları yalnızca yeni bir arkeoloji ve sanat tarihi bilimini değil, batı resim, heykel, edebiyat ve hatta felsefe anlayışını da etkilemiştir. Winckelmann'ın Eski Sanat Tarihi (1764), Almanca yazılmış bir Avrupa edebiyatı klasiği haline gelen ilk kitaplardan biridir. Lessing, Herder, Goethe, Hölderlin, Heine, Nietzsche, Stefan George ve Spengler üzerindeki akabindeki etkisi çaprıcı bir şekilde "Yunanistan'ın Almanya üzerindeki Tiranlığı" olarak adlandırıldı."

<span class="mw-page-title-main">Jüpiter Optimus Maximus Tapınağı</span> Romada tapınak

Jüpiter Capitolinus Tapınağı olarak da bilinen Jüpiter Optimus Maximus Tapınağı, Türkçe :, Capitol Tepesi'nde yer alan, Antik Roma'daki en önemli tapınaktı. Çok sayıda türbenin, sunağın, heykelin ve zafer takının sergilendiği bir bölge olan Capitolina Bölgesi ile çevriliydi.

<span class="mw-page-title-main">Manius Curius Dentatus</span>

Manius Curius Dentatus, Tarihi kaynaklara göre yaklaşık olarak MÖ 321'de doğduğu düşünülmektedir. Pirus Savaşı'nda sergilediği üstün kahramanlık ve Samnit Savaşları'nı büyük bir galibiyetle bitirmesiyle tanınan bir Roma generali ve devlet adamıydı. MÖ 290, 284, 275 ve 274 yıllarında olmak üzere 4 defa konsüllük yapmıştır, MÖ 272'de censor olarak hizmet vermiştir. tribunusluğu sırasında pleblerin hakları için büyük çabalar sarf etmiştir.

Savaşları, Kralları ve Filleri Anlat Onlara ) Fransız yazar Mathias Énard'ın 2010 yılında yayımlanan romanıdır. Roman aynı yıl Prix Goncourt des Lycéens ödülüne layık görülmüştür.