İçeriğe atla

Robert Catesby

Robert Catesby
Doğum1572
Warwickshire, İngiltere
Ölüm8 Kasım 1605 (32-33 yaşlarında)
Staffordshire, İngiltere
MeslekAsker
DinKatolik
Robert Catesby ve diğer komplocuların o dönemde (17. yy) çizilmiş eskizleri. Hollandalı çizerin bu eskizi, komplocuları hiç görmemiş olmasına rağmen bugün bile en çok kabul gören tasvirdir.

Robert Catesby (d. 1572 ya da sonrası Warwickshire, İngiltere, ö. 8 Kasım 1605 Staffordshire, İngiltere) 1605 de, İngiliz parlamentosunu havaya uçurmak için bir araya gelen 12 kişilik "Barut Komplosu" ekibin lideri.

Katolik bir anneden doğma I. James 1566 da İngiltere kralı olduğunda, katolikler daha özgür bir ortama kavuşacaklarını düşünüyorlardı. Ancak Kalvinizm görüşünü savunan I. James tam aksine uygulamalara başlayınca katolikler içinde tepkiler artmaya başladı.

Asker kökenli Robert Catesby önderliğinde bir araya gelen eylemciler parlamentoyu havaya uçurarak kral, kraliçe, kralın büyük oğlu, lordlar kamarası ve avam kamarası mensuplarını öldürmeye karar verdi. Önceden İspanya adına Hollanda'da kiralık asker olarak hizmet gören ve tünel kazarak içine yerleştirdiği barut fıçıları ile kaleleri yıkan (Osmanlılarda lağımcılar) Guy Fawkes'ın gruba katılımıyla da eylemin nasıl yapılacağı belirlenmiş oldu. Westminster'da parlamentonun tam karşısında bir mahzen kiraladılar. Ancak tünel kazmaya gerek kalmadan doğrudan parlamento altına uzanan bir tünel buldular ve barut fıçılarını yerleştirerek, Parlamento'nun açılacağı 5 Kasım 1605'te toplanmak üzere ayrıldılar.

Robert Catesby bu arada gruba katılımları artırmaya çalışıyordu. Gruba sonradan katılan Francis Tresham, akrabalarından Katolik Lord Monteagle'yi 5 kasımda parlemontoya gitmemesi için uyarınca komplo ortaya çıktı. Barutları ateşlemek üzere mahzene tek başına giren Guy Fawkes yakalandı. Oldukça ağır işkenceler sonucunda birlikçileri itiraf etti. Komplocuların bir kısmı yakalandı.

Robert Catesby ve üç arkadaşı ise çatışarak öldüler. 31 Ocak 1605'te Guy Fawkes ve yakalanan diğer komplocular parlamentonun karşısında asılarak idam edildiler.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Parlamento</span> asli görevi yürütmeyi denetlemek olan, yasa yapıcı meclis veya meclisler

Parlamento ya da yasama kurulu, birincil görevi yürütmeyi denetlemek olan, yasama gücüne ve yetkisine sahip meclis veya meclislerdir.

<span class="mw-page-title-main">II. Charles (İngiltere kralı)</span> İngiltere, İskoçya ve İrlanda kralı

II. Charles, İngiltere, İskoçya ve İrlanda kralı. I. Charles ve Fransa kralı IV. Henri ile Marie de' Medici'nin kızı Henrietta Maria'nın ikinci oğludur.

<span class="mw-page-title-main">Barut Komplosu</span>

Barut komplosu, bir grup yönetim karşıtı İngiliz Katolik tarafından, İngiltere Kralı I. James ve diğer aristokratları öldürmek için 5 Kasım 1605'te yapılan, Parlamento binasını havaya uçurma girişimidir. Robert Catesby ve Guy Fawkes öncülüğünde planlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Guy Fawkes</span> 1605teki Barut Komplosunun İngiliz üyesi

Guy Fawkes veya diğer bilinen adıyla Guido Fawkes, York şehrinde doğmuştu ve Katolik bir İngiliz askeriydi. 5 Kasım 1605'teki barut komplosunda, İngiltere Parlamento Binasını havaya uçurmakla görevliydi.

<span class="mw-page-title-main">Edward Coke</span>

Sir Edward Coke,, İngiliz hukukçu ve siyaset adamı. Stuartların kraliyet ayrıcalıklarına karşı gelip, hukukunun üstünlüğünü ileri düzeyde savunarak İngiliz hukuku ve İngiliz Anayasasının gelişimine büyük katkıda bulunmuştur. Norwich'te ve Cambridge Üniversitesi'ne bağlı Trinity College'da öğrenim gördükten sonra Inner Temple'a geldi ve burada hukuk okudu. Baroya kabul edilip, kısa sürede büyük ün kazandı. Norfolk papazı Edwani Dennv'nin Lord Cromvveli'yle yönettiği davada avukatlık yaptı. I. Elizabeth'in bakanı Lord Burghleymn yardımıyla hizmetine girdi ve hızla yükseldi. 1589'da Parlamento'ya seçildi. 1592'de Londra başsavcı yardımcısı ve yargı kayıtları sorumlusu oldu. 1593'te Avam Kamarası başkanlığına getirildi. Kraliçe Elizabeth'in politikası doğrultusunda Avam Kamarası üyelerinin kiliseyle ilgili konuları tartışma çabasını ustalıkla önledi. 1593'te başsavcılık makamının boşalmasından sonra Essex kontunun desteğiyle bu göreve gelmek isteyen Francis Bacon ile tartışmaya başladı. 1594'te bu göreve atanınca, bazı kaynaklara göre Bacon'ın başsavcı yardımcısı olmasına engel oldu. İlk karısı Bridget Paston'ın ölümünden (1598) dört ay sonra Bacon'ın da âşık olduğu Lady Elizabeth Hatton ile evlendi.

<span class="mw-page-title-main">Oliver Cromwell</span> İngiliz asker ve devlet adamı (1599–1658)

Oliver Cromwell, İngiliz siyaset adamı, asker ve devlet yöneticisi olup İngiliz İç Savaşı'nda Parlamento güçlerinin zaferinde etkin rol oynamıştır. İngiltere'nin yönetim biçimini krallıktan cumhuriyete çevirmiş ama 1653'ten ölünceye kadar Devlet Koruyucu Lord unvanı ile ülkeyi tek başına idare etmiştir.

<span class="mw-page-title-main">I. James (İngiltere kralı)</span> İskoçya, İngiltere ve İrlanda kralı

I. James, İskoçya, İngiltere ve İrlanda kralı.

<span class="mw-page-title-main">I. Charles</span> İngiltere, İskoçya ve İrlanda kralı

I. Charles, 27 Mart 1625'ten 30 Ocak 1649'da idam edilmesine kadar İskoçya Krallığı ve İngiltere ile İrlanda Krallıkları kralı.

<span class="mw-page-title-main">Muhteşem Devrim</span> Şanlı Devrim

Muhteşem Devrim veya Şanlı Devrim, "1688 Devrimi" olarak da bilinen, İngiltere Kralı II. James'in, Hollanda genel valisi III. Wilhelm tarafından tahtından indirilmesi; Britanya adasının işgali; III. William'ın karısı II. Mary ile birlikte İngiltere, İskoçya ve İrlanda krallığını üstlenmesi ve ardından gelen süreçte İngiltere'de hâlâ yürürlükte olan meşrutiyet sistemin temellerinin atılması hadiseleridir.

<span class="mw-page-title-main">Thomas Wentworth</span>

Thomas Wentworth, 1. Strafford Earlü İngiliz devlet adamı İngiliz İç Savaşına giden dönemde önde gelen siyasi kişiliklerdendir. Parlamentoda görev almıştır, koyu I. Charlestaraftarıdır. 1632-1639 arasında İrlanda'da yöneticilik görevi yapmış, İngiltere'ye döndüğünde kralın baş danışmanı olmuştur. Parlamentoya karşı monarşinin konumunu kuvvetlendirmeye çalışmıştır. Parlamentonun, idamını isteyen kararı I. Charles tarafından onaylanınca idam edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">İngiltere tarihi</span> İngilterenin Tarihsel Gelişimi

İngiltere tarihi, günümüzde Birleşik Krallık içerisinde bir bölgeyi oluşturan ülkedir. Happisburgh, Norfolk'da bulunan çakmak taşı gibi aletler ve ayak izleri İngiltere'de 800.000 yıldan fazla önce yaşanmaya başlandığını göstermiştir. Modern insan için ilk kanıt, Kuzeybatı Avrupa'da 1927 yılında Devon, Kents Cavern'de keşfedilen bir çene kemiği olup yaşı 41.000 ila 44.000 arasında olduğu 2011 yılında tekrar belirlenmiştir. Devamlı olarak süregelen insan yerleşimi yaklaşık 12.000 yıl önce, son buzul çağının sonunda başlamıştır. Bölgede Orta Taş Çağı, Cilalı Taş Devri, Tunç Çağı gibi dönemlerde bulunan birçok türde kalıntıların yanı sıra, Stonehenge gibi yapıtlar ve Avebury türü anıtlar örnek olarak verilebilmektedir. Demir çağında İngiltere'nin güneyinde, İskoçya'da bulunan Firth of Forth (Haliçi) bölgesinde, Keltler ve Britonların yaşadığı ve aynı zamanda Belgae kabilelerinde ülkenin güney doğusunda yaşamış olduğu bilinmektedir. MS 43 yılında Roma'nın Britanya fethi başlamış olup dört yüzyıl sürmesine karşın ülke bu durumdan fazla etkilenmemiştir.

Üç Krallık Savaşları 1639 - 1651 yılları arasında İngiltere, İrlanda ve İskoçya'yı da içine alacak şekilde gerçekleşen çok sayıda olayı kapsar. Bu olaylardan en önemlisi İngiliz İç Savaşıdır ve savaşın sonunda 1649 yılında Parlamento tarafından alınan kararla kral I. Charles idam edilmiştir. Üç Krallık Savaşları dönemi 1660 yılında II. Charles'ın tahta çıkmasıyla başlayan Restorasyon dönemine kadar uzatılır. Savaşlar toplumsal hayatta dini ve sosyal meselelere dair biriken sorunların patlaması olarak da değerlendirilebilir. Din alanında halk, monarşisinin müdahalesi olmaksızın özgürce ibadet etme arzusunu dile getirmiştir. Sosyal alanda da monarşinin yetkilerinin parlamento tarafından düzenlenmesi arzusu bulunuyordu. İngiltere, İrlanda ve İskoçya topraklarında yaşanan bu toplumsal olayların bir de ulusal boyutu olmuştur. İrlanda ve İskoçya birleşik krallık altında İngiliz hakimiyetine de başkaldırmıştır. Oliver Cromwell komutasındaki Parlamento yanlılarının monarşi, İrlanda ve İskoçya'ya galip gelmesi günümüzdeki meşruti monarşiyle yönetilen Londra merkezli Büyük Britanya'nın da temellerini atmıştır. Aynı dönemde meydana gelen ve İspanyol İmparatorluğuna karşı yaşanan Portekiz ve Hollanda bağımsızlık savaşları da bu dönemde yaşanmıştır.

Rump Parlamentosu, İngiliz İç Savaşı sırasında 6 Aralık 1648 günü gerçekleştirilen Pride Darbesi sonucu Uzun Parlamento'daki Oliver Cromwell karşıtı ve I. Charles'ın vatana ihanetten yargılanmasına karşı olan vekillerin tasfiye edilmesinden sonra ortaya çıkan parlamentodur.

Breda açıklaması, Restorasyon ile birlikte iktidara gelen İngiltere Kralı II. Charles tarafından 4 Nisan 1660 günü yapılan açıklamadır. Buna göre İngiliz İç Savaşı ve takip eden Fetret Devri döneminde işlenen suçlar, suçluların kral II. Charles'ı yasal kral olarak tanımaları karşılığında affedilmekte, bu dönemde satın alınan mallar sahiplerinde kalmakta, dini özgürlükler güvence altına alınmakta ve silahlı birliklerde görev yapmış olan askerlerin alacakları ödenmekteydi.

<span class="mw-page-title-main">John Pym</span>

John Pym İngiliz milletvekili, Uzun Parlamento lideri, kral I. James ve sonrasında kral I. Charles'ın azılı muhalifi. 1642 yılında İngiliz İç Savaşını başlatan olayda başroldedir. Aralarında kendisinin de olduğu beş muhalif vekili bizzat tutuklamak üzere Avam Kamarası'na gelen kral I. Charles uzlaşmaz tavrıyla iç savaşı başlatmış olur. Pym, kralın danışmanı olan William Laud'u İngiltere'yi yeniden Katolikleştirmeye çalışmakla suçlar.

<span class="mw-page-title-main">Uzun Parlamento</span>

Uzun Parlamento, ilk kez 3 Kasım 1640 günü İngiltere kralı I. Charles tarafından toplanmış olan parlamentodur. 12 yıl aradan sonra kral tarafından sürmekte olan Piskoposlar Savaşı için mali kaynak sağlamak için toplanmıştır. Parlamento İngiltere monarşisiyle yaşanan iktidar mücadelesinde taraf olarak İngiliz İç Savaşını sürdürmüş ve galip gelmiştir. 1648 yılında Oliver Cromwell komutasındaki Yeni Ordu birliklerince tasfiye edilmiştir. Uzun Parlamento Cromwell'in ölümünün ardından yeniden toplanmış ve Restorasyon adı verilen dönemin başlangıcında yeni kral II. Charles'ın iktidarına kolaylık sağladıktan sonra kendisini lağvetmiştir.

Guy Fawkes maskesi, Barut Komplosu olarak bilinen grubun en ünlü üyesi Guy Fawkes'un stilize edilmiş bir tasviridir. Söz konusu komplo 5 Kasım 1605 tarihinde İngiltere Lordlar Kamarası'nı Katolik bir yönetim kurmak amacıyla havaya uçurma planıdır. Maskenin kökleri bu komplonun kutlamaları maiyetinde olan Guy Fawkes Gecesi kutlamalarına dayanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">1689 Haklar Beyannamesi</span> İngiltere kralının keyfi davranışlarını ve yetkilerini sınırlayan insan hakları bildirgesi

Bill of Rights olarak da bilinen İngiliz Haklar Beyannamesi, 1689 yılında İngiltere’de parlamento tarafından yayınlanan, İngiltere krallarının keyfî davranışlarını ve yetkilerini sınırlayan bir medenî ve siyasî haklar beyannamesidir.

<span class="mw-page-title-main">Francis Tresham</span>

Thomas Tresham ve Merial Throckmorton'un en büyük oğlu Francis Tresham, İngiltere Kralı I. James James'e suikast düzenleyen bir komplo olan İngiliz il Katolik grubunun bir üyesiydi.Sadece ailesinin müdahalesi ve babasından gelen para onu kurtarıcıdan kurtardı.Lideri Robert Catesby, ondan büyük miktarda para ve Rushton Hall'un kullanımını sağlamasını istedi, ancak Tresham görünüşe göre ikisini de sağlamadı, bunun yerine plotter Thomas Wintour'a çok daha az miktarda para verdi.İçlerinden birine isimsiz bir mektup gönderen William Parker, 4. Baron Monteagle, komplo başarısızlığında nihayetinde belirleyici olan bir olay olan İngiliz Dışişleri Bakanı Robert Cecil'e gitti.23 Aralık 1605'te doğal nedenlerle öldü.