Kütle spektrometrisi, İngilizce: Mass spectrometry (MS), kimyasal türleri iyonize edip oluşan iyonları Kütle-yük oranını esas alarak sıralayan bir analitik teknik. Daha basit terimler ile, bir kütle spektrumu bir numunen içindeki kütleleri ölçer. Kütle spektrometrisi birçok farklı alanda kullanılır ve kompleks karışımlara uygulandığı kadar saf numunelere de uygulanır.
Kristina Håkansson, biyomoleküler tanımlama ve yapısal karakterizasyon için Fourier dönüşümü iyon siklotron rezonans (FT-ICR) kütle spektrometrisine katkısı ile bilinen analitik bir kimyagerdir. Halen Michigan Üniversitesi'nde Kimya Profesörü olarak görev yapmaktadır. Araştırmaları, kütle spektrometrisine, öncelikle protein sonrası translasyonel modifikasyonların düşük (femtomol) seviyelerinde elektron yakalama ayrışması (ECD) / negatif iyon ECD (niECD) ve kızılötesi çok resimli ayrışma (IRMPD) gibi tamamlayıcı fragmantasyon teknikleri ile tanımlanması ve karakterizasyonu üzerine odaklanmaktadır.
Scott A. McLuckey, Amerikalı kimyager, Purdue Üniversitesi John A. Leighty Üstün Başarılı Kimya Profesörü. Büyük biyomoleküllerin iyonize versiyonlarının formasyonları, bu iyonların kütle spektrometrisi ve iyon-iyon tepkimeler üstüne araştırma yapar.
Béla Paizs, Macar biyoinformatikçisidir.
Peter B. Armentrout, Amerikalı bilim insanı. Termokimya, kinetik ve basit ve karmaşık kimyasal reaksiyonların dinamiği üzerine bir araştırmacıdır. Utah Üniversitesi Kimya Profesörüdür.
John R. Yates III, Amerikalı kimyager. La Jolla, Kaliforniya'daki Scripps Araştırma Enstitüsü'nde kimyasal biyoloji profesörüdür. Çalışmaları araç geliştirmeye ve proteomik üzerine odaklanmıştır ve kütle spektrometrisi konusunda uzmanlaşmıştır. Otomatik peptit sekanslaması ve Çok Boyutlu Protein Tanımlama Teknolojisi (MudPIT) için SEQUEST algoritmasının geliştirilmesi ile bilinmektedir.
Biemann Madalyası, Amerikan Kütle Spektrometresi Derneği (ASMS) tarafından, kariyerinin başlarında olan, temel veya uygulamalı kütle spektrometrisindeki önemli başarıların tanınması nedeniyle her yıl bir kişiye verilir. Adı Profesör Klaus Biemann'ın adından gelmektedir.
David E. Clemmer, Amerikalı analitik kimyager. Bloomington'daki Indiana Üniversitesi'nde Robert ve Marjorie Mann Kimya Kürsüsü başkanı ve Seçkin Profesör'dür. Bu üniversitede Clemmer Grubu'nun başındadır. Clemmer iyon-hareketliliği kütle spektrometrisi (IM-MS) için yeni bilimsel ekipmanlar geliştirir. Geliştirdiği ekipmanlar arasında ilk iç içe iyon-hareketliliği uçuş-zamanlı kütle spektroskmetrisi de vardır. Aralarında 2006'da "çeşitli kütle spektrometre teknolojileri için iyon hareketliliği ayırmanın entegrasyonuna yaptığı öncü katkıları için" kazandığı Biemann Madalyası'nın da bulunduğu çeşitli ödüller kazanmıştır.
Julia Laskin Pasifik Northwest Ulusal Laboratuvarı'nda araştırmacı ve Purdue Üniversitesi'nde William F. ve Patty J. Miller Analitik Kimya Profesörü olarak çalışan Amerikalı kimyagerdir. Yüksek lisans derecesini 1990 yılında Rusya'daki Leningrad Politeknik Enstitüsü'nde, doktorasını da 1998'de İsrail'deki Kudüs İbrani Üniversitesi'nde tamamladı. Doktora yaparken fiziksel kimya laboratuvarında eğitim asistanı olarak çalıştı. Doktora sonrası araştırmalarını Jean Futrell'in yanında Delaware Üniversitesi'nde gerçekleştirdi. Kütle spektrometrisi alananında yaptığı çalışmalarla tanınır.
Dame Carol Vivien Robinson, İngiliz kimyager ve Kraliyet Kimya Derneği Başkanı. Oxford Üniversitesi Fiziksel ve Teorik Kimya Laboratuvarı'nda Kraliyet Cemiyeti Araştırma profesörü, Dr Lee Fiziksel ve Teorik Kimya Profesörü ve Exeter College'da profesör asistanıdır. Daha önce Cambridge Üniversitesi Kimya Bölümü'nde Kütle Spektrometresi Profesörü idi.
Elektrosprey iyonizasyon, bir aerosol oluşturmak için bir sıvıya yüksek voltajın uygulandığı bir elektrosprey kullanarak iyon üretmek için kütle spektrometresinde kullanılan bir tekniktir. Özellikle makromoleküllerden iyon üretiminde faydalıdır çünkü iyonize edildiğinde bu moleküllerin parçalanma eğiliminin üstesinden gelir.
International Journal of Mass Spectrometry (IJMS), biyoloji, kimya, jeoloji ve fizikteki enstrümantasyon ve uygulamalar da dahil olmak üzere kütle spektrometrisi ve iyon süreçlerinin temel yönlerini kapsayan hakemli bir dergidir. Seçilmiş IJMS makaleleri Proteomics Virtual Journal'da yer almaktadır. 2016 etki faktörü 1.702 idi.
Kütle spektrometrisinde, matris destekli lazer desorpsiyon/iyonizasyonu (MALDI), minimum parçalanma ile büyük moleküllerden iyonlar oluşturmak için bir lazer enerjisi emici matris kullanan bir iyonizasyon tekniğidir. Daha geleneksel iyonizasyon yöntemleriyle iyonize edildiğinde kırılgan olma ve parçalanma eğiliminde olan biyomoleküllerin ve büyük organik moleküllerin analizinde uygulanmıştır. Gaz fazında büyük moleküllerin iyonlarını elde etmenin nispeten yumuşak bir yolu olması bakımından elektrosprey iyonizasyonuna (ESI) benzer, ancak MALDI tipik olarak çok daha az sayıda çok-yüklü iyon üretir.
Kıvılcım iyonizasyonu katı bir örnekten gaz fazı iyonları üretmek için kullanılan bir yöntemdir. Hazırlanan katı numune buharlaştırılır ve aralıklı bir deşarj veya kıvılcım ile kısmen iyonize edilir. Bu teknik öncelikle kütle spektrometresi alanında kullanılmaktadır. Bir kütle spektrometresi ile birleştirildiğinde, tüm cihaz, kıvılcım iyonizasyon kütle spektrometresi veya kıvılcım kaynağı kütle spektrometresi olarak adlandırılır.
Fourier dönüşümü iyon siklotron rezonansı kütle spektrometrisi, sabit bir manyetik alandaki iyonların siklotron frekansına dayalı olarak kütle-yük oranını (m/z) belirlemek için kullanılan bir tür kütle analizörüdür (veya kütle spektrometresi).
Kütle spektrometrisinde çözünürlük, bir kütle spektrumunda birbirine yakınkütle-yük oranları olan iki tepe noktasını ayırt etme yeteneğinin bir ölçüsüdür.
Bir reflektron, darbeli bir iyon kaynağı, alansız bölge, iyon aynası ve iyon dedektörü içeren ve içine giren iyonların hareket yönünü tersine çevirmek için iyon aynasında bulunan statik veya zamana bağlı bir elektrik alanı kullanan bir uçuş zamanı kütle spektrometresidir.
Akıcı görüntü tutulması kütle spektrometrisi, iz gazların hassas tespiti için kullanılan bir analitik kimya tekniğidir. İz gaz molekülleri, nemli bir hava örneğinin sokulmasının ardından bir akış tüpü boyunca -bir helyum veya argon taşıyıcı gazının plazma görüntü tutulmasında- termalleştirilmiş hidratlanmış hidronyum küme iyonlarının üretimi ve akışı ile iyonize edilir. Bu iyonlar, su molekülleri ile çoklu çarpışmalarda reaksiyona girer, izotopik bileşimleri dengeye ulaşır ve izotopomerlerinin göreli büyüklükleri kütle spektrometresi ile ölçülür.
Proton transfer tepkimesi kütle spektrometrisi, bir iyon kaynağında üretilen gaz fazı hidronyum reaktif iyonlarını kullanan bir analitik kimya tekniğidir. PTR-MS, ortam havasındaki uçucu organik bileşiklerin (VOC'lar) çevrimiçi olarak izlenmesi için kullanılır. Avusturya, Innsbruck'taki Leopold-Franzens Üniversitesi, Institut für Ionenphysik'teki bilim adamları tarafından 1995 yılında geliştirilmiştir. Bir PTR-MS cihazı, bir sürüklenme tüpüne doğrudan bağlanan bir iyon kaynağı ve bir analiz sisteminden oluşur. Ticari olarak temin edilebilen PTR-MS cihazlarının yanıt süresi yaklaşık 100 ms'dir ve tek haneli pptv veya hatta ppqv bölgesinde bir algılama sınırına ulaşırlar. Kullanılmakta olduğu uygulama alanları çevre araştırmaları, gıda ve lezzet bilimi, biyolojik araştırma, tıbbı ve diğerlerini içerir.
İyon hareketlilik spektrometresi-kütle spektrometrisi (IMS-MS), aynı zamanda iyon hareketlilik ayırma kütle spektrometrisi olarak da bilinir, gaz fazı iyonlarını çarpışma gazı ve kütleleri ile etkileşimlerine göre ayıran bir analitik kimya yöntemidir. İlk aşamada iyonlar, bir iyon hareketlilik spektrometresi kullanılarak bir milisaniye zaman ölçeğinde bir tampon gaz aracılığıyla hareketliliğine göre ayrılır. Ayrılan iyonlar daha sonra ikinci bir adımda bir kütle analizörüne verilir ve burada kütle/yük oranları mikrosaniye zaman ölçeğinde belirlenebilir. Bu yöntemle elde edilen analitlerin etkili bir şekilde ayrılması, proteomik ve metabolomik örnekleri gibi karmaşık örneklerin analizinde bu yöntemi geniş ölçüde uygulanabilir hale getirir.