İçeriğe atla

Ren Şelalesi

Ren Şelalesi
Ren Şelalesi'nden bir görüntü
Harita
Genel Bilgiler
Ülke(ler)İsviçre
Bölge(ler)Schaffhausen, Zürih
Koordinatlar47°40′46″K 8°36′59″D / 47.67944°K 8.61639°D / 47.67944; 8.61639
AkarsuRen nehri
Yükseklik23 m (75 ft)
Genişlik150 m (490 ft)
TürÇağlayan
Debi250 m3/s (8.800 cu ft/s) - kış
600 m3/s (21.000 cu ft/s) - yaz
Wikimedia Commons
Switzerland üzerinde Ren Şelalesi
Ren Şelalesi
Ren Şelalesi
Avrupa üzerinde Ren Şelalesi
Ren Şelalesi
Ren Şelalesi
Rheinfall

Ren Şelalesi (Almanca: Rheinfall, İtalyanca: Cascate del Reno, Fransızca: Chutes du Rhin), İsviçre'nin Schaffhausen kantonunda yer alan Avrupa'nın en büyük şelalesidir.[1] 150 metre genişliğinde ve 23 metre yüksekliğindeki şelale Ren, Rhone ve İnn nehirlerini besler. Schaffhausen şehir merkezine 4 km. mesafede bulunan şelale aynı zamanda turistlerin yoğun ilgisini çeker.

Tanımlama

Konstanz Gölü'nden Basel'e giden yol üzerinde yer alan Ren nehrinin yukarı bölgesi yol boyunca yer alan kayalardan dolayı sık sık daralır ve Ren Şelalesi'nde bir şelale halini alır.

Ren şelalesi 23 metre yüksekliğinde 150 metre genişliğindedir. Derinliği ise bazı bölümlerde 13 metreye ulaşır. Ortalama su akış hızı saniyede 373 metreküptür. Yaz aylarında akış hızı saniyede 700 metreküpe kadar çıkar. Bugüne kadar ölçülmüş en yüksek akış hızı 1965'te 1250 metreküp, en düşük akış hızı ise 1921'de 95 metreküp olmuştur. 1880, 1913 ve 1953 yıllarında da akış oldukça azalmıştır.

Ren Şelalesi Avrupa Aal balığı dışındaki balıklar açısından yukarıya doğru gidilebilir değildir. Sadece bu balıklar, şelalenin kenar bölgelerindeki kayaların üzerinden yukarıya doğru kıvrıla kıvrıla gidebilirler.

Oluşum

Ren Şelalesi'nin bulunduğu bölgedeki kayalık altyapının oluşumu şelalenin oluşmasından çok daha önce buzul çağında gerçekleşti. 500.000 yıl önce sıcaklıkların düşmesi sonucunda orta Avrupa'da ilk buzul hareketliliği başladı ve bugünkü doğa yapısını biçimlendirdi. Buzul çağının sonuna doğru, 200.000 yıl önce Ren nehri Schaffhausen'den batıya doğru akmaya başladı. Bu erken dönem nehir yatağı Alplerden gelen çakıllarla doldu.

Bundan 120.000 yıl önce ise nehir Schaffhausen'den güneye doğru bir kıvrım oluşturdu ve yeni bir kanal daha oluşturdu. Bu yatak da çakıl taşlarıyla doldu. Ren nehrinin bir kısmı hala bu kanaldan akmaktadır.

Buz çağının son periyodunda ise Ren nehri geniş bir yay çizerek güneye doğru akar hale geldi, sert kireçtaşı yatağının üzerinde şu anki haline ulaştı. Şu anki şelale bundan 14.000 yıl ile 17.000 yıl öncesi bir dönemde oluştu. Nehir hem bu sert kireçtaşı hem de buzul döneminde kolayca aşınan çakılların üzerinden akmaya başladı. Şelalenin ortasında duran yüksek kayalık, önceki kanalın orijinal kireçtaşı komşu kayalıklarından bir kalıntıdır. Bu kaya yıllar boyunca çok az aşınmıştır, çünkü Konstanz gölünden göreli olarak oldukça az miktarda tortu akmaktadır.

Şelalenin önden görünüşü

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ Water sources 9 Kasım 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. swissworld.org

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Yahyalı</span> İlçe, Kayseri, Türkiye

Yahyalı, İç Anadolu Bölgesi'nde Kayseri iline bağlı ilçedir.

<span class="mw-page-title-main">Konstanz Gölü</span>

Konstanz Gölü, Almanya, İsviçre ve Avusturya arasında bir göldür. Konstanz gölü Ön Alp Dağlarına dayanır. Gölün 273 km uzunluğunda sahili vardır ve 536 km²'lik yüzölçümü ile Macaristan'daki Balaton (594 km²) ve İsviçre'deki Cenevre gölünden (582 km²) sonra Orta Avrupa'nın üçüncü geniş gölüdür. İçerdiği 48 km³'lük su miktarı ile 89 km³'lik Cenevre Gölünden sonra Orta Avrupa'nın da ikinci büyük gölüdür.

<span class="mw-page-title-main">Şelale</span>

Şelale, çavlan ya da çağlayan, akarsu yatağının, dike yakın bir biçimde âniden düştüğü, suların yüksekten dökülerek aktığı kısmına şelale denir. Çağlayan terimi daha çok küçük akarsuyun yüksek olmayan yerden dökülmesiyle oluşur, küçük şelale de denilir. Bazı kaynaklar su miktarı ve yüksekliğe bakmadan çağlayanı şelale ile eş anlamlı kullanmaktadır. Su miktarı fazla olması durumunda şelale veya çavlan denilir.

<span class="mw-page-title-main">Victoria Şelalesi</span> Şelale

Viktorya Şelaleleri veya Mosi-oa-Tunya dünyanın en görkemli şelalelerindendir. Zambezi Nehrinin üzerinde, Zambiya ve Zimbabve sınırları arasında, bulunur. Şelaleler yaklaşık olarak 1,7 km genişliğinde ve 128 m yüksekliğindedirler.

<span class="mw-page-title-main">Ren</span> İsviçre Alplerinde doğup Rotterdamda denize dökülen bir nehir

Ren,, Avrupa kıtasının en büyük nehridir. Nehir, güneydoğu İsviçre Alpleri'ndeki İsviçre'nin Graubünden kantonunda başlar. İsviçre-Lihtenştayn, İsviçre-Avusturya ve kısmen İsviçre-Almanya sınırlarından geçer. Lihtenştayn ve Fransa sınırlarından geçip kuzeye kıvrılır, Almanya'da Renanya'dan geçerken batıya döner ve Hollanda topraklarını da katettikten sonra Rotterdam'da Kuzey Denizi'ne dökülür. 1230 km. uzunluğuyla Batı Avrupa'nın önemli nehirlerinden biridir. 9.973 kilometrekarelik bir alanı boşaltır ve adı Keltçe Rēnos'tan gelir. Almanya'da nehrin adını taşıyan Kuzey Ren-Vestfalya ve Rheinland-Pfalz adlarını taşıyan 2 eyalet vardır.

<span class="mw-page-title-main">Aare</span>

Aare İsviçre'de ırmak, Ren'in kolu: 295 km. Havzası 17600 km², rejimi Alp tipidir. Grimsel'in eteğinde 1879 m yükseklikte doğar. İsviçre'nin başlıca ırmağı olan Aar, Bern'e kadar çok turistik bir Alp vadisine akar. Aşağı bölümünde Mitteland'ın büyük bölümünü akaçlayarak Biel gölünü geçer ve Jura'nın eteğini boylar. Irmağın bu bölümünde yapılan hidro elektrik santrallar, Biel, Oltan, Solothurn, Aarau kentlerinde uran tesisleri kurulmasını kolaylaştırmıştır. Daha sonra başlıca kolları Reuss ve Limmat'ı alan Aar, Waldshut'un karşısında Ren'le buluşur.

<span class="mw-page-title-main">Delta (coğrafya)</span> bir nehrin ağzında oluşan yerşekli

Delta ya da çatal ağız, bir ırmağın çatallanarak denize döküldüğü yerdir. Eski Yunan tüccarların Nil Nehri'nin denize ulaşan kısmında üçgen biçiminde kara parçaları olduğunu gördüler. Oluşan şekiller Yunan alfabesinin dördüncü harfi Δ (delta) ile aynı olduğu için tüccarlar buraya delta adını verdiler.

<span class="mw-page-title-main">Kumul</span>

Kumullar, rüzgâr tarafından uçurularak bir yerde yığılan ve toplanan kum yükseltileridir. Kumul oluşumu için, ortamda kum'un bulunması ve çevrede kapalı bir bitki örtüsünün olması gerekir. Bazı çöl kumulları kilometrelerce uzunlukta ve birkaç yüz metre yükseklikte olabilir. Gevşek yapılı kumullar sürekli yer değiştirir. Bazı çöllerde kumulların yer değiştirme hızları yılda 100 metreye kadar çıkar. Kumullar Dünya'da yoğunluklu olarak sıcak ekvator kuşağında bulunurlar ve Venüs'te Mars'ta ve Satürn'ün uydularından Titan'da farklı karışım ve yoğunlukta bulunabilirler.

<span class="mw-page-title-main">Vadi</span> coğrafyada tepeler arasındaki alçak alan

Vadi ya da koyak, akarsuyun içinde aktığı, kaynaktan ağıza doğru sürekli inişi bulunan ve birkaç kilometre ile binlerce kilometre arasında olabilen coğrafi alandır. Kısaca vadi, iki dağın arasında zamanla oluşan çukurluktur. Vadiler, akarsuların yaptığı aşınmayla yanlamasına, derinlemesine gelişir. Genellikle dağ ya da tepelerle çevrelenirler.

<span class="mw-page-title-main">Nahanni Millî Parkı</span>

Nahanni Millî Parkı, Kanada'nın Kuzeybatı Toprakları'nda bulunan bir millî parktır. Park 30.000 km² alan kaplar.

<span class="mw-page-title-main">Mavi Nil</span>

Mavi Nil Etiyopya'da bulunan Tana Gölü kaynaklı nehir. Beyaz Nil ile birlikte Nil nehrini oluşturan en büyük iki koldan birisidir. Nehrin üst kesimleri Etiyopya'da pek çok kişi tarafından kutsal olarak kabul edilir ve bu nedenle bu nehre Abbay denilir. İncil Yaratılış 2'de belirtilen ve Cennet Bahçesinden dışarıya akan Gihon Nehri olduğuna inanılır.

<span class="mw-page-title-main">Tarsus Şelalesi</span> Mersinde şelale

Tarsus Şelalesi, Mersin'e bağlı Tarsus ilçesinin kuzeyinde Berdan Çayı (Kydnos) üzerindeki bir şelaledir. Berdan Çayı’nın 4–5 m yükseklikten dökülmesi ile meydana gelmiştir. Şelalenin bulunduğu alan jeolojik olarak konglomera yapısına sahip olduğundan buradaki kayalar kolayca oyulmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Eridanos Irmağı</span> Irmak

Eridanos, günümüzde Baltık Denizi'nin bulunduğu yerde bir zamanlar akmakta olan bugün ortadan kalkmış bir eski dönem ırmağıdır. Bu ırmağın drenaj sistemi daha çok Baltık Irmağı Sistemi olarak bilinmektedir. Eridanos isimlendirmesi Antik Yunan'daki mitolojik Eridanos'tan esinlenilerek verilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Trent Nehri</span>

Trent Nehri, 297 kilometre uzunlukta olan Birleşik Krallık, İngiltere ülkesinde bulunan en önemli nehirlerden biridir. Trent Nehri'nin kaynağı Staffordshire Kontluğu içinde bulunan Biddulph Moor adli ıssız kırlık alanının güney kosesindedır. Bu nehir önce İngiltere ülkesi Midlanda bölgesinde akar ve coğrafi olarak İngiltere'nin kuzeyi ile İngiltere'nin güneyi arasındna bir coğrafi sınır olur. Sonra kuzey yonune akmaya başlayarak "Trent Falls" adli bir mevkide Ouse Nehri ile birleşir ve ve Humber Halici'ni oluşturur. Bu haliçten Kingston upon Hull şehri ile Immingham kenti arasından geçerek Kuzey Denizi'ne akar.

<span class="mw-page-title-main">Afurca Şelalesi</span>

Afurca Şelalesi, Azerbaycan'ın Kuba bölgesinde yer alan şelale.

<span class="mw-page-title-main">Karadeniz deniz altı nehri</span>

Karadeniz deniz altı nehri veya İstanbul Boğazı'nın altındaki nehir İstanbul Boğazı'nın içinden geçen ve Karadeniz'in dibi boyunca akan bir tuzlu su akıntısıdır. Nehrin keşfi, Leeds Üniversitesi'ndeki bilim insanları tarafından 1 Ağustos 2010'da açıklandı. Bu nehir dünyada türünün tek örneğidir. Akdeniz'den gelen deniz altı nehrindeki tuzluluk, İstanbul Boğazı aracılığıyla tuzluluk oranının daha düşük olduğu Karadeniz'e akarak nehri oluşturur.

<span class="mw-page-title-main">Kaieteur Şelalesi</span>

Kaieteur Şelalesi, üzerinden akan suyun hacmi ile dünyanın en büyük tek damla şelalesi. Üzerinde bulunan Potaro Nehri içinde Kaieteur Milli Parkı, bu bir bölümünde oturur Amazon yağmur ormanı dahil Potaro-Siparuni bölgesinde Guyana. Kumtaşı ve konglomera üzerindeki daldırılmasından ölçüldüğünde 226 metre (741 ft) yüksekliğindedir. İlk mola uçurum. Daha sonra, ölçümlere dahil edildiğinde toplam yüksekliği 251 metreye (822 ft) getiren bir dizi dik kaskadın üzerinden akar. Birçok düşme daha yüksek olsa da, az sayıda yükseklik ve su hacmi birleşimine sahiptir. Ayrıca Kaieteur, saniyede 663 metreküp ortalama akış hızıyla dünyanın en güçlü şelaleleri arasındadır.

<span class="mw-page-title-main">Pliva Şelalesi</span> şelale

Pliva Şelalesi Pliva nehrinin Vrbas nehri ile buluştuğu merkezi Bosna-Hersek'teki Jajce kasabasında yer almaktadır. Şelale, traverten set gölü olarak da bilinen büyük bir tüf olup, Pliva nehri üzerinde 22 metre yükseklikte olan şelaleyi, Pliva rotasını izleyen dar bir karstik bölgede, bir fliş ve kireçtaşı oluşturur. 30 metre yüksekliğindeydi, ancak Bosna savaşı sırasında meydana gelen deprem ve nehrin yukarısındaki elektrik santraline yapılan saldırılardan sonra bölge sular altında kaldı ve şelale 22 metre yüksekliğe düştü.

Azerbaycan şelaleleri — Azerbaycan topraklarında bulunan şelalelerdir.

<span class="mw-page-title-main">Murchison Şelaleleri</span>

Murchison Şelaleleri, Kabalega Şelaleleri olarak da bilinir, Uganda'daki Beyaz Nil Nehri üzerindeki Albert Gölü'nün doruğunda bulunan bir şelaledir. Murchison Şelaleleri'nin doruğundaki Nil Nehri'nin suları; genişliğin yaklaşık 7 metreye düştüğü bir ağızdan geçerek 43 metre yükseklikten aşağı dökülmekte, ardından batıya doğru akarak Albert Gölü'ne ulaşmaktadır. Victoria Gölü'nün gideğeni, saniyede yaklaşık 300 metreküp suyu, genişliği 10 metreden daha dar olan bir boğaza yönlendirerek şelalelerden aşağı akıtır.