İçeriğe atla

Rodezya

Rodezya
Rhodesia
Rodezya
1965-1979
Rodezya bayrağı
Bayrak
{{{arma_açıklaması}}}
Arma
BaşkentSalisbury
HükûmetAnayasal monarşi (1970'e kadar) Parlamenter cumhuriyet
Cumhurbaşkanı 
• 1970–1975
Clifford Dupont
• 1976–1978
John Wrathall
Başbakan 
• 1965–1979
Ian Smith
Tarihçe 
• Kuruluşu
1965
• Dağılışı
1979
Öncüller
Ardıllar
Güney Rodezya
Zimbabve Rodezya

Rodezya (İngilizce: Rhodesia, resmî adı (1970'ten sonra): Rodezya Cumhuriyeti), 1965-1979 yıllarında Afrika'nın güneyinde, günümüzde Zimbabve adı verilen ülkede varlığını sürdürmüş tanınmayan devlet.[1]

Britanya'nın dekolonizasyon standartlarını adil bulmayınca kendi bağımsızlığını ilan etmiş bir Güney Afrika ülkesidir. Birleşmiş Milletler hiçbir zaman Rodezya'yı tanımamıştır. Diğer post-koloni Afrika ülkelerinin aksine siyah çoğunluğun yönetimi ilkesi ile değil, beyaz azınlığın yönetimi ilkesi ile kurulmuştur. Ancak ileriki yıllarda siyah çoğunluğa da eşit haklar ve mecliste temsil edilme hakkı verilmiştir.

Varlığının tamamında ZAPU ve ZANU adında devrimci komünist gruplarla savaş halinde olmuştur (Rodezya İç Savaşı).[2]

1979 yılında Lancaster Anlaşması ile varlığına resmi olarak son verilip, yerine Robert Mugabe başında olmak üzere Zimbabve kurulmuştur.[3]

Kaynakça

  1. ^ "46. Rhodesia/Zimbabwe (1964-present)". uca.edu (İngilizce). 27 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Haziran 2021. 
  2. ^ Author., Good, Robert C. (Nisan 2016). U. D. I The International Politics of the Rhodesian Rebellion. Princeton University Press. ISBN 978-0-691-64584-1. OCLC 1175644153. 
  3. ^ SHUBIN, VLADIMIR (30 Kasım 2015). The Hot 'Cold War'. Pluto Press. ISBN 978-1-84964-297-2. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Zambiya</span> Güney Afrikada bulunan bir ülke

Zambiya ya da resmî adıyla Zambiya Cumhuriyeti, Afrika kıtasının güney bölümünde denize kıyısı olmayan bir ülkedir. Ülke Zambiya ismi ile bağımsızlığını kazanmadan önce Kuzey Rodezya adı ile 1924'ten 1964 yılına kadar Birleşik Krallık sömürgesi olmuş ve bu tarihten sonra da Birleşik Krallık'ın himayesi altına girmiştir. Ülkenin Angola, Kongo DC, Tanzanya, Malavi, Mozambik, Zimbabve, Namibya ve Botsvana'ya sınırı bulunmaktadır. Ülkenin ismi Zambezi nehrinden oluşturulmuştur. Zambiya, 24 Ekim 1964 tarihinde Birleşik Krallık'tan bağımsızlığını kazanmıştır. Ülkenin başkenti Lusaka'dır.

<span class="mw-page-title-main">Zimbabve</span> Güney Afrikada bulunan bir ülke

Zimbabve ya da resmî adıyla Zimbabve Cumhuriyeti, Afrika kıtasının güneyinde, denize kıyısı olmayan bir kara ülkesi. Eski adı Güney Rodezya olan ülkenin sınır komşularını Zambiya, Mozambik, Güney Afrika Cumhuriyeti ve Botsvana oluşturmaktadır. Ülkenin Namibya ile olası 100 m uzunluğundaki sınırı tartışmalıdır. Ülkenin başkenti Harare'dir.

<span class="mw-page-title-main">Zimbabve bayrağı</span> Ulusal bayrak

Zimbabve bayrağı, günümüzdeki kullanılan hâli ile 18 Nisan 1980 tarihinde göklere çekilerek kullanılmaya başlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Robert Mugabe</span> 2. Zimbabve cumhurbaşkanı (hd. 1987-2017)

Robert Gabriel Mugabe, Zimbabveli siyasetçi. Mugabe, Afrika ülkesi Zimbabve'de 1987 ile 2017 yılları arasında devlet başkanlığı makamında bulunmuştur. Mugabe makamdaki son yıllarında dünyada görevdeki en yaşlı devlet başkanı olarak görev yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Rodezya ve Nyasaland Federasyonu</span>

Rodezya ve Nyasaland Federasyonu veya bilinen diğer adıyla Orta Afrika Federasyonu, 1 Ağustos 1953'te oluşturulan ve Britanyalı göçmenlerin egemenliğindeki Güney Rodezya kolonisi ile İngiliz Sömürgeler Bakanlığı'nın denetimindeki Kuzey Rodezya ve Nyasaland topraklarını içine alan siyasi birim. 31 Aralık 1963'te dağılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Ian Smith</span>

Ian Douglas Smith, çiftçi, savaş pilotu, politikacı ve 1964'te koloni statüsündeki Güney Rodezya'daki ilk Rodezyalı başbakan. 11 Kasım 1965 tarihinde ülkesinin İngiliz Milletler Topluluğu ile olan bağlantıların keserek Tek Taraflı Bağımsızlık İlanı ile Rodezya'nın bağımsızlığını bildirmiştir. Birleşmiş Milletler Rodezya'nın Bağımsızlığını tanımama ve yaptırım uygulama çağrısında bulunmuş ve devlet 1979'da yıkılmasına kadar olan süreçte izole kalmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Zimbabve-Rodezya Cumhuriyeti</span> Afrika kıtasında 1979 yılında kısa bir süre bağımsız olan ancak önceli Rodezya Cumhuriyeti gibi hiçbir ülke tarafından bağımsızlığı kabul edilmeyen devlet

Zimbabve-Rodezya ya da resmi adı ile Zimbabve-Rodezya Cumhuriyeti, Afrika kıtasında 1979 yılında kısa bir süre bağımsız olan ancak önceli Rodezya Cumhuriyeti gibi hiçbir ülke tarafından bağımsızlığı kabul edilmeyen devlet. Ülke her ne kadar bağımsızlığını ilan etmiş olsa da, resmi olarak Güney Rodezya olarak Birleşik Krallık'a bağlı bir sömürge bölgesi olarak kabul edilmiştir.

Zimbabve başbakanı, Afrika ülkesi Zimbabve'de bağımsızlığın kazanıldığı 1980 yılından sonra hükûmetin başında yer alan kişi olarak bu makama getirilen kişiye verilen unvandır. Söz konusu makam ülkenin Güney Rodezya ismi ile Birleşik Krallık'a bağlı bir koloni bölgesi iken Zimbabve adı ile bağımsızlığını kazanması ile oluşturulmuştur. 1980 yılından 1987 yılına kadar görevi üstlenen Robert Mugabe, devlet başkanı Canaan Banana'nın yerine devlet başkanlığına seçilmesi ile bu makam kaldırılmıştır. 2009 yılında yeniden oluşturulan başbakanlık makamı 2013 yılında kabul edilen anayasa referandumu ile birlikte yeniden kaldırılmıştır. 2013 yılında makamın yeniden kaldırılması ile birlikte tüm yetki ve görev devlet başkanında toplanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Güney Rodezya</span> Afrika kıtasının güney kesiminde Büyük Britanya kraliyet kolonisi olarak 1923 ile 1980 yılları arasında belirli dönemlerde varlığını sürdüren koloni bölgesi

Güney Rodezya, Afrika kıtasının güney kesiminde Birleşik Krallık kraliyet kolonisi olarak 1923 ile 1980 yılları arasında belirli dönemlerde varlığını sürdüren koloni bölgesi. Bölge 1965 yılında tek taraflı olarak Rodezya ismi ile bağımsızlığını ilan etmiş ancak hiçbir ülke tarafından kabul görmemiştir. Ülkenin kurulu olduğu bölgede günümüzde Zimbabve bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Nyasaland</span> Afrika kıtasının güney kesiminde Büyük Britanya protektorası olarak 1907 ile 1964 yılları arasında Birleşik Krallık denetimindeki koloni bölgesi

Nyasaland, Afrika kıtasının güney kesiminde Büyük Britanya protektorası olarak 1907 ile 1964 yılları arasında Birleşik Krallık denetimindeki koloni bölgesi.

<span class="mw-page-title-main">Kuzey Rodezya</span>

Kuzey Rodezya, Afrika kıtasının güney kesiminde Büyük Britanya protektorası olarak 1924 ile 1964 yılları arasında Birleşik Krallık denetimindeki koloni bölgesi.

<span class="mw-page-title-main">Rodezya İç Savaşı</span>

Rodezya İç Savaşı veya Zimbabve Kurtuluş Savaşı, 1964-1979 yılları arasında Rodezya'da meydana gelen bir iç savaştır. Savaş Ian Smith önderliğindeki Rodezya hükûmeti ile Robert Mugabe önderliğindeki Zimbabve Afrika Ulusal Birliği ve Joshua Nkomo önderliğindeki Zimbabve Afrika Halk Birliği güçleri arasında gerçekleşmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Rodezya (bölge)</span>

Rodezya, Afrika kıtasının güneyinde yer alan bölgenin bir kısmına 1890'lı yılların sonundan 1980 yılına kadar verilen ad.

<span class="mw-page-title-main">Zimbabve Afrika Ulusal Birliği - Vatansever Cephe</span> Vikihaber maddesi

Zimbabve Afrika Ulusal Birliği - Yurtsever Cephesi, Afrika ülkesi Zimbabve'de siyasi bir parti. Selefi Zimbabve Afrika Ulusal Birliği (ZANU) ile birlikte, bağımsızlıktan bu yana Zimbabve siyasetine hâkim olan parti konumundadır.

<span class="mw-page-title-main">Sömürge imparatorluğu</span> sömege imparatorlukları 15. yüzyıl itibariyle başka devletlerin kaynaklarını alan imparatorluklardır

Sömürge imparatorluğu, ya emperyal merkeze bitişik ya da denizaşırı ülkelerde bulunan, belirli bir devletin nüfusu tarafından yerleşmiş olan ve o devlet tarafından yönetilen bölgelerden oluşan bir kolektiftir . Erken modern Avrupa güçlerinin genişlemesinden önce, diğer imparatorluklar İberya'daki Romalılar veya şu anda Güney Çin'deki Çinliler gibi toprakları fethedip sömürgeleştirdiler. Modern sömürge imparatorlukları ilk olarak 15. yüzyılda o zamanlar en gelişmiş Avrupa denizcilik güçleri Portekiz ve İspanya arasında bir keşif yarışıyla ortaya çıktı. Bu dağınık deniz imparatorluklarının ve onu izleyenlerin arkasındaki ilk dürtü, Avrupa Rönesansından çıkan yeni fikirler ve kapitalizm tarafından yönlendirilen ticaretti. 1479, 1493 ve 1494'te dünyayı aralarında bölmek için anlaşmalar da yapıldı. Avrupa emperyalizmi, 14. yüzyılda hızla yükselen ve İspanyol ve Portekiz'i zorlayan Avrupa Hristiyanları ve Osmanlı Müslümanları arasındaki rekabetten doğdu. Hindistan'a ve daha az ölçüde Çin'e yeni ticaret yolları aramaya başladı.

<span class="mw-page-title-main">Abel Muzorewa</span>

Abel Tendekayi Muzorewa ya da Piskopos Muzorewa, İç Uzlaşma'dan 1979 Lancaster House Antlaşması'na dek Zimbabve-Rodezya Cumhuriyeti'nin Başbakanı olarak görev yapmıştır. Birleşik Metodist Kilisesi'nin bir piskoposu ve milliyetçi bir lider olan Muzorewa, makammında sadece birkaç ay kalabilimiştir.

<span class="mw-page-title-main">Olimpiyat Oyunları'nda Rodezya</span> Vikimedya liste maddesi

Rodezya ilk kez Güney Rodezya adıyla 1928 Yaz Olimpiyatları'na katılmıştır. Amsterdam'da düzenlenen oyunlara katılan iki Rodezya'lı sporcu Cecil Bissett ve Len Hall boks dalında mücadele etmiş ve ikinci turda elenmişlerdir. Rodezya 1928'den sonra 1960'a dek olimpiyatlarda görünmemiştir. 1960 Yaz Olimpiyatları'na 12 sporcuyla katılmışlardır. Güney Rodezya, son kez 1964 Yaz Olimpiyatları'na katıldı. Aralarında çim hokeyi takımının da olduğu 29 sporcuyla yarıştılar.

<span class="mw-page-title-main">Rodezya Güvenlik Kuvvetleri</span>

Rodezya Güvenlik Kuvvetleri, Rodezya hükûmetinin askerî güçleriydi. Rodezya Güvenlik Kuvvetleri, bir kara kuvveti, Rodezya Hava Kuvvetleri, İngiliz Güney Afrika Polisi ve Rodezya İçişleri Bakanlığı'na bağlı çeşitli personelden oluşuyordu.

<span class="mw-page-title-main">Rodezya Hava Kuvvetleri</span>

Rodezya Hava Kuvvetleri (RhAF), 1935-1980 yılları arasında çeşitli isimler altında çeşitli varlıkları temsil eden Salisbury merkezli bir hava kuvvetiydi: Başlangıçta İngiliz özyönetim kolonisi Güney Rodezya'ya hizmet ederken, 1953 ile 31 Aralık 1963 arasında Rodezya ve Nyasaland Federasyonu'nun; 1 Ocak 1964'ten itibaren bir kez daha Güney Rodezya'nın; ve 11 Kasım 1965'te Britanya'dan Tek Taraflı Bağımsızlık Bildirgesi'ni takiben tanınmayan Rodezya ulusunun hava koluydu.