Budizm, bugün dünya üzerinde yaklaşık 500 milyonu aşkın inananı bulunan bir dindir. İlk önce Hindistan’da ortaya çıkmış, daha sonra zaman içinde Güneydoğu ve Doğu Asya’da yayılmıştır.
Satori sözcüğü uyanıp aydınlanma anlamına gelir; Zen Budizmin temel amaçlarından biridir. Aslında Sakyamuni Buddha'nın Gaya'daki Bodhi ağacı'nın altında aydınlanması olayını anlatmak için kullanılan tam ve aşılamaz aydınlanma kavramıyla eş anlamlıdır.
Zen, kökeni Hindistan'daki Dhyana (ध्यान) okuluna kadar uzanan bir Mahāyāna Budist okulunun Japoncadaki ismidir. Hindistan'dan Çin'e geçen okul, burada Ch'an (禪) olarak ismini duyurmuştur. Tang Hanedanlığı döneminde Çin'de belli başlı Budist okullar arasına giren Ch'an, Çin'den Kore, Vietnam ve Japonya'ya yayılmıştır. 20. yüzyılda Batı'da tanınmaya başlanan bu okul, İngilizce ve diğer Batı dillerine Zen ya da Zen Budizm ismiyle girmiştir.
Zen bahçesi bir çeşit Japon kayalık bahçedir. Kum, çakıl, kaya ve bazen çimen veya diğer doğal unsurlar içeren sığ bir kum bahçesidir. Yaygın bir inanca göre Japon Zen rahipleri tarafından meditasyon amaçlı kullanılır.
Koan Zen (Chan) Budizmi'nde mantıklı düşünceyle cevaplanması mümkün olmayan, yalnız sezgilerle anlaşılabilen hikâye, diyalog ya da sorulara verilen addır.
Zazen (坐禅), Zen Budizminde oturarak yapılan meditasyona verilen Japonca isimdir. Zen pratiğinin kalbi olarak adlandırılır. Zazen, Çince zuo ve chan kelimelerinden türetilmiştir.
Ryōan-ji, "Huzurlu Ejderha'nın Tapınağı" Kyoto, Japonya'nın kuzeybatısında yer alan bir Zen tapınağıdır. UNESCO'nun Dünya Miras Yeri olarak Antik Kyoto Tarihi Eserleri'nin bir parçasıdır. Tapınak Zen Budizm'inin Rinzai kolunun Myōshinji okuluna aittir.
Mahāyāna, Budizm’in üç ana kolundan biridir. Kaynağı Hint yarımadasıdır. Budizm’i Hinayana ve Mahayana olarak sınıflandırır. Vajrayana ise Mahayana Budizm’inin bir uzantısıdır. MS 1. yüzyılda Orta Asya ve Çin’e geçmiş, buradan da Doğu Asya’ya yayılmıştır. Günümüze hâlen uygulanmakta olduğu yerler Hindistan, Çin, Tibet, Japonya, Kore, Vietnam ve Tayvan’dır.
Suzuki Şoosan, ünlü Japon Zen rahibi ve eski samuraydır. Japonya'da çok tanınmasına karşın Batı'da yakın tarihlerde eserlerinden çeviriler yapılan Shosan'ın diğer geçmiş zen ustalarından en önemli farkı Zen'in dinamik bir yaşantı hatta bir savaşçının hayatında dahi yaşanabileceği ve savaş meydanındaki zen tavrıyla da aydınlanmaya ulaşılabileceğine ilişkin yaklaşımıdır.
Vajrayana Budizmi, farklı kaynaklarda Tantrik Budizm, Tantrayāna, Mantrayana, Mantranaya, Gizli Mantra, Ezoterik Budizm ve Elmas Taşıt adlarıyla da tanınır. Vajrayana Mahayana Budizminin bir uzantısıdır; felsefesinden çok benimsediği uygulamalarla ayrılır. Mahayana'da uygulamalar kabaca iki yola ayrılır: iyi niteliklerin mükemmelleştirilmesi metodu olan Sutrayana ve nihai Budalık hedefini yol olarak benimseyen Vajrayāna metodu. Vajrayana tam aydınlanmaya ulaşılmadan önce Buda-doğasının mistik tecrübe ile deneyimlenmesini gerektirir. Bu tecrübelerin aktarılması için, bir ezoterik bilgi kümesinin Budist tantrik yogiler tarafından toplanmış ve nesilden nesile aktarılmış olması gerekir. Uygulayıcı öncelikle yetkin bir ruhani öğretmen ya da guru tarafından kabul edilmelidir.
Mahayana sutraları geniş bir kapsamı olan, Mahayana Budistleri tarafından Buda'nın orijinal öğretisini temsil ettiği kabul edilen sutralar, yani yazılardır. "Mahayana"'dan bahseden ilk sutra, muhtemelen ilk defa 1. yüzyılda derlenen Lotus Sutra'dır.
Sōtō Zen ya da Sōtō okulu, Japonya'daki üç büyük Zen Budist mezhepten biridir. Diğer iki mezhep ise Rinzai okulu ve Ōbaku'dur. Okul ilk defa Çin'de Tang Hanedanı döneminde Dongshan Liangjie tarafından Caodong adıyla kurulmuş, 13. yüzyılda Dogen Zenji tarafından Japonya'ya getirilmiştir. Günümüzde Japonya'da Dogen, Keizan Jōkin ile birlikte Sōtō Zen'in iki kurucusundan biri olarak kabul edilir.
Altıncı Pirin Platform Sutrası, Çin'de yazılmış Budist bir metindir. Chan/Zen okullarında yeni bir çığır açmış önemli metinlerden biridir. Geleneksel olarak Shao Zhou manastırında altıncı Chan piri Huineng'ın yaptığı konuşmalara dayandığı kabul edilir. Konuşmaların ana teması, aniden aydınlanma, kişinin kendi gerçek doğasını doğrudan kavraması, śīla, dhyāna ve prajñānın özünde bir olmasıdır. Güney Chan veya "Aniden Aydınlanma" okulu öğretisinin temelini bu önemli metne dayandırır.
Budizm okulları, Budizm'in tarih sahnesine çıktığı M.Ö. 5. yüzyıldan itibaren farklı coğrafyalarda yayılma olanağı bulmuş, girdiği yörenin kültürüne uyum sağlamıştır. Bununla birlikte aynı kültürden gelen Budist gelenekler içindeki yorum ve metotlardaki farklılıkların zamanla derinleşmesi biribirinden bağımsız, çeşitli okulların ortaya çıkmasına neden olmuştur.
Arı Ülke Budizmi ya da Amidizm, Mahayana Budizmi'nde belli başlı okullardan biridir. Günümüzde Zen Budizmi ile birlikte Doğu Asya'da oldukça popülerdir; ve özellikle de Çin Budizmi'ne bağlı keşişler tarafından Chan (Zen) ve diğer uygulamalarla birlikte karışık olarak uygulanır.
Niçiren Budizmi Japon rahip Niçiren'in (1222–1282) öğretilerine dayanan bir Budist okuldur. Niçiren okulunun tarih boyunca Japonya'da Orta Çağ'daki Kyoto tüccarları, 2. Dünya Savaşı öncesi dönemdeki ultra-milliyetçiler gibi farklı gruplar üzerinde büyük etkisi olmuştur. Niçiren Budizmi Lotus Sutra'ya yaptığı vurguyla ve buna bağlı olarak her insanın doğuştan Buda-doğasına sahip olduğu, dolayısıyla herkesin bir gün aydınlanmaya ulaşacağına olan inancıyla ayırt edilir. Ayrıca Niçiren, ortodoks Mahayana anlayışından saptıkları iddiasıyla Japonya'daki Zen, Arık Ülke, Shingon gibi diğer okulların karşısında konumlanır.
Myōan Eisai, geç Heian ve erken Kamakura döneminde yaşamış bir Japon Budist keşiş. Hem Zen Budizmi'nin Rinzai okulunu hem de Çin'den Japonya'ya yeşil çayı getirmesiyle tanınmaktadır.
Sesshū Tōyō orta Muromachi döneminde en önde gelen Japon mürekkep boyama ustasıydı. Samuray Oda ailesinde doğdu, daha sonra Rinzai Zen Budist rahibi olmak için eğitim aldı. Bununla birlikte, hayatının erken dönemlerinde görsel sanatlar alanında büyük bir yetenek sergiledi ve sonunda Japonya'da geniş çapta saygı gören, zamanının en büyük Japon sanatçılarından biri oldu.
Daitoku-ji, Japonya'nın Kyoto kentinde bulunan bir Zen Budist tapınağıdır. Tapınak, 1326'da kurulmuş olup Rinzai okulunun on dört özerk şubesinden biridir ve Kita semtinde yer almaktadır.
İkkyū eksantrik, ikon kırıcı bir Japon Zen Budist keşişi ve şairi. Japon sanat ve edebiyatının Zen tutum ve idealleriyle aşılanmasını sağlarken bekarlığa karşı duruşuyla Budist manastır töresine karşı gelmek de dahil olmak üzere Zen'in kendisi üzerinde de büyük etkisi olmuştur.
