İçeriğe atla

Roche (firma)

F. Hoffmann-La Roche, Ltd.
Endüstriİlaç
Kuruluş1896
KurucuFritz Hoffmann-La Roche Bunu Vikiveri'de düzenleyin
Genel merkeziBasel, İsviçre
Önemli kişilerFranz B. Humer (CEO)
William M. Burns (İlaç bölümü CEOsu)
Severin Schwan (Tedavi bölümü CEOsu)
Jonathan Knowles (Araştırma müdürü)
Gelir> 30 milyar USD
Web sitesiroche.com

Roche (okunuşu: Roş), İsviçre kökenli çokuluslu ilaç firması. Kan kanseri tedavisinde kullanılan MabThera (Rituximab), diyalize giren kanser hastaları ile prematüre bebeklerin kansızlık tedavisinde kullanılan NeoRecormon ve Kuş gribine karşı etkili Oseltamivir (Tamiflu®) adlı başlıca ilaçların ticari haklar sahibi. Türkiye'de Roche Müstahzarları Sanayi A.Ş. tarafından temsil edilir.

Şirketin merkezi Basel'de bulunmaktadır bunun yanı sıra diğer ülkelerde de birçok farmasötik ve diagnostik üretim merkezlerine sahiptir. ABD'de Tucson, AZ; Pleasanton, CA; Vacaville, California; Oceanside, California; Branchburg, NJ; Indianapolis, Indiana; Florence, South Carolina; ve Ponce, Puerto Rico; Birleşik Krallık'ta Welwyn Garden City ve Burgess Hill; İrlanda'da Clarecastle; Almanya'da Mannheim ve Penzberg; Kanada'da Mississauga ve Laval ; Çin'de Şanghay; Hindistan'da Mumbai & Haydarabad; Brezilya'da São Paulo ve Rio de Janeiro; İtalya'da Segrate ve Milano; Güney Afrika'da Johannesburg; Pakistan'da ise Karaçi, İslamabad ve Lahor. Tüm ülkelerde toplamda 26 üretim merkezi bulunmaktadır.

Genel bilgiler

1 Ekim 1896'da Fritz Hoffmann-La Roche tarafından İsviçre'de kuruldu. Kısa sürede Almanya'da (1898), İtalya'da (1898), Fransa'da (1903), ABD'de (1905), İngiltere'de (1908) ve Rusya'da (1910) şubeler açtı. Türkiye'deki iştiraki 1958'de kuruldu.

Başlangıçta vitamin preparatlarıyla tanındı. 1957'den itibaren benzodiazepin sınıfından sakinleştiricileri piyasaya sürdü. Akne ilacı isotretinoini Accutane® ve Roaccutane® markalarıyla satarak bu piyasada lider konuma geldi. Çeşitli HIV testleri, antiretroviral ilaçlar ve kanser ilaçları da üretti.

Genel müdürlüğü Basel, İsviçre'dedir. Şirket Roche Holding AG'ye aittir. 2005 yılı itibarıyla Roche Holding hisselerinin yarısı, kurucu Hoffmann ve Oeri ailelerinin mülkiyetindeydi, %33'ü ise İsviçre kökenli başka bir ilaç şirketi olan Novartis'e aitti. Şirketin 2005 yılı geliri 27 milyar $ mertebesinde gerçekleşti. Çalışan sayısı 2014'te 88.000 kişi civarındaydı.

Firma kanuna aykırı faaliyetler nedeniyle çeşitli ülkelerde cezaya çarptırılmıştır.

Uluslararası olaylar

Vitamin karteli

1973'te Basel'deki ürün müdürü Stanley Adams, Roche'un anti tekel kanunlarını ihlâl ettiğini, rakipleriyle anlaşarak fiyat belirlediğini ve pazar paylaştığını gösteren kanıtlarla AET'ye şikâyette bulundu. Roche bundan ötürü cezalandırıldı, ancak AET'nin bir hatası sonucu ihbarı Adams'ın yaptığı ortaya çıkınca Roche bu kişiye karşı hukuksal savaş başlattı. Adams, İsviçre yasalarına göre mahrem bilgiyi açığa vurma suçundan tutuklandı. Tüm hayatını hapiste geçireceği bilgisini alan karısı intihar etti. Adams kısa süre sonra serbest bırakıldı, ancak birkaç kez daha tutuklanınca İngiltere'ye kaçtı ve bu olayı anlatan bir kitap yazdı.

Roche'un hukuk dışı fiyat belirleme sicili bundan ibaret kalmadı. 1999'da %40'lık payla vitamin pazarının lideri olan firma, BASF ve Rhone-Poulenc SA ile birlikte bir kartel kurarak vitamin fiyatlarını kanuna aykırı olarak kontrol etmeye başladı. Aynı yıl, ABD'de bu suçtan rekor düzeydeki 500 milyon Dolarlık bir cezaya çarptırıldı. Avrupa Komisyonu ise 2001'de firmaya aynı suçtan 462 milyon Avro ceza keserek bir önceki rekoru kırdı.

Kuş gribi tekeli

Filipinler sağlık bakanı Francisco Duque III, Roche'un kuş gribine karşı başlıca ilaç olan Oseltamivir'in (piyasa adı Tamiflu®) üretim ve dağıtımını "tekelleştirdiğini" iddia etti. Roche, üretim haklarını ilacı geliştiren firma olan Gilead Sciences'tan 1996 ve 2005 yıllarında satın almıştı ve kanunen üretim yetkisi olan tek şirketti.

Filipinler sağlık bakanına göre, ilacın dağıtımı birinci dünya ülkelerinde yoğunlaşmıştı, oysa asıl tehdit altında olanlar Güneydoğu Asya'daki Vietnam, Endonezya, Kamboçya, Filipinler gibi üçüncü dünya ülkeleriydi. Duque ve Filipinler başkanı Gloria Macapagal Arroyo, Dünya Sağlık Örgütü'ne (WHO) başvurdu ve Oseltamivir'in daha yaygın üretimini ve dağıtımını talep etti.

Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Kofi Annan, Tamiflu'yu satın alma imkânı olmayan üçüncü dünya ülkeleri için ilacın markadan bağımsız ve daha ucuz üretilmesi çağrısında bulundu.

20 Ekim 2005'te Roche, Oseltamivir üretim lisanslarını diğer ilaç firmalarına satma kararı verdiğini açıkladı.

Türkiye'de

SSK skandalı

2004 Ağustos ayında Roche'un Neo-Recormon® adlı böbrek yetersizliğine ya da kanser kemoterapisine bağlı anemilerin (kansızlık) tedavisinde kullanılan ilacını bazı devlet hastanelerine 88 YTL'ye satarken SSK'ya 230 YTL'ye sattığı gazetelerde yer aldı. Bunun üzerine İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından soruşturma açıldı. İstanbul Tabip Odası'nın görevlendirdiği bilirkişi heyeti Roche'un SSK'ya fahiş fiyatla ilaç sattığına ilişkin kanıtlara yer verdiği raporunu Şubat 2005'te savcılığa teslim etti. Bunun üzerine Roche Müstahzarları AŞ'nin genel müdürünün de dahil olduğu bazı personeli ve bazı SSK yöneticileri tutuklandı.[1] Savcılık Roche yöneticileri için 26 yıla kadar ağır hapis cezası isteğiyle İstanbul 10. Ağır Ceza Mahkemesi'nde dava açtı.

Dava sonrasında şirketin üst düzey yönetim kadrosu değiştirildi. Şirketin yeni yöneticileri, dava daha sonuçlanmadan Roche'un kanun dışı bir faaliyet yapmadığını öne sürdüler.[2] Kaynaklar, Roche'un Neo-Recormon ilacıyla ilgili kanuna aykırı olarak yaptığı iddia edilen faaliyetleri sonucu SSK'nın zararını 8 milyon YTL civarında belirtilmektedir.

Roche Müstahzarları yeni Genel Müdürü George Nikolov Hadjiev, 18 Ekim 2006'da yaptığı açıklamada, SSK'ya fahiş fiyatla ilaç sattıklarını kabul etti, ancak bunun "teknik bir hatadan" kaynaklandığını iddia etti.[3] 12 yıl süren dava 11 Mart 2016 tarihinde karara bağlandı ve 10 sanığa 4 yıl 2 ay hapis cezası verildi.[4]

Diğer iddialar

SSK skandalı sonrasında, Roche'un doktorlara rüşvet verdiği, kendi sponsorluğunda yapılan sağlık taramalarında gereksiz yere ilaç kullanılmasına neden olduğu gibi iddialar basına yansıdı.[5][6]

Halkla ilişkiler

Roche'un uzun süredir muhtelif halkla ilişkiler faaliyetleri olmakla birlikte, SSK skandalı sonrasında imajını düzeltmek için bu faaliyetlere ağırlık verdiği iddia edilmektedir.[7]

Kaynakça

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 31 Ekim 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ekim 2006. 
  2. ^ "Arşivlenmiş kopya". 28 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ekim 2006. 
  3. ^ "Arşivlenmiş kopya". 24 Kasım 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Aralık 2006. 
  4. ^ "Arşivlenmiş kopya". 15 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mart 2016. 
  5. ^ "Arşivlenmiş kopya". 28 Eylül 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ekim 2006. 
  6. ^ "Arşivlenmiş kopya". 20 Ekim 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ekim 2006. 
  7. ^ "Arşivlenmiş kopya". 26 Mart 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ekim 2006. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

Tekel veya monopol, bir pazarda belirli bir ürün için üretici ya da dağıtımcı olarak tek bir firmanın bulunması durumudur. Bir monopol, rakip firmaların daha düşük fiyat koyması korkusu olmadan kendi fiyatını belirleme gücüne sahiptir. Monopoli, serbest rekabeti ortadan kaldırarak kaynakların verimli kullanımını önleyen bir durum yaratır.

<span class="mw-page-title-main">Basel</span> İsviçrede bir şehir

Basel, İsviçre'nin kuzeybatısında bulunan bir sınır şehridir. Basel şehri "Basel Stadt" Kantonu'nun başkentidir. 170.000'in üzerinde nüfusu ile İsviçre'nin Zürih ve Cenevre'den sonraki en büyük üçüncü şehridir. Basel, Almanya ve Fransa'ya komşudur. Günlük Basel'e giriş yapan 100.000 kişinin içerisinde bu komşu ülkelerden çalışmak için gelenlerin sayısı önemli rol oynamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Carrefour</span> Fransız market zinciri

Carrefour, Fransa merkezli uluslararası süpermarketler zinciri. Walmart'tan sonra dünyanın en büyük cirosuna sahip mağazacılık şirketidir. Ağırlıklı olarak Avrupa Birliği, Brezilya ve Arjantin'de faaliyet göstermekle birlikte Kuzey Afrika ve Asya'da da mağazalara sahiptir. Şirket isminin Fransızca sözcük anlamı "yol" ya da "dörtyol ağzı"dır.

Koninklijke Philips Electronics N.V. veya kısaca Philips, merkezi Hollanda’da bulunan ve 60'tan fazla ülkede faaliyet gösteren, dünyadaki en büyük elektronik şirketlerinden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Novartis</span>

Novartis 1996 yılında Basel'de kurulan, ilaç sektöründe üretim yapan çok uluslu şirket.

PETKİM, Türkiye Petrolleri tarafından 1965 yılında İzmir'de kurulan ve 2008'de özelleştirilerek SOCAR'a devredilen petrokimya şirketi. Etilen, benzen, polipropilen gibi petrokimya türevlerini üretmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu</span>

Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu (TİTCK) Türkiye Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığına bağlı olarak görev yapan ve Bakanlık politika ve hedeflerine uygun olarak ilaçlar, ilaç üretiminde kullanılan etken ve yardımcı maddeler, ulusal ve uluslararası kontrole tabi maddeler, tıbbî cihazlar, vücut dışı tıbbî tanı cihazları, geleneksel bitkisel tıbbî ürünler, kozmetik ürünler, homeopatik tıbbî ürünler, insan vücuduna doğrudan temas eden biyosidal ürünler ve özel amaçlı diyet gıdalar hakkında düzenleme yapmakla görevli özel bütçeli, kamu tüzel kişiliğine haiz kamu kurumudur.

<span class="mw-page-title-main">Kazakistan-Türkiye ilişkileri</span> Kazakistan Cumhuriyeti ile Türkiye Cumhuriyeti arasındaki diplomatik ilişkiler

Kazakistan-Türkiye ilişkileri, Kazakistan ve Türkiye arasında süren uluslararası politikaları içerir.

<span class="mw-page-title-main">L'Oréal</span> Fransız kozmetik ve güzellik şirketi

L'Oréal Group, Dünya'nın en büyük kozmetik ve güzellik şirketidir. Fransa'da Paris banliyösünde kayıtlı ofisi ve merkez ofisi ile Clichy, Hauts-de-Seine'de bu kozmetik alanında faaliyetlerini geliştirmektedir. Dünyanın en büyük kozmetik şirketidir ve alanında saç rengi, cilt bakımı, güneş kremi, makyaj, parfüm ve saç bakımına odaklanan faaliyetler geliştirmiştir. ABD'de üst nanoteknoloji'ye en çok yatırım yapan ve bu konuda en çok patenti elinde bulunduran bir şirkettir. Kurucusu 1907 yılında "halesi" adında bir saç boyası formülü geliştiren Eugène Schueller adında genç bir Fransız kimyagerdi.

Swatch Group saat, takı eşyaları ve saat mekanizmaları üreten uluslararası bir firma. Firma bunların dışında elektronik sistemlerin üretimi ve satışı ve saat endüstrisi ile ilgili diğer alanlarda da faaliyet gösterir. Firma İsviçre, Neuchâtel'de kayıtlıdır ve yönetim merkezi Biel/Bienne'de bulunmaktadır.

Reckitt Benckiser, merkezi İngiltere'de olan sağlık, hijyen ve ev ürünleri üreten çok uluslu şirket.

Johnson & Johnson, merkezi ABD'de bulunan, tıbbi malzeme ve ilaç üreten çok uluslu bir şirkettir.

AstraZeneca plc, merkezi Cambridge, İngiltere'de bulunan bir İngiliz-İsveç ilaç ve biyoloji şirketidir.

<span class="mw-page-title-main">GSK plc</span> İngiliz çok uluslu ilaç, biyoloji, aşı ve tüketici sağlığı şirketi

GSK plc veya eski adıyla GlaxoSmithKline plc, merkezi İngiltere, Londra'da olan bir çokuluslu ilaç şirketidir.

<span class="mw-page-title-main">İsviçre ekonomisi</span> İsviçre sınırları içerisinde uygulanan ekonomik modeller

İsviçre ekonomisi dünyanın en stabil ülke ekonomilerinden biridir. İsviçre, Dünya'nın gayrisafi yurt içi hasılası sıralamasında 20., kişi başına düşen milli gelir sıralamasındaysa 2. ülkesidir. Ülkede en çok insan, ticaret ve finans başta olmak üzere hizmet sektörlerinde çalışır. İsviçre ekonomisinin diğer iki önemli sektörünü ise turizm ve endüstri oluşturur. INSEAD ve Dünya Fikri Mülkiyet Örgütü tarafından çıkarılan Global Innovation Index'te ise 1. sıradadır.

<span class="mw-page-title-main">İzotretinoin</span> kimyasal bileşik

Accutane markası altında satılan izotretinoin, esas olarak şiddetli akneleri tedavi etmek için kullanılan bir kimyasal ilaçtır. Ayrıca bazı cilt kanserlerini önlemek veya tedavi etmek için de kullanılır. İnsan bedeninde tabiatı gereği az bulunan bir kimyasal olan retinoid içerir, yani vitamin A ile ilgilidir. İzomeri tretinoin de bir akne ilacıdır. En yaygın gözlemlenen yan etkileri, akneler üzerinde geçici bir kötüleşme, nemsiz kuru dudaklar, kuru ve kırılgan cilt ve güneş yanığına karşı artan duyarlılıktır. Yaygın olmayan veya nadir görülen yan etkiler arasında kas ağrıları ve baş ağrıları bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Ruhsar Pekcan</span> Türk siyasetçi

Ruhsar Pekcan, Türk bürokrat ve eski Türkiye Ticaret Bakanıdır.

Bristol-Myers Squibb Company (BMS), New York'ta bulunan bir Amerikan ilaç şirketidir.

MusclePharm, gıda takviyesi ve vücut geliştirme takviyeleri üreten bir şirkettir. 2010 yılında Denver şehrinde kuruldu ve merkezi Burbank, Kaliforniya'dadır.

Deva Holding, Türkiye, Almanya, ABD ve Yeni Zelanda'daki etkinliğiyle 205 milyon dolarda daha fazla ciro yapan ve Türkiye'nin ilk 500 şirketi arasına giren bir ilaç şirketidir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.