İçeriğe atla

Robert Boyle

Robert Boyle
Robert Boyle (1627–91)
Doğum25 Ocak 1627(1627-01-25)
Lismore, County Waterford, İrlanda Krallığı
Ölüm31 Aralık 1691 (64 yaşında)
Londra, İngiltere
DinAnglikanizm[1]
ÖdüllerRoyal Society üyeliği
Kariyeri
DalıFizik, Kimya
EtkilendikleriGalileo Galilei, Otto von Guericke, Francis Bacon, Samuel Hartlib[2]
EtkiledikleriIsaac Newton

Robert Boyle (d. 25 Ocak 1627 - ö. 30 Aralık 1691), Anglo-İrlandalı doğa filozofu, kimyager, fizikçi, doğa tanrıbilimcisi ve kâşif.

Modern anlamda ilk "element" tanımını yapmıştır. Gazın basıncıyla hacmi arasında bir bağlantı olduğunu açıklamıştır. Bu bağıntı "Boyle – Mariotte Yasası" olarak bilinir.[3] En çok matematik ve fen alanında yaptığı çalışmalarla hatırlanmaktadır. Araştırmalarının ve de kişisel düşüncelerinin açık bir şekilde simyacılıkla bağlantısı olsa da, genellikle, ilk modern kimyager olarak görülür. Çalışmalarının arasından en ünlüsü, The Sceptical Chymist (Kuşkucu Kimyager), kimya alanında bir dönüm noktası olarak görülür.

Gençliği

Robert Boyle Munster, Richard Boyle'ın yedinci oğlu ve on dördüncü çocuğu olarak doğmuştur. Doğar doğmaz "anne" diye ağladığı ve 6 aylıkken konuşmaya başladığı, 1,5 yaşında ise ileri derecede okuryazar olduğu bilinmektedir. Henüz çocukken Latince, Yunanca ve Fransızca öğrenen Boyle, daha 9 yaşına bile girmeden babasının arkadaşı Sir Henry Wotton'un çalıştığı Eton Koleji'ne gönderildi. Bu okulda üç yıl kaldıktan sonra, bir Fransız hocayla beraber yurt dışına gitti. İki yıl Cenevre'de kaldıktan sonra, 1641'de Floransa'ya gitti. O kış orada kalarak "büyük yıldız-izleyici", Galileo Galilei'nin ikilemlerini inceledi. Gidişinden kısa bir zaman sonra Galilei, 1642'nin başında öldü.

Yaşamı

1645'te İngiltere'ye döndüğünde, babasının hastanede olduğunu ve ona Dorset'teki Stalbridge eviyle İrlanda'daki mülklerini bıraktığını öğrendi. O zamandan sonra, kendini bilimsel araştırmaya adadı ve kısa zamanda, kendine, birkaç meraklı insanın yeni bir felsefe oluşturmak için kurduğu "Görünmez Kolej" de bir yer buldu. Bu grup, sıkça Londra'daki Grensham Koleji'nde buluşuyorlardı. Bazı üyeler Oxford'da da buluşmalarını yapıyorlardı. Bunun ardından, 1654'te, Boyle, Oxford'a taşındı. 1657'de Otto von Guericke'nin hava pompasını okuyunca, Robert Hooke'un asistanlığıyla bu aleti geliştirmeye karar verdi. 1659'da "machina Boyleana" ya da "Pnömatik Motor" adını verdiği sonuçlardan sonra hava konusunda birçok deney yapmaya başladı.

1660'ta, bu aletle yaptığı çalışmaları New Experiments Physico-Mechanical (Fiziko-Mekanik Yeni Deneyler) adı altında yayınladı. Bu kitaptaki düşüncelerin bir eleştirmeni Franciscus Linus'tu (1595-1675). Boyle, ünlü Boyle yasasını bu kritiklere yanıt ararken buldu. Ancak, bağımsız bir şekilde, aynı şeyleri bulan ama 1676'ya kadar yayımlamayan Edme Mariotte de bu kanunun bulucuları arasında gösterilir. 1663'te, Royal Society of London for the Improvement of Natural Knowledge (Doğal Bilgide Gelişme İçin Londra Kraliyet Cemiyeti) oldu. Vakfın kurucusu II. Charles, Boyle'ı üye yaptı ve 1680'de başkanlığa seçilse de yeminleri konusunda bazı şüpheleri olduğu için bu görevi kabul etmedi.

Boyle, Oxford'dayken bir Chevalier (Şövalye) oldu. Şövalyelerin Oxford'a, Boyle'ın gelmesinden biraz zaman önce yerleştikleri düşünülmektedir. Boyle'ın yaşadığı zaman, zaferler almış parlement güçlerinin, yeni gelişen fikirlere karşı olduğu bir zamana denk geldiği için Boyle'ın da Şövalye hareketlerinde nasıl görevler aldığı oldukça gizli kalmıştır. Bu nedenle de bu konuda tek bilinen şey, böyle bir cemiyete üyeliğidir.

1668'de Oxford'u bırakıp Londra'ya, Pall Mall'da oturan kız kardeşi Lady Ranelagh'ın yanına yerleşmiştir.

Yaşlılığı

1689'da hiçbir zaman çok kuvvetli olmayan sağlığı oldukça kötüleşti ve de bu onun Kraliyet Cemiyeti de dahil görüşmelere gitmesini engelledi. Tanıdıklarına, "çok sıra dışı bir durum olmadığı müddetçe" Salı-Cuma öğleden sonraları ve Çarşamba-Cumartesi de öğlenleri rahatsız edilmek istemediği haberini saldı. Bu kazandığı zamanda "kendini toparlayıp, raporlarını düzenlemeyi" ve "o sanattaki çalışkan havarilere, aynen Hermetik bir miras" gibi olacak önemli kimyasal çalışmalar düzenlemek istiyordu.

Kaynakça

  1. ^ Deem, Rich (2005). "The Religious Affiliation of Robert Boyle the father of modern chemistry. From: Famous Scientists Who Believed in God". adherents.com. 27 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2009. 
  2. ^ John J. O'Brien, "Samuel Hartlib's Influence on Robert Boyle's Scientific Development." Annals of Science, Volume 21, Issue 4, 1965.
  3. ^ "Arşivlenmiş kopya". 1 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2018. 

Biyografi

  • Fulton, John F., A Bibliography of the Honourable Robert Boyle, Fellow of the Royal Society. Second edition. Oxford: At the Clarendon Press, 1961.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Michael Faraday</span> İngiliz bilim insanı (1791–1867)

Michael Faraday, elektromanyetizma ve elektrokimyaya katkılarıyla tanınan, İngiliz kimya ve fizik bilgini.

<span class="mw-page-title-main">Londra Üniversitesi</span> İngiltere, Londrada kurulu devlet üniversitesi

Londra Üniversitesi, Birleşik Krallık'ın en eski ve önemli üniversitelerinden biridir. Oxford ve Cambridge'in ardından üniversite eğitimini diğer şehirlere de yaymak için 1836'da kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Dorothy Hodgkin</span> İngiliz kimyager (1910-1994)

Dorothy Mary Crowfoot Hodgkin, protein kristallografisi bilim dalının kurucusu Britanyalı bilim insanı.

<span class="mw-page-title-main">Barut Komplosu</span>

Barut komplosu, bir grup yönetim karşıtı İngiliz Katolik tarafından, İngiltere Kralı I. James ve diğer aristokratları öldürmek için 5 Kasım 1605'te yapılan, Parlamento binasını havaya uçurma girişimidir. Robert Catesby ve Guy Fawkes öncülüğünde planlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Denis Papin</span> Fransız fizikçi, matematikçi ve mucit

Denis Papin FRS,, Fransız fizikçi. 1681'de düdüklü tencereyi icat eden Fransız bilim insanı. İçindeki basıncı bilmek için bir supap yerleştirmiş, basıncı bir ağırlıkla dengelemişti. Bu gerçek bir "güvenlik süpabı"ydı ve kapsamı tencerenin yararını çok aşıyordu.

<span class="mw-page-title-main">George Porter</span>

George Hornidge Porter İngiliz kimyager. 1967 yılında Nobel Kimya Ödülü'ne layık görülmüştür.

Deneysel fizik, evren hakkında bilgi toplamak için fiziksel olguları gözlemleyen fizik disiplinleri ve alt disiplinleridir. Yöntemleri, Cavendish deneyi gibi basit deney ve gözlemlerden, Büyük Hadron Çarpıştırıcısı gibi komplike deneylere kadar disiplinleri arasında farklılıklar gösterir.

<span class="mw-page-title-main">Angus Deaton</span> İngiliz ekonomist

Angus Stewart Deaton, Britanyalı ve Amerikalı iktisat profesörü. Mikroiktisat konusunda araştırmalar ve eğitimcilik yapmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Margaret Lucas Cavendish</span>

Margaret Lucas Cavendish 17. Yüzyıldaki İngiliz aristokrat, filozof, şair, bilim insanı, bilimkurgu ve oyun yazarı. Doğum adı Margaret Lucas olan Cavendish, ünlü İngiliz kraliyet soylularından John Lucas ve Charles Lucas'ın en küçük kız kardeşidir. Kraliçe Henrietta Maria'nın görevlisi oldu ve Fransa'da sürgüne gönderildi, bir süre genç Kral 14. Louis'in sarayında yaşadı. 1645'te Newcastle’ın ilk dükü olarak bilinen William Cavendish ile evlenerek onun ikinci karısı oldu. Evlendiğinde William Cavendish henüz bir markiydi. Cavendish, çoğu kadın yazarın isimsiz olarak kitaplarını yayınladığı bir dönemde kendi adıyla eserlerini yayınlayan bir şair, filozof, deneme ve oyun yazarıydı. Kitaplarında cinsiyet, güç, ahlak, bilimsel yöntem ve felsefe gibi bir dizi konuyu ele aldı. Ütopik aşk romanı The Blazing World, bilimkurgu edebiyatının tarihteki ilk örneklerinden biridir. Doğa felsefesi ve modern bilim alanındaki yayınlanan kapsamlı çalışmalarıyla benzeri görülmemiş bir kadındır. Bir düzineden fazla özgün eserin yanı sıra gözden geçirilmiş eserler de eklendiğinde toplam yayınlanan eseri 21'dir. Cavendish, benzersiz ve çığır açan bir kadın yazar olarak savunuluyor ve eleştiriliyor. On yedinci yüzyılın Aristotelizm ve mekanik felsefesini reddeden ve bunun yerine canlı bir model tercih eden Cavendish 1667'de Londra Kraliyet Cemiyeti'nde yapılan ilk toplantıya katılan ilk kadın oldu ve toplantıya katılan filozoflar Thomas Hobbes, René Descartes ve Robert Boyle ile yan yana gelmiş ve onları eleştirmiştir. Cavendish'in ilk hayvan hakları savunucusu ve hayvanlar üzerinde yapılan deneylere ilk karşı çıkan kişi olduğu öne sürülmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Robert May (Oxford Baronu)</span> Avustralyalı bilim insanı ve akademisyen

Oxford Baronu Robert McCredie May, Avustralyalı bilim insanı ve akademisyen.

David Chilton Phillips, Ellesmere Baronu Phillips, KBE, FRS H FRSE İngiliz yapısal biyologdur.

Ewart Ray Herbert Jones, Galli organik kimyager ve akademik yönetici. Uzmanlık alanlarındaki çalışmaları ile temelde streoitler, terpenler ve vitaminler olmak üzere çeşitli doğal ürünlerin kimyasını keşfetmiştir. Ayrıca, çalışmaları sayesinde Jones oksidasyonu geliştirilmiştir.

Sör Richard Oswald Chandler Norman, İngiliz kimyager.

Sör John Ivan George Cadogan İngiliz organik kimya uzmanı.

Jack Lewis, Newnham'lı Baron Lewis, FRS, HonFRSC Temel olarak inorganik kimya alanında çalışan bir İngiliz kimyacı.

Sör Rex Edward Richards İngiliz bilim insanı ve akademisyen. Oxford Üniversitesi Rektör Yardımcısı ve Leverhulme Vakfı'nın direktörü olarak görev yaptı.

Anthony Ledwith İngiliz kimyager.

Royal Society of Chemistry (RSC), Londra'daki Burlington House'da bulunan mekanında bir dizi önemli sanat eserine sahiptir. Koleksiyon, esas olarak 19. Yüzyılın ortası ile 21. Yüzyılın başları arasında elde edilen büstler, resimler ve diğer eserlerden oluşur.

<span class="mw-page-title-main">Frederick Abel</span>

Frederick Augustus Abel, patlayıcılar konusunda önde gelen bir İngiliz kimyagerdir. Ateşli silahlarda korditin icadıyla tanınır.

<span class="mw-page-title-main">E. J. Bowen</span>

Edmund ("Ted") John Bowen FRS İngiliz fiziksel kimyacı.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.