İçeriğe atla

Renkli devrim

Renkli Devrimler'in haritası

Renkli Devrimler, 2000'lerin başında eski Sovyet ülkelerinde ve Balkanlarda gerçekleşen toplumsal hareketleri tanımlamak için uluslararası basın tarafından kullanılan bir tabir.[1] Daha sonra kapsamı genişletilerek başta Orta Doğu'da gerçekleşen devrimler olmak üzere pek çok devrimi tanımlamak için kullanılmaya başlandı. Bazı gözlemciler, bu devrim dalgasının adının çıkış noktasının, 1986'da Filipinler'de meydana gelen ve "Sarı Devrim" olarak da bilinen İnsanların Gücü Devrimi olduğunu belirttiler.

Renkli Devrimler'e katılanlar çoğunlukla sivil direniş olarak da bilinen şiddetsiz direnişi kullandılar. Gösteriler grevlerden, demokrasiyi korumak için bozuk veya otoriter hükûmete karşı yapılan protesto eylemlerinden oluştu ve bu hareketler yöneticilerin değişmesi için ağır bir baskı ortaya çıkardı. Devrimlerin çoğunda özel bir renk veya çiçek sembol olarak kullanıldı. Renkli Devrimler'de sivil toplum kuruluşlarının ve özellikle öğrenci aktivistleri önemli rol oynadı.

Yugoslavya'daki Buldozer Devrimi (2000), Gürcistan'daki Gül Devrimi (2003) ve Ukrayna'daki Turuncu Devrim (2004) dahil olmak üzere bu tür devrimler başarıyla sonuçlandı. Renkli Devrimler'in pek çoğu tartışmalı seçimlerin ardından muhalefetin çağrısıyla halkın sokağa dökülerek adil seçim istemesiyle patlak verdi. Böylece otoriter yöneticiler istifa ettirildi ya da devrildi. Lübnan'daki Sedir Devrimi (2005) ve Kuveyt'teki Mavi Devrim (2005) gibi, bu tanımların dışında kalan, hatta bazı temel özellikleri farklı olan hareketler de Renkli Devrimler kapsamında değerlendirildi.

Rusya'nın Savunma Bakanı Sergey Şoygu ve Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov gibi çeşitli hükûmet üyeleri Renkli Devrimler'i savaş durumunun yeni bir biçimi olarak tanımlayıp suçladılar.[2][3] Rusya Devlet Başkanı Putin, 2014 yılındaki bir konuşmasında, Renkli Devrimler'in önlenmesi gerektiğine dikkat çekerek "Biz Renkli Devrimler'in trajik sonuçlarını görüyoruz. Bu tür girişimlerin Rusya’da olmasını engellemek için ne gerekiyorsa yapmalıyız. Bu bizim için bir uyarı ve ders." şeklinde konuştu.[4]

Renkli Devrimlerin Ortak Özellikleri

Michael McFaul, başarılı renkli devrimlerin arkasındaki 7 aşamayı şöyle tanımlamıştır:[5][6][7][8]

  1. Tam otokratik bir rejimden ziyade yarı otokratik bir rejim
  2. Popüler olmayan bir iktidar
  3. Birleşik ve örgütlü bir muhalefet
  4. Seçim sonuçlarında hile yapıldığını hızlı bir şekilde ortaya çıkarabilme
  5. Vatandaşları geçersiz oylar hakkında bilgilendirmek için yeterli sayıda bağımsız medya
  6. Seçim hilelerini protesto etmek için on binlerce veya daha fazla göstericiyi harekete geçirebilen bir siyasi muhalefet
  7. Rejimin güçleri arasındaki bölünmeler

Renkli Devrimler listesi

Devrim Yer Başlangıç tarihi Bitiş tarihi
Karanfil DevrimiPortekiz Portekiz
25 Nisan 1974
Sarı Devrim Filipinler22 Şubat 1986 25 Şubat 1986
Kadife DevrimÇekoslovakya Çekoslovakya17 Kasım 1989 29 Aralık 1989
Buldozer Devrimi Yugoslavya
5 Ekim 2000
Gül Devrimi Gürcistan3 Kasım 2003 23 Kasım 2003
Turuncu DevrimUkrayna Ukrayna22 Kasım 2004 23 Ocak 2005
Mor Devrim Irak
Ocak 2005
Lale DevrimiKırgızistan Kırgızistan27 Şubat 2005 11 Nisan 2005
Sedir DevrimiLübnan Lübnan14 Şubat 2005 27 Nisan 2005
Mavi Devrim Kuveyt Kuveyt
Mart 2005
Kot Devrimi Belarus19 Mart 2006 25 Mart 2006
Safran Devrimi Myanmar15 Ağustos 2007 26 Eylül 2007
Üzüm Devrimi Moldova Moldova6 Nisan 2009 12 Nisan 2009
Yeşil Devrim İran İran13 Haziran 2009 11 Şubat 2010
Yasemin DevrimiTunus Tunus18 Aralık 2010 14 Ocak 2011
Lotus DevrimiMısır Mısır25 Ocak 2011 11 Şubat 2011
Yasemin Devrimi Çin Çin20 Şubat 2011 20 Mart 2011

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ Gene Sharp: Author of the nonviolent revolution rulebook 22 Şubat 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., BBC News (21 Şubat 2011)
  2. ^ Gorenburg, Dmitry, "Countering Color Revolutions: Russia’s New Security Strategy and its Implications for U.S. Policy", Russian Military Reform 20 Aralık 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 15 Eylül 2014
  3. ^ Flintoff, Corey, Are 'Color Revolutions' A New Front In U.S.-Russia Tensions? 2 Mart 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., National Public Radio, 12 Haziran 2014
  4. ^ "Putin: 'Renkli devrimler' önlenmeli". Milliyet. 21 Kasım 2014. 2 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Şubat 2015. 
  5. ^ Cummings, Sally (13 Eylül 2013). Domestic and International Perspectives on Kyrgyzstan's 'Tulip Revolution'. Routledge. ISBN 9781317989677. 15 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Eylül 2020. 
  6. ^ Mitchell, Lincoln A. (22 Haziran 2012). The Color Revolutions. University of Pennsylvania Press. ISBN 978-0812207095. 2 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Eylül 2020. 
  7. ^ Beacháin, Donnacha; Polese, Abel (12 Temmuz 2010). The Colour Revolutions in the Former Soviet Republics. Routledge. ISBN 9781136951978. 15 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Eylül 2020. 
  8. ^ McFaul, Michael (July 2005). "Transitions from Postcommunism" (PDF). Journal of Democracy. 16 (3). Johns Hopkins University Press. ss. 5–19. doi:10.1353/jod.2005.0049. ISSN 1086-3214. OCLC 4637557635. 6 Eylül 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. 

Konuyla ilgili yayınlar

İlgili Araştırma Makaleleri

Siyaset bilimi, politika bilimi ya da politoloji, siyasi teorileri ve siyasi teorilerin pratiklerini inceleyen, siyasi sistemler ve siyasi davranışlar alanıyla ilgilenen bir sosyal bilim alanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Diktatörlük</span> tek bir lider tarafından yönetilen otokratik hükümet biçimi

Diktatörlük, bir diktatör tarafından kontrol edilen bir hükümet biçimidir. Bir diktatörlükte siyaset, diktatör tarafından kontrol edilir ve danışmanlar, general ve diğer üst düzey yetkililerden oluşan bir iç çember aracılığıyla kolaylaştırılır. Diktatör, iç çevreyi etkileyerek ve onları memnun ederek kontrolünü sürdürürken, rakip siyasi partiler, silahlı direniş veya sadakatsiz parti üyeleri gibi herhangi bir olası muhalefeti baskı altına alır. Diktatörlükler, askeri darbeyle gücü ele geçiren önceki hükûmeti zorla deviren bir şekilde veya seçilmiş liderlerin yönetimlerini kalıcı hale getirdiği bir darbeyle oluşturulabilir. Diktatörlükler otoriter veya totaliter olup askeri diktatörlükler, tek parti diktatörlükleri veya mutlak monarşiler olarak sınıflandırılabilir.

<span class="mw-page-title-main">Devrim</span> göreceli olarak kısa süre içinde gerçekleşen güç veya örgütsel yapılardaki geniş kapsamlı niteliksel değişim

Politika biliminde, bir devrim, tipik olarak algılanan bir baskı veya politik yetersizlik nedeniyle halkın hükûmete karşı isyan etmesiyle açığa çıkan politik üstünlük ve organizasyon eşliğinde, nispeten ani gerçekleşen değişiklikler. Aristo, eseri Politika'nın beşinci cildinde iki çeşit devrimden bahsetmiştir: (1) Bir durumdan bir diğerine geçilmesi ve (2) mevcut bir durumun düzeltilmesi.

<span class="mw-page-title-main">Siyasi parti</span> politik hayatın en önemli ögesi olan ve belli bir siyasi görüşü temsil eden siyasal örgüt

Siyasi parti, belirli bir ülkenin seçimlerinde yarışacak adayları koordine eden bir örgütlenmedir. Bir parti üyelerinin genellikle politika konusunda benzer fikirlere sahip olması yaygındır ve partiler belirli ideolojik veya politika hedeflerini destekleyebilir.

<span class="mw-page-title-main">1989 Devrimleri</span>

1989 Devrimleri, Doğu Bloku ve dünyanın diğer bölgelerindeki Marksist-Leninist hükümetlerin çoğunun çökmesiyle sonuçlanan liberal demokrasi hareketlerinin devrimci bir dalgasıydı. Bazen bu devrimci dalgaya Milletlerin Düşüşü veya Milletlerin Sonbaharı da denir. Bu dalga dünyanın en büyük Marksist-Leninist devleti olan Sovyetler Birliği'nin nihai olarak dağılmasına ve dünyanın birçok yerinde bazıları şiddet yoluyla devrilen komünist rejimlerin terk edilmesine katkıda bulundu. Olaylar, özellikle de Sovyetler Birliği'nin çöküşü, dünyanın güç dengesini büyük ölçüde değiştirerek Soğuk Savaş'ın sona ermesine ve Soğuk Savaş sonrası dönemin başlangıcına işaret etti.

<span class="mw-page-title-main">Cemal Abdünnâsır</span> 2. Mısır devlet başkanı

Cemal Abdünnâsır Hüseyin, 1954'ten 1970'teki ölümüne kadar Mısır'ın ikinci cumhurbaşkanı olarak görev yapan Mısırlı bir subay ve politikacıydı. Nâsır, 1952 Mısır Devrimi'ne öncülük etti ve ertesi yıl geniş kapsamlı toprak reformlarını başlattı. 1954'te bir Müslüman Kardeşler üyesinin suikast girişiminin ardından örgüte baskı uyguladı. Kendisine karşı yapılan bir suikast girişimine adı karışan Devlet Başkanı Muhammed Necib'i ev hapsine aldı ve idari görevi üstlendi. Haziran 1956'da resmen başkan seçildi.

<span class="mw-page-title-main">Turuncu Devrim</span>

Turuncu Devrim, Ukrayna'daki 21 Kasım 2004 cumhurbaşkanlığı seçimleri döneminde, Kasım 2004'ten Ocak 2005'e kadar yaşanan politik olaylara verilen genel addır. Turuncu denilmesinin sebebi başkan adaylarından olan ve seçimlere hile karıştığını iddia eden Viktor Yuşçenko'nun seçim kampanyası dönemince bu rengi kullanmasıdır.

Merkez sağ, siyasi spektrumun sağında yer alırken merkeze daha yakındır. Merkez sağ partiler genellikle liberal demokrasiyi, kapitalizmi, piyasa ekonomisini, özel mülkiyet haklarını ve az ölçekte bir refah devletini destekler. Merkez sağ oluşumlar muhafazakârlığı ve ekonomik liberalizmi desteklerken sosyalizm ve komünizme karşı çıkarlar.

<span class="mw-page-title-main">Danimarka Halk Partisi</span>

Danimarka Halk Partisi, Danimarka'da muhafazakâr bir siyasi partidir. Parti genellikle akademisyenler tarafından sağ kanat popülist, uluslararası medyada ise aşırı sağ olarak tanımlanmaktadır. Ayrıca akademik çevrelerde ve medyada milliyetçi ve göçmen karşıtı bir parti olarak da tanımlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Pan-İranizm</span>

Pan-İranizm / İranizm / İrancılık Osetler, Kürtler, Zazalar, Farslar, Tacikler, Paştunlar ve Beluciler dahil İranî halkların birleşmesini öneren irredantist siyasi düşüncedir.

Otoriteryanizm veya otoriterlik, siyasi çoğulculuğun reddedildiği, siyasi statükonun ve müesses nizamın korunması için güçlü merkezi otoritenin kullanıldığı ve hukukun üstünlüğü, kuvvetler ayrılığı, demokratik oy kullanma hakkı gibi unsurların azaltıldığı bir siyasi sistemdir. Siyasi bilimciler, otoriter hükûmet biçimlerinin çeşitliliklerini tanımlayan birçok tipoloji oluşturmuşlardır. Otoriter rejimler, otokratik veya oligarşik olabilir ve bir parti veya askerî güç üzerine kurulabilir. Demokrasi ile otoriterlik arasında belirsiz bir sınırı olan devletler bazen "karma demokrasiler", "hibrit rejimler" veya "rekabetçi otoriter" devletler olarak nitelendirilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Bilimsel devrim</span>

Bilimsel devrim modern bilimin temelini oluşturmuş, bilim tarihinin erken çağdaş döneminden beridir süregelen matematik, fizik, gökbilim, biyoloji, tıp ve kimya dallarında yaşanan düşünce ve doktrin devrimleridir. Rönesans döneminde Avrupa'da filizlenen dönüşüm bugün de devam etmektedir. Nicolaus Copernicus'un 1543'te yayımlanan De revolutionibus orbium coelestium adlı yapıtı ile Andreas Vesalius tarafından yazılan De humani corporis fabrica bilimsel devrimin başlangıç noktası olarak kabul edilmektedir. Bilimsel devrimin bitiş tarihi olarak 1687 yılı gösterilir. Ancak birçok bilim insanına göre bu süreç tamamlanmamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Demokratikleşme</span> Bir toplumda demokratik normlara doğru eğilim

Demokratikleşme, daha demokratik bir siyasi rejime doğru demokratik bir geçişi ifade eder ve demokratik yönde gerçekleşen önemli siyasi değişiklikleri içerir. Demokratikleşme süreci, otoriter bir rejimden tam anlamıyla demokrasiye, otoriter bir siyasi sistemden yarı-demokrasiye veya hibrit bir siyasi sistemden demokratik bir siyasi sisteme geçişi içeren bir durum olabilir.

<span class="mw-page-title-main">1917-23 Devrimleri</span>

1917-1923 Devrimleri, Rus Devrimi'nin başarısından ve Birinci Dünya Savaşı sonrasında yaratılan düzensizlikten ilham alan, dünya çapındaki siyasi huzursuzlukları ve silahlı isyanları içeren devrimci bir dalgaydı. Ayaklanmalar esas olarak sosyalist veya sömürge karşıtı nitelikteydi. Bazı sosyalist isyanlar kalıcı sosyalist devletler yaratmayı başaramadı. Devrimlerin, Alman İmparatorluğu'nun çöküşü, Avusturya-Macaristan'ın dağılması ve Osmanlı İmparatorluğu'nun parçalanması gibi gelecekteki Avrupa siyasi manzarasını şekillendirmede kalıcı etkileri oldu.

<span class="mw-page-title-main">1917 Rusya Kurucu Meclisi seçimleri</span>

1917 Rusya Kurucu Meclisi seçimleri, 1917 Rus Devrimi dönemindeki gelişmeler sonucu, Rusya Cumhuriyeti içinde 25 Kasım 1917 tarihinde Rusya Kurucu Meclisi'nin oluşturulması amacıyla düzenlenen seçimlerdir.

İlliberal demokrasi veya kısmî demokrasi ya da “düşük yoğunluklu” demokrasi olarak da adlandırılır, rejim terimi olarak kullanılır. “boş demokrasi” ya da “hibrit rejim” anlamına gelir. İlliberal demokrasi terimini ilk kez siyaset bilimci yazar Fareed Zakaria 1997’de yazdığı “İlliberal Demokrasinin Yükselişi” makalesinde kullandı.

<span class="mw-page-title-main">Theda Skocpol</span> Amerikalı sosyolog

Theda Skocpol, Harvard Üniversitesi'nde Victor S. Thomas Yönetim ve Sosyoloji Profesörü olan Amerikalı sosyolog ve siyaset bilimci. Her iki disiplinde de etkili bir figür olan Skocpol, en çok tarihsel-kurumsal ve karşılaştırmalı yaklaşımların yanı sıra "devlet özerkliği teorisi" ile tanınır. Hem popüler hem de akademik kitle için çok sayıda yazı yazdı. Amerikan Siyaset Bilimi Derneği ve Sosyal Bilimler Tarih Derneği Başkanlığı yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Aryanizm</span>

Aryanizm, sözde Ari ırkını ayrı ve üstün olarak gören bir ırksal üstünlük ideolojisidir. İnsanlığın geri kalanını yönetme hakkına sahip ırksal grup. Başlangıçta Arthur de Gobineau ve Houston Stewart Chamberlain gibi ırkçı teorisyenler tarafından desteklenen Aryanizm, Nazi Almanyası'nda etkisinin zirvesine ulaşmıştır. Rejim 1930'lu ve 40'lı yıllarda bu ideolojiyi tüm gücüyle uyguladı ve Aryan halkı için Lebensraum ya da yaşam alanı arayışıyla 1939 Polonya'nın İşgali ile İkinci Dünya Savaşı'nı ateşledi. 1930'larda Naziler tarafından uygulanan ırk politikaları, Avrupa ve Sovyetler Birliği'nin fethi sırasında doruğa ulaşmış ve günümüzde Holokost olarak bilinen, altı milyon Yahudi ve on bir milyon diğer kurbanın endüstriyel toplu katliamı ile sonuçlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Kara Cuma (1978)</span>

Kara Cuma 8 Eylül 1978'de İran'da meydana gelen, ve Tahran'daki Jale Meydanı'nda Pehlevi ordusu tarafından 64 veya en az 100 kişinin vurularak öldürüldüğü ve 205 kişinin yaralandığı bir olaya verilen addır. Askeri tarihçi Spencer C. Tucker'a göre, Kara Cuma günü 64 protestocu ve 30 hükûmet güvenlik gücünden oluşan 94 kişi öldürüldü. Ölümler, protesto hareketi ile Şah Muhammed Rıza Pehlevi rejimi arasındaki herhangi bir "uzlaşma umudunu" sona erdiren İran Devrimi'ndeki en önemli olay olarak tanımlandı.

<span class="mw-page-title-main">Devrimci dalga</span>

Devrimci dalga, benzer bir zaman aralığı içinde çeşitli yerlerde meydana gelen bir dizi zincir şeklinde devrimlerdir. Birçok durumda, geçmiş devrimler ve devrimci dalgalar mevcut devrimlere ilham kaynağı olmuş ya da başlangıçtaki bir devrim benzer amaçlara sahip diğer eşzamanlı "bağlı devrimlere" ilham kaynağı olmuştur. Devrimci dalgaların nedenleri, aralarında Robert Roswell Palmer, Crane Brinton, Hannah Arendt, Eric Hoffer ve Jacques Godechot'un da bulunduğu tarihçiler ve siyaset felsefecilerinin önemli birer inceleme konusu haline gelmiştir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.