İçeriğe atla

Revvâdîler

Revvadiler
955-1071
Revvadiler haritadaki konumu
BaşkentTebriz
Resmî dil(ler)Farsça (Saray ve edebiyat)[1][2]
Azerice (İran dili) (yerel halk)[3]
Resmî din
İslam
Tarihçe 
• Kuruluşu
955
• Dağılışı
1071

Revvadiler (Arapça: بنو روّاد), 1071-955 yılları arasında Azerbaycan'ın kuzeybatı bölgesinde bulunmuş Sünni Müslüman bir Kürtleşmiş Arap hanedanıydı.[4][5][6] Revvadiler 8. yüzyılın sonlarında ve 9. yüzyılın başlarında Tebriz ve güneydoğu Azerbaycan'ı yönetti. Aile, 10. yüzyılın başlarında Kürtleşerek Tebriz ve Meraga merkezli hale geldi.[7]

Kökenleri

Revvadiler aslen Yemenli Arap Ezd kabilesine mensup olup sonradan bölgeye gelmiş ve Kürt aşiretleri ile karışarak Kürtleşmişlerdir.[4][8][9][10] Abbasi Halifesi tarafından 758 senesinde Basra'dan alınarak Azerbaycan'a yerleştirilmişlerdir. Revvad b. Müsenna el-Ezdî'yi, Azerbaycan valisi güvenliği sağlama amaçlı Tebriz civarında vazifelendirmiştir.[11] Daha sonra onun soyundan gelen torunları 8. ve 9. yüzyıllarda Abbasiler'in Tebriz valisi olarak vazife yapmışlardır. Revvadiler, 10. yüzyılın başından itibaren Azerbaycan'da baskın hale gelen Kürt varlığıyla özellikle Hezbani aşiretiyle karışmışlar ve giderek Kürtleşmişlerdir.[11] Buna karşılık Revvâdîlerin kökeni belirsizdir ve Ezd kabilesi bir bağlantıları olup olmadığı açık değildir.[12][13]

Tarihi

Salariler egemenliğinin zayıfladığı dönemde güç kazanan Tebriz, Meraga ve Ahar hâkimi Ebülhica bin er-Revvad, 981 yılında sonuncu Salari hükümdarı İbrahim bin Merzban'ı tahttan indirerek Revvadiler devletini kurmuştur. Ayrıca, Revvadiler, Muğan hakimi Sipehbud’u mağlup edip kendilerine bağlamışlardır.[14]

1054 yılında Sultan Tuğrul Bey'in öncülüğünde Güney Azerbaycan'a akın eden Büyük Selçuklu Devleti ordusu, Tebriz'e kadar ilerlemiştir. Rakibi karşısında zayıf düşen Revvadi hükümdarı Ebu Mensur Vehsudan, Tuğrul Bey’in hâkimiyetini kabul etmiş ve adına hutbe okunmasını emredip, sultana değerli hediyeler vermiş Selçuklular'la iyi ilişkiler geliştirmiştir.[15] Revvadilerin hakimiyetine Malazgirt Savaşı'ndan sonra son verilmiştir, bu tarihten sonra Revvadiler hakkında bilgi bulunmaz.[11]

Revvadi hükümdarları

  • Muhammed Hüseyin (?-951)
  • I. Hüseyin (955-988)
  • I. Memlan (988-1000)
  • II. Hüseyin (1000-1019)
  • Vehsudan (1019-1054)
  • Ebu Nasr II. Memlan (1054-1071)

Kaynakça

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 30 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Aralık 2023. 
  2. ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 14 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 4 Aralık 2023. 
  3. ^ "Arşivlenmiş kopya". 17 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Aralık 2023. 
  4. ^ a b McDowall, David (1997). "The Arab Rawadid tribe, which moved into Kurdistan at the beginning of the Abbasid era (750 CE) was considered to be Kurdish within 200 years, although its Arab origin was well known." [Abbasi dönemi başlarında (750 CE) Kürdistan'a yerleşen Arap Revvadi aşireti, Arap kökenleri iyi bilinmesine rağmen 200 yıl içinde Kürt olarak kabul edilmeye başlandı.]. A Modern History of the Kurds (İngilizce). Bloomsbury Academic. ISBN 978-1-86064-185-5. 1 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Eylül 2024. 
  5. ^ Foundation, Encyclopaedia Iranica. "Welcome to Encyclopaedia Iranica". iranicaonline.org (İngilizce). 10 Nisan 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Aralık 2023. 
  6. ^ "Christoph Baumer, History of the Caucasus: Volume 1: At the Crossroads of Empires, (Bloomsbury Publishing, 2021), 265". 
  7. ^ "V. Minorsky, A Mongol Decree of 720/1320 to the Family of Shaykh Zahid, Bulletin of the School of Oriental and African Studies, University of London, 1954, p. 524". 
  8. ^ Gibb, Hamilton Alexander Rosskeen (1991). The Encyclopaedia of Islam (İngilizce). Brill. ISBN 978-90-04-08112-3. 4 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Aralık 2023. 
  9. ^ Revvâdîler, X. yüzyıldan itibaren Azerbaycan’da Kürt varlığının baskın hale gelmesiyle birlikte özellikle Hezbânîler’le karışmış ve giderek Kürtleşmişlerdir."REVVÂDÎLER". TDV İslâm Ansiklopedisi. 25 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Eylül 2024. 
  10. ^ Prof. Dr. Ramazan Şeşen, 20:44'ten itibaren, https://www.youtube.com/watch?v=KM_dn6MD0Dk 27 Şubat 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  11. ^ a b c TDV, İslam Ansiklopedisi, cilt: 35, sayfa: 36
  12. ^ Kennedy, Hugh (14 Aralık 2015). The Prophet and the Age of the Caliphates: The Islamic Near East from the Sixth to the Eleventh Century (İngilizce). Routledge. ss. 221-224. ISBN 978-1-317-37639-2. Erişim tarihi: 25 Temmuz 2024. 
  13. ^ Fisher, William Bayne (1968). The Cambridge History of Iran (İngilizce). Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-06935-9. Erişim tarihi: 25 Temmuz 2024. 
  14. ^ "Revvadiler devleti - Azerbaycan". www.azerbaijans.com. 6 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Haziran 2021. 
  15. ^ "Revvadiler devleti". azerbaijans.com. 23 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Eylül 2014. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Tebriz</span> İranda bir şehir

Tebriz, İran'da Doğu Azerbaycan Eyaleti'nin yönetim merkezi olan şehir. Tebriz İran'ın kuzey batısındaki en büyük şehri, aynı zamanda İran Azerileri'nin yoğunluklu olarak yaşadığı bir şehirdir.

<span class="mw-page-title-main">Mervânîler</span> Kürt hanedanı

Mervânîler, Benî Mervân Âl-ı Mervân Veya Mervâniyye Mulûku Diyârbekir 10. ve 11. yüzyıllarda Yukarı Mezopotamya'da 100 yıl kadar hüküm sürmüş Kürt hanedanıdır. 16. yüzyılda yazılmış Kürt hanedanlar tarihi Şerefname'nin bağımsız devletleri içeren ilk bölümü Mervaniler ile başlar.

<span class="mw-page-title-main">Eyyûbîler</span> Orta Doğuda hüküm sürmüş olan geç dönem Orta Çağ Kürt devleti (1171–1250)

Eyyûbîler, Eyyûbîler Devleti veya Eyyûbî Sultanlığı, Zengî Devleti'nin komutanı ve daha sonradan Fâtımî Devleti'nin veziri olan Selahaddin Eyyubi'nin 1171 yılında kurduğu Eyyûbî Hanedanı'nın Mısır ve Suriye'de egemen olduğu Sünni Müslüman bir devlettir. En güçlü olduğu dönemde Mısır, Suriye, Irak, Hicaz, Filistin, Libya, Yemen ve Levant bölgelerini egemenliği altında tutmuştur. 1171'de Selahaddin Eyyubi tarafından Mısır'daki Şii Fâtımî Hâlifeliği'nin ortadan kaldırılmasının ardından doğan bir iktidar boşluğuyla tarih sahnesine çıkan devlet, 1187'de Hıttin Muharebesi ile Kudüs'ü Hristiyanlardan geri almış ve Orta Doğu'da önemli bir güç hâline gelmiştir. Hanedanlık, bölgedeki hâkimiyetini 13. yüzyılın ortalarına kadar sürdürmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Abdülkadir Meragi</span>

Abdülkadir Meragi, Fars veya Türk kökenli besteci ve müzik bilginidir.

<span class="mw-page-title-main">Selahaddin Eyyubi</span> Eyyûbî Devletinin kurucusu (1137–1193)

Selahaddin Eyyubi, Eyyûbîler Devleti'nin kurucusu ve ilk hükümdarıdır. 1187 yılında Kutsal Topraklar'ı Haçlılardan geri almak için bir ordu kurdu ve komutasındaki ordusuyla beraber 4 Temmuz 1187 tarihinde gerçekleşen Hıttin Muharebesi ile Kudüs Kralı Lüzinyanlı Guy'ın ordusunun büyük bir bölümünü yok etti. 2 Ekim 1187'de ise Kudüs'ü Haçlı kuvvetlerinden alarak bölgedeki 88 yıl süren Katolik egemenliğine son verdi ve kenti İslam dünyasına geri kazandırdı. Avrupalı Katolik Hristiyanlar yaşadıkları bu yenilgiden sonra, Kudüs'ü tekrar hâkimiyetlerine geçirebilmek amacıyla Üçüncü Haçlı Seferi'ni düzenlediler.

<span class="mw-page-title-main">Azadistan</span>

Azadistan, İran'ın Tebriz'de Rus İmparatorluğunun etkisinin azalmasıyla 23 Haziran-14 Eylül 1920 tarihlerinde bağımsız olan kısa ömürlü bir devlettir.

<span class="mw-page-title-main">Kürdistan</span> Orta Doğuda Kürtlerin yoğunlukta olduğu bölgelerin genel adı

Kürdistan Kafkaslar'ın güneyi ve Orta Doğu'da, Ermenistan, Irak, İran, Suriye ve Türkiye'ye ait toprakların bir kısmını kapsayan jeokültürel bölge. Siyasi bakımdan özerk, federal bir bölge olarak uluslararası resmî tanınmaya sahip olan tek bölge Irak'ın Kürdistan Bölgesel Yönetimi'dir. Bölgenin kuzeybatı İran’a karşılık gelen kısmı Kürdistan adıyla eyalet statüsündedir. Ayrıca Suriye'de de Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi tek taraflı olarak ilan edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Dunbuliler</span>

Dunbuliler, İran'ın Batı Azerbaycan eyaletinde Hoy ve Salmas çevresinde yaşayan Türk dili konuşan Türkleşmiş bir Kürt aşiretidir.

Kürt tarihi, Ortadoğu'da yaşayan İranî bir etnik grup olan Kürtlerin yaşadığı coğrafi bölge olan Van Gölü ve Urmiye Gölü'nün güneyindeki dağlık bölgelerdeki tarihini içerir. Çoğunlukla Türkiye Kürtleri Kürt dilerinden biri olan Kurmançça'yı, Kuzey Irak Kürtleri Sorani'yi ve son olarak İran'da yaşayan Kürtler Kelhuri'ceyi konuşmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Tebriz Hanlığı</span>

Tebriz Hanlığı, İran'ın kuzeybatısındaki Güney Azerbaycan bölgesinde yer almış eski hanlıktır. Hanlık, Dunbuli Aşireti reisi Necef Kulu tarafından 1757 yılında kuruldu. Hanlık zaman içerisinde bölgedeki Türklerle akrabalık bağları kurmuştur,1802'de hanlık lağvedildi ve toprakları Hoy Hanlığı'na katıldı.

Meraga, İran'ın Doğu Azerbaycan Eyaleti'nde şehir.

<span class="mw-page-title-main">Kürtleştirme</span> Kürt kültürünün veya dilinin benimsenmesi

Kürtleştirme veya Kürtleşme, Kürt olmayan bir kişi veya topluluğa Kürt kimliği kazandırma. Saddam Hüseyin döneminde yürütülen Araplaştırmaya karşı ortaya çıkmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Necmeddin Eyyub</span> Selahaddin Eyyubinin babası olan Kürt komutan

Necmeddin Eyyub veya tam adıyla Necmeddin Eyyub bin Şadi bin Mervan, Selahaddin Eyyubi'nin babası ve Eyyûbîler Hanedanı'nın atası olan Kürt komutandır. İbn Hallikân Necmeddîn Eyyûb'un, Duvîn'in girişindeki bütün halkı Ravadî Kürtleri olan Ecdânekân Köyü'nde dünyaya geldiğini aktarmaktadır

Hoy Hanlığı veya Dunbuli Beyliği, 1210–1799 yılları arasında Hoy şehri ve çevresinde Dunbuli aşireti tarafından kurulmuş Türkleşmiş Kürt hanlıktı. Hanlığın kökeni Eyyubilere dayandırılmaktadır.

İbrahim bin Merzban, 957–979 yılları arasında Divin'de, 962–979 yılları arasında da Azerbaycan'da hüküm süren Salarilerin hükümdarıdır. Muhammed bin Merzban'ın oğlu olarak hükümdar olmuştur.

Hezbaniler, tarihsel Orta ve Kuzeydoğu Kürdistan'da Erbil, Uşnu ve Urmiye merkezli bölgelerde çeşitli gruplara ayrılmış, Orta Çağ dönemi, Müslüman bir Kürt kabilesidir.

Tenûh, Arap kabileleri birliğidir.

Şâdi bin Mervan, Selahaddin Eyyubi'nin dedesi, Necmeddin Eyyub Ve Esâdüddîn Şirkuh'ün babası. Şadî El-Kürdî Nisbesinden İbn-i Haldun bahseder. Kürtlerin Revvadî aşiretindendi. Dvin Bölgesinin Ecdanakan isimli bir Kürt köyündendir.

<span class="mw-page-title-main">Hoy Kuşatması (1724)</span>

Hoy Kuşatması, 1723-1727 Osmanlı-İran Savaşı'nda evre, Köprülü Abdullah Paşa komutasındaki Osmanlı ordusunun Safevî Devleti'nin elindeki Hoy kalesini 20 Mart-12 Mayıs 1724 tarihleri arasında kuşatarak büyük bir zafer sonunda ele geçirmesiyle sonuçlanan askerî mücadele.

<span class="mw-page-title-main">Benî Haşim</span>

Benî Haşim veya asıl Hâşimoğulları, İslam peygamberi Muhammed'in mensup olduğu Kureyş'in alt kolu olan bir Arap aşiretidir. Adını Muhammed'in büyük dedesi Hâşim bin Abdümenâf'tan almıştır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.