Teleskop veya ırakgörür, uzaydan gelen her türlü radyasyonu alıp görüntüleyen astronomların kullandığı, bir rasathane cihazıdır. 1608 yılında Hans Lippershey tarafından icat edilmiştir ve 1609 yılında Galileo Galilei tarafından ilk defa gökyüzü gözlemleri yapmakta kullanılmıştır. Uzaydaki cisimlerden yansıyarak veya doğrudan gelen görülen ışık, ultraviyole ışınlar, kızılötesi ışınlar, röntgen ışınları, radyo dalgaları gibi her türlü elektromanyetik yayınlar; kozmos hakkında bilgi toplamak için çok gerekli kanıtlardır. Bu kanıtlar, klasik manada optik teleskoplarla ya da çok daha modern radyo teleskoplarla incelenir.
Gözlemsel astronomi astronomi bilimlerinin, teorik astrofizikten farklı olarak veri almayla ilgilenen bir dalıdır. Ana olarak fiziksel modellerin ölçülebilir içeriklerini bulmaya dayanır. Uygulama olarak, Teleskop ve diğer astronomi araç gereçleri kullanılarak gökcisimlerinin gözlenmesidir.
Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü, Boğaziçi Üniversitesine bağlı olarak faaliyet gösteren eğitim kurumu. Türk bilim tarihinin önemli kurumlarından biri olan Kandilli Rasathanesi, İstanbul'un Anadolu yakasında Üsküdar ilçesinin Kandilli Mahallesi'nde, Boğaz'a bakan bir tepenin üzerinde yer almaktadır.
Avrupa Güney Rasathanesi ya da daha resmî adıyla Avrupa Güney Yarımküre Astronomik Araştırmalar Organizasyonu hükûmetlerarası bir astronomi araştırma organizasyonudur ve Avrupa Birliği üyesi olan 12 devlet ile İsviçre tarafından desteklenmektedir. 1962 yılında kurulmuştur ve daha çok işlettiği, aktif optiğin öncülerinden olan New Technology Telescope (NTT) ve dört adet 8 metre sınıfındaki teleskopa sahip olan Very Large Telescope (VLT) gibi Dünya'nın en büyük teleskopları ile üne kavuşmuştur.
Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Astrofizik Araştırma Merkezi (ÇAAM) ve Ulupınar Gözlemevi 2001 yılında kurulmuş, gözlemevi 19 Mayıs 2002 tarihinde resmen açılmıştır. Merkez ve Gözlemevi Çanakkale merkezine 10 km uzaklıkta "Radar Tepesi" nin güney yamacında Ulupınar Köyü'ne yakın bir bölgede, 410 m yükseklikte yer almaktadır.
Ankara Üniversitesi Gözlemevi, 1959 yılında Ahlatlıbel, Ankara'da, astrofizikçi Prof. Dr. Egbert Adriaan Kreiken tarafından kurulmuştur.
Şumnu Üniversitesi "Piskopos Konstantin Preslavski" Gözlemevi, Bulgaristan'da eğitim amaçlı kullanılan iki gözlemevinden biridir.
Bulgar Bilimler Akademisi, ana binası Bulgaristan'nın başkenti Sofya'da bulunan ve 1869 yılında kurulan ülkenin en büyük bilim kuruluşudur.
Brezilya Ulusal Gözlemevi, Brezilya'nın Rio de Janeiro şehrinde bulunan bir ulusal gözlemevidir.
Haleakala Ulusal Parkı, ABD'nin Hawai Eyaleti'nde Maui Adası'nda bulunan ulusal park. Parkın yüzölçümü 134,62 kilometre karedir; bunun 77.92 km²si "Vahşi Yaşam Bölgesi" olarak daha sıkı özel koruma altındadır. Bu ulusal park arazisinin 100km2 alanı çöldür. İsmini ulusal park içinde Maui Adası doğusunda bulunan Haleakala Dağı'dan alır. "Haleakala" sözcüğü Hawaii dilinde "Güneş'in Evi" anlamına gelir ve yerel Maui adası efsanesine göre yarı tanrı olan Maui günü dah uzun yapmak için güneşi bu dağ içinde tutuklamıştır. Haleakala Dağı bir uyuyan yanardağdır ve en son püskürmesini 1480 ila 1600 arasından yapmıştır. Bu ulusal park iki ayrık kısımdan oluşmaktadır: Haleakala Dağı zirvesi alanı ve Kipahulku sahili alanı.
Astronomi, kökenleri tarih öncesi dönemin dini, mitolojik, kozmolojik, takvimsel, astrolojik inanç ve uygulamalarına dayanan, antik çağlara kadar uzanan en eski doğa bilimlerinden biridir. Bunların izleri, uzun süre halk ve devlet astronomisi ile iç içe geçmiş bir disiplin olan astrolojide hala görülmektedir. Astronomi ve astroloji, Avrupa'da 1543 yılında başlayan Kopernik Devrimi sırasında tam olarak ayrılmamıştır. Bazı kültürlerde astronomik veriler astrolojik tahminler için kullanılmıştır.
Milimetre-altı astronomi, elektromanyetik spektrumdaki milimetre-altı dalga boyunda çalışmaların yapıldığı gözlemsel astonominin bir dalıdır. Gök bilimciler kızılötesi ve mikrodalga bandı arasındaki milimetre-altı dalgaboyunda, genellikle birkaç yüz mikrometre ve mikrodalga arasında çalışırlar. Milimetre-altı astronomide halen yaygın olarak dalga boyuna mikron ya da eski ismiyle mikrometre denmektedir.
James Clerk Maxwell Teleskobu (JCMT), Hawaii'deki Mauna Kea Gözlemevinde bulunan bulunan bir milimetre-altı dalga boyu teleskobudur. Teleskop, 4.092 metre yüksekliğindeki Mauna Kea'nın zirvesinin hemen yanına inşa edilmiştir. 15 metre genişliğinde ana bir aynaya sahip olan bu teleskop elektromanyetik spektrumların milimetre-altı dalga boylarını gözlemlemeye yarayan en büyük astronomik teleskop olma özelliğine sahiptir. Bilim insanları bu teleskopu Güneş Sistemi çalışmalarında, yıldızlararası toz ve gaz ve uzak galaksi çalışmalarında kullanmaktadır.
Stockholm Gözlemevi, 18. yüzyılda Stockholm, İsveç'te kurulan ve bugün Stockholm Üniversitesi'nin bir parçası olan astronomik gözlemevi ve kurumudur. 1931'de yeni Stockholm Gözlemevi, Stokholm yakınlarındaki Saltsjöbaden'de Karlsbaderberget'te açıldı ve 2001 yılına kadar inşasına devam edildi.
Kızılötesi astronomi, kızılötesi radyasyon ile görüntülenebilen astronomik nesnelerin incelendiği astronomi dalıdır. Kızılötesi ışığın dalga boyu 0.75 ile 300 mikrometre arasında değişir. Kızılötesi, 380 ila 750 nanometre arasında değişen görünür radyasyon ile milimetre altı dalgalar arasında yer alır.
Cerro Tololo Inter-American Gözlemevi (CTIO), kuzey Şili'nin Coquimbo Bölgesi'ndeki Cerro Tololo'da bulunan bir astronomik gözlemevidir. Destek tesislerinin bulunduğu La Serena'nın yaklaşık 80 kilometre (50 mi) doğusundadır. Site, 1959'da Şili ve Amerika Birleşik Devletleri'nden bir bilim insanları ekibi tarafından belirlendi ve 1962'de seçildi. İnşaat 1963'te başladı, düzenli astronomik gözlemler 1965'te başladı. Cerro Tololo'daki büyük binaların inşaatı, 1974'te Víctor Blanco Teleskopu'nun tamamlanmasıyla sona erdi, ancak daha küçük tesisler sonradan inşa edildi. Cerro Pachón, 2000'den beri açılışı yapılan iki büyük teleskop ve biri inşaatın ilk aşamalarında olan ile hala geliştirilme aşamasındadır.
Erciyes Üniversitesi Astronomi ve Uzay Bilimleri Gözlemevi Uygulama ve Araştırma Merkezi, Erciyes Üniversitesi Fen Fakültesi Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölümü tarafından işletilen bir radyo astronomi gözlemevidir. Türkiye'nin merkezinde yer alan Kayseri ilinin Melikgazi ilçesindeki üniversite kampüsü içerisinde bulunmaktadır.
Çukurova Üniversitesi Uzay Bilimleri ve Güneş Enerjisi Araştırma ve Uygulama Merkezi, Çukurova Üniversitesi Fen Fakültesi Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölümü tarafından işletilen bir gözlemevidir. Adana ilinin Sarıçam ilçesindeki üniversite yerleşkesi içerisinde bulunmaktadır.
İnönü Üniversitesi Gök Bilimleri Araştırma ve Uygulama Merkezi, İnönü Üniversitesi rektörlüğü tarafından işletilen bir gözlemevidir. Malatya ilinin Battalgazi ilçesindeki üniversite yerleşkesi içerisinde yer alır.
Leiden Gözlemevi Hollanda'da bulunan Leiden Üniversitesi'nin astronomi enstitüsüdür. 1633 yılında Willebrord Snellius'un çeyreğini barındırmak için kurulan bu gözlemevi, dünyadaki en eski faaliyet gösteren üniversite gözlemevidir ve hala mevcut olan tek eski gözlemevi Vatikan Gözlemevi'dir.
Wikimedia Commons'ta ilgili ortam