İçeriğe atla

Riton

MÖ 470/460 yıllarına tarihlenen bir Riton.
Riton, pişmiş toprak, MÖ 5. yy., Demir Çağı, Adana Müzesi

Riton (Latince: Rhyton çoğulu Rhyta, Yunancaῥυτόν) boynuz, hayvan başı ya da gövdesi biçiminde yapılmış antik kaplara verilen genel isim. Hem içki kabı olarak hem de dini törenlerde adak sıvısı olan libasyonu dökmek için kullanılmışlardır.

Ritonlar çoğu zaman kartal, boğa, at, geyik, köpek, tilki, horoz gibi hayvanların başları şeklinde tasarlanırlardı. Ancak kadın başı veya grifon şeklinde de tasarlananları vardır.[1] Ritonların yapımında en sık kullanılan malzeme, pişmiş topraktır. Metalden yapılan ritonlar da bulunur. Ritonlara sıvı, kabının arkasındaki boşluktan konulur ve kabın önündeki (genellikle hayvanın burnunda yer alan) delikten akar.

Anadolu'daki çeşitli kazılarda MÖ 2000'li yıllardan itibaren tarihlendirilen ritonlar bulunmuştur. Geçmişte, libation denilen, ölülerin ruhunu kutsamak için yapılan törenlerde ritonlar kullanılarak su dökme ayini yapılırdı. Günümüzde halen devam eden bazı adetler, örneğin yola çıkanları uğurlamak için arkalarından su dökmek, ölenin ardından mezarına su dökmek gibi, bu eski ayinlerin uzantısıdır.[2]

Etimoloji

Yunanca akmak anlamına gelen rhyton (ῥυτόν) kelimesinden türemiştir.

Kaynakça

  1. ^ "Antik Çağın Hayvan Başlı Kapları Ryhton'lar". www.muzedenal.com. 29 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Temmuz 2023. 
  2. ^ "Riton nedir?" (İngilizce). 29 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Temmuz 2023. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Faselis</span> Likyada bulunan antik Yunan ve Roma kenti

Faselis ya da Phaselis , Likya'da bulunan antik Yunan ve Roma kentidir. Günümüzde Antalya'nın Kemer ilçesi yakınlarındadır. Faselis, tarihî özelliklerinin yanında plajlarıyla da bir deniz turizmi alanı işlevi görmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Arikanda</span> Finike ilçesi yakınlarındaki antik kent

Arikanda, Antalya il sınırları Finike ilçesi yakınlarındaki Likya antik kent.Elmalı - Finike kara yolunun tam yarısında bulunan Arifköyünün Aykırıçay mahallesine yakın bir ören yeridir. Tarihi Bakır Çağı'na kadar geri gitmektedir ve şehrin adı yerli Anadolu dillerinden olan Luvice'de “yüksek kayaların yakınındaki yer” anlamına gelir.

<span class="mw-page-title-main">İskenderiye Kütüphanesi</span> Mısır İskenderiyede antik dünyanın en büyük kütüphanelerinden biri

İskenderiye Kütüphanesi, MÖ 3. yüzyılın başlarında Mısır'ın İskenderiye kentinde Yunan Hellenistik Kralı I. Ptolemaios Soter tarafından kurulmuş olan antik kütüphanedir. İskenderiye Müzesi olarak bilinen araştırma enstitüsünün bir bölümü olarak inşa edildi. İnsanlık tarihinde meydana getirilmiş önemli eserlerden biridir. Eski kaynaklar, burada 150 bin cilt el yazması eserin toplandığını kaydeder.

<span class="mw-page-title-main">Hayvan kurbanı</span>

Hayvan kurbanı, dini anlamda bir tanrıyı yatıştırmak veya iyiliğini sürdürmek için bir veya daha fazla hayvanın ritüel olarak öldürülmesi ve sunulmasıdır. Geç Antik Çağ'da Hristiyanlığın yayılmasına kadar Avrupa ve Eski Yakın Doğu'da hayvan kurban etme yaygındı ve bugün bazı kültürlerde veya dinlerde devam ediyor. Kurban ritüeli bazı kültürlerde insanların kurban edilmesini kapsıyordu ve muhtemelen tarih içerisinde hayvan kurbanı ile yer değiştirmişti.

<span class="mw-page-title-main">Adana Arkeoloji Müzesi</span> Arkeoloji müzesi

Adana Arkeoloji Müzesi, günümüzde Adana'nın Seyhan ilçesinin Döşeme Mahallesi'ndeki eski Millî Mensucat Fabrikası'nda bulunan müze kompleksinde hizmet vermekte olan bir müzedir.

<span class="mw-page-title-main">Pruva</span>

Pruva veya baş, bir su taşıtının burun kısmı. Taşıt hareket hâlinde iken en önde kalan kısımdır ve pupa (kıç) kavramının zıttıdır. Bir gemide başın en önemli görevi suyu yararak sürüklemeyi (direnci) azaltmaktır. Genellikle yavaş yük gemilerinde hacmi artırmak için yayvan bir pruva kullanılırken daha hızlı gemilerde keskin yapılı bir pruva kullanılır.

Yunan alfabesi, tarihî dönemden çağdaş döneme kadar çeşitli değişikliklerle aslen Yunancanın yazımında kullanılan alfabedir. Aslen Fenike alfabesinden türetilmiş ve ilk olarak MÖ 9. yüzyıl sonlarında ya da MÖ 8. yüzyıl başlarında kullanılmaya başlanmıştır. Latin ve Kiril alfabelerinin atasıdır. Günümüzde Yunanca yazmak dışında matematikte, temel bilim ve mühendislik bilimlerinde bilimsel gösterimler olarak kullanılır. Alfabe, yedisi ünlü, on dördü ünsüz, üçü ise birleşik yirmi dört harften oluşur:

<span class="mw-page-title-main">Et</span> hayvanların yenebilen kas dokularına et denir

Et, insanlarda ve hayvanlarda deri ile kemik arasındaki kas ve yağdan oluşan tabakaya, kasaplıkta ise hayvanlardan sağlanan kaslardan oluşmuş besin maddesine denir.

<span class="mw-page-title-main">Vaftiz</span> Katolik ve Ortodoks kiliselerinde vazgeçilmez 7 Sakramentten biri

Vaftiz, kişinin alnını ıslatmak veya tüm vücudunu suya batırmak şeklinde icra edilen bir dini "arınma" ve "yeniden doğma" törenidir.

<span class="mw-page-title-main">Bast</span>

Bast Antik Mısır dilinde 𓎰𓏏𓏏 şeklinde yazılır ve bu dilin modern devamı kabul edilen Kıptice dilinde Ⲟⲩⲃⲁⲥⲧⲉ şeklinde yazılır. Bastet ya da Bast, Mısır mitolojisindeki tanrıçalardan biridir. Kültünün merkezi bir delta şehri olan ve tarihçi Herodot'un vakayinâmelerinde yer bularak tanınan Per-Bast olan ana kedi tanrıça, Bast, antik tanrıçalardandı ve en azından İkinci Hanedan'dan beri tapınılmaktaydı. Kült merkezi Par-Bast'ta yapılan kazılarda mumyalanmış kutsal kedilerden oluşan bir mezarlık da bulunmuştur. Başlarda Aşağı Mısır'ın koruyucu tanrıçası konumundaydı ve vahşi bir aslan olarak betimlenirdi. Nitekim ismi de (dişi) "yiyici, (yiyerek) yok edici" anlamına gelmektedir. Ev kedileriyle özdeşleştirilmesi ve bu şekilde betimlenmesi MÖ 1456 yılında başlamıştır. Koruyucu tanrıça olarak firavunun savunucusu ve koruyucusu olarak görülürdü. Ra'nın kızı sayılan Bast ayrıca 'Ra'nın Gözü' olan tanrılardandı.

<span class="mw-page-title-main">2004 Yaz Olimpiyatları</span> Atinada 2004te gerçekleştirilen çok sporlu etkinlik

2004 Yaz Olimpiyat Oyunları, 13 - 29 Ağustos 2004 tarihleri arasında Yunanistan'ın başkenti Atina'da gerçekleştirilen çok sporlu etkinlik. Bu oyunlara 201 ülkeden toplam 10.625 sporcu müsabakalara katılmış, 28 farklı spor dalında 301 yarışma gerçekleştirilmiştir. Hem antik hem de ilk modern olimpiyat oyunlarına ev sahipliği yapmış olan Yunanistan'da düzenlenen 2004 Yaz Olimpiyatları'nın mottosu "Evine Hoşgeldin" idi.

<span class="mw-page-title-main">Antik Yunan mutfağı</span>

Antik Yunanistan'da mutfak kültürü, yalınlığı ve dönemin tarımsal yetersizliklerini yansıtmasıyla bilinir. Bu dönemde beslenme alışkanlıkları, Akdeniz mutfağının üç ana ögesi olan buğday, zeytin yağı ve şarap üzerine kuruludur.

<span class="mw-page-title-main">Mira (antik kent)</span> Türkiyenin Akdeniz kıyısında bulunan bir Likya antik kenti

Myra, günümüzde Antalya ilinin Demre ilçesinin bulunduğu yörede yer alan antik bir Likya kentidir. Alacadağ, Akdağlar (Massikytos) ve Ege Denizi arasında Demre Çayı (Myros) tarafından taşınan toprakla oluşmuş verimli alüvyon ovasına kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Büst</span> heykelcilikte başı, göğsü, bazen de omuzları içine alan sanat ürünü

Büst, insan figürünün üst kısmını gösteren heykel ya da dökümdür. Büstte insan vücudunun baş ve boyun kısmıyla çeşitli oranlarda göğüs ve omuz bölgesi bulunur. Büst genellikle bir kaideyle desteklenir. Mermer, bronz ya da kil gibi çeşitli uygun malzemeden yapılabilir.

<span class="mw-page-title-main">Nil</span> Afrikadaki başlıca nehir ve dünyanın en uzun nehri

Nil, 6650 km. uzunluğu ile dünyanın en uzun nehridir. Havzası Afrika kıtasının onda birini kaplar. Güneyden kuzeye doğru akar ve Beyaz Nil, Mavi Nil ve Atbarah olmak üzere üç ana kolu vardır. Nehrin en uzaktaki kaynağı Burundi'de oğu Afrika Göller Bölgesi'ndeki Kagera Nehri olarak doğar ve Tanzanya, Ruanda ve Uganda sınırlarını oluşturarak Victoria Gölü'ne dökülür.

<span class="mw-page-title-main">Asklepion</span> Antik Çağda sağlık tanrısı Askleipiosa adanmış ve bir çeşit hastane sayılabiliecek yer

Asklepion, Antik Yunanistan'da tıp tanrısı Asklepios adına kutsanmış şifa tapınağıydı. Bu tapınaklar, hastaların ister tedavi ister bir çeşit şifa olsun, ister ruhsal ister fiziksel olsun, ziyaret edeceği bir yerdi.

Yunancanın romanizasyonu, genelde Yunan alfabesi ile yazılan Yunanca metinlerin, Latin alfabesi ile temsili veya bunu yapmayı sağlayan bir sistemdir. Yunancanın romanizasyonu için çeşitli yöntemler kullanılmaktadır. Bu yöntemler, kaynak metnin Eski Yunanca mı Modern Yunanca mı olduğuna ve arzu edilen dönüştürmenin transkripsiyon mu transliterasyon mu olduğuna bağlı olarak değişiklik göstermektedir.

<span class="mw-page-title-main">İkarya</span> Ege Denizinde Yunanistana bağlı ada

İkarya veya Nikarya, Yunanistan'da Ege Denizi'nde yer alan alan Sisam adasının 10 deniz mili (19 km) güneybatısında bulunan bir adadır. Adaya mitolojik İkarus'un ismi verilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Meotlar</span> Çerkeslerin atası olan antik halk

Meotlar antik çağda " Meot Gölü " olarak bilinen Azak Denizi civarında yaşayan pek çok devlet kurmuş ve günümüz Çerkeslerinin oluşumunda yer almış antik halk. Cambridge Antik Tarihi, Meotları ya Kimmerlerin soyundan gelen bir halk ya da Kafkas yerlileri olarak sınıflandırır.Fakat araştırmacılar arasında birinci görüş daha çok kabul görmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Dionisos Gizemleri</span>

Dionysos Gizemleri, bazen sarhoş edici maddeler ve diğer transa neden olan teknikleri kullanıp, engellemeleri ve sosyal kısıtlamaları ortadan kaldırarak bireyi doğal durumuna dönme konusunda özgürleştiren antik Yunan ve Roma'da yapılan bir ritüeldi. Bu ritüel aynı zamanda aralarında kölelerin, kanun kaçaklarının ve vatandaş olmayanların da bulunduğu, Yunan toplumu tarafından dışlanmış kadın ve erkeklere de bir miktar özgürlük sağlamaktaydı. Son dönemlerinde Gizemler, Dionysos'un doğasını buna göre değiştirmesiyle, vurgularını yeraltı dünyası yöneliminden; aşkın, mistik bir yönelime kaydırdı. İnisiyelere ayrılmış gizemli bir din olarak doğası gereği, Dionysos kültünün birçok yönü bilinmemektedir ve Greko-Romen çoktanrıcılığının gerilemesiyle birlikte kaybolmuştur. Modern bilgiler açıklamalardan, görsellerden ve kültürler arası çalışmalardan elde edilmiştir.