İçeriğe atla

Risovača Mağarası

Risovača Mağaras
Пећина Рисовача
Pećina Risovača
Mağaranın duvarlarındaki mineraller
Mağaranın Sırbistan'daki konumu
Mağaranın Sırbistan'daki konumu
Mağaranın Sırbistan'daki konumu
Diğer adıPećina Risovača
KonumAranđelovac yakınları
BölgeOrta Sırbistan
Koordinatlar44°18′0″K 20°33′59″D / 44.30000°K 20.56639°D / 44.30000; 20.56639
Tarihçe
Devir(ler)Paleolitik
Kültür(ler)Musteryen
İlgili kişi(ler)Homo neanderthalensis
Kazı tarihleri1953

Risovača Mağarası (Sırpça: Пећина Рисовача, Pećina Risovača), Sırbistan'ın merkezindeki Aranđelovac kasabasının tam girişinde, Kubršnica nehri vadisinin 17 metre (56 ft) yukarısında yer alan bir mağaradır. Kragujevac yakınlarındaki Gradac Mağarası'nın yanı sıra Sırbistan'daki Paleolitik döneme tarihlenen en önemli arkeolojik alanlarından biridir. Keşfi, Sava - Tuna hattının güneyindeki Paleolitik kültürün varlığını doğruladı ve Avrupa'daki tarih öncesi insanların yaşamı hakkında yeni bilgiler sağladı.[1][2]

Coğrafya

Mağara, Aranđelovac'ı çevreleyen bölgede yoğun miktarda bulunan ılık maden suları tarafından oluşturulmuştur. Mağara, mağara tabanındaki suda biriken mermer oniks gibi bazı doğal madenlere ev sahipliği yapmaktadır. Ayrıca, kristallerini mağaranın tavanında gruplandıran flos-ferri ("demirden çiçekler") olarak adlandırılan sarkıt formları olan aragonit içerir.[3]

Keşfi

Alan, 1938 civarında, taş ocağı faaliyetleri sırasında keşfedilmiştir, ancak eski taş ocağının yeniden açıldığı 1950 yılına kadar büyüklüğü ve önemi anlaşılmamıştır. Aynı dönemde, 20 metre (66 ft) genişliğindeki giriş bölümü çökmüş, bilimsel kazılar başlamadan önce alan büyük oranda zarar görmüş, en zengin kültürel katman yok olmuştur.[3]

Araştırmalar

Arkeolojik ve mağarabilimsel kazılar 1953 yılında arkeolog Branko Gavela [sr] başkanlığında ve mağarabilimci Radenko Lazarević'in katılımıyla başladı.[3] Mağarada mağara sırtlanı, kurt, tilki, yaban atı, mağara ayısı, mamut, yünlü gergedan, mağara aslanı, leopar, yaban domuzu, porsuk, köstebek sıçanı, kunduz, tavşan ve bozkır bizonu gibi 20 farklı memelinin fosili bulundu. Mağara derinliği yaklaşık 187 metre (614 ft) civarındadır ve odaları veya "salonları" çeşitli şekil ve renklerde minerallerle kaplıdır. 1 ila 1,75 metre (3,3 ila 5,7 ft) derinlikteki tortullarda tarih öncesi insan kaynaklı işlenmiş çakmaktaşı aletler ve kemik eserler keşfedildi. Bu eser toplulukları, Orta Paleolitik dönemin sonunda yaşamış olan Neandertal sakinlerine atfedilir. Günümüze kadar gerçekleştirilen kazılar sırasında Neandertal fosili kalıntıları bulunamadı, çünkü kalıntıları barındırabilecek herhangi bir katman, daha önceki taş ocakları sırasında zaten yok edilmiş ve kaldırılmıştı.<ref name="nature of serbia/">[3]

Risovača adamı

Neandertallerin 35.000 ila 50.000 yıllık bir dönemde mağaraya yerleştiği tahmin edilmektedir. Risovača Mağarası Neandertallerin Balkanlar'da bugüne kadar keşfedilmiş beş mağaradan biridir. Gavela, maddi kültür kalıntılarına dayanarak, sakinlerin Krapina adamı ile çağdaş olduğunu öne sürmektedir. Sakinlerin kısa boylu oldukları, buna rağmen sağlam bir yapıya sahip oldukları, biraz kambur oldukları ve taşlardan ve hayvan kemiklerinden hançerler, taştan hançerler ve taş katmanlı bıçaklar yapabilecek kapasitede oldukları tahmin ediliyordu. Bu aletlerden bazılarını kullanarak, mağara sakinleri bir buz çağının son evrelerinde mağaranın etrafındaki bozkırlarda dolaşan hayvanlarla savaşmış olmalılardı.[3]

Koruma

Risovača Mağarası 1983 yılında büyük önem taşıyan ulusal bir arkeolojik sit alanı ilan edilmiş ve Sırbistan Cumhuriyeti tarafından yasal koruma altına alınmıştır. Mağara, nesli tükenmekte olan ve korunan birkaç yarasa türü için bir sığınak olmaya devam etmektedir.[1]

Turizm

Mağara 1987 yılında ziyarete açılmıştır. Mağarada, bir şöminenin etrafında konaklayan bir Neandertal ailesini temsil eden bir heykel kompleksi sergilendi. 2016 yılında 24.000 ziyaretçi ile Sırbistan'da en çok ziyaret edilen üçüncü mağara oldu.[3]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ a b NATURE OF SERBIA - Holiday on the move. Belgrad: National Tourism Organisation of Serbia. 2013. s. 50. ISBN 978-86-6005-295-9. 
  2. ^ "84. Morphometry of cave bear teeth and metapodials from the Risovača cave and the systematic position of the Upper Pleistocene cave bears from Serbia". Academia.edu. 17 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2017. 
  3. ^ a b c d e f "U Risovačkoj pećini živeo neandertalac", Politika (Sırpça), 28 Eylül 2017, s. 22 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Karain Mağarası</span> Döşemealtıda bir mağara

Karain Mağarası, Türkiye'nin en büyük doğal mağaralarından biridir. Denizden yüksekliği 430-450 metredir. Antalya'nın 30 km kuzeybatısında eski Antalya-Burdur kara yoluna 5–6 km uzaklıkta bulunan Yağca mahallesi sınırları içinde bulunur. Antalya-Burdur kara yolunun 13. km'sinde Karain işaret levhasından sola dönülerek Karain Mağarası yoluna girilir. Antalya'ya uzaklığı 27 km'dir.

<span class="mw-page-title-main">Azıh Mağarası</span>

Azıh mağarası ,Azerbaycan'ın güneybatısındaki Küçük Kafkas Dağları'nın güneydoğu yamacında, Karabağ'ın Kuruçay vadisinde, Tuğ çöküntüsünde, Kuruçay nehrinin sol kıyısında, nehirden 3 km uzaklıkta, Kuruçay'ın modern yatağından 100-120 metre yukarıda yer almaktadır. Karabağ'ın Hocavend ilçesinde Azıh ve Salaketin köyleri arasında, Füzuli şehrinden 14 km kuzeybatıda, deniz seviyesinden 900 metre yükseklikte bulunan bir mağara kompleksidir. Azıh mağarasının alanı 800 km²'dir. Burada uzunluğu 600 metreye kadar uzanan 8 koridor bulunmaktadır. Koridorların bazıları 20-25 metre yüksekliğe kadar ulaşmaktadır.

Obi-Rakhmat Mağarası, Neandertal fosilleri içeren ve Orta Paleolitik döneme tarihlenen bir tarih öncesi bölgedir. Tanrı Dağları'ndaki Talassky Alatau Sıradağları'nın güneybatı ucundaki Chatkal ve Pskem nehirlerinin kavşağına yakın dar bir karst mağarası olan Obi-Rakhmat, Taşkent, Özbekistan'ın 100 kilometre (62 mi) kuzeydoğusunda yer almaktadır.

Kazma Mağarası, 1983 yılında Ordubad ve Şerur rayonları arasında keşfedilen bir Paleolitik yerleşim yeridir. Kazma Mağarası, Tananam Köyü'nün 3 km kuzeydoğusunda, deniz seviyesinden 1450 m yüksekliktedir.

<span class="mw-page-title-main">Satsurblia Mağarası</span> Gürcistandaki mağara

Satsurblia Mağarası Tabiat Anıtı, Gürcistan'ın İmereti bölgesindeki Kumistavi köyüne 1.2 km uzaklıkta konumlanmış, deniz seviyesinden 287 metre yükseklikte yer alan paleantropolojik bölgedir. Karstik mağara ilk kez 1976'da A.N. Kalandadze tarafından kazılmıştır. Mağara, Orta Çağ'da sığınak olarak kullanılmıştır.

Sakajia Mağarası Tabiat Anıtı, Gürcistan'ın Imereti bölgesindeki Terjola Belediyesi'nde, Godogani köyünün 1,5 km kuzeydoğusunda, deniz seviyesinden 204 metre yükseklikte bulunan bir karstik mağaradır. Motsameta Manastırı'ndan 1,5 km uzaklıkta, nehrin karşısındaki pitoresk Tskaltsitela Boğazı'nın sol yamacında yer almaktadır. Mağarada birçok önemli arkeolojik, paleobotanik ve paleozoyik keşif yapılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Devetaşka mağarası</span>

Devetaşka mağarası, Bulgaristan'da, Letniça'nın yaklaşık 7 km doğusunda ve Lofça'nın 15 km kuzeydoğusunda, Osam Nehri'nin doğu kıyısındaki Devetaki köyü yakınlarında yer alan büyük bir karstik mağaradır. Bölge, on binlerce yıldır Paleo-insanlar tarafından sürekli olarak yerleşim görmüş, uzun dönemler boyunca çeşitli fauna türleri için bir barınak görevi görmüştür ve günümüzde yaklaşık 30.000 yarasaya ev sahipliği yapmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Vela Spila</span>

Vela Spila mağarası, Hırvatistan'da, Korčula adasındaki Vela Luka kasabasının yukarısında, Pinski Rat tepesinde, yaklaşık 130 metre (430 ft) yükseklikte yer alan bir mağaradır. Mağara, 40 m (130 ft) uzunluğunda, 17 m (56 ft) yüksekliğinde ve yaklaşık 40 m (130 ft) genişliğinde eliptik şekilli bir mağaradan oluşmaktadır. Mağaranın çatısında, Almanya'daki Brillenhöhle'ye benzer şekilde, henüz belirlenemeyen bir zamanda çökmenin neden olduğu iki açıklık bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Mladeč mağaraları</span>

Mladečské Mağaraları, Çek Cumhuriyeti'ndeki Mladeč belediyesinde yer alan bir mağara kompleksidir. Litovelské Pomoraví Korumalı Peyzaj Alanı içindeki Třesín Ulusal Doğa Anıtı içinde yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Šipka</span>

Šipka, Çekya'daki, Moravya-Silezya ilinin, Štramberk ilçesi yakınlarında deniz seviyesinden 440 metre yükseklikte bulunan bir mağaradır. 9 Ocak 1960'ta Orta Paleolitik dönemden kalma 29 hektarlık bir arkeolojik alan doğal anıt ilan edildi.

<span class="mw-page-title-main">Kleidi Mağarası</span>

Klithi veya Kleidi Mağarası ,Kleidi Kaya Barınağı olarak da bilinir, kuzeybatı Yunanistan'daki Yanya bölgesel biriminde, Kleidonia köyünün kuzeyinde ve Megalakkos Mağarası'nın yaklaşık 500 metre (1.600 ft) batısında yer alan bir mağaradır. Voidomatis nehri vadisinin kuzey kıyısında, Agioi Anargyroi Manastırı'nın yakınında yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Megalakkos</span>

Megalakkos, Yunanistan'ın kuzeybatısındaki Kleidi Mağarası'nın doğusunda, Yanya bölgesel birimindeki Kleidonia köyünün kuzeyinde bulunan ve yaklaşık 500 metre (1.600 ft) doğusunda bir kaya sığınağıdır. Voidomatis nehri vadisinin kuzey kıyısında, Agioi Anargyroi Manastırı'nın yakınında yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Szelim mağarası</span>

Szelim mağarası kuzeybatı Macaristan'da, Gerecse Dağları'nın batı kenarında, Tatabánya şehri yakınlarındaki Által-ér Vadisi'nin 289 metre (948 ft) yukarısında yer alan bir mağaradır. Mağaranın içi 45 metre (148 ft) uzunluğunda ve 14 metre (46 ft) yüksekliğindedir. Bölge, kolay erişilebilir konumundan dolayı yüzyıllar boyunca yerel köylüler tarafından düzenli olarak ziyaret edilmiş ve sığınak olarak kullanılmıştır. Mağaranın devasa dikdörtgen girişinde Tuğrul'un bir anıtı bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">İgnatyevka Mağarası</span>

İgnatyevka Mağarası, Rusya'nın güneyinde, Ural Dağları'ndaki Belaya nehrinin bir kolu olan Sim Nehri kıyısındaki büyük bir kireçtaşı mağarasıdır. Mağarada 1980 yılında bir kadın figürünün parietal duvar resmi keşfedildi. Mağara resmindeki kadının bacakları arasındaki yirmi sekiz kırmızı noktanın kadın adet döngüsünü temsil ettiğine inanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Mezmaiskaya Mağarası</span>

Mezmaiskaya Mağarası, Güney Rusya'daki Adıge Cumhuriyeti'nde, Kafkas Dağları sistemindeki Kuzey Kafkasya'nın kuzeybatı eteklerinde yer alan Sukhoi Kurdzhips'in sağ kıyısına bakan tarih öncesi bir mağara sistemidir.

<span class="mw-page-title-main">Okladnikov Mağarası</span>

Okladnikov Mağarası ,güney Sibirya, Rusya'daki Altay Krayı'nda, Soloneshensky Rayonu'ndaki Altay Dağları'nın eteklerinde bulunan bir paleoantropolojik sit alanıdır. Mağara güneye bakar ve aşağıdaki Anuy Nehri'nin bir kolu olan Sibiryachikha Nehri vadisinin sol kıyısından yaklaşık 14 metre (46 ft) yukarıda yer alan Devoniyen bir karstik yamaçta bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Hadži-Prodan Mağarası</span>

Hadži -Prodan Mağarası, orta batı Sırbistan'daki İvaniçe'den 7 kilometre (4,3 mi) uzaklıktaki Raščići köyünde bulunan, Paleolitik döneme tarihlenen arkeolojik sit alanı ve ulusal bir tabiat anıtıdır. Deniz seviyesinden 630 m yüksekliğe sahip oldukça dar ve yüksek ağzı, Rašćanska nehri vadi yatağının yaklaşık 40 m üzerinde yer alır ve güneye doğru bakmaktadır. 345 metre (1.132 ft) uzunluğundaki mağara Geç Kretase'de "kalın tabakalı masif" Senoniyen kalkerinde oluşmuştur. Tarih öncesi çanak çömlek parçaları ve Pleistosen fauna fosilleri İvaniçe'den Zoran Vučićević tarafından ortaya çıkarıldı. Mağara girişinde ve ana mağarada, özellikle Mağara ayısı ve Demir Çağı eser keşiflerinin yapıldığı bildirildi. Mağaranın adı, 19. yüzyıldan kalma bir Sırp devrimci olan Hadži-Prodan'ın onuruna verilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Pešturina</span>

Pešturina güneydoğu Sırbistan'daki Nişka Banya belediyesinde yer alan bir mağaradır. Jelašnica'nın güneybatısında, Niş'in 20 kilometre (12 mi) güneydoğusunda yer alır. 2006 yılında başlayan arkeolojik kazılardan bu yana Orta ve Üst Paleolitik dönemlere ait eserler keşfedilmiştir. Musteryen kültürü olarak tanımlanan kalıntılar, 102.000 BP + 5.000 ila 39.000 BP + 3.000 arasına tarihlenmektedir, bu tarih aralığı Pešturina'yı hayatta kalan en son Neandertal habitatlarından biri halline getirmektedir. Mağara "Sırp Atapuercası" olarak da bilinmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Betal Kaya Sığınağı</span>

Betal Kaya Sığınağı, aşağı Pivka Nehri Vadisi'nin güneydoğu kenarında, Postojna'dan Bukovje'ye giden yolun hemen üstündeki bir yamaçta yer alan bir karstik mağara; taş alet kalıntıları, eserler ve çağdaş hayvanların sayısız fosilleşmiş kemikleri ile zengin kültürel tortu katmanlarının bulunduğu bir sit alanıdır. Girişi, Pivka Nehri'nin suları tarafından oyulmuş 174 m (571 ft) uzunluğundaki mağaranın tavanının çökmesiyle oluşmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Divje Babe</span>

Divje Babe, Slovenya'daki Idrijca Nehri'ne bakan bir karst mağarası ve arkeoloji parkıdır. Bir Neandertal müzik aleti olarak yorumlanan ve Divje Babe Flütü olarak bilinen, bir mağara ayısının işlenmiş kemiği de dahil olmak üzere Paleolitik kalıntılarıyla dikkat çekmektedir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.