İçeriğe atla

Riabininohadros

Riabininohadros
Yaşadığı dönem aralığı: 72-66 myö
Maastrihtiyen-Senozoyik 
Biyolojik sınıflandırma Bu sınıflandırmayı düzenle
Âlem:Animalia
Şube:Chordata
Klad:Dinosauria
Takım:†Ornithischia
Cins:†Riabininohadros
Lopatin & Averianov, 2020[
İkili adlandırma
†Riabininohadros weberae

Riabininohadros (anlamı: "Riabinin'in hadrosauru"), Kırım'ın Maastrichtian'ından soyu tükenmiş bir ankylopollexian dinozor cinsidir. Türü, Riabininohadros weberae olarak değiştirilmiş Riabininohadros weberi'dir.[1][2] Başta, 2015 yılına kadar bir Orthomerus türü olarak sınıflandırılmıştır.[2]

Keşif ve tarih

Hadrosaur olarak yeniden yapılandırılışı

İlk olarak 1945'te Anatoly Nikolaevich Riabinin tarafından, şimdi Ukrayna olan Kırım'da (o zamanlar Sovyetler Birliği'nin bir parçası) Maastrihtiyen çağındaki adsız bir oluşumdan arka uzuvları için tanımlandığında Orthomerus weberi olarak adlandırıldı.[3] Bunlar, tür adı ile onurlandırılan G. F. Weber tarafından Bahçesaray yakınlarında bulundu. Buluntu, 1937'de bilimsel literatürde rapor edildi.[4] Weber dişi olduğu için, Lev Nesov 1995 yılında adını Orthomerus weberae olarak değiştirdi, böylece tür adının sonu da dişil oldu.[5] Hadrosauridae'nin son incelemelerinde bir nomen dubium olarak atılmasına rağmen,[6][7] gayri resmi olarak Rus amatör paleontolog Roman Ulansky tarafından kendi cinsi "Riabininohadros"'a verildi.[2] Bu yayın, Uluslararası Zoolojik Adlandırma Kodunun gerekliliklerini karşılamadığından, "Riabininohadros", 2020 yılında Lopatin ve Averianov tarafından resmi şekilde yeni olarak yayınlanana kadar takson için geçerli bir ad değildi.[1]

Holotipi, numune ZGTM 5751, Kırım'da Besh-Kosh Dağı'nda bir Belemnella casimirovensis ammonoid bölgesinde Geç Kretase (Maastrihtiyen) yaşlı adsız bir deniz çökelinde tanımlanmamış bir Styracosterna üyesinin kalıntılarının yanında bulundu.[8] Büyük ölçüde, uyluk kemiği, kaval kemiği, baldır kemiği, aşık kemiği, topuk kemiği, ikinci ve üçüncü metatarsal ve ikinci parmağın birinci falanksı içeren bir sol arka bacaktan oluşur. 2018'de Riabinin'in birkaç öğeyi yanlış tanımladığı ortaya çıktı. Ayrıca sağ baldır kemiğinin bir kısmının var olduğu kanıtlandı. 1965 yılında Aleshino'da çıkarılan bir postkraniyal genç iskeletinin farklı bir türü, bir hadrosaurid'i temsil ettiği düşünülüyordu.[9]

Sınıflandırma

Orthomerus tipik olarak Hadrosauridae içinde veya çok yakınında sınıflandırıldığından, Riabininohadros weberae, aile incelemelerine göre benzer şekilde yerleştirilmiştir.[2][6][7] Bununla birlikte, 2020'de Lopatin ve Averianov tarafından tartışıldığı gibi, Riabininohadros'un uyluk kemiği çok farklıdır ve hadrosaurları ve akrabalarını içeren Iguanodontia'da hiçbir morfolojik eşdeğeri yoktur. Bunun yerine, Lopatin ve Averianov, bazal aşık kemiği göz önüne alındığında, Riabininohadros'u Ankylopollexia'nın ilkin bir üyesi, daha özel olarak Styracosterna, Hadrosauroidea'nın oldukça dışında ve kladdaki diğer taksonlarla belirsiz ilişkilerle sınıflandırdı.[1]

Kaynakça

  1. ^ a b c Lopatin (2020). "Riabininohadros, a New Genus for the Ornithischian Dinosaur Orthomerus weberae (Ornithopoda, Iguanodontia) from the Late Cretaceous of Crimea". Paleontological Journal. 54 (3): 320-322. doi:10.1134/S0031030120030089. 
  2. ^ a b c d Ulansky, Roman E., (2015). Riabininohadros, a new genus for hadrosaur from Maastrichtian of Crimea, Russia. Dinologia, 10 pp. [In Russian]. http://dinoweb.narod.ru/Ulansky_2015_Riabininohadros_Crimean_hadrosaur.pdf 1 Nisan 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  3. ^ "Dinosaurian remains from the Upper Cretaceous of Crimea". Vsesoy. Nauch.-Issledov. Geol. Inst. Matl. Paleontol. Strat. (Rusça). 4: 4-10. 1945.  Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  4. ^ Weber, G.F., (1937), "From Yalta via the village of Kokkoz to Bakhchysarai", in: Mezhdunarodnyi Geological Congress, XVII sessiya. Yuzhnaya ekskursiya, Krymskaya ASSR, Moiseev, A.A., Ed., Moscow–Leningrad: Glavn. Red. Geol. Razved. Liter., 1937: 48–58
  5. ^ "Dinozavri severnoi Yevrazii: Novye dannye o sostave kompleksov, ekologii i paleobiogeografii". Institute for Scientific Research on the Earth's Crust, St. Petersburg State University (Rusça): 1-156. 1995.  Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  6. ^ a b Weishampel, David B.; Horner, Jack R. (1990). "Hadrosauridae". In Weishampel, David B.; Dodson, Peter; and Osmólska, Halszka (eds.). The Dinosauria (1st ed.). Berkeley: University of California Press. pp. 534–561. 0-520-06727-4.
  7. ^ a b Horner, John R.; Weishampel, David B.; Forster, Catherine A (2004). "Hadrosauridae". In Weishampel, David B.; Dodson, Peter; and Osmólska, Halszka (eds.). The Dinosauria (2nd ed.). Berkeley: University of California Press. pp. 438–463. 0-520-24209-2.
  8. ^ A. N. Riabinin. (1946). Novyye nakhodki iskopayemykh reptiliy v krymu [New finds of fossil reptiles in Crimea]. Priroda 1946(11):65-66
  9. ^ Lopatin, A.V., Averianov, A.O., & Alifanov, V.R., (2018), "New Data on Dinosaurs of the Crimean Peninsula", Dokl. Biol. Sci., 482: 206–209

İlgili Araştırma Makaleleri

<i>Edmontosaurus</i> kuş ayaklı dinozor cinsi

Edmontosaurus, 73 ila 66 milyon yıl önce (Kampaniyen-Maastrihtiyen) Kuzey Amerika'da yaşamış bir ördek gagalı dinozor cinsidir. Adını Kanada'nın Edmonton şehrinden alır.

<i>Achelousaurus</i>

Achelousaurus, Achelousaurus'un Geç Kretase devrinde, Kuzey Amerika’da yaşadığı sanılmaktadır. Papağan benzeri gagası, burnu ile gözlerinin üzerinde kemikli çıkıntılar ve uzun yakasının sonunda iki boynuzu olan, dörtayaklı bir otoburdur. 6 metrelik uzunluğuyla, orta boyda bir ceratopsian dinozordur.

<span class="mw-page-title-main">Dinozorların evrimi</span>

Dinozorlar, 232-234 milyon yıl önce orta Triyas devrinin son zamanı olan Ladinyan döneminde arkozorlardan evrildiler. Dinozorlar iyi araştırılmış bir grup olup kafatası alnının üst kemiğinin mevcut olmaması, ön kol ile omuz eklemi arasındaki uzun kol kemiği olan humerus üzerinde deltopektoral aralık çıkıntısının eksikliği gibi birçok özellikler incelenerek tanımlanırlar.

<i>Borogovia</i>

Borogovia, Geç Kretase devrinde orta Asya'da yaşamış 2 metre uzunluğunda 13 kilogram ağırlığında etobur bir paravian dinozordur.

<i>Coelophysis</i> bazal teropod

Coelophysis, bundan yaklaşık 216 ila 196 milyon yıl önce yaşanan Triyas devrinin ikinci yarısında, günümüz Amerika Birleşik Devletleri'nin güneybatısı ve ayrıca Güney Afrika ve Zimbabve'de yaşamış, Coelophysidae ailesinden bir bazal teropod dinozor cinsidir.

<span class="mw-page-title-main">Ankylosauria</span> kuş kalçalı dinozor grubu

Ankylosauria, kuş kalçalı (Ornithischia) dinozorların bir grubudur. Dört ayağıyla hareket eden ve kemik plakalardan oluşmuş zırhlı bir otçullardır. Ankilozorlar, orta Jura'da ortaya çıkmıştır ve Kretase'de dünyanın her yerine dağılmıştır. Grup genellikle Nodosauridae ve Ankylosauridae olarak iki ana gruba ayrılır.

<i>Saurischia</i> iki ana dinozor grubundan biri

Saurischia, kuşları (Aves) ve kuşlarla kuş kalçalı dinozorlara göre daha yakın akraba olan tüm dinozorları barındıran iki ana dinozor grubundan biridir.

<i>Cionodon</i> kuş kalçalı dinozor cinsi

Cionodon, Geç Kretase'den kalma şüpheli bir hadrosaurid dinozor cinsidir. Tip türü, C. arctatus, Colorado, Bijou Creek'teki Laramie Formasyonu'nda bulundu ve 1874'te Edward Drinker Cope tarafından 1873'te toplanan AMNH 3951 holotipine dayanarak resmen tanımlandı. O zamandan beri iki başka tür daha tanımlanmıştır: Özbekistan'dan CCMGE 1/3760 holotipine dayanan Cionodon kysylkumensis ve Cionodon stenopsis Alberta, Kanada'da Frenchman Formasyonu kayalarından 1874 yılında keşfedilmiştir. Her ikisi de muhtemelen hadrosaur olsalar da, yalnızca parça parça kalıntılardan biliniyorlar ve Cionodon kysylkumensis, Bactrosaurus kysylkumensis olarak yeniden sınıflandırıldı.

<i>Olorotitan</i> Maastrihtiyen kuş ayaklı dinozoru

Olorotitan, Geç Kretase devri'nde (Maastrihtiyen) yaşamış bir lambeosaurine hadrosaur dinozor cinsidir ve kalıntıları, Rusya'nın Amur Bölgesi, Kundur'un Udurchukan Formasyonu yataklarında bulunmuştur. Cinse dahil tek tür Olorotitan arharensis'tir. Son kuş olmayan dinozorlardan biriydi ve Kretase-Paleojen nesli tükenme olayı sırasında soyu tükendi.

<i>Eotyrannus</i> Kretase döneminde yaşamış teropod dinozor cinsi

Eotyrannus, Erken Kretase Avrupa'sından bir theropod dinozor cinsidir ve Tyrannosaurus rex'in erken bir atasıdır. Bu cins, Coelurosauria içinde ilgili bir grup olan tyrannosauroidler arasında yer alır. Cinse ait tek tür olan Eotyrannus lengi, güney İngiltere'de bulunan ve muhtemelen Alt Kretase'den (Barremiyen) gelen yüzde 40 korunmuş bir iskeletten bilinmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Ceratopsidae</span> kuş kalçalı dinozor familyası

Ceratopsidae, Triceratops, Centrosaurus ve Styracosaurus gibi kuş kalçalı dinozorları içeren bir ceratopsian dinozor familyasıdır. Bilinen tüm türler, Geç Kretase'de yaşamış dört ayaklı otoburlardı. Çin'de yaşamış Sinoceratops dışındaki tüm türler, Geç Kretase'de Laramidia ada kıtasını oluşturan batı Kuzey Amerika'da yaşamıştır. Ceratopsidler, gagalar, çenenin arkasında sıralanan kesme dişleri, gösterişli burun boynuzları ile boyunda geriye ve yukarı uzanan kalkansı yapılar ile ayırt edilir. Familya, Chasmosaurinae ve Centrosaurinae olmak üzere iki alt familyaya ayrılmıştır. Chasmosaurineler genellikle uzun, üçgen kalkanlar ve iyi gelişmiş alın boynuzları ile nitelenir. Centrosaurinelerin iyi gelişmiş burun boynuzları veya burun çıkıntıları, daha kısa ve daha dikdörtgen biçimli kalkanları ve onun üstünde yer alan ayrıntılı dikenleri vardı.

<i>Turanoceratops</i> Kretase döneminde yaşamış, ceratopsian dinozor cinsi

Turanoceratops, Özbekistan'ın geç Kretase yaşlı Bissekty Formasyonu'ndan otçul bir ceratopsian dinozor cinsidir. Fosilleri, yaklaşık 90 milyon yıl öncesine, orta-geç Turoniyen evresine tarihlendi. Kafatası, Ceratopsidae'de görülenlere benzer bir çift uzun kaş boynuzu taşıyordu; ancak Turanoceratops, bir ceratopsid değil, daha önceki ceratopsianlar ve ceratopsidler arasında geçiş fosili gibi görünüyor.

<i>Kamuysaurus</i> ördek gagalı dinozor cinsi

Kamuysaurus, Japonya'da Hokkaido, Mukawa kasabası yakınlarındaki Hobetsu bölgesindeki Yezo Grubu'nun Geç Kretase (Maastrihtiyen) deniz çökeltilerinden gelen otçul bir edmontosaurin saurolophine hadrosaurid dinozor cinsidir.

<i>Hadrosauromorpha</i> dinozor kladı

Hadrosauromorpha, 2014 yılında David B. Norman tarafından Hadrosauroidea'yı sıkıştırılmış manuel kemikler ve bir poleks ile bazal taksonlara ve bunlardan yoksun türetilmiş taksonlara bölmek için tanımlanan iguanodontian ornithopodların bir kohortudur. Klad, Edmontosaurus regalis'e Probactrosaurus gobiensis'ten daha yakın olan tüm taksonlar olarak tanımlanır. Bu, analize bağlı olarak farklı taksonların dahil edilmesine neden olur.

<i>Kerberosaurus</i>

Kerberosaurus, Rusya'nın Amur Bölgesi, Blagoveshchensk'teki geç Maastrihtiyen yaşlı Geç Kretase Tsagayan Formasyonundan kalma bir saurolofin ördek gagalı dinozor cinsidir. Saurolophus ve Prosaurolophus ile ilişkili olduğunu gösteren kafatası kalıntılarını da içeren fosil yatağı malzemesine dayanmaktadır.

<i>Shantungosaurus</i>

Shantungosaurus, Çin'deki Shandong Yarımadası'nın Geç Kretase yaşlı Wangshi Grubu'nda bulunan çok büyük bir saurolophine hadrosaurid dinozor cinsidir, tek bir tür, Shantungosaurus giganteus, içerir. Shantungosaurus'un stratigrafik aralığı, Xingezhuang Formasyonunun tepesinden Hongtuya Formasyonunun ortasına kadar, orta ila geç Kampaniyen arasında değişmektedir. Shantungosaurus şimdiye kadar dünyanın en büyük hadrosauroid taksonu olup 15 ile 16 metre uzunluğa ve 13 ile 16 metrik ton arasında bir beden ağırlığına ulaşmaktadır.

Teresa Jolanta Maryańska veya Teresa Maryańska, Moğol dinozorları; özellikle de pachycephalosauria ve ankylosauria türleri konusunda uzmanlaşmış Polonyalı bir paleontologdur. Amerikalı paleontolog Peter Dodson, 1974'te Maryańska'nın yine bir Polonyalı paleontolog olan Halszka Osmólska ile birlikte "yeni dinozor türlerini tanımlayan ilk kadınlar" arasında olduğunu belirtir. Maryańska, dinozorlar konusunda yalnızca Polonya'nın değil, aynı zamanda dünyanın önde gelen uzmanlarından biri olarak kabul edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Stegosauridae</span> bir dinozor ailesi

Stegosauridae, Stegosauria alt takımı içindeki bir thyreophoran dinozor familyasıdır. Sınıf, Stegosaurus'a Huayangosaurus'tan daha yakın akraba olan tüm dinozor türleri olarak tanımlanır. Bu nedenle "Stegosauridae" adı, iyi temsil edilen cins Stegosaurus'tan alınan kök tabanlı bir addır. Orta Jura'dan Erken Kretase'ye dek uzanan stegosauridlerin fosil kanıtları, Kuzey Amerika, Avrasya ve Afrika'da bulundu.

Protathlitis, İspanya, Castellón'daki Erken Kretase (Barremian) yaşlı Arcillas de Morella Formasyonundan bir spinosaurid dinozor cinsidir. Tip ve tek tür, parçalı bir iskeletten bilinen Protathlitis cinctorrensis'tir. Baryonychinae'nin temel bir üyesiydi. Onun keşfi spinosaurin Vallibonavenatrix'inkiyle beraber, İber Yarımadası'nın Erken Kretase döneminde çeşitli spinosaurid topluluklarına sahip olduğunu gösteriyor.

<i>Atlascopcosaurus</i>

Atlascopcosaurus, günümüz Avustralya'sının Erken Kretase dönemine ait otçul bazal Iguanodontia dinozorunun bir cinsidir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.