Rhind Papirüsü - Turkipedia

Rhind Papirüsü
British Museum, Londra
Rhind Papirüsünün bir kısmı
Tarih	Mısır'ın İkinci Ara Dönemi
Menşei	Thebes
Dil(ler)	Mısırca
Malzeme	Papirüs
Boyut	Birinci kısım (BM 10057): · Uzunluk: 2.955 cm (1.163 in) · Genişlik: 32 cm (13 in) İkinci kısım (BM 10058): · Uzunluk: 1.995 cm (785 in) · Genişlik: 32 cm (13 in)
Muhafaza eden	Birleşik Krallık

Rhind Matematiksel Papirüsü (RMP), günümüze kadar korunabilmiş antik Mısır matematiğimin en iyi bilinen örneklerinden biri olan yazıttır. 1858'de Luksor, Mısır'da papirüsü satın alan İskoç antikacı Alexander Henry Rhind'in soy ismini almıştır. MÖ 1550 dolaylarına^[1] ait olduğu düşünülen papirüsün, Ramesseum içinde veya yakınlarında yapılan kaçak bir kazı sırasında bulunduğu tahmin edilmektedir.

1865'te, günümüzde papirüsün büyük bir bölümünün saklandığı British Museum, Alexander Henry Rhind'tan, Egyptian Mathematical Leather Roll yazıtı ile birlikte bu papirüsü satın aldı;^[2] papirüsün New York'taki Brooklyn Müzesi tarafından saklanan birkaç küçük parçası da vardır,^[3]^[4] fakat 18 cm'lik bir orta bölüm eksiktir. Moskova Matematik Papirüsü ile birlikte tanınmış iki Matematiksel papirüsten biridir. Rhind Papirüsü, Moskova Matematik Papirüsünden daha büyüktür fakat onun kadar iyi korunamamıştır.^[3]

I. Kitap - Aritmetik ve Cebir

Rhind papirüsünün ilk kısımı, referans tablolarından ve 21 aritmetik ve 20 cebirsel problemden oluşan bir koleksiyondan oluşur. Problemler basit kesirli ifadelerle başlar, ardından tamamlama (sekem) problemleri ve doğrusal denklemler (aha problemleri) gelir.^[3] Papirüsün ilk kısmı 2/n tablosu tarafından ele alınır. Tek n için 3 ila 101 arasında değişen 2/n fraksiyonları, birim fraksiyonların toplamı olarak ifade edilir. Örneğin, $2/15=1/10+1/30$ .

Ayrıca bakınız

Papyrus Harris I

Kaynakça

^ "The Rhind Mathematical Papyrus". britishmuseum.org (İngilizce). 12 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Eylül 2017.
^ Clagett, Marshall (1999). Ancient Egyptian Science, A Source Book. Memoirs of the American Philosophical Society. Volume Three: Ancient Egyptian Mathematics. American Philosophical Society. ISBN 978-0-87169-232-0.
^ ^a ^b ^c Spalinger, Anthony (1990). "The Rhind Mathematical Papyrus as a Historical Document". Studien zur Altägyptischen Kultur. Helmut Buske Verlag. 17: 295-337. JSTOR 25150159.
^ "Collections: Egyptian, Classical, Ancient Near Eastern Art: Fragments of Rhind Mathematical Papyrus". Brooklyn Museum. 29 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2012.

Dış bağlantılar

"Egyptian Mathematical Leather Roll". 18 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
"Egyptian Mathematical Leather Roll". Planetmath. 6 Temmuz 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi.
"Egyptian fraction". Planetmath. 15 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi.
"Table 2/n du papyrus Rhind". 4 Şubat 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Wikipedia'nın İngilizce versiyonunda
"Breaking the RMP 2/n Table Code". 8 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi.
"History of Egyptian fractions". 19 Aralık 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi.
"theoretical (expected) economic control numbers". 15 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi.

Antik Mısır Papirüsleri
Ünlü papirüsler (kronolojik olarak)	Ebusir Papirüsü · Berlin Papirüsü · Moskova Papirüsü · Prisse Papirüsü · Hearst Papirüsü · Westcar Papirüsü · Merer'in Günlüğü · Rhind Papirüsü · Lahun Papirisleri · Ramesseum tıbbi papirüsü · Boulaq Papirüsü · Reisner Papirüsü · Ipuwer Papirüsü · Torino Erotik Papirüsü · Edwin Smith Papirüsü · Ebers Papirüsü · Mısır Ölüler Kitabı · Ani Papirüsü · Anastasi Papirüsü · Turin Kral Papirüsü · Harris Papirüsü · Grev papirüsü · Torino Yargısal Papirüsü · Torino Papirüsü · Wilbour Papirüsü · Abbott Papirüsü · Amherst papirüsleri · Mayer Papirüsleri · Chester Beatty Tıbbi Papirüsü · D’Orbiney Papirüsü · Greenfield Papirüsü · Hood Papirüsü · Brooklyn Papirüsü · Milà Papirüsü · Carlsberg Papirüsü · Giriş yasaları papirüsü · Insinger Papirüsü
Diğer papirüsler	Elefantin papirüsleri · Magdalen Papirüsü · Barcelona Papirüsü · Berlín Kodeksi · Oxyrhynchus Papirüsleri (Papirüs 52 ve Yeni Ahit Papirüsleri) · Bodmer Papirüsleri · Chester Beatty Papirüsleri · Egerton Papirüs 2 · Panopolisli Zosimus Papirüsü · Artemidorus Papirüsü · Leiden Papirüsü · Yunan Büyülü Papirüsü

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Matematik</span> nicelik, yapı, uzay ve değişim gibi konularla ilgilenen bilim dalı

Matematik ; sayılar, felsefe, uzay ve fizik gibi konularla ilgilenir. Matematikçiler ve filozoflar arasında matematiğin kesin kapsamı ve tanımı konusunda görüş ayrılığı vardır.

Geometri, matematiğin uzamsal ilişkiler ile ilgilenen alt dalıdır. Yunanca Γεωμετρία "Geo" (yer) ve "metro" (ölçüm) birleşiminden türetilmiş bir isimdir.

<span class="mw-page-title-main">Papirüs</span> papirüsgiller familyasından otsu bir bitki ve bu bitkinin gövdesinden hazırlanan yazı kâğıdı

Papirüs, eski zamanlarda yazı yüzeyi olarak kullanılan kalın kağıda benzer bir malzemedir. Sulak bir saz olan papirüs bitkisinin özünden yapılmıştır. Papirüs aynı zamanda, bu tür materyallerin üzerine yazılmış, yan yana birleştirilen ve bir kitabın erken formu olan bir parşömen halinde yuvarlanan bir belgeyi de ifade edebilir.

I. Ahmose, Mısır'ın altın çağı olarak kabul edilen Yeni krallık döneminin ilk hanedanı olan 18.Hanedanın kurucusudur. Hiksoslara karşı savaşırken öldürülen firavun Seqenenre Tao'nun oğlu ve on yedinci hanedanlığın son firavunu Kamose'nin erkek kardeşiydi. Babasının 7 yaşında ölümü ve kardeşinin 3 sene süren hükümdarlığından sonra 10 yaşında tahta geçti.

Edwin Smith Papirüsü dünyanın en eski cerrahi dokümanı olup MÖ 16-17. yüzyıla aittir. Hiyeroglif sistemi ile yazılmıştır. Tıp pratiğinin yaklaşımına benzerliğiyle dikkat çeken papirüste, belirti ve semptomlar, tanı ve tedavi, muayene süreciyle ilgili birçok bilginin yer almaktadır. Kosta kırıkları ve göğüs travmalarının cerrahi tedavisi, meme kanseri tanımı, kafa travmalarını tedavi etme süreçleri, birtakım nörolojik yaralanmalara ilişkin teşhis ve tedaviye yönelik cerrahi uygulamalar açıklanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Ani Papirüsü</span>

Ani Papirüsü, Mısır Ölüler Kitabı'nda yer alan ve ölüm sonrası yaşamı anlatmakta olan bir bölümdür. 1888 yılında E. A. Wallis Budge tarafından British Museum'a geitirilen papirüs hiyeroglif ve ideogram ile yazılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">George William Hill</span>

George William Hill, Amerikalı astronom ve matematikçi. Bağımsız ve büyük ölçüde bilim camiasından izole bir şekilde çalışarak gök mekaniğine ve adi diferansiyel denklemler teorisine önemli katkılarda bulunmuştur. Çalışmalarının önemi 1905 yılında Henri Poincaré tarafından açıkça kabul edilmiştir. Hill 1909 yılında matematiksel astronomi alanındaki araştırmaları nedeniyle Royal Society'nin Copley Madalyası ile ödüllendirildi. Hill küresi ile birlikte Hill diferansiyel denklemi ile tanınmaktadır.

Metrodorus, Yunan Antolojisinde görünen matematiksel epigramları toplayan bir Yunan gramerci ve matematikçi.

Gerasalı Nicomachus antik Yunanca yazılmış Aritmetiğe Giriş ve Harmonik El Kitabı adlı eserleriyle tanınan önemli bir antik Yunan matematikçi.

<span class="mw-page-title-main">Matematik tarihi</span> matematik biliminin tarihi

Matematik tarihi, öncelikle matematikteki keşiflerin kökenini araştıran ve daha az ölçüde ise matematiksel yöntemleri ve geçmişin notasyonunu araştıran bir bilimsel çalışma alanıdır. Modern çağdan ve dünya çapında bilginin yayılmasından önce, yeni matematiksel gelişmelerin yazılı örnekleri yalnızca birkaç yerde gün ışığına çıktı. MÖ 3000'den itibaren Mezopotamya eyaletleri Sümer, Akad, Asur, Eski Mısır ve Ebla ile birlikte vergilendirmede, ticarette, doğayı anlamada, astronomide ve zamanı kaydetmede/takvimleri formüle etmede aritmetik, cebir ve geometri kullanmaya başladı.

<span class="mw-page-title-main">Moskova Papirüsü</span>

Moskova Matematik Papirüsü, Mısır dışındaki ilk sahibi olan Eski Mısır bilimci Vladimir Golenishchev'in ardından Golenishchev Matematik Papirüsü olarak da adlandırılan eski bir Mısır matematik papirüsüdür. Golenishchev papirüsü 1892 veya 1893'te Teb'de satın alındı. Daha sonra bugün kaldığı Moskova'daki Puşkin Devlet Güzel Sanatlar Müzesi koleksiyonuna girdi.

Eski Mısır matematiği, Eski Mısır'da yaklaşık MÖ 3000 ila 300 yılları arasında, Eski Mısır Krallığı'ndan kabaca Helenistik Mısır'ın başlangıcına kadar geliştirilen ve kullanılan matematiktir. Eski Mısırlılar, saymak ve genellikle çarpma ve kesirleri içeren yazılı matematik problemlerini çözmek için bir sayı sistemi kullandılar. Mısır matematiğinin kanıtı, papirüs üzerine yazılmış, hayatta kalan az sayıda kaynakla sınırlıdır. Bu metinlerden, eski Mısırlıların, mimari mühendislik için yararlı olan üç boyutlu şekillerin yüzey alanını ve hacmini belirlemek gibi geometri kavramlarını ve sabit kesen yöntemi ve ikinci dereceden denklemler gibi cebir kavramlarını anladıkları bilinmektedir.

İçeriği netleştiğinde basitçe Berlin Papirüsü olarak adlandırılan Berlin Papirüsü 6619, eski Mısır matematiğinin birincil kaynaklarından biridir. Papirüs'teki iki matematik probleminden biri, eski Mısırlıların Pisagor teoremini bildiklerini akla getirmektedir.

Otto Eduard Neugebauer, astronomi tarihi ile Antik Çağlarda ve Orta Çağ'da uygulanan diğer kesin bilimler üzerine yaptığı araştırmalarla tanınan Avusturyalı-Amerikalı bir matematikçi ve bilim tarihçisiydi. Kil tabletlerini inceleyerek, eski Babillilerin matematik ve astronomi hakkında daha önce fark edildiğinden çok daha fazlasını bildiklerini keşfetti. Ulusal Bilimler Akademisi, Neugebauer'i "çağımızın müspet bilimler tarihinin, belki de bilim tarihinin en özgün ve üretken bilim insanı" olarak adlandırmıştır.

MacTutor Matematik Tarihi arşivi, John J. O'Connor ve Edmund F. Robertson tarafından sağlanan ve İskoçya'daki St Andrews Üniversitesi tarafından barındırılan bir web sitesidir. Birçok tarihsel ve çağdaş matematikçi hakkında ayrıntılı biyografilerin yanı sıra ünlü eğriler ve Matematik tarihindeki çeşitli konular hakkında bilgiler içerir.

Fouad 266 birçok papirüs fragmanın terimidir. Bu fragmanlar İbranice Kutsal Yazıların en eski metinlerinin bazılarını içermektedirler. Onlar Yunancada yazıldı ve Septuagint tercümesinin birçok ayetlerini kapsar. Ayetler Başlangıç (Bereşit) ve Kanunun Tekrarı (Devarim) kitaplarındandır.

Ahmes, On Beşinci Hanedanlığın sonuna ve On Sekizinci Hanedanlığın başlangıcına doğru yaşayan bir eski Mısırlı katipti. Yaklaşık olarak MÖ. 1620'de Mısır'da doğdu ve MÖ. 1660 civarında Mısır'da öldü. Yaklaşık MÖ 1550'ye tarihlenen eski Mısır matematiğinin bir eseri olan Rhind Matematik Papirüsü'nü kopyaladı; adı bilinen matematiğe en erken katkıda bulunan kişidir. Aynı zamanda kesirleri kullanan ilk matematikçidir. Ahmes, eserin yazarı değil, sadece katip (yazman) olduğunu iddia etti. İçeriğin MÖ 2000 yıllarından daha eski bir belgeden geldiğini iddia etti.

Antik Mısır tıbbı, belgelenmiş en eski tıp arşivlerinden biridir. MÖ dördüncü binyılın sonlarında, uygarlığın başlangıcından MÖ 525'teki Pers istilasına kadar, Mısır tıp pratiği büyük ölçüde değişmemiştir. Basit ve invaziv olmayan cerrahi, kemiklerin yerleştirilmesi, diş hekimliği ve geniş bir farmakope setini içeren bilgileri vardı. Mısır tıbbi yaklaşımları, Yunanlar da dahil olmak üzere daha sonraki gelenekleri etkiledi.

Matematik sosyolojisi, hem sosyolojik araştırmalarda matematiğin kullanımıyla hem de matematik ile toplum arasında var olan ilişkilerin araştırılmasıyla ilgilenen disiplinler arası bir araştırma alanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Antik Mısır papirüsleri listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Bu Eski Mısır papirüsleri listesi, hiyeroglif, hiyeratik, demotik veya Eski Yunanca dillerinde yazılmış en iyi bilinen papirüslerden bazılarını içerir. Yurtdışında bulunan veya ayrı listeleri içinde barındıran İncil metinlerini içeren papirüsler hariç tutulmuştur.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.