İçeriğe atla

Roma'nın Yağmalanması (455)

Roma'nın Yağmalanması (455)
Batı Roma İmparatorluğu'nun çöküşü

Roma'nın Vandallar tarafından talan edilmesi Ressam:Karl Briullov
Tarih2-16 Temmuz 455
Bölge
Roma
SonuçVandal zaferi
Taraflar
Batı Roma İmparatorluğuVandal Krallığı
Komutanlar ve liderler
Petronius MaximusGenserik

Roma'nın Yağmalanması, 455 yılında Kartaca'da yeni kurulan Vandal Krallığı'nın kralı Genserik komutasındaki Vandalların Roma'yı talan etmesi.

Arka plan

440 yılında Vandallar donanması Sicilya'ya büyük bir saldırıya geçti. Bu sırada Batı Roma İmparatoru Galya'da bir savaş içinde idi ve onun için bu Vandallar tecavüzüne karşılık veremedi. Doğu Roma İmparatoru olan II. Theodosius ise hemen Vandallara karşı bir askeri sefer hazırladı ve 441'de bu askeri sefere Sicilya'da Vandalları bir düzene getirdi. Ama bu sadece Sicilya ile ilgili kaldı ve Vandalların Akdeniz'de korsanlık faaliyetlerine hiçbir tesiri olmadı. Batı Roma İmparatoru III. Valentinianus 442'de Vandallarla bir barış antlaşması imzaladı. Bu antlaşma ile Vandallar "Byzancena", Trablusgarp bölgesi, Numidya'nın bir kısmını ellerine geçirdiler ve "Prokonsül Afrikası" adlı eyalette haksız olarak ellerinde geçirmiş oldukları arazilerin onlara ait olduğu teyit olundu.[1][2]

Bunu takip eden 35 yılda büyük ve güçlü Vandallar donanması hem Batı Roma İmparatorluğu hem de Doğu Roma İmparatorluğu'na bağlı Akdeniz sahillerindeki şehir ve yerleşkeleri vurup talan ettiler. Roma imparatorluğu Kuzeyden gelen Hunlar ve kralları Atilla ile uğraşmak zorunda olduğu için bu sahilleri korumak için asker bulamamakta idiler. Fakat Attila'nın ölümü ile durum değişti. Roma İmparatorluğu'nun her iki kısmı da Akdeniz sahillerine dikkatlerini çektiler. Kuzey Afrika'da yerleşmiş olan Vandallar antik Roma'nın en mümbit toprakları üzerinde hakimiyet kurmuşlardı. Bu bölgeler ve araziler Roma ve İtalya'ya zahire sağlayan baş bölgeleriydi ve "Roma'nın ekmek sepeti" olarak anılmaktaydılar.

Batı Roma İmparatoru olan III. Valentinianus Vandal Krallığı'nı tekrar Roma'nın yakın müttefiki olmasını sağlamak, hatta Vandal Krallığı'nı Roma'nın tabi bir devlet yapmak için, kızı Eudocia'yı Vandal Kralı'nın oğluna vermeyi teklif etti. Bu evliliğin yapılması iki devlet arasında uzun müzakerelere yol açtı ve sonunda iki taraf da bir evlenme anlaşması için bir uzlaşmaya vardılar. Fakat tam bu antlaşma için imzalama töreni yapılacak iken Batı Roma İmparatorluğu büyük bir kriz içine girdi. Roma'da gayet zengin bir asil ve gayet etkin bir Senatör olan Petronius Maximus bir komplo ve suikast ile Roma'da İmparator III. Valentinianus'u öldürttü. Roma ordusunun Roma'da bulunan kısmına büyük bahşişler dağıtarak bu ordu kısmının kendisini imparator olarak ilan etmelerini sağladı. Fakat Petronius Maximus iyi bir politikacı değildi ve imparatorluk yapmaya hazır değildi. Çok geçmeden Roma'da ayaklanmalar başladı. Petronius zorla Valentinianus'un dul karısı eski İmparatoriçe "Licinia Eudoxia" ile evlendi ve oğlu Palladius'u da öldürttüğü imparatorun kızı Eudocia ile evlendirmek istedi.

Talan

Öldürülmüş III. Valentinianus'un karısı olan eski İmparatoriçe "Licinia Eudoxia" 455'te Vandal Kralı Genserik ve oğlu Hunerik'e bir mektup göndererek onun Roma'ya ordusu ile gelip kendisini ayaklanmacı Petronius Maximus'dan kurtarmasını istedi. Zaten Vandal Kralı Genserik, oğlu ile İmparatorun kızının evlenmelerini III. Valentinianus ile Vandal Krallığı'nın üzerinde anlaşılmış olan antlaşmanın aleyhinde olduğunu ilan etmişti. Genserik, Vandal donanmasıyla Roma'ya doğru harekete geçti.

Bu sırada Roma'da asayiş ortada kalmamış ve ayaklanmacı halk grupları devlet otoritelerinin kontrolünden çıkmıştı. Genserik ve Vandallar birlikleri 2 Haziran 455'te Roma'ya geldiler. Petronius Maximus Roma'yı koruyacağına istilacı Vandallardan kaçmaya çalıştı. Askerlerce imparator ilan edilmesinden 11 hafta sonra Petronius Maximu şehrin dışında bir Romalı ayaklanmacı güruhu tarafından taşlanarak öldürüldü. Kral Genserik ve Vandallar ordusu Roma şehrinde 14 gün kaldı. Bu dönemde Vandallar şehri sistematik olarak talan ettiler. Roma için kültürel önem taşıyan birçok bina ve hazine bu yağmacıların eline geçti. Örneğin Optimus Maximus Jüpiter Tapınağının altın yaldızlı bronzdan yapılmış çatı kiremitleri tamamıyla söküldü. Bazı tarihçiler Vandalların 455'te yaptıkları Roma Talanını 410'da Vizigotların Roma talanı ile karşılaştırırlar. Çeşitli karşılaştırmalar yapılmaktadır ama tarihçiler için hangisinin Roma ve Avrupa kültürü için daha zararlı olduğunun tartışması sonuçsuz kalmıştır. Fakat şu gerçektir ki "Vizigot Roma Talanı" 4 gün sürmüş iken 455'te "Vandallar Roma Talanı" 14 gün sürmüştür.[2]

Roma talanı bittikten sonra Vandallar topladıkları ganimetleri gemilere yükleyerek Roma'dan ayrılmışlardır. Eski İmparatoriçe Eudoxia Licinia ve kızı prenses Eudocia'yi da onlarla birlikte Kartaca'ya götürülmüşlerdir. Eudocia sonradan Kartaca'da Hunerik ile evlenmiştir.[2]

Kaynakça

Özel
  1. ^ Collins, Roger (2000), The Cambridge Ancient History. Late Antiquity: Empire and Successors, A.D. 425–600 Cambridge:Cambridge University Press
  2. ^ a b c Cameron, Averil (2000), The Cambridge Ancient History. Late Antiquity: Empire and Successors, A.D. 425–600 Cambridge:Cambridge University Press
Genel
  • Procopius, 'The Vandalic War' in The History of the Wars, Books III & IV, trans. H.B Dewing (Cambridge; Mass. 1916)
  • Muhlberger, S., The Fifth Century Chroniclers: Prosper, Hydatius and the Gallic Chronicler of 452 (Leeds, 1990) — for Prosper's hagiographic portrayal of Leo.
  • Victor of Vita, History of the Vandal Persecution, trans. J. Moorhead (Liverpool, 1992).
  • Ward-Perkins, B., The Fall of Rome and the End of Civilisation (Oxford, 2005) pp. 17 & 189.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Vandallar</span>

Vandallar, Doğu Cermen kavimlerindendir. Kavimler Göçü sırasında 5. yüzyılda Roma İmparatorluğu'nun değişik eyaletlerini yağmalamalarıyla tanınırlar. Bu eyaletler sırasıyla Galya (Gallia), Galiçya, Endülüs, Kuzey Afrika ve Akdeniz adalarıdır.

<span class="mw-page-title-main">Basiliscus</span>

Basiliscus, 9 Ocak 475 - Ağustos 476 arasında hüküm sürmüş, Leo Hanedanı'na bağlı Bizans imparatoru idi.

<span class="mw-page-title-main">II. Valentinianus</span> 375-392 yılları arasındaki Roma imparatoru

II. Valentinianus 375-392 yılları arasındaki Roma'nın imparatoru.

<span class="mw-page-title-main">Magnus Maximus</span>

Magnus Maximus, Maximianus olarak da bilinir, 383 yılından İmparator Theodosius I'un emriyle öldürüldüğü 388 yılına kadar Roma İmparatorluğu'nda kendini imparator ilan ettiren Romalı general.

<span class="mw-page-title-main">III. Valentinianus</span>

Flavius Placidius Valentinianus veya kısaca III. Valentinianus, 425-455 yılları arasında Batı Roma imparatoru idi. Batı Roma'nın son imparatorlarındandır.

<span class="mw-page-title-main">Petronius Maximus</span>

Flavius Anicius Petronius Maximus, 17 Mart 455 ve 31 Mayıs 455 tarihleri arasında kısa bir süre için Dominus Noster Flavius Anicius Petronius Maximus Augustus adıyla Batı Roma tahta çıkmış olan Romalı aristokrat.

<span class="mw-page-title-main">Avitus</span>

Marcus Maecilius Flavius Eparchius Avitus, 8 Temmuz ya da 9 Temmuz 455 - 17 Ekim 456 tarihleri arasında Dominus Noster Flavius Eparchius Avitus Augustus adıyla Batı Roma İmparatorluğu tahtına çıkmış Galya kökenli Romalı asker.

<span class="mw-page-title-main">Majorianus</span>

Iulius Valerius Maiorianus, Çoğunlukla Majorian adıyla bilinen ve Nisan 457 - 2 Ağustos 461 tarihleri arasında Batı Roma İmparatorluğu tahtına çıkmış olan Romalı general.

<span class="mw-page-title-main">Olybrius</span>

Flavius Anicius Olybrius, 23 Mart ya da 11 Temmuz 472 - 23 Ekim ya da 2 Kasım 472 tarihleri arasında Dominus Noster Flavius Anicius Olybrius Augustus adıyla Batı Roma İmparatorluğu tahtına çıkmış olan Roma imparatoru. Anicii ailesi mensubu olup Petronius Maximus'la akrabaydı ve Roma'nın yerlisiydi. 395 yılında Konsüllük yapmış olan Flavius Anicius Hermogenianus Olybrius ve eşi Anicia Juliana'nın oğullarıdır.

<span class="mw-page-title-main">II. Theodosius</span>

II. Theodosius veya Teodosyüs 408 – 450 yılları arasında Doğu Roma'nın imparatoruydu. Daha ziyade hükümdarlığı sırasında Konstantinopolis'te yaptırdığı 6 kilometre uzunluğundaki Theodosius surları ile yine kendi adını taşıyan Theodosius kanunları ile tanınır. Döneminin bir diğer önemli olayı da 431 yılında topladığı İkinci Efes Konsili idi. Ayrıca Konstantinopolis'te bir üniversite kurmuştur. İmparatorluğu döneminde en önemli eserlerden biri de 2. Ayasofya yapımı sayılabilir.

<span class="mw-page-title-main">Marcianus</span>

Marcianus veya Markiyan, 450-457 arasında Doğu Roma İmparatoru (Bizans). İmparator I. Theodosius'la başlayan hanedanın son hükümdarıdır. Marcianus'un imparatorluk döneminde Doğu Roma İmparatorluğu Marcianus'un ülkesini dış tehditlerden koruması ve malî ve ekonomik reformlar uygulaması nedeniyle bir altın çağı olarak değerlendirmektedir. Buna karşılık Marcianus'un Doğu'yu yalıtma politikası ile, Batı Roma İmparatorluğu'nu barbar hücumlarına karşı desteksiz bırakmıştır. Attila'nin Galya ve İtalya seferi ve Vandallar tarafından 455 yılında Roma'nın talan edilmesi Marcianus saltanat döneminde gerçekleşmiştir ve onun döneminde Batı Roma İmparatorluğu'nun yıkılmasına yol açan kargaşayla çarpıcı bir karşıtlık oluşturmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Vandallar Savaşı</span>

Vandallar Savaşı, Haziran 533 - Mart 534 döneminde Bizans İmparatorluğu ile Vandal Krallığı arasında yapılan, Vandal Krallığı'nın yenilip ortadan kaldırılması ile sonuçlanan ve çoğunluğu modern Tunus'ta yer alan savaştır. Bu savaş kendini tüm Roma İmparatoru olarak gören Bizans İmparatoru I. Justinianus'un Batı Roma İmparatorluğu'nun batıdaki arazileri tekrar eski sınırlarına kadar eline geçirmek amacı ile giriştiği bir seri muharebeden oluşan savaşların ilki idi.

<span class="mw-page-title-main">Vandal Krallığı</span>

Vandal Krallığı ya da Vandallar ve Alanlar Krallığı MS 435 ile MS 534 yılları arasında Kuzey Afrika ve Akdeniz adalarında Kral Genserik hükümdarlığı altında Cermen Vandallar tarafından kurulan krallıktır.

<span class="mw-page-title-main">Genserik</span> Vandalların ve Alanların Kralı

Genserik, ayrıca Geiserik ya da Gaiserik, 428 ile öldüğü 477 yılına kadar Vandallar ve Alanlar'ın kralı. 5. yüzyılda Vandal Krallığı'nı kurarak Batı Roma İmparatorluğu'nun başına bela olmuştur. 50 yıla yaklaşan hükümdarlığı boyunca, görece önemsiz Cermenleri Akdeniz'in önemli gücü haline getirmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Licinia Eudoxia</span> Roma İmparatoriçesi

Licinia Eudoxia Roma İmparatoriçesi, Doğu Roma İmparatoru II. Theodosius'un kızıdır. Batı Roma İmparatorları III. Valentinianus ve Petronius Maximus'un karısıdır.

<span class="mw-page-title-main">Hilderik</span> Vandalların Kralı

Hilderik Geç Antik Çağ'da Kuzey Afrika'daki Vandallar ve Alanların sondan bir önceki kralıdır. Vandal Krallığı, 534'te devrilmiş olsa da, o olayda kilit bir rol oynamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Thrasamund</span> Vandalların Kralı

Thrasamund (450–523), 496 ile öldüğü 523 yılına kadar Geç Antik Çağ'da Kuzey Afrika'daki Vandallar ve Alanların kralıdır. Vandal Krallığı'nda Genserik'den sonra en uzun hüküm sürmüş hükümdardır.

<span class="mw-page-title-main">Hunerik</span> Vandalların Kralı

Hunerik ya da Hunnerik ya da Honerik 477 ile öldüğü 484 yılına kadar Geç Antik Çağ'da Kuzey Afrika'daki Vandallar ve Alanların kralıdır. Afrika'da Vandal Krallığı'nın kurucusu Genserik'in en büyük oğludur. Babasının imparatorluk politikalarını terk edip, çoğunlukla iç işlerine yoğunlaşmıştır. Roma imparatoru III. Valentinianus ile karısı Licinia Eudoxia'nın kızları olan Eudocia ile evlenmiştir. Çiftin, Hilderik isimli tek çocukları olmuştur.

Placidia, 425'ten 455'e kadar Batı Roma imparatoru III. Valentinianus'un kızı ve 454/455'ten itibaren 472'de Batı Roma imparatoru olan Olybrius'un karısıdır. Geç Antik Çağ'da Batı Roma İmparatorluğu'nun çöküşü sırasında Roma'nın batısındaki son imparatorluk eşlerinden birisidir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.