İçeriğe atla

Ripuarca

Ripuarca
BölgeKuzey Ren-Vestfalya, Rheinland-Pfalz, Liege, Limburg
Konuşan sayısı900.000  (tarih gerekli)
Dil ailesi
Dil kodları
ISO 639-3
Ripuarca konuşulan bölgeler

Ripuar şivesi veya lehçesi (Almanca: Ripuarisch, ripuarische Mundart, ripuarischer Dialekt, ripuarisch-fränkische Mundart, Ribuarisch) Batı Orta Alman dil grubunun bir parçası olan bir Alman lehçesi grubudur. Lüksemburgcayı da içeren Moselle Frankonya dili ile birlikte, Ripuarca daha büyük Orta Frankonya dillerine aittir ve aynı zamanda Aşağı Frankonya dilleriyle de Renanya dilsel sürekliliğini oluşturur. Benrath hattının güneyinde, Renanya'da, Düsseldorf ve Köln'ün kuzeybatısından batıda Aachen'e ve doğuda Waldbröl'e kadar konuşulur.

Dil, Almanya dışında Almanca konuşan Belçikalılar ve Hollanda’nın Limburg eyaletinin güneyinde, özellikle de Kerkrade'de (Kirchroa) yaşayan insanlar tarafından da kullanılır. Lehçenin adı, 4. yüzyıl itibarıyla bölgeye yerleşen Ripuar Frankları'ndan (Rheinfranken) türemiştir.

En iyi bilinen ripuar şivesi olan Kölsch, Köln'ün yerel lehçesidir. Ripuar gruba ait olan ağızların hemen hemen hepsi kendi şivelerine Platt demektedirler. Buna, Öcher Platt (Aachen), Eischwiele Platt (Eschweiler), Kirchröadsj Platt (Kerkrade), Bocheser Platt (Bocholtz) ya da Bönnsch Platt (Bonn) örnek gösterilebilir. Genellikle, komşu lehçeler arasında ancak yerliler tarafından kolayca fark edilebilen küçük farklar vardır ve bu farklar daha uzaktaki lehçeler arasında giderek artar.

Kaynakça

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Yunanca</span> Hint-Avrupa dili

Yunanca (Yunanca: Ελληνικά Elliniká veya Eλληνική γλώσσα Ellinikí Glóssa

<span class="mw-page-title-main">Felemenkçe</span>

Felemenkçe, Hint-Avrupa dil ailesinin Cermen dilleri grubundan dil. Hollandaca ve Flamanca gibi lehçeleri vardır, bunlar özellikle yazılı dilde birbirine oldukça yakındır. Felemenkçe ve lehçeleri; Hollanda, Belçika ve Surinam'da resmî dil konumundadır.

<span class="mw-page-title-main">Estonca</span> Estonyanın resmi dili

Estonca, Estonya'nın resmî dilidir. 1,1 milyon Estonya vatandaşına ek olarak on binlerce Estonyalı göçmen tarafından konuşulan dil. Ural Dil Ailesi'nin Fin-Ugor dilleri'ne mensuptur. Dil, Finceye oldukça benzemektedir. Dili ailedeki diğer dillerden ayıran en önemli özellik, kısa, uzun ve çok uzun olmak üzere üç farklı tonlama barındırmasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Rusça</span> Doğu Slav dili

Rusça, Hint-Avrupa dil ailesinin Slav dilleri koluna bağlı bir dil. Rusça, Belarus ve Ukrayna dilleri ile yaşayan üç Doğu Slav dilinden biridir. Yaklaşık 260 milyon konuşanı olan Rusça dünyanın en çok konuşulan dillerinden biri olup Rusya, Belarus, Kazakistan, Kırgızistan, Moldova (Gagavuzya) ile kısmî olarak tanınan Abhazya, Güney Osetya, Transdinyester'de resmî dil statüsündedir. Aynı zamanda Birleşmiş Milletler'in altı resmî dilinden biri ve Uluslararası Uzay İstasyonu'nun İngilizce ile birlikte kullanılan iki dilinden biridir. Orta Asya, Kafkasya, Ukrayna ve kısmen Baltık devletlerinde lingua franca olarak kullanılmaktadır.

Lehçe ya da diyalekt, bir dilin belli bir coğrafî bölgedeki insanlar tarafından konuşulan çeşididir. Lehçe sözcüğü Türkçeye Arapçadan geçmiştir. Lehçe anlamında bazı sözlüklerde diyelek ve ağgan sözcükleri de bulunmaktadır.

Yahudi İspanyolcası veya Ladino, Hint-Avrupa dil ailesinin Latin koluna bağlı Eski İspanyolca kökenli bir dildir. Yahudiler tarafından konuşulduğu için "Judeo- (Yahudi)" öntakısını almış olan dil, bazı filologlarca Standart İspanyolcanın tarihi bir varyantı olarak da değerlendirilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Kansu</span>

Kansu (Çince : 甘肃; Çince : 甘肅; pinyin: Gānsù

<span class="mw-page-title-main">Çin dilleri</span> Doğu Asyada ki Sinitik diller

Çin dilleri ya da Çin dil ailesi, Çin'de yaşayan Hanların konuştuğu dillerin tümüne verilen addır. Çin-Tibet dil ailesine dahil kollardan birini oluşturmaktadır. Bu diller ayrıca Sinitik diller olarak da adlandırılır.

<span class="mw-page-title-main">Lurca</span> İrani bir dil

Lurca, İran'daki bazı bölgelerde konuşulan ve Farsçayla birlikte güneybatı İrani diller grubuna giren dildir. Encyclopædia Iranica'ya göre Lurca ve Bahtiyarca dilleri, Farsça ile Kürtçe arasında kalmış ayrı bir dildir. Çoğu zaman Lekçe diliyle karıştırılmaktadır ancak Lek dili kuzeybatı İrani diller grubunda olmakla birlikte Lurcanın kuzey lehçesi ile büyük oranda fonolojik benzerlik ve ortak kelime dağarcığı göstermektedir. Lurcanın kuzey, güney ve merkezi olmak üzere üç ana lehçe grubu bulunmaktadır. Buyer Ahmed şivesi, Bahtiyari şivesi bulunur. İran'ın Luristan, Çaharmahal ve Bahtiyari, Kohgiluye ve Buyer-Ahmed, Huzistan, İsfahan, Fars eyaletlerinde ve Irak arazilerinde yaşayan Lur oymaklarının dilleridir.

<span class="mw-page-title-main">Özgür imparatorluk şehri</span>

Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu'nda, bir özgür imparatorluk şehri, diğer şehirler gibi prensler ya da dükler tarafından değil doğrudan imparator tarafından yönetilen şehirlere verilen ad. Özgür şehirler aynı zamanda Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu İmparatorluk Diyeti'ında da bağımsız temsil hakkına sahipti.

<span class="mw-page-title-main">Krice</span>

Krice ya da Kri dili veya Kri dilleri, daha çok Kanada'da Kuzeybatı Toprakları ve Alberta'dan Labrador'a kadar uzanan bölgede, biraz da Amerika Birleşik Devletlerinde Montana eyaletinin kuzey orta sınır bölgesinde Kriler tarafından konuşulan Algonkin dilleri ailesinin Merkezî Algonkin dilleri grubundan bir Kızılderili dilidir. 2006 sayımına göre konuşanı 117.400 kişidir ve Kanada'daki konuşanı en fazla olan Amerika yerli dilleri içinde birinci sıradadır.

Batı Cermen dilleri, Cermen dillerinin üç kolundan en büyüğüdür ve Almanca, İngilizce, Felemenkçe, Afrikaanca, Frizce ve Yidiş gibi dilleri içerir. Cermen dillerinin diğer iki kolu ise Kuzey Cermen dilleri ve Doğu Cermen dilleridir.

Türk dili tarihi, çivi yazılı Sümerce tabletlerdeki alıntı kelimeler şeklinde bilinen ilk örneklerine rastlanan, coğrafya olarak Moğolistan ve Çin içlerinden Avrupa’nın ortalarına, Sibirya’dan Hindistan ve Kuzey Afrika sahasına kadar yayılmış olan Türk dilinin tarihidir. Günümüzde Asya ve Avrupa kıtalarında konuşulan ve yazılan Türk yazı dilleri ve bunların ağızlarının tarihî süreçlerini kapsar.

<span class="mw-page-title-main">Kaşupça</span> Slav dillerinin bir alt grubu olan Lehit dillerinden biridir.

Kaşupça, Kaşubça veya Keşupça, bir Batı-Slav dili olup Silezyaca ve Lehçe ile birlikte Lehitik alt grubuna dahildir. Çoğu araştırmacı tarafından ise kendi başına müstakil bir dil olarak kabul edilse de umumiyetle Lehçenin bir diyalekti olarak telakki olunur.

<span class="mw-page-title-main">Arapçanın lehçeleri</span> Dil çeşitleri ailesi

Arapçanın lehçeleri İslam'dan önce kelimeler, kalıplar ve tamlamalar konusunda farklılık gösteriyordu. Ve yazılı eserler içinde ortak bir dil kullanılıyordu. Antere bin Şeddad'ın şiirleri üzerinden 1500 sene geçmesine rağmen anlaşılabilmektedir. Bu ortak lehçe İslam'ın ortaya çıkışından sonra da devam etmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Liaoning</span>

Liaoning, Çin'in kuzeydoğusunda bulunan bir eyalettir. Eyalet, günümüzdeki haliyle 1907 yılında Fengtian ismiyle kuruldu, ancak isim 1929'da "Liaoning" olarak değiştirildi. Eyalet başkenti ayrıca o dönemde Shenyang'ın eski ismi olan Shengjing'in Mançuca telaffuzu olan Mukden olarak bilinirdi. Japon Mançukuo kukla rejimi altında eyaletin ismi 1907'deki ismine dönüştürüldü, fakat Liaoning ismi 1945'te yine geri getirildi.

Hong Kong Kantoncası, Hong Kong'da yaygın olarak konuşulan Kantonca lehçesi. Makao'da da konuşulur. Hong Kongluların bu lehçeyi çoğunlukla "Kantonca" olarak nitelendirmelerine rağmen, Çin anakarasında birçok kaynakta "Hong Kong ağzı" (香港話) olarak tanımlanır.

Teochew lehçesi, Chaozhou lehçesi, Chaoshan lehçesi ya da Chaoshan/Chaozhou dili, Çin-Tibet dil ailesinin Çin dilleri grubunun Min dalına ait Güney Min dilinin bir lehçesidir. Chaoshan bölgesinin yerel şivesi olan Teochew lehçesi, Chaoshanlıların ana dilidir. Çin diasporasında çok sayıda Chaoshanlının olmasından dolayı Çin diaspora topluluklarında Teochew lehçesinin neredeyse Kantonca ya da Hokkien gibi diğer Çin dilleri kadar büyük bir etkisi olmuştur.

Kırım Tatar dili üç lehçeden oluşur. Standart dil, Kıpçak-Cuman kolunun bir parçası olan orta lehçe ile yazılmıştır. Oğuz kolunda yer alan kıyı ağzı olarak da bilinen güney ağzı ve Kıpçak dilinde de nogai ağzı olarak da bilinen kuzey ağzı vardır.

Mişer Tatarcası veya Batı Tatarcası, Tatarcanın bir lehçesi veya Mişer Tatarları tarafından konuşulan ayrı bir Türk dilidir. Çoğunlukla Rusya'nın Penza, Ulyanovsk, Orenburg'da, Nijniy Novgorod, Samara, Volgograd ve Saratov oblastlarında, Tataristan, Başkurdistan, Çuvaşistan, Mordovya ve Finlandiya'da konuşulmaktadır.