Rioni Nehri - Turkipedia

Rioni Nehri (რიონი)
Raça bölgesinde Rioni Nehri


Genel bilgiler
Kaynak	Kafkas Dağları
Ağız	Karadeniz, Poti, 42°11′3″K 41°38′10″D / 42.18417°K 41.63611°D / 42.18417; 41.63611
Uzunluk	327 km

Rioni veya Rion Nehri (Gürcüce: რიონი Rioni, Grekçe: Φᾶσις Fasis) Gürcistan'ın batısındaki başlıca nehirdir. Raça bölgesindeki Kafkas Dağları'ndan doğan nehir, Poti (antik Fasis) şehrinin kuzeyinden geçerek batıya doğru ilerler ve Karadeniz'e akar. Bir zamanlar Kolhis'in antik kentlerinden olan Kutaisi şehri, nehrin yanına kurulmuştur.

Tarihi

Antik Yunanların Fasis Nehri olarak adlandırdığı nehirden, ilk kez Hesiodos'un Theogony (l.340) eserinde bahsedilmiştir. Plato, Sokrates'in Fasis Nehrini: "Yeryüzünün çok büyük olduğuna ve bizim sadece Herkül'ün sütunları ile Fasis Nehri arasında yaşadığımıza inanıyorum. Yaşadığımız bölge o kadar küçük ki, göletteki kurbağa ve karıncalar gibiyiz." (Phaedo, 109a) şeklinde tanımladığını belirtiyor. Daha sonraları Apollonios (Argonautica 2.12.61), Virgil (Georgics 4.367) ve Aelius Aristides (Ad Romam 82), Fasis Nehri'ni gemi seferleri yapılmasına uygun yerlerin doğu sınırı olarak tanımlamıştır. Sokrates, Phaedo 109a adlı eserinde dünyada bildiği yerlerin Herkül'ün sütunları ile Fasis Nehri arasında olduğunu söylerken, Herodot ve Anaksimandros Rioni'yi Asya ile Avrupa arasında bir sınır olarak tanımlamıştır.^[1] Yarı-mitolojik olsa da, Jason ve Argonotların ünlü yolculuğunun Rioni Nehri'nin Poti'deki ağzından başladığı ve Kutaisi, Gürcistan'da son bulduğu söylenir.

"Sülün" veya bilimsel adıyla "Bayağı sülün" terimi "Fasis" ve "Colchis"den türetilmiştir. Antik çağlarda bu bölgenin, bayağı sülünün Avrupa'ya tanıtıldığı bölge olduğu söylenir.^[2] Kolhis'in güçlü bir krallık olamamasının veya Roma'nın bir eyaleti olarak devam edememesinin sebebi olarak Fasis Vadisi'nin baş belası iklimi gösterilir. Bu durum günümüze kadar gezginler tarafından dile getirilmiştir. Günümüzde, bölgedeki bataklıklar kuruduğundan dolayı eskisi kadar kötü bir iklime sahip değildir.^[3]".

Özellikleri

Rioni Nehri, tüm sınırları Gürcistan içerisinde bulunan en uzun nehirdir. 327 kilometre (203 mi) uzunluğunda olan nehrin havzasının alanı 13.400 kilometrekare (5.200 sq mi)dir. 2960 metre yüksekliğindeki Kafkas Dağları'nın güney yamaçlarından akmaya başlar.

Ayrıca bakınız

Kura Nehri

Kaynakça

^ ^a ^b Heinz Heinen, Andrea Binsfeld, Stefan Pfeiffer. Vom hellenistischen Osten zum römischen Westen. Wiesbaden, Germany: Franz Steiner Verlag, 2006, s. 324
^ Oxford English Dictionary, Draft Revision, September 2009
^ Robert H. Hewsen, Armenia: A historical Atlas,2001,page 38

İlgili Araştırma Makaleleri

Lazika ya da Egrisi, ayrıca Laz İmparatorluğu olarak da bilinir, Karadeniz'in güneydoğu kıyısında tarihsel bölge. Latince'de 'Lazika'; "Lazların ülkesi" anlamına gelmektedir. Aynı dönem devleti Perslerin resmi literatüründe ise "Lazistan" olarak yer almıştır. Bugün Türkiye, Rusya ve Gürcistan sınırları içinde yer alır. Bu bölgeden “Lazika” adıyla ilk kez 7. yüzyılda yazarı bilinmeyen, Ermenice "Coğrafya” adlı kitapta bahsedilmiştir. Lazika Krallığı'nın sınırları 4. yüzyılın ikinci yarısında batıda Trabzon kuzeyde Kafkas Sıradağları ve doğuda Lihi Dağları'na kadar uzanıyordu.

Poti, Gürcistan'ın bir liman şehri. Karadeniz'in doğu sahilinde ve ülkenin batısındaki Samegrelo-Zemo Svaneti bölgesinde bulunur. Antik Yunanistan kolonisi Fasis'in yerleşim yeri yakınlarında kurulmuştur ve adını da oradan alır. Şehir 20. yüzyıldan beri büyük bir liman şehri ve endüstriyel merkezdir. Ayrıca Gürcistan donanmasının ana deniz üssüne ve karargahına ev sahipliği yapar. Poti Limanı'na komşu olan RAKIA bölgesi Serbest Sanayi Bölgesine sahiptir. Nisan 2008'de açılmıştır ve İran'a karşı yaptırımlardan kaçmaya çalışan İranlı işadamlarınınkini de içeren birçok işletme kayıtlıdır.

Kuzey Osetya-Alanya Cumhuriyeti (Rusça: Республика Северная Осетия - Алания

Kutaisi, Gürcistan'da İmereti Bölgesi'nde yer alan dünyanın en eski sürekli yerleşim yerlerinden biri ve geleneksel olarak başkent Tiflis'ten sonra Gürcistan'ın en büyük ikinci ve en kalabalık üçüncü şehridir. Tiflis'in 221 kilometre batısında, Rioni Nehri üzerinde yer alır. İmereti Bölgesi'nin merkezidir ve nüfusu 147.635'dir (2014).

Svaneti, Gürcistan’ın tarihsel bölgelerinden biridir ve ülkenin kuzeybatı bölümünde yer alır. Svanlar bölgenin yerli halkıdır.

Kolhis ya da Kolhis Krallığı, Karadeniz'in doğu kıyılarında, bugünkü Gürcistan'ın batısında kurulmuş Antik Çağ krallığıdır.

Sanniler Strabon, Gaius Plinius Secundus ve Flavius Arrianus tarafından Trabzon yakınlarında yaşamış insanlar olarak bahsedilmiş bir topluluktur. MS 1. ve 2. yüzyıllarda, Sanniler yaşadığı bölgenin kuzeydoğu sınırlarını Ophis Nehri oluşturmaktaydı. Hem sahile yakın bölgeleri, hem de sahile yakın dağlık yerlerde yaşıyorlardı. Pliny, Trabzon bölgesinde yaşamış Sanniler ve Heniochilerin tek bir millet olduğunu iddia etmiştir. Pliny aynı zamanda, Kolhis'e bağlı sahil şeridindeki Rioni Nehri'nden ileride yaşayan bir Sanni topluluğundan daha bahseder.

Zidritler Klasik Antik Çağ'da Kolhis'te yaşamış eski topluluklardan biriydi. Yaşadıkları bölgenin kuzey sınırını Karadeniz, güney sınırını ise Apsarus Nehri oluşturmaktadır. Batıda Mahelonlar, doğuda ise Lazlarla komşulardı. 2. yüzyılın başlarında yaşamış Romalı yazar Arrianus, batıdan doğuya doğru sıralayarak birçok komşu ve etnik açıdan bağlantılı olması muhtemel kabileleri şöyle listelemiştir: Sanniler (Sanigler), Drilae, Maçelonoi, Henioçoi, Zudreitai ve Lazlar. 4. yüzyılın sonlarında yaşamış Periplus Ponti Euxini bu halkın daha güneyde ve Akamosis ve Arçabis nehirleri arasında yaşadığını iddia etmiştir. Zidritlerin sosyal ve politik hayatı hakkında çok az şey biliniyor, ancak MS 130'lu yıllarda doğu Gürcistan’daki İberya kralına itaat ettikleri düşünülmektedir.

Mahelonlar Fasis Nehri'nin güney taraflarında yaşamış, Kolhis Krallığı'ndaki topluluklardan biriydi. Onlardan bahseden birkaç farklı klasik kaynak vardır. Bu topluluk, Plinius'un Ophis Nehri ile Prytanis nehirleri arasında yaşadıklarını iddia ettiği Makronlar olabilir.

Fasis, eski Yunan kaynaklarına göre Karadeniz’in doğusunda yer alan ve bu denize dökülen akarsu. Bu akarsuyun Gürcistan’ın batısındaki Rioni olduğu genel kabul görmüştür.

Şhara Gürcistan'ın en yüksek noktasıdır. Gürcü-Rus sınır boyunca Svaneti bölgesinde bulunan Şhara, Gürcistan'ın en büyük ikinci şehri olan Kutaisi'nin 88 kilometre (55 mi) kuzeyinde yer almaktadır. Zirve, Avrupa'nın en yüksek dağı olan Elbruz Dağı'nın güney doğusunda, Büyük Kafkas Dağları Sıradağlarının orta kısmında yer almaktadır. Şhara, Dyh-Tau'nun hemen arkasında, Kafkasya'daki en yüksek üçüncü zirvedir.

Pasinler Pontus'un doğusunda yaşamış Kolhis halklarından biriydi. Anadolu'dan Karadenizin kıyısına doğru yaptığı yürüyüşte bu halka karşılaşan Yunan komutan Ksenofon, Pasinlerin Fasis Nehrinin kıyısında yaşadığını belirtmiştir. Ksenofon'un bahsettiği Fasis Nehri, Greko-Romenlerin Gürcistan'daki Rioni Nehrini tanımlamak için kullandıkları Fasis değil, günümüzde Kuzeydoğu Türkiye'de bulunan Aras nehridir. Ksenofon'un onlarla karşılaştığı dönemde, Pasinler Çilligül Dağının kuzeyindeki uzun vadinin kontrolünü elinde tutuyordu. Pasinler, ön Gürcü halklardan olduğu tahmin edilen Chalybes ve Taokhlarla komşuydu.

Tshenistskali Kuzey Gürcistan'da bulunan bir nehirdir. Kaynağı Kafkas Dağları olan nehrin kaynağı Aşağı Svaneti'deki Lentehi bölgesinin en doğusunda konumlanmıştır. Rioni Nehrinin bir kolu olan nehrin uzunluğu 184 kilometredir. Lentehi ve Tsageri gibi küçük kasabaların yanından geçen nehir, Samtredia kentinin yanından Rioni Nehrine katılır. Tshenistskali Nehrinin ana kolları ise şöyle sıralanmaktadır: Zseho, Heleldula, Canolula (sağdan), Kobişuri, Leuseri, Hopuri (soldan).

Heniohiler Kolhis'in kuzeybatı kıyılarında ve bazı görüşlere göre Fasis bölgesinde yaşamış antik bir halktır. Bu halkın ülkesinin adı Henioheia idi.

<span class="mw-page-title-main">Acameti İdari Koruma Alanı</span>

Acameti İdari Koruma Alanı, Gürcistan'ın Zestafoni Belediyesi ve Bağdati Belediyesi'nde yer alan korunan bir alandır. Ünlü Acameti meşelerini ve diğer yerel florayı koruma amacıyla kurulmuştur. Bazı ağaçlar 120 ila 200 yaşlarındadır. Koruma alanı ayrıca yerel faunayı da koruma amacı gütmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Tehuri</span> Rioni Nehrinin sağ kolu.

Tehuri Gürcistan'daki Rioni Nehri'nin sağ koludur. Samegrelo-Zemo Svaneti ve Yukarı Svaneti bölgesinde bulunan nehir çoğunlukla güney-güneybatı yönünde akar.

Kolhis Ovası, Gürcistan'ın batı kesiminde yer alan bir ovadır.

Kafkas Rivierası, Kafkas Dağları'nın altında Karadeniz'in doğu kıyısında yer almaktadır. Rusya'nın Novorossiysk şehrinden Gürcistan'ın Sarpi kentine kadar uzanır. Bölge, dördü Gürcistan'da ve biri Rusya'da olmak üzere beş bölgeye ayrılmıştır. Kafkas Rivierası, 350 kilometre (220 mi) Rusya'ya ve 250 kilometre (160 mi) Gürcistan'a ait olmak üzere 600 kilometre (370 mi) uzunluğundadır. Sahil, Fransız Rivierası, İtalyan Rivierası, New York şehri ve Kore Yarımadası ile aynı enlemde yer almaktadır.

Gürcistan, Kafkasya bölgesinde yer alan bir ülkedir. Batı Asya ve Doğu Avrupa'nın kesişme noktasında yer alır, batıda Karadeniz, kuzeye Rusya, güneyde Türkiye ve Ermenistan ve doğuda Azerbaycan ile sınırlanmıştır. Gürcistan 69,700 kilometrekare (26,911 sq mi) bir alanı kaplamaktadır.

Gürcistan'daki buzullar çoğunlukla Büyük Kafkas Dağları'nda konumlanmıştır. 2015 verilerine göre Gürcistan'daki 637 buzul 355,80 km²'lik alanı kaplar. Çağdaş buzullar, 4500 m ve daha yüksek zirvelerin bulunduğu Enguri, Rioni, Kodori ve Terek Nehri havzalarında yoğunlaşmıştır. Gürcistan buzullarının %89,32'si bu havzalarda yer almaktadır.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.