İçeriğe atla

Robert Bárány

Robert Bárány
Robert Bárány
Doğum22 Nisan 1876
Viyana, Avusturya
Ölüm8 Nisan 1936
Uppsala, İsveç
Mezun olduğu okul(lar)Viyana Üniversitesi
ÖdüllerNobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü 1914
Kariyeri
DalıTıp
Çalıştığı kurumlarUppsala Üniversitesi
İmza

Robert Bárány (d. 22 Nisan 1876 - ö. 8 Nisan 1936) Avusturyalı otolojist.[1][2] Kulaktaki vestibüler sistemin fizyoloji ve patolojisi üzerine yaptığı çalışmaları sayesinde 1914 yılında Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü'nü aldı.[3]

Biyografi

Barany, Avusturya'nın Viyana şehrinde doğdu. Bir bilim insanının kızı olan Maria Hock ve banka yetkilisi ve gayrimenkul yöneticisi olan Macar Yahudi Ignaz Barany'nin altı çocuğundan en büyüğü idi.

1900 yılında Viyana Üniversitesi tıp fakültesinden mezun oldu. Barany Viyana'da bir doktor olarak çalışırken hastalarının baş dönmesini rahatlatmak için onların iç kulaklarının içine sıvı enjekte ediyordu. Enjekte edilen sıvı çok soğuk olduğunda hastalarında vertigo ve nistagmus (istemsiz göz hareketi) deneyimliyordu. Sıvıyı ısıttığında hastalarda ters yönde nistagmus oluştuğunu gördü. Barany bu deneyimiyle endolenfanın serin iken batan ve sıcak iken yükselen bir özelliği olduğunu ve böylece endolenfanın akış yönünün vestibüler organa proprioseptif sinyalleri sağladığını teorize etti. Kalorik reaksiyon olarak adlandırdığı bir dizi deney ile gözlemlerine devam etti. Yaptığı gözlemler ve araştırmalar sonucu vestibüler organ hastalıklarının cerrahi tedavisini mümkün kıldı. Barany bununla beraber beyincik işlevi ve denge kontrolünün diğer yönlerini de araştırdı.

Sivil bir cerrah olarak I. Dünya Savaşı sırasında Avusturya ordusuna hizmet ederken Rus ordusu tarafından esir alındı. 1914 yılında kendisine Nobel Ödülü verildiğinde Barany bir Rus savaş kampında esirdi. İsveç Prensi Carl ve Kızıl Haç tarafından Rusya ile yürütülen diplomatik müzakereler sonucu 1916 yılında serbest bırakıldı. Ödül törenine 1916 yılında katılabildi.

1917 yılından ölümüne dek Uppsala Üniversitesi'nde profesör olarak çalıştı. Uppsala'da altmışıncı doğum gününe kısa bir süre kala 1936 yılında öldü.

Kaynakça

  1. ^ "Britannica ansiklopedisi 02.02.2012 tarihinde erişilmiştir". 31 Aralık 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Şubat 2012. 
  2. ^ Fred Ashley White (15 Nisan 2009). Physical Signs in Medicine and Surgery: An Atlas of Rare, Lost and Forgotten Physical Signs (İngilizce). Museum Press Books. 9781441508287. 
  3. ^ Eastern Europe: an introduction to the people, lands, and culture Volume 1 - Page 394 Richard C. Frucht - 2005 " Hungarian or Hungarian-Born Winners of the Nobel Prize The physicist Fülöp Lénárd was the recipient of the Nobel Prize in 1905 for his work on cathode rays. Róbert Bárány received the 1914 Nobel Prize in Physiology and Medicine "

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü sahipleri listesi</span>

Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü, İsveç Karolinska Enstitüsü tarafından her yıl fizyoloji ya da tıp alanında çeşitli konularda alanlarındaki olağanüstü katkıları için bilim insanları ve doktorlara verilen ödül. Alfred Nobel'in 1895 tarihli vasiyeti üzerine; 1901 yılından itibaren bilim insanlarına alanlarında seçkin katkıları için verilmeye başlanan, kimya, fizik, edebiyat ve barış alanları ile birlikte beş Nobel Ödülü'nden birisidir. Nobel'in vasiyeti gereği ödül Nobel Vakfı tarafından yönetilir ve İsveç Karolinska Enstitüsü tarafından seçilen bir yönetici sekreter ve beş üyeden oluşan bir komite tarafından verilir. Çoğu zaman Nobel Tıp Ödülü olarak anılmasına rağmen Nobel vasiyetinde özellikle "fizyoloji veya tıp" olarak belirtmiştir. Bu sayede ödül daha geniş bir alanda verilebilmektedir. İlk Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü 1901 yılında Alman bilim insanı Emil Adolf von Behring'e verildi. Her ödül sahibine, bir madalya, bir diploma ve miktarı yıllara göre değişen para ödülleri verilir. 1901 yılında Emil Adolf von Behring 150.782 İsveç kronu ki bu 2008 yılı Aralık ayında 7.731.004 İsveç kronuna eşittir, para ödülü aldı. 2008 yılında ise Harald zur Hausen, Françoise Barré-Sinoussi ve Luc Montagnier 10.000.000 kron para ödülünü paylaştılar. Ödül, Stockholm'de Nobel'in ölüm yıldönümü olan 10 Aralık'ta bir ödül töreniyle verilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Jean Dausset</span> Fransız hekim (1916-2009)

Jean Dausset,, Fransız immünolog.

<span class="mw-page-title-main">Viyana Tıp Üniversitesi</span>

Viyana Tıp Üniversitesi, Avusturya'nın başkenti Viyana'da yer alan bir devlet üniversitesidir. 1365 yılında Avusturya dükü IV. Rudolf tarafından kurulmuş Viyana Üniversitesi'nin kurucu fakültesi olarak açılmış ve 2004 yılında Viyana Üniversitesi'nden ayrılarak Viyana Tıp Üniversitesi'ne dönüşmüştür. Okulda tıp ve dişçilik bölümleri yer almakta olup, bunun yanı sıra tıbbi bilişim masterı ile doktora ile postdoc programları da bulunmaktadır. Avrupa'nın en büyük hastanesi olan Viyana Genel Hastanesi üniversiteye bağlıdır.

<span class="mw-page-title-main">Robert G. Edwards</span> Büyük Britanyalı fizyolog, üreme tıbbı ve özellikle in-vitro fertilizasyonun (IVF) öncüsü bilim insanı

Robert Geoffrey Edwards, Büyük Britanyalı fizyolog, üreme tıbbı ve özellikle in-vitro fertilizasyonun (IVF) öncüsü bilim insanı. Cerrah Patrick Steptoe ile birlikte, Edwards ilk tüp bebek olan Louise Brown'ı IVF ile başarılı bir şekilde dünyaya getirmişlerdir. Edwards, "İn vitro fertilizasyonun gelişimi için" yaptığı çalışmalarından dolayı 2010 Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü'ne layık görüldü.

<span class="mw-page-title-main">Santiago Ramón y Cajal</span> İspanyol nörobilimci (1852-1934)

Santiago Ramón y Cajal İspanyol patolog, histolog, sinirbilimci ve Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü sahibi. Cajal, beynin mikroskopik yapısıyla ilgili orijinal ve öncü niteliğindeki araştırmaları nedeniyle modern sinirbilimin babası olarak birçok kişi tarafından kabul edilmektedir. Çizim konusundaki yeteneği sayesinde beyin hücreleri ile ilgili yaptığı yüzlerce çizim bugün hâlâ eğitim amaçlı kullanılmaktadır. Sinir sisteminin yapısıyla ilgili yaptığı çalışmalardan dolayı 1906 yılında Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü'nü kazanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Emil Theodor Kocher</span> İsviçreli doktor, araştırmacı

Emil Theodor Kocher, İsviçreli doktor, tıbbi araştırmacı. Tiroid cerrahisi, patolojisi ve fizyolojisi üzerine yaptığı çalışmalar nedeniyle 1909 yılında Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü'nü kazandı.

<span class="mw-page-title-main">Allvar Gullstrand</span>

Allvar Gullstrand, İsveçli göz doktorudur.

<span class="mw-page-title-main">Corneille Heymans</span> Belçikalı fizyolog

Corneille Jean François Heymans Belçikalı fizyolog. 1938 yılı Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü sahibi.

<span class="mw-page-title-main">Robin Warren</span> Avusturalyalı patolog

John Robin Warren, Avustralyalı patolog, 2005 yılı Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü sahibi bilim insanı. Barry Marshall ile birlikte Helicobacter pylori bakterisinin kapsamlı bir şekilde yeniden keşfi nedeniyle Nobel Tıp Ödülü'nü almaya hak kazanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Eric Kandel</span> Amerikalı ruh hekimi

Eric Richard Kandel,, Avusturya asıllı Amerikalı psikiyatrist, nörolog, fizyolog, davranış biyoloğu, biyokimyager. 2000 yılında nöronlarda hafıza fizyolojisi ile ilgili yaptığı çalışmalarla Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülünü kazandı. Aynı yıl ödülü Arvid Carlsson ve Paul Greengard ile paylaştı.

<span class="mw-page-title-main">Arvid Carlsson</span>

Arvid Carlsson, İsveçli bilim insanı.

<span class="mw-page-title-main">Robert F. Furchgott</span> Amerikalı biyokimyager (1916 – 2009)

Robert Francis Furchgott, 1998 Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü sahibi Amerikalı biyokimyacı. Ödülü aynı yıl Louis Ignarro ve Ferid Murad ile paylaşmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Rosalyn Sussman Yalow</span> Amerikalı fizikçi (1921 – 2011)

Rosalyn Sussman Yalow Amerikalı hekim ve 1977 Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü sahibi bilim insanı. Radioimmunoassay (RIA) tekniğini geliştirmesiyle bu ödülü kazanmıştır. Gerty Cori'den sonra Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü kazanan ikinci kadın Amerikalı bilim insanıdır.

Daniel Nathans Amerikan Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü sahibi mikrobiyolog.

<span class="mw-page-title-main">Sune Bergström</span>

Sune Bergström, İsveçli bir biyokimyacı. "Prostoglandinler ve ilişkili biyolojik olarak aktif maddeleri keşiflerinden dolayı" 1982 yılında İsveçli Bengt I. Samuelsson ve Birleşik Krallık vatandaşı Sir John Robert Vane ile birlikte Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü sahipi olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">John Robert Vane</span>

Sir John Robert Vane, İngiliz farmakolog. Çalışmalarıyla aspirinin ağrı kesici ve antienflamatuar etkilerinin anlaşılmasına yardımcı olmuş ve kalp-damar hastalıklarının tedavisinde yol gösterici olmuştur. 1982 yılında Sune K. Bergström ve Bengt I. Samuelsson ile birlikte "prostaglandinler ve ilgili biyolojik olarak aktif maddelerle ilgili keşifleri nedeniyle " Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü kazanmıştır.

Joseph Edward Murray Amerikan plastik cerrah. 23 Aralık 1954 tarihinde tek yumurta ikizleri Richard ve Ronald Herrick arasında ilk kez başarılı bir böbrek naklini gerçekleştirmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Harvey J. Alter</span>

Harvey James Alter, ABD'li akademisyen ve bilim insanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Michael Houghton</span> araştırmacı

Michael Houghton Nobel Ödülü sahibi bir İngiliz bilim insanıdır. Qui-Lim Choo, George Kuo ve Daniel W. Bradley ile birlikte 1989'da Hepatit C'yi keşfetti Ayrıca 1986'da Hepatit D genomunu keşfedenlerden birisidir. Hepatit C virüsünün (HCV) keşfi, kandaki HCV'yi tespit etmek için teşhis reaktiflerinin hızla geliştirilmesine yol açtı ve bu da kan transfüzyonu yoluyla HCV kapma riskini üçte birden yaklaşık iki milyonda bire düşürdü. Antikor testinin yalnızca ABD'de yılda en az 40.000 yeni enfeksiyonu ve dünya çapında çok daha fazlasınını önlediği tahmin edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Tasuku Honjo</span>

Tasuku Honjo Japon hekim-bilim insanı ve immünologdur. 2018 Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü'nün kazananlarından birisidir. En çok programlanmış hücre ölüm proteini 1'i (PD-1) tanımlamasıyla tanınır. Aynı zamanda IL-4 ve IL-5 sitokinlerinin ve sınıf anahtarı rekombinasyonu ve somatik hipermutasyon için gerekli olan aktivasyonla indüklenen sitidin deaminazın (AID) moleküler keşfi ile de bilinir


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.