İçeriğe atla

Rita Lee

Rita Lee Jones (d. 31 Aralık 1947 – 8 Mayıs 2023), Brezilyalı rock şarkıcısı, besteci ve yazar. Brezilyalı grup Os Mutantes'in bir üyesiydi ve Brezilya'da popüler bir figürdü. Aynı zamanda bir hayvan hakları aktivisti ve vegandır. Dünya çapında 55 milyondan fazla kayıt satmıştır.[1] Otobiyografisi olan Rita Lee: Uma Autobiografia, Brezilya'da 2017'nin en çok satan biyografik yayın olmuştur.[2]

Hayatın erken dönemi ve eğitim

Rita Lee, Brezilya'nın São Paulo kentinde, Amerikalı-Brezilyalı bir babanın[3] ve Konfederasyon soyundan gelen bir diş hekimi ve İtalyan kökenli Brezilyalı bir annenin çocuğu olarak dünyaya gelmiştir. Ünlü piyanist Magdalena Tagliaferro ile klasik piyano eğitimi almıştır.

Lee, Fransızca eğitim veren bir okulda eğitim görmüştür. İspanyolca, Fransızca ve İtalyancanın yanı sıra ana dili Portekizce ve ailesinin evde konuştuğu İngilizceyi akıcı halde konuşabiliyordu.[4] Sınıf arkadaşlarından biri olan ünlü aktris Regina Duarte ile üniversiteye gitmiş fakat kısa süre sonra müzik kariyerine devam etmek için okulu bırakmıştır.

Kariyer

1966'da Lee, Arnaldo Baptista ve Sérgio Dias ile Os Mutantes grubunu kurdu. Grup, 1968 ile 1972 arasında beş albüm çıkardı. O zamanlar Lee, ilk iki solo çalışmasını Os Mutantes'in diğer üyeleriyle birlikte yapılmıştır. Grup 2006 yılında reform yaptığında, yeniden bir araya gelmeyi " geriatri için ödeme yapmak için nakit kazanma" girişimi olarak nitelendirerek katılmayı reddetmiştir.[5]

Lee, diğer iki arkadaşıyla bir grup kurmuştu ve vokalde o kadar başarılıydı ki, Arnaldo ve Sérgio Dias Baptista kardeşlerle tanıştıklarında Tony Campelo, Jet Blacks, Demetrius ve Prini Lopez gibi yıldızları desteklediler. O'Seis adını ("altı" ile kelime oyunu ve Brezilya caipira "hepiniz" demenin yolu) benimseyerek, hiç yayınlanmayan "O Suicida" single'ını kaydettiler. Grubun geri kalanı üniversiteye gittiğinde sadece üç kişi kaldılar. Os Mutantes adını seçerek, Nana Caymmi'yio zamanki kocasının "Bom Dia" (Gilberto Gil ) bestesinde desteklediler. Gil onlarla tanıştığında, Os Mutantes'in Baianos ile aynı yolda olduğunu hemen anladı ve grup, sonraki iki yıl boyunca Tropicalia kolektifinin üyeleriyle yoğun bir şekilde çalışarak hareketin ayrılmaz bir parçası haline geldi. Gil, TV Record'un 1967 III Festival da MPB'sinde grubu kendisine eşlik etmeye davet etti ve burada Gil'in "Domingo no Parque" şarkısını, orkestra yöneten Rogério Duprat'ın da eklenmesiyle devrim niteliğindeki düzenlemeleriyle birlikte seslendirdiler. Gil'in arkadaşı Caetano Veloso da bir rock grubuyla (São Paulo grubu Beat Boys) performans sergiledi ve elektrikli enstrümanların yeniliği ve western pop ile garip orkestra seslerinin karıştırılması festival izleyicilerinden bazılarını rahatsız etse de, sonuçta her iki performans da beğenildi. Gil ikinci ve Veloso dördüncü oldu. Bununla birlikte, bir yıl içinde, yeni ortaya çıkan Tropicalia hareketi, hem o sırada Brezilya'yı yöneten askeri cuntanın hem de Tropicalistas'ın Batı popuyla oynaşmasını bir satış olarak gören Brezilya'nın öğrenci solunun sert muhalefetiyle karşılaştı. Kısa bir süre sonra Os Mutantes, "O Relógio" single'ını kaydetti.

Rita Lee, 1972, Os Mutantes ile. Brezilya Ulusal Arşivleri

1968'de Os Mutantes, Nara Leão, Caetano Veloso, Gilberto Gil, Gal Costa ve Tom Zé ile Tropicália ou Panis et Circensis (Philips ) albümünde / manifestosunda performans sergiledi. Bu aynı zamanda ilk LP'leri olan Os Mutantes'i kaydettikleri yıllardı. Eylül 1968'de Os Mutantes, Caetano Veloso'ya TV Globo'nun Rio'daki Üçüncü Uluslararası Şarkı Festivali'ndeki iki ünlü performansı sırasında eşlik etti. Topluluk, zorlu psychedelic müzikleri, Veloso'nun korkunç kostümü ve cinsel açıdan kışkırtıcı sahne hareketleri nedeniyle ilk tur görünümlerinde seyirciler arasındaki solcu öğrencilerin protestolarıyla karşılandı. Bu protestolar, 15 Eylül'de yarışmanın ikinci turunda, Veloso'nun yeni yazdığı psychedelic protesto şarkısı "É Proibido Proibir" ("Yasaklamak Yasaktır") seslendirdiğinde zirveye ulaştı. Seyirciler arasında (Tropicalismo deneyine şiddetle karşı çıkan) sol görüşlü öğrenciler, oyuncuları yüksek sesle yuhalayarak alay ederek sahneye meyve, sebze ve kağıt toplar atmışlardır. Seyircilerden büyük bir grup, sahneye sırtlarını dönerek desteklemediklerini gösterdiler, Lee ve grup arkadaşlarının seyircilere sırtlarını dönmelerini istedi ve Veloso, öğrencilere muhafazakarlıkları için uzun bir öfkeli nutuk çekerek karşılık verdi.[6] Grup ayrıca yedinci sırayı kazanan "Caminhante Noturno" şarkısını da seslendirmiştir. Bu yılın sonunda Baianos ile Rio'daki Sucata gece kulübünde performans sergilemiş ve yine kendi adını taşıyan ikinci albümlerini kaydetmişlerdirr.

1969'da Gil ve Veloso'nun tutuklanmasının ardından Os Mutantes, Fransa'nın Cannes kentinde MIDEM'de ve Portekiz'in Lizbon kentinde performans gösterdikten sonra Avrupa'ya gitti. Ardından Brezilya'ya geri dönmüş ve Brezilya'daki ilk multimedya denemesi olan O Planeta dos Mutantes performansını sergilediler. Basçı Liminha ve davulcu Dinho ile "Ando Meio Desligado" (Arnaldo ve Rita) ile V FIC'e katıldılar.

1970 yılında Lee, yapımcılığını Arnaldo Baptista'nın üstlendiği solo albümü Build Up'ı kaydetti. Kısa bir süre sonra, Paris'teki Olympia'ya katıldılar. O dönemde, biraz sık düzenledikleri Avrupa turneleri sırasında, 1971'deki Jardim Elétrico'da yer alan bazı parçalar dışında, hiçbir zaman tam olarak yayınlanmayan Tecnicolor adlı bir LP kaydettiler. 1972'de Lee, Os Mutantes tarafından desteklenen başka bir solo albüm kaydetti. Hoje É o Primeiro Dia do Resto da Sua Vida (Philips). Mutantes e Seus Cometas no País do Baurets'i yayınladıktan sonra Lee, Arnaldo tarafından gruptan çıkarıldı.[7] Evine kapandığı bir depresyon döneminin ardından, kariyerinden vazgeçmeye karar verdi. Bu zaman zarfında, onu bir solo sanatçı olarak ünlü yapacak olan eserini yazmıştır.[8]

Kişisel yaşam ve ölüm

Brezilyalı gitarist Beto Lee 2009'da yaşıyor.performans sırasında annesi Rita Lee ile birlikte daha sonra Multishow ao Vivo olarak yayınlandı.

Lee, 1968'den 1972'ye kadar Mutante Arnaldo Baptista ile evli kalmıştır. 1976'da MPB şarkıcısı Ney Matogrosso, onu daha sonra evleneceği gitarist Roberto de Carvalho ile tanıştırdı ve bu evlilikten Beto Lee, João Lee ve Antônio adında üç çocukları oldu.

Lee, 8 Mayıs 2023'teki[9] Ölümünden önce bir yıldan fazla bir süredir akciğer kanseri tedavisi görüyordu.[10] Lulu Santos ve Xuxa Meneghel gibi Brezilyalı müzisyenler ve ünlüler ve Brezilya Devlet Başkanı Luiz Inácio Lula da Silva ve çeşitli bakanları da dahil olmak üzere politikacılar taziyeler yayınladılar.[11][12] Ölümünün ardından Brezilya Devlet Başkanı Luiz Inacio Lula da Silva, Lee'nin ölümü nedeniyle ülkede 3 günlük yas ilan ettiklerini duyurdu.[13]

Diskografi

Os Mutantes ile

Tutti Frutti ile

  • 1974: Atrás do Porto Tem uma Cidade
  • 1975: Fruto Proibido
  • 1976: Entradas e Bandeiras
  • 1978: Babilônia

Solo albümler

Canlı albümler

  • 1975: Hollywood Rock (with Erasmo Carlos, Peso & Raul Seixas)
  • 1977: Refestança (with Gilberto Gil)
  • 1991: Rita Lee em Bossa 'n' Roll
  • 1995: A Marca Da Zorra
  • 1998: Acústico MTV (MTV Unplugged)
  • 2004: MTV Ao Vivo (MTV Live)
  • 2009: Multishow Ao Vivo Rita Lee

Single/EP'ler

  • 1976: Lá Vou Eu (EP)
  • 1977: "Arrombou a Festa" (Single)
  • 1980: "Lanca Perfume"
  • 1983: "Desculpe o Auê" / "Yoko Ono" (Single in Spanish)
  • 2002: "Rita Lee Novelas"

Konuşulan albümler

  • 1989: Pedro eo Lobo (Peter and the Wolf'un anlatıcısı olarak konuşulan albüm)
  • 1996: Tutu, O Menino Indio (anlatıcı olarak konuşulan albüm)

Övgüler

  • 1996: Eles Cantam Rita Lee (Çeşitli Sanatçılar)
  • 1996: Aşk, Lee Rita (Ná Ozzetti tarafından)
  • 2007: Crikka Amorim tarafından Pirataria-Rita Lee (Crickka Amorim tarafından)
  • 2015: Prisioneira do Amor (Andreia Dias tarafından)
  • 2015: Bebeklerinizi Sallayın: Rita Lee (Bebeklerinizi Sallayın)
  • 2017: Bebeğim, Bebeğim (Lulu Santos tarafından)
  • 2020: Rita Lee: Elektronik (Jon Alkalay tarafından)

DVD'ler

  • 1998: Acústico MTV (Live) (MTV Unplugged)
  • 2004: MTV Ao Vivo (MTV Live)
  • 2006: Grandes Nomes: Rita Lee Jones (Original TV Special From 1980)
  • 2007: Biograffiti (Box Set 3 DVDs)
  • 2009: Multishow Ao Vivo Rita Lee

Kitaplar

  • 1986: Dr.Alex
  • 1988: Dr. Alex ve Reis de Angra
  • 1990: Dr. Alex ve Amazonia
  • 1992: Dr. Alex eo Oráculo de Quartz
  • 2013: Hikayeler
  • 2016: Rita Lee: Uma Otobiyografi
  • 2017: Bırak
  • 2018: favoRita
  • 2019: Amiga Ursa – Uma história triste, mas com final feliz

Kaynakça

  1. ^ "Especial em Macapá vai homenagear a 'rainha do rock brasileiro'" (Portekizce). G1. 19 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mart 2023. 
  2. ^ "Rita Lee é a brasileira que mais vendeu livros de não-ficção em 2017". Forbes Brasil. 1 Şubat 2018. 16 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2020. 
  3. ^ Eugene C. Harter. "The Lost Colony of the Confederacy". Texas A&M University Press, 1985, p. 74.
  4. ^ "Biography". Ritalee.com.br. 19 Aralık 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  5. ^ "Rita Lee critica a volta dos Muntantes « House of Progressive". 13 Şubat 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Şubat 2019. 
  6. ^ Victoria Langland, "Il est Interdit d'Interdire: The Transnational Experience of 1968 in Brazil", Estudios Interdisciplinarios de América Latina y el Caribe, Vol. 17, No. 1 (2006)
  7. ^ "Mutantes – depois de 30 anos, as mutações voltaram". Whiplash.net. Erişim tarihi: 7 Ekim 2018. 
  8. ^ "Rita Lee – Biography & History". AllMusic. 22 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ekim 2018. 
  9. ^ "Rita Lee, Brazil's long-reigning Queen of Rock, dies at 75". Associated Press. 9 Mayıs 2023. 9 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mayıs 2023.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  10. ^ "Rita Lee, rainha do rock brasileiro, morre aos 75 anos". G1 (Portekizce). 9 Mayıs 2023. 9 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mayıs 2023. 
  11. ^ "Rita Lee: famosos lamentam morte de cantora". G1 (Portekizce). 9 Mayıs 2023. 9 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mayıs 2023. 
  12. ^ "Lula lamenta morte de Rita Lee: 'Jamais será esquecida'". G1 (Portekizce). 9 Mayıs 2023. 9 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mayıs 2023. 
  13. ^ "Ünlü şarkıcı hayatını kaybetti". hthayat.haberturk.com. 10 Mayıs 2023. 10 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mayıs 2023. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Brezilya</span> Güney Amerikada bir ülke

Brezilya, resmî adıyla Brezilya Federatif Cumhuriyeti, Güney Amerika'nın en büyük ve en kalabalık ülkesidir. Latin Amerika'nın %47,7'sini kaplayan Brezilya, Ekvador ve Şili haricinde Güney Amerika ülkelerinin hepsi ile sınır komşusudur. Başkenti Brasília ve en kalabalık şehri São Paulo'dur. Brezilya, 26 eyaletten ve bir Federal Bölgeden oluşan bir federasyondur ve Portekizcenin resmi dil olduğu tek Güney Amerika ülkesidir.

<span class="mw-page-title-main">Evanescence</span> Rock müzik grubu

Evanescence (telaffuz:ˌɛvəˈnɛsəns), Amerikalı rock müzik grubu. 1995 yılında grubun vokalisti Amy Lee ve gitaristi Ben Moody tarafından Little Rock, Arkansas'ta kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Amy Lee</span> Amerikalı şarkıcı, söz yazarı ve müzisyen

Amy Lynn Hartzler, Amerikalı şarkıcı, söz yazarı ve müzisyen. Grammy ödüllü rock grubu Evanescence'ın kurucusu ve vokalistidir. Şarkıcılığının ve şarkı yazarlığının yanı sıra klasik müzik eğitimli bir piyanisttir. Etkilendiği müzisyenler arasında Mozart, Björk, Tori Amos, Danny Elfman gibi sanatçılar vardır.

<i>Fallen</i>

Fallen, Amerikalı hard rock grubu Evanescence'in ilk albümüdür. Albüm ABD'de 7.5 milyonun üzerinde, dünya çapında ise toplam 20 milyondan fazla satmıştır. Aynı zamanda Türkiye'de de 500.000'in üzerinde satarak Evanescence'ın bir fenomen haline gelmesini sağlamıştır. Fallen şu an itibarıyla grubun en başarılı albümüdür.

2001 Latin Grammy Ödülleri Jimmy Smits ve Paul Rodriguez tarafından sunulan ikinci Latin Grammy Ödülleri,30 Ekim 2001 yılında Los Angeles, Kaliforniya'daki Conga Room Club'da gerçekleşmiştir. Alejandro Sanz, Yılın Albümü dahil olmak üzere dört ödül kazanarak gecenin en başarılı ismi olmuştur. Juanes “En İyi Yeni Sanatçı” dahil olmak üzere üç ödül kazanırken Christina Aguilera, En İyi Kadın Pop Vokal Albümü ödülünü alarak Latin Grammy kazanan ilk Amerika doğumlu sanatçı olmuştur.Julio Iglesias Yılın Adamı ödülünü kazanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Os Mutantes</span>

Os Mutantes, 1966 yılında, Brezilya'nın Sao Paulo kentinde, Arnaldo Baptista and Sérgio Dias ve vokal Rita Lee kardeşler tarafından kurulan, Tropicalia akımından fazlaca etkilenen müzik grubu.

<span class="mw-page-title-main">Luiz Inácio Lula da Silva</span> 35. ve 39. Brezilya devlet başkanı

Luiz Inácio Lula da Silva veya tanınan kısa adıyla Lula, Brezilyalı siyasetçi, sendikacı ve Brezilya devlet başkanıdır. Daha önce iki dönem üst üste devlet başkanlığı görevini yürütmüştü. Siyasi kariyeri boyunca gelir eşitsizliği, yoksullukla mücadele ve Amazon ormanlarını korumak konusunda çalıştı.

<span class="mw-page-title-main">Caetano Veloso</span> Brezilyalı besteci, şarkıcı

Caetano Emanuel Viana Teles Veloso ya da bilindik ismiyle Caetano Veloso Brezilyalı besteci, şarkıcı, gitarist, yazar ve siyasal aktivist.

<span class="mw-page-title-main">Gilberto Gil</span>

Gilberto Gil, Brezilyalı müzisyen ve politikacı.

Premiere FC Brezilya'da İzle ve öde sistemiyle Eyalet şampiyonalarını ve Brezilya şampiyonası Seri A ve Seri B'yi canlı yayınlayan kuruluştur. Globosat'a aittir ve SKY Brasil, NET, TV Claro ve Vivo TV gibi Brezilya'da yayın yapan platformlarda bulunur. Ayrıca DirecTV ve Dish Network gibi yurtdışında hizmet veren operatörlerde de yayın yapar. 1997 yılından 2006 yılına kadar ismi Premiere Esportes olan platform, Premiere Futebol Clube ve sonra da PFC isimlerini aldı, ancak 2011'de tekrar isim değişikliğine gitti ve bu kez Premiere FC ismini tercih etti.

Dulce José Silva Pontes Portekizli şarkıcı ve söz yazarı. 1991 Eurovision Şarkı Yarışması'na katılmasıyla bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Beth Carvalho</span>

Beth Carvalho ), Brezilyalı kadın şarkıcı, besteci, dans müzisyeni ve siyasetçi. Samba Müziği tarzında müzik çalışmaları yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Jorge Mautner</span>

Henrique George Mautner, Brezilyalı şarkıcı, söz yazarı, romancı, şair, oyuncu, film yönetmeni ve senaristtir.

Maurice Capovila, Brezilyalı film yönetmeni ve senaristtir.

<span class="mw-page-title-main">Gal Costa</span>

Gal Maria da Graça Costa Penna Burgos, bilinen sahne adıyla; Gal Costa, Brezilyalı kadın şarkıcı.

João Gilberto, 1950'lerin sonlarında bossa nova müzik türünün öncüsü olan Brezilyalı gitarist, şarkıcı ve besteci. Dünya çapında sıklıkla "bossa nova'nın babası" olarak anılır. Ülkesi Brezilya'da "O Mito" ("Efsane") olarak kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Jorge Ben</span>

Jorge Duílio Lima Menezes, 1980'lerden beri Jorge Ben Jor sahne adı altında performans sergileyen Brezilyalı bir popüler müzisyen, ancak genellikle eski sahne adı Jorge Ben tarafından biliniyor. Karakteristik tarzı, samba, funk, rock ve bossa nova'yı mizah ve yergiyi genellikle ezoterik konularla harmanlayan sözlerle birleştiriyor. "Chove Chuva", "Mas Que Nada", "Ive Brussel" ve "Balança Pema" gibi hitleri Caetano Veloso, Sérgio Mendes, Miriam Makeba, Soulfly ve Marisa Monte gibi sanatçılar tarafından yorumlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Gil Brother</span>

Jaime Gil da Costa, bilinen adlarıyla; Gil Brother, Brother Away, Away de Petrópolis, Away Nilzer ya da kısaca Away, Brezilyalı aktör, komedyen, dansçı ve sosyal medya ünlüsü.

<span class="mw-page-title-main">Fernando Haddad</span> Brezilyalı profesör, avukat, siyasetçi ve Brezilya Maliye Bakanı

Fernando Haddad, 1 Ocak 2023'ten bu yana Brezilya Maliye Bakanı olarak görev yapan Brezilyalı akademisyen, avukat ve siyasetçidir. Daha önce 2013-2017 yılları arasında São Paulo Belediye Başkanlığı ve 2005-2012 yılları arasında Brezilya Eğitim Bakanlığı görevlerinde bulunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Paulo César Pereio</span>

Paulo César de Campos Velho yada Paulo César Pereio, Brezilyalı aktör.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.