İçeriğe atla

Revan kapısı (Şuşa)

Revan kapısı
Şuşa Kalesi parçası
Şuşa, Azerbaycan
20. yüzyılın başında Revan kapısı
Koordinatlar39°45′25″K 46°44′06″D / 39.75694°K 46.73500°D / 39.75694; 46.73500
Yapı bilgisi
İdareAzerbaycan Silahlı Kuvvetleri
Yapı tarihçesi
İnşaXVIII yüzyıl

Revan kapısı[1] veya Xelfeli kapısı[2] (Azerice: İrəvan qapısı) Şuşa kalesinin üç ana kapısından biridir ve kalenin batı tarafında yer alır. Kalenin diğer iki kapısı Gence ve Ağoğlan kapılarıdır.

Tarihi

Şuşa Kalesi'nin üç ana kapısı vardı: Gence, Revan ve Ağoğlan kapıları. Her üç kapının da adı tarihi kaynaklarda sıkça geçtiği gibi, 19. yüzyılda çizilen Şuşa'nın tüm genel planlarında da adı geçmektedir.[3] Örneğin, 1871'de yayınlanan "Kafkasya" gazetesinin 25. sayısında şöyle yazıyor: "Abix'in barometrik ölçümlerine göre, Ağoglan ve Yelizavetpol kapılarının bulunduğu şehrin kuzeydoğu kısmı 3886 fit yükseklikte, "Şuşa Kayası" olarak adlandırılan ve Revan Kapısı'nın bulunduğu güneybatı kısmı 4705 fit yüksekliktedir".[4]

XIX yüzyılın 60'lı yıllarında bile, "Иллюстрация" gazetesinde yayınlanan makalenin kanıtladığı gibi, bu kapılar Şuşa'nın sosyal yaşamında önemli bir rol oynadı. O makalede verilen bilgilere göre Ağoğlan ve Revan kapıları üstlerin geçişi ve yüklerin taşınması için, Gence kapısı ise arabaların geçişi için yapılmıştı.[5] Bazı kaynaklarda kale surlarının dördüncü bir duvarının varlığından söz edilse de yeri ve adı tespit edilememiştir.[6]

Penahali Han döneminde inşa edilen kale kapısı, 18. yüzyıldan itibaren Revan kapısı veya Xelfeli kapısı olarak adlandırılmıştır. Bu kapıdan çıkan yol Şuşa şehrini Xelfeli köyü ve Erivan şehrine birleştiriyordu.[7] Şuşa Kalesi'nin diğer iki kapısı gibi Revan Kapısı da, Şuşa'nın 19. yüzyılda çizilen bütün genel planlarında geçmektedir.[8]

Mimari özellikleri

Revan kapısının planı
Kapının profil görünümü

Gence kapısının aksine, Revan kapısı daha geleneksel bir şekilde inşa edilmiştir. Sivri kemerli kapı her iki tarafta simetrik olarak yerleştirilmiş iki katmanlı savaş kuleleri ile güçlendirilmiştir.[8]

Revan kapısı şehir surlarının batısında yer aldığından ve kale kulelerinin sayımı batıdan başladığından, 19. yüzyıl Şuşa'nın çizim ve nazım planlarında bu kuleler 1 ve 2 numaraları ile belirtilmiştir.[8] Revan kapısı günümüze kadar yıkılmış bir halde ulaşsa da, 20. yüzyılın 30'lu yıllarında Şuşa'da araştırma yapan Sara Aşurbeyli, kapının kemerlerini gözlemlediğini söylüyor.[9]

Konuyla ilgili yayınlar

  • Авалов, Э. В. (1977). Архитектура города Шуши и проблемы сохранения его исторического облика. Баку: Элм. 

Kaynakça

  1. ^ Nersesov (Qarabaği), Mirzə Yusif (2006). Tarixi-Safi (PDF) (Qarabağnamələr. II kitab bas.). Bakı: Şərq-Qərb nəşriyyatı. s. 35. 11 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 16 Temmuz 2022. 
  2. ^ Baharlı (1888). Əhvalati-Qarabağ (E. Avalov, 34-də istinad edir bas.). 
  3. ^ Авалов, Э. В. "О некоторых особенностях архитектуры оборонительных сооружений Шуши". Изв. АН Азерб. ССР сер. Лит. Яз. и Иск. 
  4. ^ "Кавказ, Тифлис" (№ 25). 1871. 
  5. ^ Очерки Закавказья. «Иллюстрация» (т. VII bas.). СПб.-М. 1861. s. 257. 
  6. ^ Nersesov (Qarabaği), Mirzə Yusif (2006). Tarixi-Safi (PDF) (Qarabağnamələr. II kitab bas.). Bakı: Şərq-Qərb nəşriyyatı. s. 35. 11 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 16 Temmuz 2022. 
  7. ^ Авалов 1977, s. 34
  8. ^ a b c Авалов 1977, s. 35
  9. ^ Ашурбейли, С. (1934). Архитектура Шуши и ее ближащих окрестностей. Баку. s. 12. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Revan Hanlığı</span> 1747 ile 1828 yıllarında faaliyet gösteren Türk hanlığıdır. Kökeni Türk olan hanlığın bayrağında elinde kılıç tutan bir aslan sembolü vardır.

Revan Hanlığı, merkezi günümüzdeki Erivan şehrini başkent olarak seçen ve 1747 ile 1828 yıllarında faaliyet gösteren hanlıktır.

<span class="mw-page-title-main">Mümine Hatun Türbesi</span>

Mümine Hatun Türbesi Azerbaycan Cumhuriyeti, NÖC, Nahçıvan şehrinde bulunan ve "Atabey Kubbesi" olarak da bilinen İldenizliler dönemine ait tarihi-mimari bir anıttır. Türbe, Azerbaycan Cumhuriyeti Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından dünya çapında önemli bir anıt olarak tescil edilmiştir. 1998 yılında Mümine Hatun Türbesi diğer Nahçıvan türbeleriyle birlikte UNESCO Rezerv listesine alındı.

<span class="mw-page-title-main">Şirvanşahlar Türbesi</span>

Şirvanşahlar Türbesi, Şirvanşahlar Sarayı'nın alt avlusunda bulunan üç binadan biridir. Mezarın tepesinden bakıldığında, kesme yıldızlarla süslenmiş ve altıgen kubbeyle tamamlanan dikdörtgen gibi görünüyor. Orta Çağ'da kubbe üzerindeki yıldız şeklindeki eğimlere mavi renkli bir taş yerleştirilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Şuşa Devlet Tarih ve Mimari Koruma Alanı</span>

Şuşa Devlet Tarihi ve Mimari Koruma Alanı, bir Azerbaycan devlet koruma alanıdır. Azerbaycan'ın Karabağ bölgesinin Şuşa Rayonu sınırları içinde yer alan koruma alanı Azerbaycan'ın geçici Dünya Mirası listesinde yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Karabağ Han Sarayı</span>

Karabağ Han Sarayı veya Penah Ali Han Sarayı, Şuşa'nın tarihi merkezinde bulunan ve Karabağ Hanlığı'nın kurucusu Penah Ali Han'ın ikametgâhı olmuş bir saraydır. Oğlu İbrahim Halil Han, ailesi ve ayanlarıyla birlikte Penah Ali Han sarayının yakınına, aynı dönemde inşa edilen İbrahim Halil Han sarayında yaşamışlardır. İbrahim Halil Han'ın en büyük oğlu Muhammed Hasan Ağa ise Şuşa ovasının güneydoğusundaki sarp kayalık üzerine inşa edilen Muhammed Hasan Ağa Sarayı'nda yaşamıştır. Bu saraylardan başka, han aile üyelerine ait; hanın kızı olan Nateva'nın sarayı ve Karabüyük Hanım Sarayı vardır. Karabağ Han Sarayı'nın adı bu sarayların her birine çeşitli kaynaklarda atfedilse de, Karabağ hanlarının ana siyasi ikametgâhı ilk Karabağ Hanı Penah Ali Han'ın sarayıdır.

<span class="mw-page-title-main">Kurtlar mahallesi</span>

Kurtlar mahallesi Şuşa'nın 18. yüzyılda inşa edilmiş aşağı mahallelerinden biridir. Karabağ'ın ünlü ailelerinden Zöhrapbeyovların evi, Karabüyük Hanım'ın sarayı, ünlü kamusal figur, yazar, eğitimci Ahmet Bey Ağaoğlu'nun babasının malikanesi de bu mahallede yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Ağoğlan kapısı (Şuşa)</span>

Ağoglan Kapısı, Muhtar Kapısı ve ya Şuşakend Kapısı, Şuşa Kalesi'nin üç ana kapısından biridir ve kalenin doğu tarafında yer alır ve şehrin aşağı kısmına ulaşımı sağlar. Kalenin diğer iki kapısı ise Gence ve Revan kapılarıdır.

<span class="mw-page-title-main">Muhammed Ali bey Mekhfi</span>

Muhammed Ali bey Meşedi Asadulla bey oğlu Valiyev Azerbaycanlı şair, meclisi-ünsün üyesi. Ehvalati-Karabağ eserin yazarı.

<span class="mw-page-title-main">Karabüyük Hanım sarayı</span>

Karabüyük Hanım sarayı veya Karabüyük Hanım kulesi, Şuşa şehrinin tarihi merkezinde bulunan tarihi bir saraydır. Kaynaklar, Şuşa Kalesinin topraklarında birkaç sarayın varlığı hakkında bilgi verse de, bunlardan sadece ikisi, Karabüyük Hanım sarayı ve Penah Ali Han sarayı günümüze kadar gelebilmiştir. Karabüyük Hanım sarayı'nın giriş kapısındaki kitabeden, hicrî takvimle 1182 (1768) yılında yapıldığı anlaşılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Kasımbey Hamamı</span>

Kasımbey Hamamı, İçerişehir'de bulunan ve 18. yüzyılın sonları ile 19. yüzyılın başlarına ait tarihi-mimari bir anıttır. Kasımbey hamamı, yarı yeraltı hamamları grubuna aittir. Bakü kalesinin Salyan kapısı yakınında bulunan Kasımbey hamamı halk arasında "Şirin hamamı" olarak da bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Divanhane Meydanı</span>

Divanhane Meydanı veya Bazar Başı, Azerbaycan'ın Şuşa şehrinin Gence Kapısı girişinde bulunan ilk ve en büyük şehir meydanıdır. En büyük alışveriş caddesi Rasta Bazar bu alandan başlamaktadır.

Şuşa'daki camilerin listesi - Azerbaycan Cumhuriyeti'nin Şuşa şehrinde bulunan, şu anda var olan ve bir zamanlar var olan camilerin listesidir. Şuşa'nın kültürel mirasının bir parçasıdır. Şehirdeki ilk cami, Karabağ Hanlığı'nın ilk hükümdarı Penahali Han döneminde yaptırılan iki kapılı kamışdan bir camidir. 18. yüzyılın 60'lı yıllarının sonunda, şimdi Yukarı Gövher Ağa Camii olarak bilinen bu yere "Kamış Camii" inşa edildi. 20. yüzyılın başında Şuşa'da 17 cami vardı. Şehrin Azerbaycan kesiminde, şehrin 17 mahallesinin her birinde birer tane bulunuyorlardı.

<span class="mw-page-title-main">Mehmandarovlar'ın evi</span>

Mehmandarovlar'ın evi, Şuşa'da bulunan saray tarzı tarihi bir konut kompleksidir. 18. yüzyıl Azerbaycan sivil mimarisinin en ilginç örneklerinden biridir. Bir zamanlar Mehmandarovlar ailesine ait olan konut kompleksi, bir Büyük konut binası, bir Küçük konut binası ve bir aile camisinden oluşmaktadır. Kompleks taş duvarlarla çevrilidir. Mehmandarovların büyük konut binası, Sovyet döneminde Şuşa Şehir Hastanesi olarak işlev gördü. İşgalden sonra büyük bina tamamen yıkıldı. Mehmandarovların küçük konut binası, işgalciler tarafından Şuşa Tarih Müzesi olarak kullanıldı. Külliyede bulunan cami aynı zamanda mahalle camisi olarak da hizmet vermiştir. Şuşa'nın işgalinden sonra cami işgalciler tarafından Jeoloji Müzesi olarak da kullanılmıştır. Şuşa'nın 2020'de işgalcilerden kurtarılmasının ardından Mehmandarovlar'ın konak kompleksi yenileniyor.

<span class="mw-page-title-main">İbrahimhalil Han Sarayı</span>

İbrahimhalil Han Sarayı veya İbrahimhalil Han Şatosu, Şuşa şehrinin güneydoğu kesiminde, Taşaltı köyü yakınlarında bulunan tarihi bir saraydır. Bazı kaynaklarda sarayın, İbrahimhalil Han döneminde Han'ın ikametgâhı olmasıyla ilgili olarak Karabağ Han Sarayı olarak da anılıyor.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan kültüründe hattatlık</span>

Azerbaycan kültüründe hattatlık, Azerbaycan el yazması kitapların yazımında nesih, nestalik, sülüs, reyhani hattatı, divanî, tugi ve diğer hat örnekleri kullanılmıştır. İlmî eserler ağırlıklı olarak nesih hattı ile yazılmıştır. Ayrıca cami kitabeleri, bakırcılık örnekleri, savaş eşyaları, mutasavvıf dervişlerinin kullandığı kaşkul ve teberzinlerde hat sanatı örneklerine rastlanmaktadır.

Azerbaycan'da kayıtlı dünyaca önemli mimari anıtların listesi, Azerbaycan Cumhuriyeti Bakanlar Kurulunun 2 Ağustos 2001 tarihli ve 132 sayılı kararıyla onaylanan ve Azerbaycan'da tescil edildiği belirtilen dünya çapında öneme sahip mimari anıtların listesidir. Listedeki en eski anıtlar, Kafkas Albanyası dönemine ait Kah ilçesi topraklarındaki Lekit tapınağı ve Şabran ilçesi topraklarındaki Çırakkale'dir. Listelenen eserlerin on ikisi UNESCO Dünya Mirası Listesi'nde, on altısı ise rezerv (aday) listesinde yer almaktadır. Listelenen anıtlardan dokuzu kültürel, mimari ve tarihi rezervlerdir.

<span class="mw-page-title-main">Dörtgen Mardakan Kalesi</span>

Dörtgen Mardakan Kalesi veya Büyük Mardakan Kalesi, Bakü şehrinin Hazar rayonunda yer alan tarihi bir mimari eserdir. Kale, Azerbaycan Cumhuriyeti Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından dünya çapında önemli bir eser olarak kaydedilmiştir. 2001 yılında, Nardaran kalesi ve diğer Hazar savunma yapıları ile birlikte UNESCO'nun Koruma Listesi'ne dahil edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Han kızı Nateva'nın sarayı</span>

Han kızı Nateva'nın evi, Şuşa'da bulunan 18. yüzyıla ait tarihi-mimari bir anıttır. Binanın birinci katında hizmet niteliğinde ve hizmetlilerin yaşaması için tasarlanmış yedi oda bulunmaktadır. Güney tarafında üç giriş kapısı vardır. Ortadaki kapı koridora, yanlardaki diğer iki kapı ise yan odalara açılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Ramana Kalesi</span>

Ramana Kalesi, Bakü şehrinin Sabuncu ilçesi Ramana kasabasında bulunan tarihi-mimari bir anıttır. Kale, Azerbaycan Cumhuriyeti Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından dünya çapında öneme sahip bir anıt olarak tescil edilmiştir. 2001 yılında Ramana kalesi, Hazar kıyısındaki diğer savunma yapılarıyla birlikte UNESCO Rezerv listesine dahil edildi.

<span class="mw-page-title-main">İmam Hüseyin Camii (Bakü)</span>

İmam Hüseyin Camii veya Aşumov Camii, 19. yüzyıldan kalma tarihi-mimari bir eserdir. Azerbaycan'ın Bakü şehrinde bulunmaktadır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.