İçeriğe atla

Rhapsody in Blue

Rhapsody in Blue notasyonunun ilk baskısının kapağı

Rhapsody in Blue, Amerikalı besteci George Gershwin tarafından 1924 yılında solo piyano ve caz orkestrası için bestelenmiş çok ünlü bir eserdir. İlk defa New York'ta 1924 yılında solo piyanoda Gershwin olmak üzere Paul Whiteman ve orkestrası tarafından seslendirilen eserin 1942 yılında Ferde Grofé tarafından piyano ve senfoni orkestrası için düzenlenmiş versiyonu, en popüler Amerikan konser eserlerinden birisi olmuştur.

Gershwin, bu eseri Paul Whiteman'ın bir caz konserinde çalınmak üzere konçerto benzeri bir eser yazmasını istemesi üzerine bestelemiştir. Gershwin, başlangıçta bu eseri yazmakta isteksiz olsa da Whiteman'ın rakibi Vincent Lopez'in bu fikri çalmak üzere yeni bir konsere hazırlık yaptığını duyunca eseri yazmaya ikna oldu ve birkaç haftada tamamlamayı başardı. İlham, Boston'a doğru bir tren yolculuğunda gelmişti. Tren gürültüsünün içindeki müziği hissettiğini söyleyen Gershwin besteyi tamamladıktan sonra orkestrasyon için Ferde Grofé'ye teslim etmiş ve çalışma, 12 Şubat'taki prömiyerden 8 gün önce, 8 Şubat 1924'te tamamlanabilmişti. Modern Müzikte Bir Deney adlı konserde ilk defa çalınan eser, 1924 sonuna gelindiğinde orkestra tarafından 84 defa seslendirilmişti. Paul Whiteman'ın radyo programları da artık "Rhapsody in Blue dışında Her Şey Yeni" sloganı ile açılmaktaydı.

Eser ilk yazıldığında Amerikan Rapsodisi adını taşımaktaydı. George Gershwin'in kardeşi Ira Gerswhin James McNeill Whistle adlı ressamın sergisini gezdikten ve onun "Siyah ve Altın Sarısı Noktürn", "Siyah ve Gri Düzenleme" gibi isimlerle adlandırılan eserlerini gördükten sonra "Rhapsody in Blue" adını önermişti.

Gershwin, bu eserinin Amerika'nın ruhunu anlattığını söylese de eser daha çok New York kentinin bir müzikal portresi olarak düşünülür. Eser, 1987'den beri Amerikan Havayolları reklamlarında kullanıldığından pek çok kişiye bu havayollarını çağrıştırır.

Maddenin başında, eserin United States Marine Band tarafından 2018 yılında tekrar yapılan bir kaydı bulunmaktadır. Orijinal kayda ise aşağıdan ulaşılabilir.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Fazıl Say</span> Türk piyanist ve besteci

Fazıl Say, Türk klasik batı müziği piyanisti ve besteci.

<span class="mw-page-title-main">Aaron Copland</span>

Aaron Copland,, Amerikan klasik müziğinin öncüsü kabul edilen bestecidir.

<span class="mw-page-title-main">Benjamin Britten</span> İngiliz piyanist, orkestra şefi ve besteci

Edward Benjamin Britten, piyanist, orkestra şefi ve Grammy Ödülü sahibi İngiliz modern dönem bestecilerden birisidir. Vokal eserleri ile ün kazanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Pekinel Kardeşler</span> Türk ikiz kızkardeş piyano ikilisi

Güher ve Süher Pekinel Kardeşler, Türk ikiz piyano sanatçılarıdır.

<span class="mw-page-title-main">Chick Corea</span> Amerikalı besteci ve caz müzisyeni (1941 – 2021)

Armando Anthony " Chick " Corea Amerikalı bir caz bestecisi, klavyeci, grup lideri ve ara sıra perküsyonistti. Besteleri "Spain", "500 Miles High", "La Fiesta", "Armando's Rhumba" ve "Windows", geniş çapta caz standartları olarak kabul edilir. 1960'ların sonunda Miles Davis'in grubunun bir üyesi olarak caz füzyonunun doğuşuna katıldı. 1970'lerde Return to Forever grubunu kurdu. Herbie Hancock, McCoy Tyner, Keith Jarrett ve Bill Evans ile birlikte, John Coltrane sonrası dönemin önde gelen caz piyanistlerinden biri olarak kabul edilir.

Caz, ilk kez ABD'nin güney eyaletlerinde, 1900'lerin başında gelişmeye başlamış bir Afro-Amerikan müzik türüdür. 19. yüzyılın sonlarında ve 20. yüzyılın başlarında New Orleans, Louisiana'daki Afrikalı-Amerikalı topluluklarda ortaya çıktı. Caz müziği, mavi notalar, senkop, swing, çoklu ritim, atışma ve doğaçlama tekniklerini kullanır; Afrikalı-Amerikalı ve Batı müziği tekniklerinin harmanlanmasıdır. Bu müziğin dünya ile tanışması ise 1917 yılında Dixieland Jazz Band'in ilk plaklarının piyasaya çıkmasıyla olmuştur. 1920 ile 1930'larda popülerliğinin artmasıyla başta ABD olmak üzere tüm dünya genelinde Caz Çağı yaşanmıştır. Caz yalnızca geçmişte değil, bugün dahi çok sevilen ve ünü gün geçtikçe artan müzik türlerinden biridir. 1920'lerin Caz Çağı'ndan bu yana, geleneksel müzik ve popüler müzikte önemli bir müzikal ifade biçimi olarak kabul edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Ella Fitzgerald</span> Amerikalı caz sanatçısı (1917 – 1996)

Ella Jane Fitzgerald, yirminci yüzyılın en önemli Amerikalı caz vokalistlerinden biridir.

<span class="mw-page-title-main">George Gershwin</span>

George Gershwin, Yahudi kökenli Amerikalı besteci ve piyanist. Broadway müzikalleri ve klasik batı müziği orkestraları için eserler yazdı. Bazı şarkıları popülarite kazandı.

<span class="mw-page-title-main">Stéphane Grappelli</span> Fransız caz müzisyeni (1908 – 1997)

Stéphane Grappelli Fransız caz kemancısı. Django Reinhardt ile birlikte tamamen telli veya yaylı enstrümanlardan oluşan "Quintette du Hot Club de France" grubunu kurdu.

<span class="mw-page-title-main">Oscar Peterson</span>

Oscar Emmanuel Peterson, Kanadalı piyanist, caz ustası, besteci.

<span class="mw-page-title-main">Broken Social Scene</span>

Broken Social Scene, 1999 yılında Toronto, Ontario'da kurulan, an itibarı ile 19 üyesi olan, Juno Award sahibi Kanadalı indie rock grubu. Kurucuları olan Kevin Drew ve Brendan Canning haricindeki tüm üyeler Toronto çevresindeki başka gruplarda çalıyor ya da solo çalışmalar yapıyorlar. Grubun tarzı bütün üyelerinin müzikal projelerinin bir birleşimi olarak kabul edilebilir ve barok pop olarak anılır. Grubun müziğinde gitar, üflemeli çalgılar, keman gibi orkestra elemanlarına, olağandışı şarkı yapılarına, deneysel hatta bazen David Newfeld kaynaklı kaotik eser üslubuna rastlanır.

<span class="mw-page-title-main">La minör keman konçertosu (Bach)</span>

Keman, Yaylı Çalgılar ve Sürekli Bas için BWV 1041 eser sayılı la minör Konçerto, Johann Sebastian Bach Köthen'de Prens Leopold'un sarayında müzik yöneticisi iken, keman ve diğer çalgılar için sonat, süit, konçerto ve benzeri birçok çalgısal eser yazmıştır. Keman konçertolarını da 1717-1723 yıllarında yazdığı düşünülmektedir. Eserin orijinal el yazması partitürü kayıptır fakat 1730'lu yıllara ait çalgısal partilerinin besteciye ait el yazmaları günümüze ulaşmıştır. Bu kopyalar eserin yazıldığı gerçek tarih konusunda müzikologları düşündürmüş ve sürekli farklı argümanların ortaya atılmasına neden olmuştur. Bach 1730'lu yıllarda Leipzig'de, Collegium Musicum orkestrasının direktörlüğünü yapmakta iken, eseri solo klavsen ve yaylılar için bir ton aşağı aktararak yeniden düzenlemiştir.

<span class="mw-page-title-main">Erich Wolfgang Korngold</span> Amerikalı besteci (1897 – 1957)

Erich Wolfgang Korngold Avusturya-Macaristan İmparatorluğu asıllı ve sonra ABD vatandaşlığına geçmiş müzisyen ve besteci. Özellikle romantik müzik ve sinema film müziği besteleri ile tanınmıştır. Max Steiner ve Alfred Newman gibi bestecilerle birlikte Amerikan Hollywood film endüstrisi için film müziğini ortaya çıkartan ve geliştiren bestecidir. Yaşamının sonuna doğru uzmanlaştığı beste akımı ve katkı yaptığı müzik janrı pek değerli olarak görülmemekteydi. Fakat son yıllarda müziksel katkıları tekrar değerlendirilmiş ve eserlerine yeniden yakın bir ilgi doğmuştur.

Aranjör, müzisyenlerin yaptığı sanatın düzenlenmesini yapan kişidir. Yapılan sanatın uyum, ahenk ve işleyişine yön verir. Genellikle yazılı kompozisyonları düzenler. Düzenleme bazen kısmi bazen de tamamen olabilir. Müziğin armonik, melodik ve ritmik yapısını uyumlu hale getirir.

Mesruh Savaş, Türk besteci ve akademisyendir.

<span class="mw-page-title-main">Caz Çağı</span>

Caz Çağı, 1920'lerde ve 1930'larda caz müziğinin ve dans tarzlarının ülke çapında hızla popülerlik elde ettiği dönemdir. Caz Çağı'nın kültürel yansımaları öncelikle cazın doğduğu yer olan Amerika Birleşik Devletleri'nde hissedildi. New Orleans’ta Afrika ve Avrupalı müziğin bir karışımı olarak ortaya çıkan caz, bu dönemde daha geniş kültürel değişimlerde önemli rol oynadı ve pop kültürüne olan etkisi uzun süre devam etti. Caz Çağı'na genellikle Kükreyen Yirmiler ile bağlantılı olarak atıf yapılır. Amerikalı yazar F. Scott Fitzgerald, ilk olarak 1922'deki kısa öykü koleksiyonu Caz Çağı Öyküleri'nin adında bu terimi ilk defa kullanarak terimle genel olarak ilişkilendirilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Selen Gülün</span>

Selen Gülün, Türk caz müzisyeni, piyanist, şarkıcı, besteci ve akademisyen.

<span class="mw-page-title-main">Arkady Luxemburg</span> Arkady Luxemburg besteci

Arkady Luxemburg Moldovalı-Amerikalı bestecilerden birisidir.

Donald Walbridge Shirley, Amerikalı klasik ve caz piyanisti ve bestecisi. 1950'lerde ve 1960'larda Cadence Records için birçok albüm kaydetti ve klasik bir etki ile cazı denedi. Org senfonileri, piyano konçertosu, viyolonsel konçertosu, üç telli dörtlü, tek perdelik opera, org, piyano ve keman eserleri, James Joyce'un 1939 Finnegans Wake romanından uyarlanan senfonik bir ton şiiri ve 1858'de Yeraltı Dünyasındaki Orpheus operasında bir dizi "Varyasyon" yazdı.

<span class="mw-page-title-main">Karine Poghosyan</span>

Kariné Poghosyan, New York'ta yaşayan Ermeni bir piyanisttir. Orkestraya ilk çıkışını 14 yaşında Beethoven'ın 1 No'lu Piyano Konçertosu'nu çalarak yaptı. Carnegie Hall'da ilk solo çıkışını 23 yaşında yaptı ve o zamandan beri çok sayıda ödül kazanmanın yanı sıra dünyanın en prestijli konserlerinden bazılarında sahne aldı.