İçeriğe atla

Retorik soru

Seçim sahtekârlığına karşı yapılan bir protesto.

Retorik soru, soruyu soran kişinin karşı taraftan doğrudan bir cevap beklemediği sorudur. Çoğu durumda, bir konuşma başlatmak ya da konuşmacının veya yazarın bir konu hakkındaki görüşünü açıklamak veya vurgulamak amacıyla kullanılır.[1]

"Hiçbir şeyi doğru yapamaz mısın?" sorusu sıkça kullanılan bir örnek olarak gösterilebilir. Bu soru, dinleyicinin dikkat yetisi hakkında bir soru sormayı değil, dinleyicinin dikkat eksikliğini ima etmeyi amaçlamaktadır.

Biçimleri ve kullanımı

Olumsuz iddialarda

Retorik sorular, bir meydan okuma olarak görülebilir. Soruları cevaplamak genellikle zor veya imkânsızdır. Örnekte, "Romalılar bizim için şimdiye kadar ne yaptı?" (Monty Python'un Brian'ın Yaşamı) adlı soru, olumsuz bir iddia niteliğindedir. Soru, "Romalıların bizim için hiçbir şey yapmadı!" anlamına gelmektedir. Shakespeare'in yazdığı Julius Caesar oyununda Mark Antony, "İşte, Sezar! Bunun gibi bir başka [Sezar] ne zaman gelir?" diyerek haykırdı. Bu soruda Sezar'ın bir daha asla görülmeyecek ender özelliklere sahip olduğu iddiası işlev olarak görülür. (Julius Caesar, 3. Perde, 2. sahne, 257)

Olumsuz iddialar, iğneleyici (sarkastik) bağlamlarda kullanıldığında olumlu bir anlama dönüşebilir. Örneğin, "Sigara içmek, akciğer kanserine yol açabilir. Kim bilir!?" sorusunda, ifadedeki doğruluğunun tamamen açık olduğu iddiasıyla birlikte işlev olarak görülür.

Metaforlarda

Retorik sorular genellikle daha önce sorulmuş sorulardan oluşturduğu için mecaz anlamda da kullanılır. Örnek olarak, 1959 yapım Rodgers ve Hammerstein müzikalinde, The Sound of Music'in "Maria" şarkısında "Maria gibi bir sorunu nasıl çözersiniz?" sorusu üzerine "Bir bulutu yakalayıp aşağıya nasıl çekersiniz?", "Kumda bir dalgayı nasıl tutarsınız?" ve "Bir ay ışığını elinizde nasıl tutarsınız?" gibi sorularla karşılık verildi. Bu cevapların sonucunda Maria gibi bir sorunun çözülemeyeceği ileri sürüldü.

Retorik soru biçimi, halk dilinde "retorik doğrulama" olarak bilinmektedir. Bir sorudaki cevabın kesinliği veya açıklığı, cevabı aynı derecede açık olan farklı, genellikle komik sorulara ifade edilir. "Su ıslak mı?", "Gökyüzü mavi mi?" ve "Papa Katolik mi?" gibi sorular yaygın olarak kullanılır.[2][3][4]

Noktalama işaretlerinde kullanımı

Retorik bir sorularda, cümledeki bağlama göre, soru işareti (?), nokta (.) veya ünlem işareti (!)[5] kullanılabilir; ancak bazı kaynaklar, retorik olup olmaması fark etmeksizin herhangi bir soru sorulduğunda soru işaretinin kullanılması gerektiğini savunuyor.[6]

İngiliz bir matbaacı Henry Denham, 1580'li yıllarda retorik bir sorunun sonunda kullanılmak üzere "retorik soru işareti" (⸮) icat etti; ancak işaret, 17. yüzyılda kullanım dışı kaldı. Sıradan bir soru işaretinin tersiydi.[7]

Alıntılar

"Retorik soruların argümanlardaki etkisi, dramatik niteliklerden kaynaklanmaktadır. Gösterilen bir diyalogda konuşmacı, sahnede iki rol oynuyormuş gibi hem kendisi sorup hem de kendisi cevap vermeye çalışır. Her zaman heyecanlı değildir; biraz ironik ya da sadece tartışmacı olabilir: ama bir düzeye kadar dramatik olur ve aşırıya kaçarsa kişinin tarzına teatral bir hava verir."[8]

"Retorik sorgulama ... bir konuşmacı tarafından kasıtlı amaçlar için kullanılan oldukça bilinçli bir tekniktir ve seyrek olarak bir diyalogda, konuşma veya konuşma süresiyle orantılı olarak kullanılır."[9]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ "Rhetorical questions!". specialized language definitions. 26 Ekim 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ekim 2007. 
  2. ^ Humour in society: resistance and control. Macmillan. 1988. s. 67. ISBN 0-333-44070-6. 
  3. ^ Fixed expressions and idioms in English: a corpus-based approach (Oxford studies in lexicography and lexicology). Oxford University Press. 1998. s. 158. ISBN 0-19-823614-X. 
  4. ^ Shorter dictionary of catch phrases. Routledge. 1994. s. 25. ISBN 0-415-10051-8. 
  5. ^ "The Uses of Question Marks". www.whitesmoke.com. 13 Kasım 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mayıs 2021. 
  6. ^ "The Question Mark". grammar.ccc.commnet.edu. 8 Eylül 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mart 2018. 
  7. ^ Truss, Lynne. Eats, Shoots & Leaves, 2003. p. 142. 1-59240-087-6.
  8. ^ Manual of Composition and Rhetoric. Ginn & Company. 1907. OCLC 1926080. 
  9. ^ Electronic Discourse: Linguistics Individuals in Virtual Space. Albany: State University of New York Press. 1997. OCLC 42636887. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Dil</span> insanlar arasında iletişim kurmayı sağlayan doğal bir iletişim aracı

Dil, insanlar arasında anlaşmayı ve iletişimi sağlayan doğal bir araç, kendisine özgü kuralları olan ve ancak bu kurallar içerisinde gelişen canlı bir varlık, çok boyutlu kavramlar bütünü; temeli tarihin bilinmeyen dönemlerinde atılmış bir gizli anlaşmalar düzeni, seslerden örülmüş toplumsal bir kurum ve yapıdır.

<span class="mw-page-title-main">Jül Sezar</span> Romalı asker ve Roma Cumhuriyetinin son diktatörü olan politik lider (MÖ 100–44)

Jül Sezar, Romalı asker ve Roma Cumhuriyeti'nin son diktatörü olan politik liderdir. Aynı zamanda iyi bir hatip ve güçlü bir yazar olan Sezar, dünya tarihinin en etkili insanlarından birisi olarak kabul edilir. Eylemleriyle Roma Cumhuriyeti'nin Roma İmparatorluğu'na dönüşmesinde ve evlatlığı Augustus'un ilk Roma imparatoru olmasını sağlayacak olayların başlamasında kritik bir rol oynamıştır.

<i>Et tu, Brute?</i> Latince deyim

Et tu, Brute?, efsaneye göre Julius Sezar'ın son sözleridir. Türkçeye "Sen de mi Brutus?" veya "Sen bile mi Brutus?" olarak çevrilmiştir.

Retorik ya da eski ismiyle Belagat, etkileyici ve ikna edici konuşma sanatıdır. Sözcük güncel kullanımda "etkileyici ve ikna edici olmakla beraber içtenlikten veya anlamlı içerikten yoksun lisan" anlamında da kullanılır. Kavram Yunanca rhētorikos (ῥητορικός) "hitabet" kavramından türemiştir. Antik Yunanistan'da MÖ 5. yüzyılda Sokrates çevresindekiler tarafından kullanılmış olan bu kelime, ilk kez Platon’un Gorgias adlı eserinde geçmiştir.

Edimbilim, edim bilimi veya pragmatik, işaretlerin kullanımı ve işaretler ile işaretlerin kullanıcıları arasındaki ilişkiyi inceler. Edimbilim, dilsel fiilleri ve dilin kullanımını araştıran dilbilimsel bir alandır. Sözdizim ve anlambilimin yanı sıra dilsel göstergelerin özellikleriyle uğraşan göstergebilimin alt alanıdır.

Soru veya sual, bilgi isteğinde bulunmak için dilsel bir ifade ya da istek kullanılarak yapılan bir tür ifadedir. İstenen bilgiler için olumlu veya olumsuz şekilde bir cevap verilir.

<span class="mw-page-title-main">Dil felsefesi</span>

Dil felsefesi, analitik felsefede dilin doğası ve dili; dil kullanıcıları ve dünya arasındaki ilişkileri araştırır. Dil ile felsefe arasındaki ilişki temelde filozofların dili kullanarak felsefe yapmalarından kaynaklanmaktadır. Özelde ise bu araştırmalar anlamın doğası, kasıtlılık, referans, cümlelerin yapısı, kavramlar, öğrenme ve düşünce içerir; dil felsefesi başlığı altında dilin özü, anlamı, kökeni ve yapısı felsefî açıdan sorgulanmaktadır.

Cümle veya tümce; bir ifade, soru, ünlem veya emiri dile getiren; kendi başına anlamlı sözcükler dizisi. Çoğunlukla özne, tümleç ve yüklemden meydana gelir. Bazen yan cümleciklerle anlamı pekiştirilir veya genişletilir.

<span class="mw-page-title-main">Tiberius</span> İkinci Roma imparatoru

Tiberius Caesar Augustus, doğumda; Tiberius Claudius Nero, Augustus'un 14 yılında ölümünün ardından Roma İmparatorluğu tahtına çıkan ikinci Roma imparatoru. Tiberius Claudius Nero ve Livia Drusilla'nın oğlu olan Tiberius doğuştan Claudius ailesinin mensubuydu. Annesi, babasından boşanarak MÖ 39 yılında Augustus ile yeniden evlenmiştir. Tiberius, sonradan Augustus'un kızı ve üvey kız kardeşi Yaşlı Julia ile evlenmiş ve ardından Augustus tarafından evlat edinilerek Julius ailesi mensubu olmuştur. Tiberius'un ardından gelen imparatorlar bu iki aile arasındaki karışımı gelecek 40 yıl boyunca devam ettirmişler, tarihçiler de bu hanedanı Julio-Claudian hanedanı olarak adlandırmışlardır.

<span class="mw-page-title-main">Suetonius</span> Romanın en dikkat çeken tarihçisi ve biyografi yazarı

Gaius Suetonius Tranquillus, yaygın adıyla Suetonius, erken Roma İmparatorluk döneminde yaşamış Romalı tarihçiydi. Suetonius'un günümüze ulaşan en önemli eseri, Julius Caesar'dan Domitianus'a kadar 12 Roma hükümdarının biyografilerinden oluşan De vita Caesarum eseridir. Suetonius'un diğer eserleri Roma'da günlük yaşam, siyaset, hitabet ve şairler, tarihçiler ve gramerciler gibi ünlü yazarların yaşamlarını konu almaktadır. Bu kitaplardan bazıları kısmen günümüze ulaşabilmiş olsa da, büyük kısmı kaybolmuştur.

<span class="mw-page-title-main">İşaret dili</span> anlamı iletmek için el ile iletişimi ve beden dilini kullanan dil

İşaret dilleri anlamı karşı tarafa iletmek için görsel kanalı kullanan dillere verilen addır. El işaretlerinin (manual) yanında el dışı işaretler (non-manual) ile ifade edilirler. İşaret dilleri kendilerine ait kelime dağarcığı ve dilbilgisel yapısı olan doğal dillerdir. Evrensel olmamakla beraber, işaret dilleri arasında çarpıcı benzerlikler de bulunur.

Julia, Prokonsül Gaius Julius Caesar ve Aurelia Cotta'nın iki kızının da ortak adı. Adı geçenler Diktatör Gaius Julius Caesar'ın ailesidir. Kız kardeşler Roma'da doğmuş ve büyümüşlerdir.

Sally ve Anne testi, gelişimsel psikolojide bir kişinin diğerlerine yanlış inançlar atfetmek konusunda sosyal bilişimsel yeteneklerini ölçmek için kullanılır..

<i>Gallia Savaşı</i>

Gallia Savaşı, Jül Sezar'ın Galya'da savaşlarla geçen dokuz yılını üçüncü şahıs ağzından anlatım tekniği ile aktardığı eseridir. İlk Türkçe çevirisi Gallia Savaşı adıyla yapılmış olup zaman zaman Galya Savaşı Hakkında, Galya Savaşı Üzerine ya da Galya'nın Fethi başlığıyla da çevrilir.

<span class="mw-page-title-main">John Searle</span> Amerikalı filozof

John Rogers Searle Kaliforniya Üniversitesi, Berkeley'de Slusser profesörü olarak görev yapan Amerikalı felsefecidir. 31 Temmuz 1932 Colorado, Denver doğumlu John Rogers Searle Amerikalı bir filozoftur. İlgilendiği esas alanlar; dil felsefesi, aklın felsefesi ve metafiziğin alanlarıdır. Kaliforniya'daki Berkeley Üniversitesi'nde profesör olarak çalıştı. Üniversitenin cinsel taciz politikasını ihlal ettiği tespit edildiği için 2019 yılında görevine son verildi.

Alex, hayvan psikoloğu Irene Pepperberg tarafından yürütülen otuz yıllık bir çalışmanın konusu olan Afrika gri papağanı.

VoiceXML (VXML), insan ile bilgisayar arasındaki interaktif medya ve ses diyaloglarını belirten dijital dosya standardıdır. Otomatik müşteri hizmetleri servisi ve banka sistemleri gibi sesli cevap kullanımının olduğu uygulamaların geliştirilmesinde kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Varlık neden var</span> Metafizik sorusu

"Varlık neden var?" veya "Neden yokluk dışında bir şey var?" sorusu Gottfried Wilhelm Leibniz, Ludwig Wittgenstein ve Martin Heidegger gibi filozoflara yöneltilmiş ve onlar tarafından cevaplandırılmaya çalışılmıştır. Bu filozoflar bu soruya metafiziğin temel sorusu adını verdiler.

İletişimsel yeterlilik, bir dil kullanıcısının sözdizimi, morfoloji, fonoloji ve benzerlerine ilişkin gramer bilgisini ve ayrıca ifadelerin nasıl ve ne zaman uygun şekilde kullanılacağına ilişkin sosyal bilgiyi kapsar.

Beş neden, belirli bir sorunun altında yatan neden-sonuç ilişkilerini araştırmak için kullanılan yinelemeli bir sorgulama tekniğidir. Tekniğin temel amacı, beş defa "neden?" sorusunu tekrarlayarak bir kusurun veya sorunun temel nedenini belirlemektir. Beşinci neden sorusunun cevabı sorunun temel nedenini ortaya çıkarmalıdır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.