İçeriğe atla

Restoran

Washington'daki Via Sophia

Lokanta veya restoran, ücret karşılığında müşterilere yemek ve içecek hazırlanıp servis edilen yer. Çoğunlukla büyük bir yemek salonu ve mutfaktan meydana gelir. Sözcük, Fransızca restaurer ('restore etmek', 'canlandırmak') kelimesinden türemiştir.

Lokantalar çoğunlukla özel mülktür. Küçük işletme, aile işletmesi, ev işletmesi, franchising, şahıs işletmesi ve perakende zinciri olabilir. Yemekler genelde lokantada sunulur ve yenir ama teslimat servisi ve evlere servisi olan lokantalar da vardır. Restoranlar halka açık alanlarda, alışveriş merkezi, iş merkezleri'nde yerleşebilir. Lokantalar görünümlerine ve sundukları yemek çeşitlerine göre farklılık gösterir. Bazı lokantalar sundukları yöresel mutfaklarla, bazıları da servis anlayışlarıyla farklılık yaratırlar. Ucuz fast-food restoranları ve kafeteryalardan orta fiyatlı esnaf lokantası ve aile restoranlarına, yüksek fiyatlı lüks işletmelere kadar çok çeşitli mutfak ve hizmet modelleri bulunmaktadır. Son dönemlerde restoranlar drive-through, drive-in, take-away, yemek teslimi, yemek aboneliği, çevrimiçi yemek siparişi hizmetleri yaygın vermekdedirler.

Restoran bir restorancı veya şube müdürü tarafından yönetilir. Restoran az veya çok personele sahip olabilir. Restoran personeli barmen, komi, şef garson, sommelier, garson, şef aşçı, mutfak şefi, mutfak bölüm şefi, aşçı, bulaşıkçı, pasta şefi, sote şef, yardımcı şef,mutfak tugayı'dır.

Etimoloji

Tom's Restaurant (Tom'un Restoranı) New York'ta bir restoran. Seinfeld dizisinde kullanılmıştır.

Bazı yerlerde 1960'lara kadar lokanta yerine aşevi kelimesi kullanılıyordu.[1]

Lokanta kelimesi, Türkçeye İtalyanca locanda sözünden girmiştir.[2]

Restoran sözcüğü ise Türkçeye Fransızcadan geçmiş bir sözcük (Fransızca: Restaurant[2]) olup; "yenilemek", "onarmak" anlamlarına gelen restaurer kökünden gelmektedir.[3] Kökün sözcükle çok ilgili olmayışını köken bilimci Sevan Nişanyan şöyle açıklamaktadır: Sözcük, 1765'te Paris'te M. Boulanger lokantasında cama asılan bir reklam cümlesinden alay yollu ortaya çıkmıştır.[3]

Tarihçe

Eski çağlarda lokantalar yerine hanlar ve tavernalar kullanılmaktaydı ve bunlar genellikle yolculuk yapmakta olanlar için kurulmuşlardı. Çin'de de benzerleri kurulmuş olmasına rağmen; günümüz restoranları, işletmelerin sipariş üzerine yemek hazırlama ve satma işine girmesiyle, 18. yüzyılda Avrupa'da ortaya çıkmıştır. Osmanlılarda halka yemek hizmeti sunan aşevleri ve imaretler bulunuyordu. Aşevleri, İmparatorluğun son döneminde ortaya çıkacak olan batı tarzı lokantaların öncüsü olarak görülebilirse de, genellikle beslenme amacıyla gidilen bu mekanlar, değişik lezzet tatmak için gidilen lokantalardan farklıydı.

Restoran yönetimi yapan birisine restorancı denir. Restoranlarda yemek yapmak üzerine profesyonelce çalışan kimselere aşçı denir. Birden fazla aşçı çalıştıran restoranlarda aşçıbaşı bulunabilir. Hatta büyük restoranlarda mutfak şefi ve onun altında birden çok aşçıbaşı çalışabilir.

Kaynakça

  1. ^ Çimrin, Hüseyin Bir zamanlar Antalya: tarih, gözlem ve anılar : yakın geçmişe yolculuk: Cilt 2 Antalya Ticaret ve Sanayi Odası, 2007. ISBN 9944601608, 9789944601603
  2. ^ a b Türk Dil Kurumu. "TDK Güncel Türkçe Sözlük - lokanta". 11 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2011. 
  3. ^ a b Sevan Nişanyan. "Çağdaş Türkçenin Etimolojik Sözlüğü - restoran". 14 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ekim 2010. 

Ayrıca bakınız

İlgili Araştırma Makaleleri

Hacı Abdullah Lokantası, İstanbul'da Karaköy rıhtımında 1888 yılında açılmış lokanta.

<span class="mw-page-title-main">Osmanlı saray mutfağı</span>

Osmanlı saray mutfağı ya da matbah-ı âmire, Osmanlı İmparatorluğu'nda saray mutfağına verilen isimdir.

<span class="mw-page-title-main">Fast food</span> hızlı servis edilen yemek

Fast food, hazır yemek ya da ayaküstü yemek, kısa sürede hazırlanan ve seyyar satıcılarda, büfelerde ve restoranlarda hemen tüketmek veya paket yapılmak üzere satışa sunulan yiyecek. İngilizce fast food kavramı Türkçeye birebir çabuk/ivedi yemek olarak çevrilir. TDK tarafından hazır yemek karşılığı önerilmiştir. Oktay Sinanoğlu tarafından önerilen "tezyemek" söyleyişe daha uygun olmasına rağmen kabul görmemişti. Hazır halde satışa sunulan ekmek arası döner, hamburger, patates kızartması, pizza gibi pek çok yiyecek fast food olarak kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Garson</span>

Garson, lokantada yemek yiyenlere hizmet edip onların masalarına bakan görevlidir. Mutfak ile müşteriler arasındaki ilişkiyi sağlar. Şef garson, şarap garsonu, bira garsonu gibi türleri vardır. Üçüncül sektörün bir parçasıdır. Özellikle birinci sınıf restoranlarda garsonların genellikle duygusal emek harcamaları gerekir.

<span class="mw-page-title-main">Fransız mutfağı</span> maestro

Fransız mutfağı, Fransa'da geliştirilmiş, zenginliği ve çeşitliliğiyle ünlü, yemek pişirmenin sanatsal yönünü ön plana çıkaran bir ulusal mutfaktır. Fransız mutfağının kökeni Orta Çağına uzanır.

<i>Fugu</i> Japon spesyali

Fugu, özellikle Japon mutfağında yenilen bir balon balığı türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Çevrimiçi yemek siparişi</span>

Çevrimiçi yemek siparişi, bir web sayfası veya mobil uygulama aracılığıyla yerel bir restorandan veya gıda kooperatifinden yemek teslimi veya paket teslimidir. Tüketim mallarını çevrimiçi olarak sipariş etmek ve müşterilere sık sık çevrimiçi alışveriş yapmayı kolaylaştırmağa izin veriyor. Bir müşteri, genellikle mutfak türüne göre filtrelenen ve mevcut öğeler arasından seçim yaparak, favori bir restoran için arama yapar. Ödeme, kredi kartı, Paypal veya nakit yanı sıra, restoranın çevrimiçi gıda şirketine yüzde geri dönüşü ile yapılabilir.

<span class="mw-page-title-main">Pasta şefi</span>

Pasta şefi veya pâtissier hamur işi, tatlılar, ekmekler ve diğer unlu mamullerin yapımında usta, profesyonel bir mutfakta istasyon şefi ve aşçıdır. Büyük otellerde, bistrolarda, restoranlarda, pastanelerde ve bazı kafelerde çalışmaktadırlar.

<i>Diner</i>

Diner, ağırlıklı olarak Amerika Birleşik Devletleri'nin kuzeydoğu ve Ortabatı eyaletleri ile Kanada, Batı Avrupa ve Lübnan'ın bazı bölgelerinde bulunan küçük bir restoran türüdür. Lokantalar, çoğunlukla Amerikan mutfağı, rahat bir atmosfer ve karakteristik olarak, bir waitstaff tarafından sunulan kabinlerin ve doğrudan servisli uzun oturma tezgahının bir kombinasyonu, en ufak bir aşçı tarafından sunulmaktadır. Tüm akşam yemekleri 24 saat boyunca açık kalan bazı otoyollar ve önemli vardiyalı çalışma alanlarındaki saatler boyunca uzadı.

<span class="mw-page-title-main">Mutfak şefi</span>

Restoran ya da otel işletmesinde mutfakta tüm sorumluluğu taşıyan kişiye mutfak şefi denir. Mutfak şefinin, mutfağın bütün bölümleri hakkında çok köklü bilgi ve becerisi olması gerektiği gibi rahat iletişim kurabilen biri olmalıdır. Gastronomi dünyasındaki mutfak çeşitlerindeki her mutfak şefinin görev ve sorumlulukları farklıdır.

<span class="mw-page-title-main">Sommelier</span>

Sommelier, şarap servisi ile şarap ve yemek eşleşmesinin yanı sıra şarap endüstrisinin tüm alanlarında uzmanlaşmış, kaliteli restoranlarda çalışan, eğitimli ve bilgili bir barmen ve şarap uzmanıdır. Günümüzde sommelierlerin rolü bir şarap garsonundan çok daha uzmanlaşmış ve kapsamlıdır. Sommeliers Australia, bu rolün stratejik olarak mutfak şefi ile aynı olduğunu belirtmektedir.

Komi, restoranların mutfak ya da servis kısmında çalışıp, aşçı ve garsonlara yardımcı olan kişidir. Servis komisi ve mutfak komisi olarak iki çeşit komi bulunur. Servis kısmında çalışan komiler genellikle masayı toplar ve garsonlara yardımcı olur. Mutfak kısmında çalışan komiler ise yemeğe hazırlık aşamalarında çalışır.

Hayalet restoran sadece yemek teslimatı yapacak şekilde çalışan restoran işletmesidir. Müşterilerin telefon, mobil uygulama, internet sitesi veya çevrimiçi yemek sipariş sistemleri üzerinden vermiş olduğu yiyecek-içecek siparişlerini kurye ile teslim edecek şekilde çalışmaktadır. Hayalet restoranlar normal bir restoranda olduğu gibi müşterilere hizmet edecek yiyecek yeri bulundurmadığından başta gayrimenkul olmak üzere, çalışan, ekipman gibi giderleri daha az olabilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Şef (aşçı)</span>

Şef, genellikle belirli bir mutfağa odaklanan, yemek hazırlamanın tüm yönlerinde uzman, eğitimli, profesyonel bir aşçı ve esnaftır. "Şef" kelimesi, bir mutfağın yöneticisi olan chef de cuisine, teriminden türetilmiştir. Şefler, bir kurumdan resmi eğitim almanın yanı sıra deneyimli bir şefle çıraklık yaparak da şef olabilirler.

Waiter.com, çevrimiçi yemek siparişi ve teslimatı alanında 1995'ten beri hizmet veren bir firmadır. World Wide Waiter olarak bilinmekte iken waiter.com olarak isim değiştirmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Baja Med</span> Asya ve Akdeniz mutfağı karışımı mutfak kültürüdür

Baja Med, chicharrón ve cotija peyniri gibi Meksika mutfağının zeytinyağlı Akdeniz mutfağından ve limon otlu Asya mutfağından oluşan füzyon mutfakdır. Baja Med yemekleri, Baja California'nın taze ürünlerini ve deniz ürünlerini içermektedir.

<span class="mw-page-title-main">Esnaf lokantası</span> küçük, genellikle sadece tencere yemekleri satan aşçı dükkanı

Esnaf lokantası, Türkiye'de şehirlerde mahalle aralarında, çarşılarda, ara sokaklarda, esnaf ve işçilerin yoğun oldukları yerlerde, ev yemeklerini makul fiyatlarla müşterilerine sunan küçük işletmedir.

ChowNow, müşterilerle yerel restoran ve lokantaları birbirine bağlayan merkezi olmayan bir çevrimiçi bir yemek sipariş platformudur. Şirket 2011 yılında Amerikalı girişimciler Christopher Webb ve Eric Jaffe tarafından kurulmuştur. Şirketin merkezi Kaliforniya'nın Los Angeles şehrinde bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Mutfak yönetimi</span>

Mutfak yönetimi, bir yemek hizmeti işletmesinde mutfak operasyonlarının etkili bir şekilde planlanması, düzenlenmesi ve yönetilmesi sürecidir. Bu, menü planlaması, malzeme alımı, personel yönetimi, maliyet kontrolü, gıda güvenliği ve hijyen standartlarının sağlanması gibi çeşitli görevleri içerir. Mutfak yönetimi, müşteri memnuniyetini maksimize etmeyi, atıkları minimize etmeyi ve mutfak verimliliğini artırmayı amaçlar.

<span class="mw-page-title-main">Fast food restoranı</span> restoran türü

Fast food restoranı, fast-food ve diğer yemek servisi konusunda uzmanlaşmış bir restorandır. Fast food restoranları tipik olarak bir perakende zinciri veya franchise operasyonunun parçasıdır. "Fast food" terimi, 1951 yılın'da Merriam-Webster tarafından bir sözlükte tanındı. İlk fast food restoranları 1921'de Amerika Birleşik Devletleri'nde ortaya çıkan White Castle oldu.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.