Posta ve Telgraf Teşkilatı veya kısaca PTT, genel müdürlük olarak hizmet veren, Türkiye'nin posta örgütüdür.
Posta pullarını ve posta pullarıyla ilgili zarfları ve benzeri nesneleri toplama ve biriktirme işlemine pul koleksiyonculuğu böyle koleksiyon yapan kişilere ise pul koleksiyoncusu denir. Dünyada günümüzde yüz milyon civarında pul koleksiyoncusu olduğu tahmin edilmektedir.
Filateli veya pulculuk, posta pullarını konu edinen uğraş alanına verilen isimdir. Posta pulları ile ilgili ilk gün zarfı, özel gün damgası, antiye, posta tarihi ve benzeri maddeler ile de ilgilenir.
Posta pulu, posta gönderilerinde posta ücretinin ödendiğini göstermek amacı ile kullanılan bir tarafı yapışkanlı, diğer tarafı çoğunlukla resimli ve yazılı kâğıt etiket. Posta pulları geçmişte gönderinin posta ücretini ödemenin en çok kullanılan şekliydi. Günümüzde ise gönderiler çoğunlukla damga makinesinden geçirilmekte ve kâğıt pul taşımamaktadır. Ayrıca posta idareleri tarafından hazırlanan antiye zarf ve antiye kart gibi ayrıca ek bir ücret veya pul gerektirmeyen yazı malzemeleri de postada kullanılmaktadır.
İstanbul Filatelistler Derneği, filatelistleri bir araya getirmek amacı ile 1948 yılında Filatelist Kulübü adı ile kurulan bir sivil toplum kuruluşudur. 1956 - 1958 yılları arasında Türkiye'de faal olan tek filateli derneği olarak Uluslararası Filateli Federasyonunda Türkiye'yi temsil görevini yürütmüştür.
Antiye, Posta idaresi (PTT) tarafından postada pul yapıştırılmadan kullanılmak üzere hazırlanan; üzerinde pul görünümünde resim veya desen bulunan zarf, kart, kâğıt, band, aerogram gibi posta malzemelerine verilen isimdir. Pul görünümündeki resim veya desen (indicium) zarf, kart vb. gönderinin posta tarifesine uygun değer taşır; kartlar için yurt içi ve yurt dışı tarifeye uygun, aerogramlar için değişik uzaklıklara gidebilecek uygun tarifelerde, zarflar için yurt içi veya taahütlü tarifelere uygun vb. Genel olarak antiyeler de postanelerden satın alınabilirler.
Fiskal Pul, Harç Pulu, Damga Pulu veya Yardım Pulu harç, vergi, resim, bağış ve benzeri ücretlerin toplanması için kullanılan yapışkanlı bir etiket çeşididir. Dünyanın pek çok ülkesinde değerli kâğıtlar, tütün/sigara, içki, ilaç, oyun kâğıtları, avlanma ruhsatları ve çeşitli hizmetlerden alınacak harç, vergi, resim ve bağışlar için kullanılmışlardır. Fiskal pullar posta pullarına benzeseler de postada kullanılmak amacı ile değildirler ve posta damgaları ile damgalanmazlar. Buna karşılık fiskal pullarda çeşitli damgalar ile veya imzalanarak veya delinerek tekrar kullanılmamaları için iptal edilirler.
Damga, bir gönderi üzerindeki posta pulu veya bir antiye postaya verildiğinde onun kullanıldığını belli etmek ve bir daha kullanılmasına engel olmak amacı ile kullanılan bir posta işaretlemesidir. Günümüzde posta damgalarında, gönderildiği postahane ve tarih bulunmaktadır.
İllegal pullar bağımsız ülkelerin veya bölgelerin, bağımsız olduğu iddiasındaki varlıkların veya tamamen uydurulmuş ülke isimleri kullanılarak hazırlanan Posta pulu görünümündeki etiketlerdir. Dünya Posta Birliği-UPU kuruluşu kendilerine bildirilen bu etiketleri diğer üye ülkeleri uyarmak amacıyla yayınladığı "Uluslararası büro sirküleri" aracılığı ile duyurur ve bu illegal pullar Filatelik taklit ve sahtekarlıkların bir alt grubudurlar.
Posta tarihi posta sistemi ve çalışma şeklini açıklamak amacı ile posta sisteminin geçmiş dönemleri ile ilgili posta gönderilerinin toplanması ve bunlar ile ilgili çalışmalar yapılmasıdır. Terimin ilk defa filatelist, pul tüccarı ve müzayedeci olan Robson Lowe tarafından kullanıldığı kabul edilmektedir. 1930'lu yıllarda konu ile organize ilk çalışmaları başlatmış ve filatelistleri "bilim araştırmacıları" posta tarihçilerini ise "insanlık araştırmacıları" olarak tanımlamıştır.
Filatelik yayınlar filateli konusu ile ilgili olarak hazırlanan yayınlardır, esas olarak Posta pulları ve Posta tarihi konularında bilgi vermek için çıkartılırlar.
XII. Uluslararası Kadın Hakları Cemiyeti Kongresi Anma Pulları, 1935 yılında İstanbul'da toplanan XII. Uluslararası Kadın Hakları Cemiyeti Kongresi toplantısı için TBMM tarafından kabul edilen özel kanun ile çıkartılan pullardır. Bu pullar postada kullanılmak ve Uluslararası Kadın Hakları Cemiyetine yardım toplamak amacı ile 2673 sayılı ve 13-3-1935 tarihli kanuna uygun olarak çıkartılmışlardır. Pullar İsviçre'nin La Chaux de Fonds şehrinde Courvoisier Matbaasında fotogravür tekniği kullanılarak basılmışlardır. Bu pulların satışa çıkışı 18 Nisan 1935 tarihindedir ve postada 31 Aralık 1935 tarihine kadar geçerli olmuşlardır. Pullar 20 para+20 para dan 100 kuruş+100 Kuruş değerine kadar 15 değişik değerde basılmışlardır. En düşük değerli pul 1 000 000 adet en yüksek değerli pul 100 000 adet basılmıştır, ancak pullardan tam seri olarak sadece 6 880 seri satılmıştır, pullardan kalanlar 26 haziran 1936 tarihinde imha edilmiştir. 100 kuruş + 100 kuruş değerli pul üzerinde bulunan Atatürk portresi Türk filatelistlerinin beğenisini kazanmıştır. Pulların tirajı oldukça yüksek olduğu için ve pul için ödenen ücretin yarısı yardım sadece yarısı posta ücretine geçerli olduğu için pullara talep olmamasına karşılık pulların imhasından sonra talep çok hızlı şekilde artmıştır. Türk filatelisinde bir dönem pula talep fazla arz ise az olduğu için piyasa fiyatı günden güne yükselmişsede daha sonra İsviçre'de bulunan stokların Türkiye'ye yavaş yavaş gelmesi ile fiyatı bugünkü düzeylere inmiştir.
Türkiye Cumhuriyeti'nin 50. yılı anma pulları Kıbrıs Türk cemaatinin Posta İdaresi tarafından bastırılan ilk gerçek posta pullarıdır.
Pul kataloğu, çeşitli posta pullarının listelendiği bir kitaptır. Temel olarak pulların resimleri, tanımları ve fiyatları bulunur, ancak pul koleksiyoncuları için nerede ise zorunlu bir araçtır.
İlk gün zarfı (İGZ), bir posta pulunun veya posta pulu serisinin satışa sunulduğu ilk gün zarfa yapıştırılarak damgalanması ile hazırlanan zarflara verilen addır.
Kişisel pul, posta veya hatıra amacıyla kullanılmak üzere PTT tarafından basılan, gerçek ve tüzel kişilere özel pullara verilen addır.
Yardım dernekleri pulları özel kanunlar ile bazı günler posta gönderilerinde kullanılması zorunlu olan pullara denir.
Millî Müdafaa pulu II. Dünya Savaşı döneminde devlete ek gelir sağlamak için posta gönderilerinden alınan vergilerin ödenmesinde kullanılan pullara verilen addır.
Ek değerli pul PTT tarafından yılda iki defa çıkarılan ve ek gelirleri Kızılay Derneği ile Çocuk Esirgeme Kurumuna verilen pullara verilen addır.
Birleşik posta , kuruluşlar tarafından elektronik ortamda gönderilen postanın, posta idaresinde basılarak ilgili adreslere gönderilmesidir. Gönderilecek posta gönderici firma tarafından elektronik ortamda hazırlanır ve sonrasında elektronik ortamda posta idaresine iletilir. Posta idaresi bu gönderiyi baskıya uygun hale getirir, sonrasında baskısını yapar, zarflar ve gönderilmesi gereken adrese postalar. Bu şekilde gönderilen postaların her türlü süreci elektronik ortamdan takip edilebilir.
