İçeriğe atla

Renal kolik

Renal kolik
Böbrek taşlarının neden olduğu ağrının yeri
UzmanlıkÜRoloji
Komplikasyonböbrek yetmezliği

Renal kolik, yaygın olarak üreter'in yerinden çıkan böbrek taşı nedeniyle tıkanmasının neden olduğu bir karın ağrısı türüdür.

En sık tıkanıklık bölgesi, üst idrar yolunun en dar noktası olan veziko-üreterik bağlantıdır (VUJ). Akut engelleme ve buna bağlı üriner staz (idrar akışının bozulması) idrar yolunu (hidronefroz) şişirebilir ve idrar yolu sinir ağı (pleksus) yoluyla iletilen çok yoğun bir iç organ ağrısına yol açan refleks peristaltik düz kas spazmına neden olabilir.

İşaretler ve belirtiler

Böbrek koliği genellikle yanda başlar ve sıklıkla kaburgaların altına veya kasık'a yayılır. Tipik olarak üreterik peristalsis nedeniyle dalgalar halinde gelir ancak sabit olabilir. Genellikle en şiddetli ağrılardan biri olarak tanımlanır.[1]

Bu durum çok ağrılı olabilse de, 5 mm'nin altındaki çoğu üreter taşı sonunda tedaviye ihtiyaç duymadan mesaneye geçer ve kalıcı bir fiziksel hasara neden olmaz. Deneyimin, şiddetli ağrı nedeniyle travmatize edici olduğu ve taş parçalarının yanı sıra kan ve pıhtılaşma deneyimi olduğu söylenir.

Çoğu durumda, böbrek koliği olan kişilere geçişi kolaylaştırmak için daha fazla su içmeleri tavsiye edilir; diğer durumlarda litotripsi veya endoskopik cerrahi gerekebilir. Nüks olasılığını en aza indirmek için önleyici tedavi uygulanabilir.[2]

Teşhis

Renal kolik teşhisi, böbrek taşı ve üreter taşı teşhisi ile aynıdır.

Ayırıcı tanı

Renal kolik aşağıdaki durumlardan ayırt edilmelidir:[3]

  • biliyer kolik ve kolesistit
  • aort ve iliak anevrizmalar (sol yan ağrısı, hipertansiyonu veya aterosklerozu olan yaşlı hastalarda)
  • interstisyel: apandisit, divertikülit veya peritonit (bu durumda hastalar huzursuz olmaktansa hareketsiz yatmayı tercih ederler[3])
  • jinekolojik: endometriozis, yumurtalık burulması ve dış gebelik
  • testis torsiyonu

Tedavi

Küçük taşların çoğu kendiliğinden düşer ve yalnızca ağrı tedavisi gerekir. 5 mm (0,20 in) üzerinde kendiliğinden taş düşürme oranı azalır.[4]

Diklofenak[5] veya ibuprofen gibi NSAID'ler (Nonsteroid antiinflamatuar ilaç) ve butilskopolamin gibi antispazmodikler kullanılır.

Morfin acil ağrı idaresine yardımcı olmak için verilebilmesine rağmen, morfin bağımlılık yaptığı ve üreter basıncını yükselterek durumu kötüleştirdiği için genellikle önerilmez. Kusma, özellikle petidin içeren opioidlerin önemli bir yan etkisi olarak kabul edilir.[6] Ağızdan verilen narkotik ilaçlar da sıklıkla kullanılır.

Hasta için genellikle antaljik bir pozisyon yoktur (ağrıyan tarafa uzanmak ve etkilenen bölgeye sıcak bir şişe veya havlu uygulamak yardımcı olabilir). Daha büyük taşların çıkarılması için şok dalgası litotripsi, lazer litotripsi, üreteroskopi veya perkütan nefrolitotomi gibi cerrahi müdahale gerekebilir. Taşın üreterde olduğu durumlarda alfa bloker[7] tedavisi de yapılabilmektedir.

Kaynakça

  1. ^ eMedicine'de Nephrolithiasis~Overview § Background.
  2. ^ "eMedicine - Nephrolithiasis: Acute Renal Colic: Article by Stephen W Leslie". 13 Nisan 2001 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2008. 
  3. ^ a b "Managing patients with renal colic in primary care - BPJ 60 April 2014". bpac.org.nz. 22 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ocak 2019. 
  4. ^ Ordon, Michael; Andonian, Sero; Blew, Brian; Schuler, Trevor; Chew, Ben; Pace, Kenneth T. (1 Ocak 2015). "CUA Guideline: Management of ureteral calculi". Canadian Urological Association Journal. 9 (11–12): E837-E851. doi:10.5489/cuaj.3483. ISSN 1911-6470. PMC 4707902 $2. PMID 26788233. 
  5. ^ Teece, DD (2006). "Intravenous NSAID's in the management of renal colic: Article by Debasis Das". Emergency Medicine Journal. 23 (3): 224-225. doi:10.1136/emj.2005.034330. PMC 2464448 $2. PMID 16498166. 
  6. ^ Holdgate, A; Pollock, T (18 Nisan 2005). "Nonsteroidal anti-inflammatory drugs (NSAIDs) versus opioids for acute renal colic". The Cochrane Database of Systematic Reviews (2): CD004137. doi:10.1002/14651858.CD004137.pub3. PMC 6986698 $2. PMID 15846699. 
  7. ^ Lipkin, Michael; Shah, Ojas (1 Ocak 2006). "The Use of Alpha-Blockers for the Treatment of Nephrolithiasis". Reviews in Urology. 8 (Suppl 4): S35-S42. ISSN 1523-6161. PMC 1765041 $2. PMID 17216000. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Ağrı kesici</span> insanın herhangi bir uzvunda ağrıya yol açan herhangi bir yere karşı oluşturulan yüksek baskı

Analjezik ya da ağrı kesici ağrıyı dindirmek ve analjeziye yol açmak için kullanılan her türlü ilaca verilen isimdir.

<span class="mw-page-title-main">Gut</span>

Gut veya damla hastalığı,, ayırt edici özelliği tekrarlayan akut enflamatuvar artrit—kırmızı renkli, hassas, sıcak, eklem şişliği— olan bir tıbbi durumdur. En sık etkilenen bölge, ayak başparmağının tabanındaki tarak kemiği-parmak kemiği eklemidir. Bununla birlikte kireçlenme, böbrek taşı veya ürat nefropati şeklinde de var olabilir. Gutun sebebi kanda ürik asit düzeylerinin yükselmesidir. Ürik asit kristalleşir ve kristaller eklemlerde, tendonlarda ve çevre dokularda birikir.

<span class="mw-page-title-main">İdrar kesesi</span> idrarın depolandığı organ

İdrar kesesi, sidik torbası veya mesane, insan'da ve diğer omurgalılarda, işeme ile idrar dışarı atılmadan önce böbreklerdeki idrarı depolayan organ’dır. İnsanlarda mesane, pelvik taban üzerinde oturan ve genişleyebilen bir organdır. İdrar mesaneye üreter yoluyla girer ve üretra yoluyla çıkar.

<span class="mw-page-title-main">Böbrek taşı</span> böbreklerde biriken sert madensel maddeler

Tıpta nephrolithiasis' veya urolithiasis olarak da bilinen böbrek taşı hastalığı, idrar yolunda katı madde parçası oluşması durumudur.

<span class="mw-page-title-main">Böbrek</span> omurgalılarda bulunan fasulye biçiminde boşaltım organları

İnsanlarda böbrekler, memeli böbreklerinin genellikle dış lobülasyon belirtileri göstermeyen, çok loblu, çok papiller şekilli, iki adet kırmızımsı kahverengi fasulye biçimli kan filtreleyen organlardır. Bunlar retroperitoneal boşlukta solda ve sağdadır ve yetişkin insanlarda yaklaşık 12 santimetre uzunluğundadır. Kanı eşleşmiş renal arterlerden alırlar; kan eşleşmiş renal venlere çıkar. Her böbrek, atılan idrarı mesaneye taşıyan bir tüp olan üretere bağlıdır.

<span class="mw-page-title-main">İdrar</span>

İdrar, sidik veya çiş, insanda ve diğer pek çok hayvanda böbreklerde kanın filtrelenmesiyle oluşan sıvıdır. Böbreklerden üreter yoluyla idrar kesesine taşınan sıvı daha sonra üretra vasıtasıyla boşaltılır. İdrar oluşumu, vücutta mineral ve diğer maddelerin dengesinin sağlanmasında etkilidir. Vücutta olması gerekenden fazla olan veya vücuda zararlı olan maddeler idrar yolu ile dışarı atılır. İdrar, içinde erimiş ya da süspansiyon durumunda bulunan birçok maddeyi uzaklaştırır.

<span class="mw-page-title-main">İbuprofen</span> Kimyasal bileşik

İbuprofen, bir non steroidal antienflamatuvar ilaç etken maddesidir. Artrit, primer dismenore, grip semptomlarını azaltmak için ve ağrı kesici olarak kullanılır. Molekül DSÖ'nün Temel İlaçlar Listesi'nde yer almaktadır. Bir prematüre bebekte patent duktus arteriyozus kapatmak için de kullanılabilir. Ağızdan veya intravenöz şeklinde kullanılabilir. Genellikle bir saat içinde etki göstermeye başlar.

<span class="mw-page-title-main">Morfin</span> narkotik analjezik

Morfin, çok etkili bir opiat ağrı kesici ilaç etken maddesidir, opioidlerin tipik aktif maddesidir ve bu grubun prototipidir. Ham afyonda %10-12 oranında mevcuttur. Molekül DSÖ'nün Temel İlaçlar Listesi'nde yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">İdrar yolu enfeksiyonu</span> i̇drar yolunun bir kısmını etkileyen enfeksiyon

İdrar yolu enfeksiyonu (İYE), idrar yolunun bir bölümünü etkileyen bir enfeksiyondur. Alt idrar yollarını etkilediğinde mesane enfeksiyonu (sistit), üst idrar yollarını etkilediğinde ise böbrek enfeksiyonu (piyelonefrit) olarak bilinir. Alt idrar yolu enfeksiyonu belirtileri arasında idrar yaparken ağrı, sık idrara çıkma ve mesanenin boş olmasına rağmen idrar yapma ihtiyacı hissetme yer alır. Böbrek enfeksiyonu semptomları arasında genellikle alt İYE belirtilerine ek olarak ateş ve ağrı yer alır. Nadiren idrar kanlı görünebilir. Çok yaşlılarda ve çok gençlerde belirtiler belirsiz veya spesifik olmayabilir.

<span class="mw-page-title-main">Baş ağrısı</span> rahatsızlık

Baş ağrısı, başta ve bazen de boyun veya sırtın üst kısmında gerçekleşen ağrı. Yaygın ağrı şikâyetlerinden biridir ve hemen hemen tüm insanlar değişik nedenlerle baş ağrısından muzdarip olurlar.

<span class="mw-page-title-main">Piyelonefrit</span> Hastalık

Piyelonefrit böbreğin piyelumuna (pelvisine) ulaşmış bir yükselen idrar yolu enfeksiyonudur. Eğer enfeksiyon ciddi ise "ürosepsis" terimi ile eşanlamlı olarak kullanılır. Tedavisi için antibiyotik, ayrıca hastalığın temel nedeninin giderilmesi gerekir. Nefritin bir türüdür. Piyelit olarak da adlandırılabilir.

<span class="mw-page-title-main">Akut böbrek yetmezliği</span>

Akut böbrek yetmezliği (ARF) böbreğin hasar göremesi sonucu meydana gelen böbrek fonsiyonlarının aniden kaybı olayıdır. Bu durumda normalde böbreklerin çıkardığı azotlu ve azotsuz atıklar vücutta tutulur. İşlev bozukluğunun ağırlığı ve süresine bağlı olarak bu birikinti, metabolik asidoz ve hiperkalemi gibi metabolik bozulmalarla birlikte vücudun sıvı dengesini değiştirir ve diğer organ sistemlerini de etkiler.

<span class="mw-page-title-main">Safra kesesi iltihabı</span>

Kolesistit veya safra kesesi iltihabı, karnın sağ üst kısmında ağrı, mide bulantısı, kusma ve bazen yüksek ateş belirtlerine sahip olan ve safra kesesinin iltihaplanmasını tanımlayan durumdur. Bir ağrı türü olan biliyer kolik genellikle akut kolesistitten önce meydana gelir, ancak kolesistitte ağrı, tipik bir biliyer kolik atağına göre daha uzun sürer. Eğer uygun tedavi uygulanmazsa tekrarlayan kolesistit atakları sıkça görülebilir. Akut kolesistit komplikasyonları arasında pankreatit, ana safra kanalı taşları veya iltihabı bulunur. Safra kesesi alındıktan sonra sonuçlar genellikle iyidir. Tedavi olunmazsa kronik kolesistit ortaya çıkabilir.

<span class="mw-page-title-main">Litotripsi</span> Böbrek ve safra taşı gibi taşların kırılarak tedavisi

Litotripsi, böbrek taşları, bezoarlar veya safra taşları gibi sertleşmiş kütlelerin fiziksel olarak parçalanmasını içeren bir tıbbi prosedürdür. Terim, Yunanca "kırılan taş" anlamına gelen ve litho- ile τρίψω sözcüklerinin birleşiminden oluşan tripso kelimesinden türetilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Karın ağrısı</span> mide ağrıları

Karın ağrısı, ciddi ve ciddi olmayan tıbbi durumlarla ilişkili olabilen bir semptomdur.

<span class="mw-page-title-main">Hidronefroz</span> İdrar yollarındaki sıvı akışının durması sonucu oluşan tablo

Hidronefroz (hydronephrosis) ve obstrüktif üropati, idrar yollarındaki sıvı akışının durması sonucu ortaya çıkan bir tablodur. Sıvı akışının bozulmasındaki en büyük etken idrar yollarının tıkanmasıdır; bu nedenle, “obstrüktif üropati” olarak nitelendirilirler. Uzun süren tıkanmalarda böbrek dokusuna yüklenen sıvı basıncı atrofiye neden olur (basınç atrofisi).

<span class="mw-page-title-main">Sırt ağrısı</span>

Sırt ağrısı, sırtta hissedilen ağrıdır. Sırt ağrısı, etkilenen segmente göre boyun ağrısı (servikal), orta sırt ağrısı (torasik), bel ağrısı (lomber) veya koksidinia olarak ayrılır. Bel bölgesi en çok etkilenen bölgedir. Sırt ağrısı atağı, süreye bağlı olarak akut, subakut veya kronik olabilir. Ağrı, donuk, delici veya yanma hissi olarak nitelenebilir. Rahatsızlık, bacaklar veya ayakların yanı sıra kollara ve ellere de yayılabilir ve bacaklarda ve kollarda uyuşma veya güçsüzlük olabilir. Sırt ağrısının çoğunluğu belirli değildir ve idiyopatiktir.

Ren arcuatus (Latince), renal füzyon veya süper böbrek olarak da bilinen at nalı böbrek, erkeklerde daha sık görülen, genellikle asemptomatik olan ve genellikle tesadüfen teşhis edilen yaklaşık 500 kişiden 1'ini etkileyen doğuştan gelen bir hastalıktır. Bu bozuklukta, hastanın böbrekleri, anne karnındaki gelişim sırasında at nalı şeklinde kaynaşarak birleşir. Kaynaşmış kısım at nalı böbreğin kıstağıdır. Anormal anatomi böbrek drenajını etkileyerek böbrek taşı ve idrar yolu enfeksiyonlarının sıklığının artmasına ve ayrıca böbrek kanseri riskinin artmasına neden olabilir.

<span class="mw-page-title-main">Atrofik vajinit</span>

Atrofik vajinit, yeterli östrojen olmaması nedeniyle vajinal doku incelmesi sonucu vajinanın iltihaplanmasıdır. Semptomlar arasında cinsel ilişki sırasında ağrı, vajinal kaşıntı veya kuruluk ve idrar yapma isteği veya idrar yaparken yanma sayılabilir. Devam eden hastalık, tedavi olmaksızın genellikle düzelmez. Komplikasyonlar idrar yolu enfeksiyonlarını içerebilir.

Azotemi, vücutta anormal derecede yüksek düzeyde azot içeren bileşikler ile tanımlanan tıbbi bir durumdur. Bu büyük ölçüde kan'ın böbrekler tarafından yetersiz veya işlevsiz filtrelenmesiyle ilgilidir. Kontrol edilmezse üremi ve akut böbrek hasarı’na yol açabilir.