İçeriğe atla

Robert FitzRoy

Robert FitzRoy

Robert FitzRoy (5 Temmuz 1805 - 30 Nisan 1865, Londra), Britanyalı Kraliyet Donanması koramirali ve bilim insanı.

Charles Darwin'in ünlü yolculuğu sırasında HMS Beagle gemisinin kaptanlığını yapmasıyla tanınır. FitzRoy ikinci seferini Tierra del Fuego'ya yapmıştır.

FitzRoy günlük hava tahminlerini kesin olarak yaparak meteorolojide çığır açmış ve kendinin verdiği isimle "forecast" icat etmiştir. 1854'te Met Office'i kurmuş, gemici ve balıkçıların güvenliği için hava bilgi sistemini oluşturmuştur. 1834-1845 yılları arasında Yeni Zelanda'da valiliği döneminde Maorileri, İngilizlerin yasa dışı arazi satışlarından korumaya çalışmıştır.

Çocukluğu

Robert FitzRoy, yüksek elit İngiliz aristokrasisinin yaşadığı Ampton Hall, Ampton, Suffolk, İngiltere'de doğdu. Babası, General Lord Charles FitzRoy, büyükbabası Augustus Henry FitzRoy (Grafton 3.Dükü)dur. Robert II. Charles (İngiltere Kralı)'ın 4. kuşak torunudur. Annesi, Marquess of Londonderry'ın kızı ve Dışişleri Bakanı Viscount Castlereagh'in üvey kardeşidir. Robert Fitzroy 4 yaşından itibaren ailesiyle beraber Wakefield Lodge'daki Paladiyan köşklerinde yaşamıştır.

Robert'in üvey kardeşi Sir Charles FitzRoy sonradan Yeni Güney Galler, Prens Edward Adası ve Antigua'da valilik görevlerinde bulunmuştur.

Kariyeri

Şubat 1818'de FitzRoy 12 yaşındayken Kraliyet Deniz Harp Akademisi, Portsmouth'e ertesi yıl ise Kraliyet Donanması'na girdi. 14 yaşında HMS Owen Glendower fırkateynine gönüllü öğrenci olarak bindi. Bu gemiyle 1820'lerin ortasında Güney Amerika'ya sefere çıktı ve Ocak 1822'de geri döndü.

Bu gemideyken asteğmen rütbesine terfi etmiş ve HMS Hind gemisinde asteğmen olarak hizmet etmiştir.

Derslerini üstün başarıyla tamamlamış ve 7 Eylül 1824'te Teğmen rütbesine terfi etmiştir. HMS Thetis'deki hizmeti sonrasında, 1828'de HMS Ganges gemisine Güney Amerika üssü başkomutanı Tuğamiral Sir Robert Waller Otway'ın amiral emir subayı olarak tayin edilmiştir.

HMS Beagle zamanlarında Kaptan Pringle Stokes komutasındayken Tierra del Fuego'da hidrografik araştırma yapmayı öğrendi. Prigle Stokes ağır bir depresyona girdi ve kendini vurarak intihar etti. Teğmen Skyring emrindeyken gemi Rio de Janeiro'ya yelken açtı, 15 Aralık 1828 tarihinde Otway'de FitzRoy geçici olarak Beagle kaptanı oldu. Gemi 14 Ekim 1830'da İngiltere'ye döndüğünde, FitzRoy, sürveyör ve komodor olarak ünü yayılmıştı.

Araştırma sırasında, tayfanın bazıları kıyıda kamp yaparken bir grup Fuegian yerlisi onları botlarıyla kaçırdı. Gemiyle kovalamaca yaşandı ve mücadeleden sonra suçluların aile ve rehineler gemiye getirtildi. Sonunda FitzRoy 2 erkek çocuk, 1 kız ve 2 erkek (1'i kaçtı) elde etti. Onları karaya alıştırmak mümkün değildi. FitzRoy da 'vahşiler'i 'uygarlaştırma'ya karar verdi. Onlara misyonerlik faaliyetlerinden önce İngilizce öğrettiler.

Denizciler onlara isimler verdiler: kıza Fuegia Basket (ismi coracle isimli sepeti andıran bir tekneden geliyor), erkek çocuğa Jemmy Button (FitzRoy onu düğmeleriyle satın almıştı) ve erkeğe Yort Minster adını verdiler. İkinci çocuğun ismi Boar Memory'dir. FitzRoy dördünü de gemiyle İngiltere'ye geri getirmiştir. Boat Memory çiçek hastalığı aşısından sonra ölmüştür. Diğerleri misyoner Richard Matthews tarafından eğitildi ve bakıldı ve 1831 yazında mahkemeye sunulacak kadar 'uygar' kabul edildiler.

HMS Beagle'ın ikinci seferi

1831'in mayıs ayının başlarında FitzRoy, Ipswich'te genel seçimde Muhafazakâr Parti'yi destekliyordu fakat kaybetti. Böylelikle Tierra del Fuego'yu misyonerlik projesiyle alma umudunun başarısız olduğu ortaya çıktı. Arkadaşı Francis Beaufort, İngiliz Deniz Kuvvetleri'nde Hidrograf ve amcası Grafton Dükü ile beraber Matthews ile Fuegianlara geri dönmek için gemi masraflarını kendinin karşılayacağı bir sözleşme yaptı. 25 Haziran 1831'de FitzRoy tekrar Beagle'a komutan olarak atandı. Gemiyi donatmak için hiçbir masraftan kaçınmadı.

O komutanın stresli yalnızlığının bilincindeydi. Hem Kaptan Stokes hem de 1822'de hükûmet konağında kendi boğazını keserek intihar eden amcası Viscount Castlereagh'ı biliyordu. FitzRoy, Ağustos 1831'de Beaufort ile konuşurken ona sefer için uygun bir beyefendi yol arkadaşı sordu. Bu yol arkadaşıyla bilimsel tatları paylaşmalı, seferin fırsatlarını doğa araştırmasında iyi şekilde kullanmalı, onunla beraber yemek yemeli ve normal insan arkadaşlığı içinde olmalıydı.[1]

Seferden dönüş

Yeni Zelanda Valiliği

Sonraki hayatı ve meteoroloji

Türlerin Kökeni (The Origin of Species)

Kişisel hayatı

Robert FitzRoy iki kez evlenmiştir. 1836'da ilk evliliğini Mary Henrietta O'Brien ile yapmıştır. Bu evlilikten Emily-Unah, Fanny, Katherine and Robert O'Brien isimlerinde 4 çocukları olmuştur. İlk eşi öldükten sonra, 1854'te Londra'da Maria Isabella Smyth ile evlendi. Bu evlilikten de Laura Elizabeth isimli bir kızı olmuştur.

Ölümü ve mirası

Anıları

Kaynakça

  1. ^ Janet Browne (7 Ağustos 2003). Charles Darwin: Voyaging. Pimlico. ISBN 1-84413-314-1. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Charles Darwin</span> İngiliz biyolog ve doğabilimci (1809-1882)

Charles Robert Darwin evrimsel biyolojiye yaptığı katkılarla tanınan İngiliz doğa bilimci, jeolog ve biyologdur. Tüm yaşam türlerinin ortak bir atadan türediği yönündeki önermesi günümüzde genel kabul görmekte ve bilimde temel bir kavram olarak kabul edilmektedir. Alfred Russel Wallace ile ortak bir yayında, evrimin bu dallanma modelinin, var olma mücadelesinin seçici üremede yer alan yapay seçilime benzer bir etkiye sahip olduğu doğal seçilim adını verdiği bir süreçten kaynaklandığına dair bilimsel teorisini ortaya koymuştur. Darwin insanlık tarihinin en etkili isimlerinden biri olarak tanımlanmış ve Westminster Abbey'e gömülerek onurlandırılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Pitcairn Adaları</span> Büyük Okyanusta Birleşik Krallıka bağlı bölge

Pitcairn Adaları ya da resmî kullanımı ile Pitcairn, Henderson, Ducie ve Oeno Adaları, Büyük Okyanus'un güneyinde volkanik kökenli dört adadan oluşan adalar topluluğu. Pitcairn Adaları, Britanya Denizaşırı Toprakları olarak Birleşik Krallık'a bağlı bir bölgedir. Tahiti'nin 2170 km güneydoğusunda yer almaktadır ve dünyanın nüfus bakımından en küçük ülkesidir. Adalar topluluğunda üzerinde yerleşim bulunan tek ada olan Pitcairn Adası dışında, üzerinde yerleşme bulunmayan Oeno, Henderson ve Ducie adalarından oluşmaktadır. Deniz yüzeyinden yaklaşık 300 metre yükseklikte engebeli bir yarı kraterdir. Sarp kayalarla çevrili olan adada astropik bir iklim hüküm sürer.

HMS <i>Beagle</i>

HMS Beagle, Charles Darwin'in evrim kuramını oluşturmasına temel olan araştırma gezisine çıktığı İngiliz Kraliyet Donanması gemisi.

<span class="mw-page-title-main">I. William</span> İngiltereyi fetheden Normandiya dükü

I. William, Fatih William ve Piç William olarak bilinir. 1035-1087 yılları arasında Normandiya Dükü ve 1066-1087 yılları arasında İngiltere'nin ilk Norman kökenli kralı olarak görev yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">II. Charles (İngiltere kralı)</span> İngiltere, İskoçya ve İrlanda kralı

II. Charles, İngiltere, İskoçya ve İrlanda kralı. I. Charles ve Fransa kralı IV. Henri ile Marie de' Medici'nin kızı Henrietta Maria'nın ikinci oğludur.

Beaufort rüzgâr şiddeti skalası, Sir Kaptan Francis Beaufort tarafından bulunmuş olan ve gemicilikte rüzgâr ve deniz durumunu görsel müşahedelere göre belirlemeye çalışan skaladır. Bofor skalası diye okunur.

<span class="mw-page-title-main">Clements Markham</span>

Sir Clements Robert Markham, İngiliz coğrafyacı, kâşif ve yazar.

<i>Deutschland</i> sınıfı zırhlı Alman İmparatorluk Donanması için inşa edilen beş ön dretnot savaş gemisinden oluşan gemi sınıfı

Deutschland sınıfı, Alman İmparatorluk Donanması için inşa edilen beş ön dretnot savaş gemisinden oluşan gemi sınıfıdır. Sınıf Deutschland, Hannover, Pommern, Schlesien ve Schleswig-Holstein gemilerinden oluşmaktaydı. 1903-1908 arasında inşa edilen gemiler, daha önceki Braunschweig sınıfı zırhlılara çok benzerdi; ancak daha iyi koruma sağlayan zırhları vardı. İngiliz Kraliyet Donanması'nın devrimci gemisi HMS Dreadnought'un hizmete girişiyle daha inşaları tamamlanamadan teknolojinin gerisinde kalan Deutschland sınıfı, Alman donanmasına katılan son ön dretnot gemiler oldular. Deutschland sınıfının ardından inşa edilen Nassau sınıfı zırhlılar ise Almanya'nın ilk dretnot sınıfı oldu.

<span class="mw-page-title-main">I. Henry</span>

I. Henry, 1106 – 1 Aralik 1135 döneminde Normandiya Dükü ve 3 Ağustos 1100 – 1 Aralık 1135 arasında İngiltere kralı olarak görev yapmıştır. I. William'ın dördüncü oğluydu, Latince ve Yedi özgür sanat üzerine eğitim gördü. William'ın 1087'de ölümü üzerine, Henry'nin ağabeyleri Robert Curthose Normandiya'yı, William Rufus İngiltere'yi miras aldı, ancak Henry topraksız kaldı. Batı Normandiya'daki Cotentin Kontluğunu Robert'tan satın aldı, ancak kardeşleri onu 1091'de görevden aldı. Cotentin'deki güç üssünü yavaş yavaş yeniden inşa etti ve Robert'a karşı William Rufus ile ittifak kurdu.

<i>Challenger</i> seferi

Challenger seferi, 1872 yılından 1876 yılına dek süren, 68.000'den fazla yolun katedilip 362 oşinografi istasyonundan sıcaklık, akıntılar, su kimyası ve okyanus tabanı çökeltileri hakkında veri toplanıldığı ve verilerin derlenmesi 23 yıl süren 50 ciltlik, 29.500 sayfalık bir raporda yayınlandığı bir seferdir. Okyanus bilimi'nin doğuşu bu sefere atfedilir.

<span class="mw-page-title-main">William Adelin</span> Normandiya dükü

William Ætheling (Şablon:IPA-ang; 5 Ağustos 1103 - 25 Kasım 1120), genellikle Adelin olarak isimlendirilir, bazen Adelinus, Adelingus, A(u)delin ya da diğer Latin harfleri ile Ætheling kelimesinin Norman-Fransız türleri, İngiltere Kralı I. Henry ile İskoçyalı Matilda'nın oğludur, böylece İngiltere tacının veliahtıdır. Çocuksuz erken yaşta ölümü, İngiltere'de Anarşi olarak bilinen kriz ve iç savaş dönemine yol açtı.

<span class="mw-page-title-main">George Robert Waterhouse</span>

George Robert Waterhouse İngiliz doğa tarihçisi. Londra Zooloji Topluluğu müzesinin jeoloji bölümünün müdürlüğünü yaptıktan sonra küratörlüğünü de yaptı.

<span class="mw-page-title-main">George Francis Lyon</span>

George Francis Lyon, bir İngiliz deniz subayı ve Afrika ve Kuzey Kutbu kaşifiydi. Pek seçkin bir kariyeri olmasa da, tuttuğu eğlenceli günlükler ve Kuzey Kutbu'nda yaptığı eskizlerle hatırlanır; bu bilgi daha sonraki seferler için yararlıydı.

<span class="mw-page-title-main">Barbara Villiers</span> Villiers ailesinden İngiliz kraliyet metresi (1640-1709)

Barbara Palmer, 1. Cleveland Düşesi, Castlemaine Kontesi, Villiers ailesinin İngiliz kraliyet metresi ve belki de İngiltere Kralı II Charles 'nin birçok metresi arasında en kötü şöhretli olanıydı ve ondan beş çocuğu oldu, hepsi kralın öz çocukları olarak kabul edildi ve daha sonra asilleştirildi. Barbara, özellikle saray ressamı Sir Peter Lely tarafından birçok portreye konu olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Manekenkler</span>

Haushlar ya da Manekenklar, Isla Grande de Tierra del Fuego'nun Mitre yarımadası'nda yaşayan yerli bir halktı. Artık ne yazık ki soyları tükenmiştir.Kültürel ve dilsel olarak yine Isla Grande de Tierra del Fuego'da yaşayan Ona ya da Selknamlar ve güney anakara Patagonya'daki Tehuelçe halkı ile akrabaydılar.

HMS <i>Beagle</i>ın ikinci yolculuğu

HMS Beagle'ın ikinci yolculuğu, Robert FitzRoy'un kaptanı olduğu HMS Beagle gemisinin 27 Aralık 1831'den 2 Ekim 1836'ya kadar süren ikinci araştırma gezisidir. FitzRoy, jeolojik araştırmalar yürütebilecek birinin gemide olmasının fayda getireceğini düşünmüş ve ayrıca fazladan bir doğa bilimcinin yanlarında olmasını istemişti. Yeni mezun olmuş 22 yaşındaki Charles Darwin bir papaz olmadan önce tropikleri görmeyi umut ediyordu ve bu fırsatı değerlendirdi. Yolculuğu sırasında okuduğu Charles Lyell'ın Principles of Geology kitabından çok etkilenmişti. Araştırma gezisinin sonunda Darwin, adını jeolog ve fosil koleksiyoneri olarak duyurmuş ve günlüğünü yayınlayarak yazarlığıyla da büyük bir ün kazanmıştır.

Geological Observations on South America, İngiliz doğa bilimci Charles Darwin tarafından yazılmış bir kitap. 1846 yılında yayımlanan kitap, Darwin'in, Robert FitzRoy'un kaptanlığını yaptığı HMS Beagle'ın ikinci yolculuğu sırasındaki gezilerini anlatıyor. HMS Beagle, Kraliyet Donanması için bölgedeki kıyı şeritlerinin ve adaların haritasını çıkartmak üzere Güney Amerika'ya geldi. Yolculuk esnasında Darwin, fosil ve bitki topladı ve kıtanın jeolojik özelliklerini kaydetti.

<span class="mw-page-title-main">Courtenay Hanedanı</span>

Courtenay Hanesi, Fransa, İngiltere ve Kutsal Topraklarda şubeleri bulunan bir Ortaçağ soylu evidir. Courtenay'lerin bir kolu, Bourbonlar ve Valois'lerin kuzeni olan Capetian hanedanının kraliyet ailesi haline geldi ve Konstantinopolis'in Latin İmparatoru unvanını kazandı.

<span class="mw-page-title-main">Francis Beaufort</span>

Sir Francis Beaufort (1774-1857) İrlandalı bir hidrograf, donanma subayı ve iki önemli buluşun yaratıcısıydı. Bunlardan biri rüzgar hızlarını tanımlayan Beaufort rüzgâr şiddeti skalası, diğeri ise iletişimde kullanılan Beaufort şifresidir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.