Rodion Malinovski
| Rodion Yakovleviç Malinovski | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 23 Kasım 1898 Odessa, Odessa Uyezdi, Herson Guberniyası |
| Ölüm | 31 Mart 1967 (68 yaşında) Moskova |
| Bağlılığı |  Rusya İmparatorluğu (1914-1917) Rusya SFSC (1917-1922) Sovyetler Birliği (1922-1967) |
| Hizmet yılları | 1914-1967 |
| Rütbesi |  |
| Birimi | 2. Süvari Tümeni, Halk Cephesi Askerî Danışmanı, 48. Nişancı Kolordusu, 2. Muhafız Ordusu, Güney Cephesi, Güney batı Cephesi, 2. Ukrayna Cephesi, 3. Ukrayna Cephesi, Transbaykal Cephesi, Transbaykal Askerî Bölgesi, Kızıl Ordu Uzakdoğu Genel Komutanı, Uzakdoğu Askerî Bölgesi |
| Çatışma/savaşları | I. Dünya Savaşı, Rusya İç Savaşı, İspanya İç Savaşı, II. Dünya Savaşı, Küba Füze Krizi |
| Ödülleri |                |
| Sonraki işi | Sovyet Kara Kuvvetleri Genel Komutanı, SSCB Savunma Bakanı Birinci Yardımcısı, Savunma Bakanı, Komünist Partisi Yüksek Sovyet Üyesi, Komünist Partisi Merkez Komitesi Aday üyesi, Komünist Partisi Merkez Komitesi Üyesi |
| İmza | |
 | |
Rodion Yakovleviç Malinovski (Rusça: Родион Яковлевич Малиновский; 23 Kasım 1898; Odessa, Odessa Uyezdi, Herson Guberniyası, Rus İmparatorluğu - 31 Mart 1967; Moskova, SSCB), Kızıl Ordu'nun komutanlarından biri, Sovyetler Birliği Mareşali, Sovyetler Birliği Komünist Partisi Merkez Komitesi ve Yüksek Sovyet üyesi, Savunma Bakanı.[1][2]
Gençliği
Odessa’da dünyaya gelir. Babası ölünce annesi Ukrayna’ya göçer ve burada yeniden evlenir. Ancak annesinin yeni kocası Malinovski’yi reddeder. 13 yaşında evden kovulan Malinovski, Odessa’daki akrabalarının yanına yerleşir ve tarım işçiliğine yardım eder.
Askeri hayatı
I. Dünya Savaşı
I. Dünya Savaşı başladığında 15 yaşındadır ve askere alınmak için yeterince büyük değildir. Buna rağmen Alman cephesine giden askeri bir trene gizlice biner. Fark edilince cephedeki komutanları ikna ederek makineli tüfek birliğine atanır. 1915 yılı Ekim ayında düşman saldırısını püskürtmede gösterdiği yararlılıktan dolayı Aziz Yorgi Nişanı ile ödüllendirilerek onbaşılığa terfi ettirilir. Çarpışmalar sırasında yaralanan Malinovski 1916 yılına kadar hastanede kalır. Bu tarihte Fransa’ya gönderilir. Batı Cephesi’ndeki Rusya Silahları Kuvvetlerine katılır. Batı Cephesi’nde gösterdiği yararlılıklardan dolayı ödüllendirilecektir. 1917 yılında Rus İmparatorluğu’ndaki çarlık rejiminin Şubat Devrimi sonucu çökmesi üzerine Fransa’daki Rus askerleri cephe gerisine alınacak daha sonra da Rusya’ya geri gönderilecektir. Ancak Malinovski savaşın sonuna kadar Fransa’da kalarak savaşmaya devam edecek ve Croix de guerre nişanıyla ödüllendirilerek astsubaylığa terfi ettirilecektir.
Rus İç Savaşı
1919 yılında Rusya’ya dönen Malinovski, Rus İç Savaşı’nda Sibirya bölgesinde Kızıl Ordu saflarında savaşır.[3] Savaş sırasında başarılı olarak tabur komutanlığına kadar yükselecektir.[3] İç savaşın ardından 1926 yılında Sovyetler Birliği Komünist Partisi’ne üye olur.[3]
İspanya İç Savaşı
1927 yılında Frunze Askeri Akademisine başlar ve 1930 yılında mezun olur. Bu dönemde hızla terfi ederek Semyon Timoşenko’nun komutasındaki 3. Süvari Kolordusu’nun kurmay heyeti içinde yer alır. 1936 yılında İspanya İç Savaşı’nın patlak vermesi üzerine Francisco Franco önderliğindeki Falanjistlere karşı Cumhuriyetçilerin saflarında savaşmak için bu ülkeye gider. Burada İtalyan faşist ve Alman Nazi kuvvetlerine karşı çarpışmalara katılır. İspanya'da "Coronel Malino" (Albay Malino) ve "Manolito" gibi lakaplar ile bilinirdi. 1938 yılında Sovyetler Birliğine döndüğünde İspanya’daki hizmetlerinden ötürü Lenin Nişanı ve Kızıl Bayrak Nişanı ile ödüllendirilir. Frunze Askerî Akademisinde eğiticiliğe başlar.
II. Dünya Savaşı
1941 yılı bahar aylarında Savunma Bakanı Timoşenko, Sovyet sınırlarındaki Alman silahlı kuvvetlerinin yoğunlaşmasından endişeye düşer. Nazi Almanyası gizlice Barbarossa Harekâtı’na hazırlanmaktadır.[4] Timoşenko cepheleri kuvvetlendirmek için önde gelen tüm subayları kıta görevlerine gönderir. Tümgeneralliğe terfi eden Malinovski Odessa Garnizonundaki 48. Piyade Kolordusu’na atanır. Savaşın başlamasından bir hafta önce birlik Romanya sınırındadır.
Barbarossa Harekâtı
Nazi Almanyası 22 Haziran 1941 tarihinde Barbarossa Harekâtı ile Sovyet topraklarına saldırı. Kızıl Ordu birlikleri hızla ilerleyen Alman zırhlı birlikleri karşısında kuşatılır ve muazzam kayıplar verir. Savaşın ilk anlarında kargaşanın hakim olduğu cephede Malinovski ayakta kalan az sayıdaki cephe komutanlarından birisidir. Prut Nehri boyunca mevzilenen birliklerine bizzat cepheye giderek komuta eden Malinovski, kendisinden daha güçlü düşman karşısında savaşarak birliklerinin çevrilmesine izin vermeden Karadeniz kıyısı boyunca geri çekilir. Mykolaiv civarında köşeye sıkışan Malinovski muhasarayı yararak Dnipropetrovsk’e geri çekilmeyi başarır.
Ağustos ayında 6. Ordunun Kurmay Başkanlığına atanır. Kendi cephesinde Alman saldırısını durdurur ve korgeneralliğe terfi eder. Aralık ayında Güney Cephesi komutanlığını alır. Elindeki yorgun ve sayıca az birliklere rağmen yaklaşan kış aylarında mevzilenen Alman savunmasını öteye atmayı başarır.
İkinci Harkov Muharebesi
1942 yılı Ocak ayında Malinovski ve Timoşenko komutasındaki Güneybatı Cephesi’nde İkinci Harkov Muharebesi’nin ardından Almanlar 100 km öteye atılır. Ancak Almanların gücününü hafife alan Timoşenko saldırıya devam edince ağır bir yenilgi alacaktır. Temmuz ayında tüm Güney Cephesi komuta heyeti değiştirilir. Malinovski ve heyeti Rostov’a gönderilir. Buradaki görev Kafkas petrollerini ele geçirme amacıyla ilerleyen Almanları durdurmaktır.
Stalingrad Muharebesi ve Ukrayna Cephesi
Stalingrad Muharebesi’nin hayati bir hal alması üzerine bölgeye gönderilen Malinovski’ye şehrin kuzeydoğusundaki 66. Ordu komutanlığı verilir. Şehirde Stalin’in özel temsilcisi olarak bulunan Nikita Kruşçev, Malinovski ile beraber çalışır. Malinovski’nin elindeki birlik acemilerden oluşsa da kadro olarak tam gücünde olduğu için bu avantajı değerlendirmek isteyen Malinovski Eylül ve Ekim 1942’de saldırıya geçer. Cephe hattını ilerletemese de şehrin tamamen kuşatılmasını engellemiş ve Almanların şehrin içeri girmesine yol açmıştır. Başka bir görevle Voronezh Cephesi’ne giden Malinovski Aralık ayında geri geldiğinde artık Sovyet zaferi yakındır. Alman 6. Ordusu artık kuşatılmıştır. Kuşatma altındaki Almanları kurtarmak için saldıranGeneralfeldmarschall Erich von Manstein panzer birliklerini Kotelnikovo’da durdurur. Böylece 6. Ordunun etrafı sarılmış olur. Başarısı üzerine terfi eden Malinovski, Suvorov Nişanı ile ödüllendirilir.
1943 yılı Mart ayında Donbass’daki Alman birliklerini atmak için saldırır, başarılı saldırı sonucu Alman birlikleri ikiye bölünmüş ve Kırım’daki kuvvetleri yalıtılmış olur. 1944 yılı Nisan ayına kadar bölgede ilerleyen Malinovski Ukrayna ve Kırım’ı işgalden kurtarır.
Romanya ve Macaristan
Malinovsky 1944 yılı Mayıs ayında 2. Ukrayna Cephesi komutasını alır. Sovyet topraklarındaki son Alman işgalciyi de atarak Balkanlara doğru ilerler. Burada Fyodor Tolbuhin ile beraber Blitzkrieg’in Sovyet şeklini başarılı şekilde uygular. Kızıl Ordu birlikleri 500 bin Alman ve 400 bin Rumen askerini kuşatarak esir alır. Romanya’daki Nazi yanlısı Ion Antonescu rejimi devrilir. Stalin tarafından Moskova’ya çağrılan Malinovski 10 Eylül 1944 günü mareşal ilan edilir. Transilvanya bölgesinde ilerleyerek Macaristan’a giren Malinovski 20 Ekim 1944 günü Debrecen’i kurtarır. Birlikleri yorgun ve iaşe hatları uzamış olan Malinovski Macar başkenti Budapeşte’nin alınması için son bir hamle yapar. Naziler ve Macar faşistleri tarafından çok iyi savunulan şehir 1945 yılının şubat ayındaki Budapeşte Muharebesi sonrasında alınır. Slovakya üzerine yürüyen Malinovski Bratislava’yı, 4 Nisan 1945 günü de Viyana’yı alır. Malinovski bu kez Stalin tarafından Zafer Nişanı ile ödüllendirilir. Avrupa Cephesi’nde son harekâtında Brno’yu ABD Silahlı Kuvvetleri ile birlikte kurtarır.
Uzakdoğu
Nazi Almanyası’nın mayıs ayında teslim olmasının ardından Uzakdoğu Cephesi’ne gönderilir. Burada Ağustos ayındaki Sovyet saldırısına komuta eder. Burada 1 milyon askere sahip ve savaşkan Japon Kwantung Ordusu işgali altındaki Mançurya’ya saldırır. Artık hava kuvvetleri – zırhlı birlikler – piyade saldırı taktiklerinin birlikte kullanılmasının en iyi örneklerini veren Malinovski 10 gün içinde Japon hakimiyetini yıkmayı başarır. Bu zaferin ardından Sovyetler Birliği Kahramanı ilan edilir.
Savaş sonrası
Savaşın ardından Uzakdoğuda çeşitli komuta görevleri alan Malinovski özellikle Kore Savaşı sırasında Kuzey Kore ve Çin askerî personelinin eğitimini üstlenir. Sovyetler Birliği Yüksek Sovyet üyesi olan Malinovski, 1952 yılında Sovyetler Birliği Komünist Partisi Merkez Komitesi aday üyesi olur.
Devlet adamı
Stalin’in 1953 yılındaki ölümünden sonra başa geçen Kruşçev döneminde Malinovski, Kara Kuvvetleri Komutanlığına ve Savunma Bakan Yardımılığına getirilir. Partide yaşanan destalinizasyon döneminde Merkez Komiteye seçilir. Georgi Jukov’un tasfiye edilmesinin ardından Savunma Bakanı olur.
Malinovski, Kruşçev’in savaş döneminden arkadaşı olsa da siyasi konum olarak bağımsızlığını koruyabilmiştir. Malinovski, Kruşçev’in aksine nükleer savaş başıklarının önemini kabul etmekle beraber gelecekteki savaşlarda geleneksel silahlı kuvvetlerin önemli olacağını savunuyordu. Gelişen teknolojiye rağmen önemli olanın düşman topraklarını işgal edebilecek kara ordusunun olduğunu söylüyordu. Özellikle Soğuk Savaş dönemindeki Sovyet savunma doktrini Malinovski ve Kruşçev arasında orta yolun bulunmasıyla şekillenmiştir. Malinovski, Sovyet ordusunun dünyadaki en büyük ve güçlü ordu olmasının ardındaki en önemli isimler arasında gösterilir.
Son yılları
Küba Füze Krizi döneminde Kruşçev’in siyasi tarzını kabul etmeyen Malinovski ordu ile ilgili meselelere dahil olduğu için Kruşçev ile ilgili rahatsızlığını dile getirir. Ordudaki bu eğilimin Kruşçev’in SBKP yönetiminden tasfiye edilmesinde etkisi bulunmaktadır. Yeni parti yönetimi Malinovski’nin silahlı kuvvetlere bakışını kabul edecek ve ordunun bu yönde gelişmesine onay verecektir.
Mezarı ve geleneği
Ölümünün ardından devlet töreniyle Kremlin Duvarı Mezarlığı’na gömülmüştür. Moskova'daki Sovyet Askerî Akademisindeki ve Ural'daki muhafız birliklerindeki tank birliklerine adı verilmiştir. Sovyetler Birliği'nin çöküşünün ardından bile 20. yüzyılın en önemli askeri liderleri arasında gösterilmektedir.
| Siyasi görevi | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: Georgi Jukov | Sovyetler Birliği Savunma Bakanı 1957-1967 | Sonra gelen: Andrey Greçko |
Kaynakça
- ^ Smith, S. A. (2017). The Oxford handbook of the history of communism. Oxford: Oxford University Press. ISBN 978-0198779414.
- ^ Pons, Silvio (2020). The Cambridge history of communism. Cambridge, Birleşik Krallık: Cambridge University Press. ISBN 978-1316634578.
- ^ a b c Davis, Jonathan (2020). Historical dictionary of the Russian Revolution. Lanham, Maryland: Rowman & Littlefield Publishers. ISBN 978-1538139806.
- ^ Wells, Anne (2013). Historical Dictionary of World War II. Scarecrow Press. ISBN 978-0810854574.
Zafer Nişanı sahipleri | ||
|---|---|---|
| İki kez |  | |
| Bir kez | ||
| Yabancı |
| |
