Rize'deki akarsular listesi
Rize ilinde irili ufaklı pek çok akarsu vardır. Bu bölgedeki akarsular oldukça kısadır; yüksek yerlerden doğar ve hızlı bir akışa sahiptir. Çoğu ana bir akarsuda toplandıktan sonra Karadeniz'e dökülür. Bu akarsular arasında en uzun olanı, 78.4 kilometre uzunluğuyla İyidere Deresi, beslenme alanı en geniş olan ise Fırtına Deresi'dir.[1]
A
- Ağveçor Deresi
- Anzer Deresi, İkizdere'deki akarsu.
- Arılı Deresi (Lazca: Pishala Deresi), Fındıklı ilçesinde bulunan ve Karadenize akan bir nehirdir. Nehrin kaynağının denizden yüksekliği yaklaşık 2300 metredir ve nehrin uzunluğu yaklaşık 31.5 kilometredir. Nehrin yatak eğimi %73'tür.
- Arduç Deresi, Fındıklı'nın Yaylacılar köyünden doğan bir akarsu.
- Asmalıırmak Deresi, Güneysu'da bulunan bir akarsu.
- Azsu Deresi, Çayeli'ndeki akarsu.
B
- Balamya Çayı, Merkez ilçede 22.6 km uzunluğunda olan akarsu.
- Balat Deresi
- Beyazsu Deresi
- Bodasari (Lazca: Bodaǯari) Deresi, Pazar ilçesinde bulunan ve Karadeniz'e akan bir akarsudur. Fırtına ve Hemşin derelerinin arasında kalır. Adını ''ağ suyu'' anlamına gelen Lazca ''bodaǯari (bodatzari)'' sözcüğünden alır. Farklı kaynaklarda ''bodaçari, modaçar'' gibi yanlış isimlendirmelerle anılsa da resmi kayıtlara ''Bodasari'' olarak kaydedilmiştir.[2][3][4]
- Büyükköy Deresi
C
- Cimil Deresi, İkizdere ilçesinde bulunan bir akarsudur.
Ç
- Çağlayan Deresi, Abunoğa Irmağı veya Fındıklı Deresi (Lazca: Abu Deresi), Fındıklı ilçesinde bulunan ve Karadenize akan bir nehirdir. Nehrin kaynağının denizden yüksekliği yaklaşık 2600 metredir ve nehrin uzunluğu yaklaşık 34.7 kilometredir. Nehrin yatak eğimi %75'tir.
- Çataklıhoca Deresi veya Aşıklar Deresi, Çayeli ilçesinde bulunan ve Karadeniz'e akan bir nehirdir. Kaynağı Tekfur Tepesi olan nehir, kuzeydoğu yönüne doğru akar. Çayeli'nin batısından Karadeniz'e dökülür. Nehirde sportif olta balıkçılığı yapılabilmektedir.[5]
- Çiftekavak Deresi, Merkez ilçesinde yer alan, 7 km uzunluğunda bir deredir. Dere, 2018 yılında yapılan bir araştırmaya göre kirlilik tehdidi altındadır.[6]
D
- Demlisu Deresi veya Çor Deresi, İyidere Deresi'nin İkizdere'deki kolu.
- Derepazarı Deresi, Derepazarı ilçesinden geçen küçük bir akarsudur. Akarsudan akan su pH yönünden nötr ile hafif alkali arasında sayılabilir. Ortalama su sıcaklığı 14,59 °C'dir. Yüksek kaliteli su olarak sınıflandırılabilen Derepazarı Deresi, ılık ve soğuk su balıklarının yaşaması için uygundur.[7]
- Dolana Deresi, Zaba Deresi veya Aşıklar Deresi, Ardeşen ilçesinde bulunan ve Karadeniz'e akan bir ırmaktır. Ardeşen'in doğusundan Karadeniz'e bağlanmaktadır. Karadeniz'e bağlandığı noktada Ardeşen Limanı bulunmaktadır. Ardeşen, Dolana Deresi'nin bitişindeki iskelenin çevresine kurulmuş bir mahalleydi. İskele zamanla Ardeşen Limanı olmuştur. Dereye, Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü tarafından yürütülen 'Doğal Alabalık Üretilmesi ve Orman İçi Suların Balıklandırılması Projesi' kapsamında yavru alabalık salınımı yapılmıştır.[8] Dere, sırasıyla Zeytinlik, Pirinçlik, Armağan ve Kurtuluş köylerinden geçmektedir.
- Durak Dere veya Durak Deresi, Ardeşen ilçesinde bulunan ve Fırtına Deresi'ne bağlanan bir nehirdir. Yukarıdurak Deresi ve Tunca Deresi'nin birleşmesinden oluşmuştur. Uzunluğu 33 kilometredir.[9] Fırtına Deresi'nin uzun koludur. Nehrin kaynağının denizden yüksekliği 883 metredir.
E
- Erikliman Deresi, Derepazarı'ndaki akarsu.
F
- Fırtına Deresi, Doğu Karadeniz'de yer alan akarsulardan birisi olup, Kaçkar Dağları'nın Karadeniz'e bakan yamaçlarındaki derelerin birleşmesi ile oluşmuştur. Rize Ardeşen'in yaklaşık 2 km batısında Karadeniz'e dökülen Fırtına Deresi, 68 km[10] uzunluğundadır.
G
- Güzelyayla Deresi, Fındıklı'daki akarsu.
- Gürgen Deresi, Güneysu'daki akarsu.
H
- Hala Deresi, Kavron Deresi, Ayder Deresi veya Kavran Deresi, Çamlıhemşin ilçesinde bulunan bir nehirdir. Nehrin uzunluğu 32.5 kilometredir.[9] Nehrin kaynağı Kavron Yaylasıdır. Çamlıhemşin'in merkezinde Fırtına Deresi'ne bağlanır. Nehrin kaynağının denizden yüksekliği yaklaşık 2868 metredir. Nehirde sportif olta balıkçılığı yapılabilmektedir.[11]
- Hamam Deresi, Merkez ilçedeki akarsu.
- Hemşin Deresi veya Pazar Deresi, Pazar ve Hemşin ilçelerinin kırsal bölgelerindeki tepelerinden geçen ve Karadeniz'e akan bir nehirdir. Nehrin kaynağı Gito Yaylasıdır. Nehrin kaynağının denizden yüksekliği yaklaşık 2000 metredir ve nehrin uzunluğu yaklaşık 38.5 kilometredir. Nehrin yatak eğimi %52'dir.
- Hasandağ Deresi, İyidere'deki akarsu.
- Hüsam Deresi, Çamlıhemşin'deki bir akarsu.
I
- Işıklı Deresi veya Konak Deresi (Lazca: Ğere Deresi veya Gare Deresi), Ardeşen ilçesinde bulunan ve Karadeniz'e akan bir ırmaktır. Adını bulunduğu mahalle olan Işıklı'dan almıştır. Dere, sportif olta balıkçılığı yapılmasına müsaittir.[12]
İ
- İslahiye Deresi
- İyidere Deresi veya İkizdere Çayı (Eski Yunanca adı: Kalapotamos), İyidere, Kalkandere ve İkizdere ilçeleri ile Trabzon ilinin Of ve Hayrat ilçelerinin arasından geçen ve Karadeniz'e akan bir nehirdir. Rize ilindeki en uzun akarsudur. Ortalama debisi 28,35m³/s'dir.[13]
K
- Kaçkar Deresi, Çingit, Mermanat ve Açaba köylerinin kullandığı Aşağı ve Yukarı Kaçkar yaylalarının bulunduğu Kaçkar Vadisi'nde yer alır. Kaçkar Altıparmak Dağları'nın eteklerinden başlayan ve Kaçkar Vadisi boyunca akan Kaçkar (Tar) deresi 15 km sonunda Fırtına Deresi'ne kavuşur. Kaçkar Deresi'nin Fırtına Deresi'ne kavuşmasına 2 km mesafede yer alan Kaçkar (Tar) Şelalesi her yıl birçok turist tarafından ziyaret edilmektedir.
- Kale Deresi
- Kantarlı Deresi
- Katarahte Deresi, Güneysu'daki bir akarsu.[14]
- Katır Deresi, Güneysu'da 1.88 km uzunluğundaki akarsu.
- Kırağın Irmağı, Kalkandere'nin Taşçılar mahallesinden geçen bir akarsu.
M
- Melez Dere, İkizdere'deki bir akarsu.
- Melivor Dere, Hala Deresi'nin bir kolu.
- Melyat Deresi veya Venek Deresi, Pazar ve Çayeli ilçelerini ayıran ve Karadenize akan bir nehirdir.
- Meşedağı Deresi
- Minder Deresi, Güneysu'daki bir akarsu.
- Modaçar Deresi, Pazar ilçesinde bulunan ve Karadeniz'e akan bir nehirdir. Nehirde sportif olta balıkçılığı yapılabilmektedir.[15] Modaçar Deresi, Handağ, Büyükdere, Parago, Melmonat, Lorut, Han, Değirmen, Kolmaca, Tezir, Çinkit ve Tomas dereleri tarafından beslenmektedir.[16]
- Müftü Deresi, Merkez ilçedeki akarsu.
O
- Orta Dere
- Oce Deresi veya Yeniyol Deresi, Ardeşen'in Yeniyol ve Şenyurt köylerini ayıran ve Karadenize akan bir deredir.
P
- Paçva Deresi, Fındıklı'daki akarsu
- Paşacur Deresi, Taşlıdere Deresi'ne katılan akarsu
- Paşakuyu Deresi, Merkez ilçedeki akarsu
- Pataklık Deresi
- Peribol Deresi, Dalyan Deresi olarak da bilinir. Merkez ilçede.
S
- Sabuncular Deresi, Senoz Deresi veya Büyükdere Deresi, Çayeli ilçesinde bulunan ve Karadenize akan bir nehirdir. Kuzeye doğru akan nehrin kaynağının denizden yüksekliği yaklaşık 3000 metredir ve nehrin uzunluğu yaklaşık 46 kilometredir. Nehrin yatak eğimi %65'tir ve kaynağı Tekfur Tepesidir.
- Selazur, Fındıklı'nın Derbent köyündeki saniyede 7.5 litre sarfiyatlı akarsu. Günümüzde Sümer, Saat, Derbent köylerine içme suyu sağlamaktadır.
- Solarez Deresi, Fındıklı'da Çağlayan Deresi vadisindeki bir akarsu. Birinci derece doğal sit alanıdır.
- Sümer Deresi (Lazca: Sumle Deresi veya Sümle Deresi), Fındıklı ilçesinde bulunan ve Karadeniz'e akan bir nehirdir. Nehrin ilçe merkezine uzaklığı 6 kilometredir. Fındıklı'nın doğusundan Karadeniz'e akan nehrin kaynağı, Artvin ilinin Arhavi ilçesindeki dağlardır. Nehir, Sümer ve Derbent köylerinden geçmektedir. Nehirde balık avcılığı tamamen yasaklanmıştır.[17]
- Sahur Deresi (veya Katah Deresi), Rize merkez ilçesinin içinden geçen bir nehirdir. Adını Düzköy köyünün eski adı olan Saxur'dan alır.
Ş
- Şairler Deresi, Hayva Deresi veya Yamaç Dere, Çayeli ilçesinde bulunan ve Karadeniz'e akan bir nehirdir. Nehrin uzunluğu 15 kilometredir.[18] Kaynağı Isırlık Tepeleri olan nehir, kuzeydoğu yönüne doğru akar. Çayeli'nin batısından Karadeniz'e dökülür. Dere üzerinde Ağaran Şelalesi bulunmaktadır. Nehirde sportif olta balıkçılığı yapılabilmektedir.[19] Üzerine Şairler 1 Köprüsü, Şairler 2 Köprüsü, Şairler 3 Köprüsü ve Şairler 4 Köprüsü inşa edilmiştir.
T
- Tar Deresi, Hala Deresi'nin kolu.
- Taşlıdere, Salaha Deresi, Askoroz Deresi veya Askoros Deresi, Merkez ilçesinde bulunan ve Karadenize akan bir nehirdir. Rize il merkezinin 5 kilometre doğusunda kalmaktadır. Nehrin uzunluğu yaklaşık 34 kilometredir.
- Tsaribaçxuri (ǯaribaçxuri), Çamlıhemşin'e bağlı Koçdüzü Yaylası'ndaki bir kayanın altından doğan bir deredir. Tsari Lazcada "su" veya "akarsu", baçxuri ise "gümüş" anlamına gelmektedir. Dere, Zuğa Buzul Gölü'ne dökülür.[20]
- Tersane Deresi, Derepazarı'ndaki akarsu.
- Tunca Deresi veya Tunça Deresi (Lazca:Dutxe Deresi), Ardeşen ilçesinde bulunan ve Durak Dere'ye bağlanan bir nehirdir. Nehrin kaynağının denizden yüksekliği 1043 metredir. İsmini bulunduğu belde Tunca'dan almaktadır. Nehirde sportif olta balıkçılığı yapılabilmektedir.[21] Nehre, Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü tarafından yürütülen 'Doğal Alabalık Üretilmesi ve Orman İçi Suların Balıklandırılması Projesi' kapsamında yavru alabalık salınımı yapılmıştır.[8]
- Turcat Deresi veya Türcat Deresi, Taşlıdere Deresi'ne katılan akarsu.
V
- Veli Deresi, İyidere'deki akarsu.
Y
- Yeniköy Deresi, Ardeşen'deki akarsu.
Kaynakça
- ^ "Coğrafi Yapı". rize.tarimorman.gov.tr. Erişim tarihi: 28 Ağustos 2024.
- ^ "DSİ Genel Müdürlüğü 2006 Yılı Faaliyet Raporu" (PDF). Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü. 2006. s. 92. 27 Aralık 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
- ^ "Pazar Belediyesi - Coğrafi Yapı ve Tarım". pazar.bel.tr. 19 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Mine Çınaklı (2008). "Doğu Karadeniz Bölümü'nde Meydana Gelen Taşkınlar" (PDF). Yüksek Lisans Tezi. T.C. Ankara Üniversitesi. s. 44, 47. 5 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Eylül 2023.
- ^ "Sportif olta balıkçılığı" (PDF). bolge12.ormansu.gov.tr. 14 Ekim 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ekim 2018.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 31 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ağustos 2021.
- ^ Bülent Verep, Tanju Mutlu, Vildan Çakır, Gizem Aydın (Nisan 2017). "Determination of physico-chemical water quality of Derepazarı Stream (Rize-TURKEY) and evaluation according to some water quality standards". researchgate.net. 20 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Şubat 2022.
- ^ a b "Rize'de derelere yavru alabalık salınımı devam ediyor". rize.ormansu.gov.tr. 29 Eylül 2012. 16 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ekim 2018.
- ^ a b "Rize'nin Akarsuları ve Gölleri". cografyaegitimi.biz. 14 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ekim 2018.
- ^ "Rize ilinde sanayi" (PDF). researchgate.net. 14 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 14 Ekim 2018.
- ^ "Sportif olta balıkçılığı" (PDF). bolge12.ormansu.gov.tr. 14 Ekim 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ekim 2018.
- ^ "Sportif olta balıkçılığı" (PDF). bolge12.ormansu.gov.tr. 14 Ekim 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ekim 2018.
- ^ "İkizdere ve Çat dereleri" (PDF). anatoliajournal.com. 3 Aralık 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ekim 2018.
- ^ "Rize'de Bir Garip Dere Islahı". olay53.com. 6 Mart 2024. 8 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2024.
- ^ "Sportif olta balıkçılığı" (PDF). bolge12.ormansu.gov.tr. 14 Ekim 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ekim 2018.
- ^ Fidan Nazlı (25 Haziran 2017). "Modaçar Akarsu havzalarının bitki örtüsü". 16 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ekim 2018.
- ^ "Balıkçılık ve su ürünleri mevzuatı". makinecim.com. 15 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ekim 2018.
- ^ "Çayeli Şairler Deresi Derneği, buluşturdu". pazar53.com. 14 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ekim 2018.
- ^ "Sportif olta balıkçılığı" (PDF). bolge12.ormansu.gov.tr. 14 Ekim 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ekim 2018.
- ^ Kartozia, Guram (1993). Lazca Metinler 2. Gürcüstan Metsniereba Akademisi. s. 363.
- ^ "Sportif olta balıkçılığı" (PDF). bolge12.ormansu.gov.tr. 14 Ekim 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ekim 2018.
Dış bağlantılar
- Kaçkar Dağları Tırmanış Rotaları, Kaçkar Yaylaları ve GPS Verileri23 Eylül 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
